AZAD  QARADƏRƏLİ

 

                              ETERI – 2

 

                               Hekayə

 

            Mən  pis tərbiyə almamışam. Amma çox tərbiyə almışlardan  daha yaxşı  yazıçılar çıxacağına inananlar qədər sadəlövh də deyiləm. İş elə gətirdi ki, düşdüyüm mühit məni içkiyə, qumara, qadına və daha bir çox zərərli vərdişlərə ürcah elədi. Şükürlər olsun ki, narkotikə uymadım.  Düzünə qalsa, gərək bircə dəfə də olsa, dadına baxaydım. Təəccüblənməyin, bir də görürsən, qəhrəmanın narkoman çıxdı. Neyləyəcəksən? (Mötərizədə yazıram, adətən buranı oxumurlar. İnstitutdan kəsilmişdim və Yeni Bakı Neftayırma zavodunda – indiki adını bilmirəm, sadəcə gecə-gündüz  alov çıxır  ha, bax, ora  - fəhlə işləyirdim. Avtandil adlı bir axmaq iş yoldaşım vardı. Bir dəfə mənə bir kazbek uzatdı, dedim mən “Aida” çəkirəm - çəkənlər bilir, o vaxt ”Aida”, “Kom” kimi ləzzətli filtirli siqaretlər vardı. Dedi, ayə, bunu Xabarovskdan göndəriblər, xalis tütündür. Mən də inandım, alıb yandırdım və başladım çəkməyə. Bir az sonra gördüm dad Vasya iki oldu, sonra üç - bu dad Vasya mənim ustam idi – xüləs, kişi çoxaldıqca məni gülmək tutur. Birdən dad Vasya çəkici qapıb cumdu Avtandilin üstünə, başladı rusca söyməyə. Nə başınızı ağrıdım, düz üç gün, üç gecə başımla yer qazdım. Səhər yıxıla-dura işə gəlmişəm, indi getmək istəyirəm Avtandilin yanına, o siqaretdən yenə alam. Bir cuhud oğlan vardı, Andryuşa  çağırırdıq. Dad Vasya ona göz elədi. Andryuşa məni kənara çəkib dedi: “Ay uşax, o dünən sənə nəşə vermişdi. Dad Vasya deyir ki, ondan uzaq olasan. Yoxsa bedbaxt olacaxsan.” Daha Avtandilə yaxın durmadım. Bunları ona görə dedim ki, o zəhrimarın dadına baxmışam, əslində.)

            Nəysə. Deməyim odu ki, yazıçıların mühiti artistlərinkindən seçilməz. Bizim manıs artistləri demirəm ki. Söhbət Maykl Cekson, Tarkan, ən azından Dəniz Səki, heç olmasa, Röya Ayxan kimilərdən gedir. Röya demişkən, mən bu qızın vurğunuyam. Həm sənətinin, həm türklər demiş,  kişiliyinin. Elə bizim deməmizcən də olsun: vallah Röya çox kişidən yaxşı kişidir! Təəccüblənirsiniz? İndi anladaram. Rəhmətlik dostum Rafiq Tağı danışırdı ki, türmədəyəm və Novruz bayramı ərəfəsində xəbər gəldi ki, bizim kalonun dustaqlarına bir müğənni xanım bayram payı göndərib. Təmiz, qəttəzə alt paltarı, məhrəba, diş fırçası, diş məcunu, sabunlar, toyuq, şirniyyat, rəngli yumurtaya qədər. Düz 2000 dustağa! Bilirsən bu müğənni kim idi? Röya!

            Və biz onunla qərara gəldik ki, xanım müğənninin özüylə danışaq, buraxdığımız dərginin üz qabığında  əlində kitab şəklini verək... ( Merlin Manro  yadınızdadır?  Çimərlik paltarında şəkil çəkdirib, əlində də Ceyms Coysun “Uliss” romanı! Bizim mənəm-mənəm deyən yazıçılar heç o romanı axıracan oxumayıb. Mən də düşünürdüm ki, “Qətl günü”, yaxud “Dünyanın arşını” romanlarından birini verərik Röyaya, kitab oxuyan kimi poza alar, şəklini çəkib qoyarıq dərgimizin üz qabığına.)

            Əlbəttə, bir çox planlarımız kimi bu plan da Rafiqin qətlə yetirilməsi ilə iflasa uğradı. Sözüm onda deyil təbii...

            Sonuncu kitabımın təqdimatında  qələm dostları ilə bir  balaca məclis açmışdıq. Kimliyini bildirməyən  hansısa  oxucum təqdimatda  bir  kitab almış və müəllifə çatası  zəf buraxıb getmişdi. Tədbirin sonunda 5-6 dostuma “getməyin” işarəsi verib, gəlir-çıxarımızı yoxlayanda ağzı bağlı zərfi mənə uzatdılar. Elə onların yanında açdım və şaşırdım: üç dənə yüzlük dollar idi. Daha satışdan gələn qəpik-quruşu hesablatmağa qalmadım, sonra görüşərik deyib, dostlarla Bayıldakı kafeyə cumduq. (Dostum Arif əvvəlcədən o məkanın sahibilə danışmışdı) Yetir-götür  başladı, soyuq qəlyanaltıyla adama 200 vurmuşduq ki, gördüm küncdəki stolda əyləşmiş bir qadın qarşısındakı bardaqdan şirə sümürə-sümürə mənə baxır. Özü də elə-belə baxmır, davamlı şəkildə gözünü zilləyib. Oturuşundan-duruşundan  elə-belə qadına oxşamırdı. Özünü çox ciddi aparırdı. Amma gözünü də məndən çəkmirdi. Aktyor dostum Arif böyrümü dümsüklədi:

            -Sənlikdir,  qədeş... Bəlkə onu intizardan qurtarasan?

            O birilər də gözləşib gülüşdülər. Əlbəttə, o halda deyildim. Beynimi iki şey zəbt etmişdi: bir: o zərfi kim vermişdi? İki:  məclisi səs-küysüz yola vermək. (Adətən, bizim belə məclislərdə ən azı iki nəfər sərxoş olub dava salırdı. Ya da azı bir nəfər sərxoş halda stuldaca yatırdı  və onu gərək məclis sahibi kimi mən sürüyüb evinə aparaydım və sair... Ona görə qadını müvəqqəti olsa da unutdum.)

            -Qoqolun bir fikri var: yazıçının təmiz qəlbi olmalıdır. Mən bilmirəm, bu düzdür, ya yox, amma onu bilirəm ki, sənət adamı qəlbən təmiz olmasa, onu və onun yaratdıqlarını sevmək çətin olar. Arifin bir balaca rolu var, mozalanda çəkilib. Avtobus gedir. Bir qəşəng qız minir, su sonası kimi. Bir ələngə gədə də var, özü qırx kilo olar-olmaz, amma elə yayxanıb ki, iki yerin ikisini də zəbt eləyib. Bu azmış kimi əlini qıçının üstünə vurur və qıza  göz eləyir ki, gəl dizimin  üstündə otur. Bu vaxt bizim bu Arif, maşallah gövdəlidir axı, gəlib gədənin üstündə oturur və gədə yox olur. Düzdür, Arif boynuna almır, deyir o roldakı mən deyiləm, amma özüm ölüm Arifdir! İçək təmiz qəlbli dostların sağlığına, o cümlədən Arifin! – Arifi öpüb qədəhləri toqquşdururuq.

            Məmməd Elli tez kefləndi. Və ayağını dirədi ki, oxumaq istəyirəm. (Məmməd artıq ələyi ələnmiş şair dostumdur. Tək yaşayır. Hamımızdan yaşlıdır. Amma səsi var, “Sənsiz”i zor oxuyur. İntəhası onun “Sənsiz”ini  bu zıppıltıda kim dinləyəcək ki? Ona görə taksi çağırıb yola salıram və qayıdıb içəri girəndə bayaqkı qadının baxışları sancılır mənə. Dosdtlar da dəmləşiblər, mən yadlarından çıxmışam. Bir-birilərinə aman vermədən ucadan danışır, söyüş söyür, gülüşürlər. Ona görə  onlara hiss etdirmədən qadının masasına yaxınlaşıram.)

            -Üzr istəyirəm, bəlkə mənə bir sözünüz var? Bayaqdan...

            -Əyləşin, mümkünsə. Dostlarınız onsuz da sizi unutdular deyəsən. – Yanılmamışam. Dostların düşündüyü kimi şit adam deyilmiş. Ciddi birisiymiş.

            -Yeni  kitabınızda Eteridən nəsə  var?

            Heyrətlə  ona baxıram. Qırx yaşlarındadır. Ciddi və bir qədər də zəhmli təsir bağışlayır. Beləsinin burda – kafedə nə işi, yahu?

            -Niyə təəccüblənirsiniz? Mən Eterinin padruqasıyam. Özü də Bakıdadır.

            Heyrətlə qalxıram stuldan. Bu vaxt qələm dostlarım da sanki ayılıblar və mənə tərəf baxırlar. İçlərində oğlum yaşda olanları – gənclər də var. Ona görə özümü yığışdırıram.

            -Məni bağışlayın, bu gün kitabımın təqdimatıydı... Onu yuyuruq... Dostlarım da yaxşı uşaqlardılar, sənət adamlarıdır də... Söyüş-filanı gərək üzürlü sayasınız... Mən sizinlə sonra necə görüşə bilərəm?

            O tövrünü pozmur. Şirəsini sümürüb deyir:

            -Heç narahat olmayın. Bu bizim həyat tərzimizdir. Alışmışam artıq. Həəə, mən hələ buradayam. Gedin dostlarınızın yanına. Vaxt tapanda gələrsiniz. Mən gözləyərəm...

            Qayıtmağına qayıtdım, amma ürəyim qaldı bu müəmmalı qadının yanında. Mən axı macəra adamı deyiləm ki? Qaçmışam həmişə macəradan, romantik sərgüzəştlərdən, təsadüfi tanışlıqlardan... Amma neyləyim ki, gəlib məni tapır belə hədərə-hüdərə məsələlər. İşdə Hatəvanla olan macəra başıma oyun açmadımı? Arvadım az qala məndən ayrılacaqdı, güclə sovuşdurdum. Ya Bakı-Yeravan qatarında tanış olduğum erməni qızı Ritaya görə həftə səkkiz, mən doqquz Kafana qaçmırdımmı? Bir ay  getməmişdim,  vurub gəlmişdi Mincivana, məni axtarmışdı. Hələ o şairə xanım? Adını özüm yazmıram, çox məşhurdur, çənginə keçəni azı bir neçə ay fırlatmasa, buraxan deyildi – düz on iki yaş da məndən böyük idi...

            -Qardaş, deyəsən, civi səni mandraja salıb? – Nüsrətdir. Orta məktəb yoldaşım. Məclisdə yazıçı olmayan Ariflə odur. – Bəlkə o üç yüzlüyü də bu civi göndərib?

            “Hır” çəkib gülüşürlər və elə bil mən ayılıram. Sən öl, deyəsən, torbada pişik var.

            -Yox canım! Heç gör dəxli var?! O qohumlardan olacaq...

            -Özü də arvad qohumlarınnan! – bunu da gənc yazıçı deyir. Daha dili açılıb onun da. Bir azdan bizdən izahat-zad istəməsə yaxşıdır.

            Kabab gəlir və mən bizim masaya baxan qızın qulağına pıçıldayıram ki, xanımın masasına da bir şiş kabab aparsın. Qız əlini ağzına tutub gülür və o da mənim qulağıma pıçıldayır:

            -Məllim, Ruhəngiz xanım bizim müdirimizdir. Mən nə təhəri ona kabab apara bilərəm? Öldürər, e məni!

            Opba! Başlandı macəra. Bircə məclis tez bitsəydi!..

                                                                        ***

            Hamı gedib. Təkcə Arif getmir. Başa sala bilmirəm vəziyyəti. Vurmaq istəyir yenə. Amma ayaq üstdə güclə dayanır. Daha doğrusu, dayana bilmir. Eləcə çöküb stula. Yarıyuxuludur.

            Mənsə  xanımla üzbəüz əyləşmişəm.

            Qaraşındır, dik burunu, maya kimi, bayıra yoğrulmuş qalın dodaqları var. İncə belli, amma iri yanbızlıdır; danışanda ağappaq dişləri göz oxşayır. Dik döşləri qız məməsi  kimidir. “Yəqin ya doğmayıb, ya da əmizdirməyib” fikri keçir beynimdən və özümün özümə acığım tutur: heç gör hənanın yeridir?

             Ruhəngiz xanım siqaret çəkir. Mən isə sual verməyə də cəsarət etmirəm. İstəyirəm özü başlasın. Və gözucu telefonu çıxardıb saata baxıram. (Telefon çıxandan saat vurmuram.) Oy daaaa! On ikinin yarısıdır ki!

            - Görürəm, çox narahatsınız... Bu nədəndir? İçkidən, ya Eterinin şəhərdə olmasınnan?..

            -Yəqin hər ikisinnən... – Sakitcə dillənib onun incə barmaqlarının arasında tutduğu  filtiri qızılı haşiyəli  nazik siqaretə baxıb udqunuram. Altı ildir atmışam. Bəlkə ilk dəfədir belə şiddətlə siqaret istəyirəm. – Amma təbii ki, əsas Eteriyə görədir.

            -Hə, təxmin etmişdim... Buranı Eteriylə birgə almışıq. Bir il olar işlədirik. Sizin haqqınızda mənə danışmışdı. Dedim, o tanınan adamdır. Tapmaq asandır. İstəsən, axtararıq. Dedi, yox, gözləyək hələ. Və internetdə elanı görüb, gəldik təqdimata...

            -Gəldik? Necə yəni?

            -Hə, Eteri də gəlmişdi. Amma daldada dayanmışdı. Sizə  mane olmaq istəmədik. Dostunuz aktyoru gördük, yaxınlaşıb xahiş etdik ki, məclisi bizim kafeyə salsın.

            -Ola bilməz! Siz Arifi  hardan tanıyırdınız?!

            -Arif bəy bizim daimi müştərilərimizdəndir. Təqdimatda görəndə mən yaxınlaşdım ona...

            Başını stula qoyub xorna çəkən Arifi qanlı-qanlı süzürəm. Amma nahaq. Dünyadan  qəti xəbəri yoxdur. Ona görə xanıma sarı dönürəm:

            -Zərfi də siz qoymuşdunuz, eləmi?

            -Nə  zərf? Xeyr, xeyir, biz  on ədəd kitab alıb, oradan uzaqlaşmışıq...

            -Bəs Eteri?..

            -O bura gəlmir ki! Deyir, qadın içki içilən yerdə olmamalıdır...

            -Bəs neyləyək? Mən onu necə görəcəyəm?

            -İndi gecdir. Aktyoru da qaldır, gedin yatın, dincəlin. Sabah elə kafeyə  gələrsiniz. Mən həmişə burda oluram.

            Başımı qaldırıb qadına baxıram. Eteriyə bir az oxşarı var, amma deyil. Mənim Eterim (mənim ha!?) ayrı aləmdir. Onu heç kimlə müqayisə edə bilməzsən.

            Birdən içmək istəyirəm. Masamıza gəlib bir qədəh araq süzüb başıma çəkmək istəyəndə Arif arağın qədəhə töküləndə çıxardığı səsi duyubmuş kimi oyanır və qədəhini qarşıma qoyur:

            -Süz, qədeş!..

                                                                ***

 

            Ruhəngiz xanımın mobil telefonuna zəng gəlir. Deyir ki, Eteridir, indilərdə gələr.     

            Həyəcandan əllərim titrəyir. Elə bil ilk dəfə qızla görüşdüyüm gündür. Axı bu qadın, əslində mənim heç nəyimdir. Beş-altı gün evində qalmışam və... Zəhrimar və, çor və! Nə və?! Bu qadın sənin həyatında zəlzələ törətmədimi? Onun haqqında yazdıqlarına görə...

            Yaxşısı budur, qoy başdan danışım. Demək, siz yəqin ki, hekayənin birinci hissəsini oxumusunuz. Düzü, çox tərəddüd edirdim onu çap etdirməyə. Amma axırı ki, dözmədim. Məşhur saytlardan birində hekayə yayımlandı. Sonra daha bir neçə sayt verdi. Şoxtirajlı bir qəzet də məndən xəbərsiz çap elədi.

            Bir gün işə gələndə baxdım ki, pıçhapıçdır. İşçilər məni görəndə qarşılaşmamaq üçün yollarını dəyişirdilər. Hətta xətrimi çox istəyən cavan şöbə müdirimiz sarısını udmuşdu. Düzü, əvvəlcə özümü o yerə qoymadım. Nə var axı burda? Hekayədir də? Dövlət əleyhinə, yaxud antimilli nəsə bir şey yoxdur axı orada? Yəni bunlar “Anna Karenina”nı, “Madam Bovari”ni oxumayıblar? (Üzr istəyirəm, kiçik hekayəmi o nəhəng əsərlərlə müqayisə etmək istəmirəm, sadəcə yeri gəldi dedim.) Axı...

            Günorta yeməyə gedəndə gənclərdən biri ora-bura baxa-baxa mənə yanaşdı:

            -Müəllim, ehtiyatlı olun. Sizə qarşı nəsə hazırlayırlar...

            -Başa düşmürəm, axı burda nə var? Adi bir hekayədir də?

            -Biz gənclər sizi anlayırıq. Həqiqətən, bunlar yersiz hərəkət edirlər. Sizin hekayədə seksdən-filandan bəhs etməniz onların pisinə gəlib. İllah da müavin şahmatçı özünü təhqir olunmuş hesab edir...

            -O niyə?! – təəccüblə soruşdum.

            -Bilmirsiniz? O axı Eterinin kəndçisidir. Hələ deyilənə görə qohumdurlar... Deyirmiş ki, siz bilə-bilə yazmısınız bunu. Sataşmaq məqsədilə  qələmə almısız o hekayəni...

            Əlim üzümdə qaldı. Daha nə deyə bilərdim ki? Gör, bizi kimlər idarə edirlər?! Qadınların problemlərilə  ilgilənməli olan şəxs və onun müavin olduğu qurum “seks” sözündən qorxur. Bir kəndli xanımın ailə problemlərindən bəhs edən hekayədə qaldırılmış məsələni öyrənmək əvəzinə, bunu özünə təhqir kimi qəbul edir... Eh... Nəysə...

            İki gün sonra qurumun sədrinin adından xəbər göndərdilər ki, işlədiyim idarənin statusunu, onun  işçilərinin şərəf və ləyaqətinə nəzərə almadan təhqiramiz yazılar yazdığıma görə ərizəmi yazıb işdən gedim.

            Heç üzülmədim. (Əlbəttə, burası  xaric ki, gör kimlərlə işləmişəm bu illər boyu? ) Və darılmadan ərizəmi yazıb işdən çıxdım...

            ...Hə, bax, həmin hekayə, daha doğrusu o hekayənin qəhrəmanı olan Eteri mənim həyatımda bir bomba təsiri buraxdı. İnanın ki, az qalıb iki il tamam olsun, bir gün də olmayıb, Eteri yadıma düşməsin. Hər dəfə qeyzlənmişəm ki, durub geyinim-keçinim, çantamı, kompyüterimi də götürüb gedim o rayon mərkəzinə bitişik kəndə, Eterinin qapısını döyüm, o adamı dağlayan səsini eşidim:

            -“Sabaxınız xeyir”... “Axibətiniz xeyir”... “Yiməginiz soyyuyub, yeqin”.... “Allah hər şedi gürür”... və ən çox da bu söz: “Siz allaxa inanursunuz?”...

            -Salam,  necasiniz? Axırı kin, süzü görməyima nasib oldunuz...

            Allah. Allah! Eteridir! Həmin Eteri! Gözəlliyi birə min artıb. O kənddə geyindiyi qara manaşka paltarında deyil təbii. İndi bir az yığcam geyinib, amma döşü-başı yenə bağlıdır. Yaşıla çalan donu dizindən aşağıdır. Donun parçasından düymələri olan bu geyim əyninə qutu kimi oturub. Alçaqdaban ayaqqabıdadır. Ayağının birini götürüb o birini qoyanda bədəni yumurta kimi yırğalanır – azacıq kökəldiyi hiss olunur. Boynunda donun üstündən salladığı qızıl boyunbağı var. O da bu şümşad bədənin yaraşığına bir ayrı rəng qatır.

            Özümü elə itirmişəm ki, bir müddət oturduğum yerdən qalxa bilmirəm. Handan-hana “Eteri!” deyib dururam. O əlini mənə uzadır. Beynimdən elə bil şimşək keçir: əyilib bu xanım əlləri öpürəm! O isə gülümsünüb əlini çəkir və Ruhəngiz xanımın əvvəlcədən ayırdığı yan otaqda qarşı-qarşıya əyləşirik. Ruhəngiz xanım “mən tapşırım çay gətirsinlər” deyib gedir və daha qayıtmır. Bu hərəkətlə bizi pis vəziyyətdə qoyur əslində. Onun yanımızda olması işimizə yarayırdı. İndi lal-dinməz bir-birimizə ha baxaq...

            Nəhayət, Eteri başını qaldırır.

            -Mən sizin olanları bilirəm... İşdən çıxmanızı, bizim şaxmatiskanın siza etdiklarını... Vicdanları yoxdur...

            -Olur belə şeylər... – Bir təhər dillənirəm. – Bir az özünüzdən danışın... Ruhəngiz xanım dedi, Bakıya köçmüsünüz? Bəs Revaz?

            -Revaz atasında qaldı... O xadisədən soxra man əri məkəməyə verdi. Biz ayrıldıx... Boşandı man... Man Moskva televiziyalarına baxaram xəmişə... İnaqda turetskilərə... Türklərdə bir xaroşiy veş yest... Kak muşşina, jenşini toji moqut skazat muşşinam: man sani boşayaram! Ya lyublyu eto slova! A mı tak qovarim: man boşandım... Znayte, ya emu i tak je skazal: man səni boşayıram!

            Mənim ona heyrətlə baxdığımı görüb qımışır:

           - Siz özünüz bilmədən... znayti, vı tolknuli menya... atkrıli qlaza... mən yatmışdı, siz oyatdınız... Siz olmasaydınız mən... mojet bıt, ya bıla myortva... O xər dəfə üstümə bıçaq gətirirdi... Bura baxın...

            O birdən sol qolunu örtmüş yaşıl paltarının qolunu yuxarı çırmədi və disrəyindən aşağı dərin bir yara yerinin üstünə qoydu əlini:

            -Smatriti... Vot, eto şram... tolko ni yedinstvenniy... İ zdes yest, i zdes, daje zdes...

            O əlini qarnının, yanbızının və hətta yuxa yerinin üstünə qoydu və gözləri doldu. Mən onun bu ala gözlərinə heç yaraşmayan bir gilə yaşı sağ əlimin baş barmağıyla sildim. Sonra onu özümə tərəf çəkib qucaqladım. Heç çəkinmədən qucağıma qısıldı və hıçqırdı.

            -Ya... Ya... Znayte? Bədbəxt qadın... Çox bədbəxt... O Revazımı aldı mannan...

            Mən diksindim və qışqırdım:

            -Mən sizə güclü vəkillər tutaram, biz uşağı qaytararıq!

            -Net, nilzya... – Ümidsiz halda dedi.

            -Niyə axı?!

            -Revazı inandırdılar ki, man pis qadın... O da mani qoyub atasına getdi... Kənddə xamı mana pis baxmağa başladı. Yenə Ruxa sağ olsun, mana əl tutdu, Bakıya gəlməyimdə o kömək oldu... Nu, özümün pulu vardı... Bu kafeni, kak eto slova... Xə, şərikli almışıx...

            -Hə, bunu bilirəm. Hətta mənim kitabımın təqdimatına da gəlmisiniz... – Gülə-gülə deyirəm.

            O da gülümsəməyə çalışır:

            -Xə... Gəldim mən də. İstədi ki, gələm mikrafonu alam, qışqıram,  deyam ki, man, man Eteriyam! Bu yazıçının geroyu! Eteri manam!.. Sonra sizin o rasskazınız var e, murdar əti satan kişi, ondan danışam, sonra kakoy to rasskaz yest, “Ulartı”, ili kak? O qız plen düşür e ermenilere... Onnan danışardım. Sonra da znayeş şto skazal bı? Kriçal i skazal şto, ya lyublu etoqo xoroşoqo çeloveka, krasivoqo pisatelya...

            Mənim key-key, heyrətlə ona baxdığımı görüb qaşlarını dartır, gözlərini oynadır (onda belə halı ilk dəfə görürəm – elə dedim ki, guya onunla 5-6 il bir yerdə olmuşam) və qəfildən deyir:

            -Biz Ruxa ilə getdik o kamiteye. Şaxmatistikanın qəbununda olduq. Man ona znayeş şto skazal? Skazal şto, tı ni jenşina, daje ni çelovek! Dedim man ki, san ana da deyilsen! Ana olan adam, o işi tutmaz axı... A tı çto zdelal? Bir yazıçını, bir atanı çörəyin bais eladin... Xə, vallax belə dedi!

            Mən söz tapa bilmirdim. Yarı rus, yarı azırbaycanca danışan bu gözəl xanımın danışığından çox nəfəsi, aurası məni vurmuşdu. Balaca uşağa dönmüşdüm. Tənqidi yazılarımda yerə-göyə sığmayan mən, bu xanımın yanında süddən ayrılan körpə kimiydim.

            -Bəs niyə Bakıya gəldiyinizi mənə bildirməmisiniz?

            -Eeeee... Siz mani tanıyırsız axı... Man, man... uzaqla yaxını bir bilirəm. Necə deyim axı: uzax aslində uzax deyil. O adam ki yaxınımdadı, o heç yoxdu manimçün... Amma siz uzaxda olanda da yaxınımdaydınız... Xə, bir də sizdən sonra man kitablar oxumaqa başladı. Siz ki adların çəkmişdiniz: Tolstoy, Qoqol, Dumbadze, Çexiov... Mopassan.. Onların kitabların tapdı, oxudu... Bir də sizin kitab...

            Təəccüblə ona baxıram. Əlibıçaqlı  ərinin qabağında cırılmış gecə  köynəyində əsim-əsim əsən Eteridən  əsər-əlamət qalmayıb. İndi o Qoqoldan, Çexovdan, Mopassandan danışır. Və mənim kitabımı... Dayan, dayan, axı o mənim ona verdiyim kitabı üstümə atmışdı ki, çox açıq-saçıq yazırsınız, bəs indi nə danışır bu: “Bir də sizin kitab”?..

            -Mənim kitabımı qaytarmışdınız axı?

            -Sizi yola salanda özüm özümə, toyes sizə qaytardığım kitabı snova sizdən ukral ya... – Bunu deyib bir gülür, bir gülür, deyirəm bu saat bu kafe onun gülüşünün cingiltisindən uçub üstümüzə töküləcək. Amma tez də özünü yığışdırıb ciddiləşir. – Da, vı vospitavali meya, kak uçitel... Patomu çto,  sizə man çok, çok sax olun demək istəyirəm...

            -Bəs oradakı evinizi kimə verdiniz?

            -Atdal...  Dva kvartirantı snyali... Mama tam, ana budit prosmatrivat dom... Ya seravno ni vernyus tuda. Vse konçina... Znayeş... Man... Ya... Stixi pişu...

            Göy cildli dəftəri çantasından çıxardıb mənə uzadır.

            -No... Na russkim...

            -Olsun, - deyib sevicək dəftəri alıram. İlk səhifədəki şeiri görüb tutuluram: “ Ласковые сны”. İçim silkələnir. “Tələbat özünə orqan yaradır” deyən dahi nə qədər haqlıymış. Mənim müti bir gözəl kimi qoyub gəldiyim Eteridən həyat nə düzəldib?

            Bu vaxt Ruhəngiz xanım gəlir və axşamkı gənc ovsant qız da ardınca daxil olub çay və kofe süzməyə başlayır. İçimdə dəhşət yanğı var. Bir mərhum şair dostum demişkən, bütöv çayxananı başıma çəksəm, sönməz bu yanğı...

 

                                                               ***

 

            Qəribədir. İkinci dəfə, iki il sonra  təsadüfən yenə həmin qatarda yazıçıyla yol yoldaşı olmuşuq. Məni əvvəl tanımadı. Kiçik netbukunu açıb nəsə oxuyurdu. Bir təhər söhbətə çəkdim. Və ordan-burdan danışa-danışa söz gəlib çıxdı onun işdən çıxmasına səbəb olan hekayənin üstünə. Dərdli adam danışan olar. Netbuku örtüb yuxarıda olub-bitənləri anlatdı. Sonra da gülümsündü və dedi:

            -Çox susadım. Bir çayxana olsaydı, başımıza çəkərdik!

            İkimiz də gülüşdük. Elə bu vaxt qatar bələdçisi birdəfəlik plastik  stəkanlarda çay gətirdi bizə. O plastik stəkanları süzüb gülümsədi:

            -Qatarlarda dəmir qabları olan şüşə stəkanlarda çay verərdilər e, yadınıza gəlir?.. Mən o çayların dadını heç yerdə görmədim... – Deyib notbukunu açdı. Mənimsə bir yığın sualım qalmışdı, heç birini verə bilmədim yazıçıya. O isə çayını içib öz aləminə qapıldı. 

 

 

                                                                                                  11-12 may 2015

             

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5