Maks Frişin yeni romanı - "Stiller" Dünya Ədəbiyyatı

  • 09-04-2019 23:14
  • 31688 baxış
  • şərh
  • ,

Maks Frişin yeni romanı - "Stiller"

 

"Stiller" - isveçrəli yazıçı Maks Frişin (Max Frisch, 1911-1991) 1954-cü ildə nəşr olunmuş romanıdır. Yazıçı bu əsəri ilə şöhrət qazanmış, bundan sonra özünün əsl peşəsindən, memarlıqdan uzaqlaşıb yalnız ədəbiyyatla məşğul olmağa başlamışdır. Romanın mövzusu identiklik (kimlik) məsələsidir. Maks Frişin 3 əsas romanı "Stiller", "Homo Faber" və "Özümü Qantenbayn adlandıracam" bu mövzuya həsr olunub (hər üç roman Alatoran Yayınlarından işıq üzü görüb). 
"Mən Stiller deyiləm!" - birinci şəxsin, İsveçrəyə girişdə həbs olunmaqdan qurtulmaq üçün amerikalı pasportu daşıyan  James Larcin White'nin dilindən nəql edilən roman bu sözlərlə başlayır. Onun xarici agent olduğundan şübhələnirlər. Daim Stiller olmadığını vurğulaması ona qarşı şübhələr yaradır... 
Maks Friş dünya romançılığında yeni ənənələr yaratmış önəmli bir yazardır. Onun əsərlərinin Azərbaycan dilinə qazandırılması ciddi ədəbiyyat hadisəsidir. 
 
ROMANIN QISA MƏZMUNU:
 
Anatol Lüdviq Ştiller kimdir? O, memardır, arvadı Julika balerinadır, Sürixdə yaşayır. Lakin onun özü Stiller deyil. Heç vaxt Stiller olmayıb, heç zaman White Stiller olmayıb. Bunu yadda saxlayaq: White - Stiller deyil. Onu Stiller olduğuna görə türməyə salıblar. O, and içib özünü öldürür ki Stiller deyil və viski tələb edir. Gömrükdə ondan şübhələnirlər və o da gömrükçüyə şillə vurur. Buna əsla peşiman da olmur. O, almandır, alman mənşəli amerikalıdır, lakin o Stiller deyil. Stiller altı il əvvəl itkin düşən arvadı Julikanı axtarır. İndisə o həbs edilib və öz həyatı haqqında həqiqətləri danışmalıdır. Nə artıq, nə də əksik. Tam həqiqəti deməlidir. Hər kəs həqiqətpərəst olub. Qoyun dərisinə girmiş qurdlar da. Məgər biz hər zaman həqiqətimi danışırıq? Kimə lazımdır o? Əgər o Stillerdirsə, yetəri qədər açıq olmalıdır, yox əgər White'dırsa demək yaşamadığı həyatı uydurmalıdır. Bunu etmək çətindir. İkiqat çətindir, həm uydurmaq, həm də inandırıcı olmaqdan ötrü inkar etmək. Hər şey ondan asılıdır ki "həyat" deyərkən sən nə başa düşürsən. Həyatın həqiqi olub olmadığını təyin etmək çətindir. "Əsl həyat" nə deməkdir? Əgər həyat alınmayıbsa onu itirmək, dəyişmək və ya hər kəsin gözündən uzaqda tutmaq daha asan deyilmi, boynuna daş bağlayıb uçurumdan atılmaq daha yaxşı deyilmi? Qoy yox olsun, sən isə özünə yenisini uydur. 
Günlərin bir günü həmin bu itkin düşmüş Stiller balerinaya aşiq olur. Julika Çaykovskinin əsərini oynayarkən şahzadə rolunda onun xoşuna gəlir. Julikanın xoşuna gəlməkdən ötrü bu musiqinin sabun köpüyü, virtuoz impotensiya, əprimiş adamlar üçün sentimental zövqsüzlük olduğunu söyləyir. Julika doğmaqda olan günəş sayılırdı. Qəribəlikləri vardı bu qızın, gözündə qorxu pərdəsi vardı. Daxilində qorxu ilə yaşayırdı. Az-çox təcrübəsi olan kişi xeylağı çətinlik çəkmədən bu gözəl varlığın frigid tip olduğunu anlayar və ona çox da ümid bəsləməzdi. Lakin kimdir məsləhətə qulaq asan? Bir il sonra onlar evlənirlər. Və həyatları dözülməz olur. Hər biri qarşı tərəfdən heç olmayan şeylər gözləyirdi. O, Julikadan başqa şeylər umurdu, Julika da ondan. Və hər ikisi qurban idi. Stiller özünü boşluqda hiss edirdi, Julikanısa əzab və ümidsizlik sarməşdı. Evdə soyuqluq hökm sürürdü. Hər ikisində anlaşılmamaq və tənhalıq. Təkcə bir yol qalmışdı - oyanmaq! Və hər biri öz həyatına ayılır. İsveçrəli yazar Maks Frişin sınmış güzgüdə əks olunan, həm baxmaq istədiyin, həm də baxa bilmədiyin güzgüyə bənzəyən çox qəribə, ağlasığmaz əsəri. 

Qiymət 0/5 (0%) (0 səs)
"Stiller" - isveçrəli yazıçı Maks Frişin (Max Frisch, 1911-1991) 1954-cü ildə nəşr olunmuş romanıdır. Yazıçı bu əsəri ilə şöhrə">

Digər xəbərlər

Nərmin Kamal. Şərqin Parisi. h e k a y ə

Səkinə Qərib. "Armud və uşaqlar"

Yohan Heyzinqin "Oynayan İnsan"ı

“On bir gecə” barədə on bir abzas

Feyziyyə. İki şeir

Şərhlər