Xu Xanov

(Yaşar Əhəd Saremi)

 

Borxes bəy, bu da Lodviklə Filosun Öyküsü

 

Məhnaz Mərzabadi’yə


-Nədən həp əllərinə baxırsan Lodvik? Səninlə danışıram. Deyirəm belə eləmə. Heç vaxt. Nə gözlərinə zollan, nə də əllərinə. Dön. Buraya; O xəyali limon rəngini görürsən? Sallanan limonun öp özü o xəyali ağacdan. Ona əl sürt! Ona bax. Deyirəm sən həzz alırsansa indi mən birdən…

 

-Nədən Lodvik?

-Əllərinlə gözlərindən xatirə düzələr deyirəm sənə. Biz xatirə düzəltmək için bura gəlməmişik deyirəm.Bu neçə gün bunlarla belə daa. Bu bağın xəyali rənglərinə bax. Ah Lodi o səsləri, o səsləri. Onların… Otur. Nəfəs al, düşlərin dibinə cum. Deyirəm yaşam elə bu səslərlə göyçəkdir. Başa düşürsən bunu indi?

-Xatirə düzəltməyim mi? Sən kiminlə danışırsan Lodi?

-Ay Pafet* özünlə da. Sənlə danışıram. Xatirədən adamın ürəyi dolar da. Nisgilin tutar…

- Nədə isti səsin var sənin!

-Elə bunu demək istirəm da. Mənim səsimə belə, qulax vermə. Bu əlinin altındakılardan gəl özünü qurtar ay Kozet. Səsi yalnızca yaşasan görər. Yalnızca yaşamaq. Hən… Təkcə!

 

-Deyirəm bir az çaşmısan sən,hən?

 

- Özün bilərsən. Mənim səsimdən xatirə düzəltmə demək istədim.

- Bəs neyləyim deyirsən?

-Elə bu qapını açıb, bütün xatirələrini, bütün oxuyub örgəşdiklərini at getsin. Kaput*! Lodi, ah Lodi gir suyun altına o can dadını dad!

 

-Niyə Lodvik, məyər sən mənim Keşişimsən indi?

 

-Mən?

 

-Hən sən! Sən özün!

 

-Sözlərimi başa düşmürsən da.

-Düzü biraz yorqunam.

-Onda qoy elə öz dilində danışım bilənlə.

 

-Öz dilimlə…

- Birbirimizlə yuxularımızı gördüyümüz dildə.

 

-Birbirimizlə? Çərənləmə mənə indi. Sən haçandan bəri varlığın olub ki? Lodvik…

-Madskcscfenmd,43snf..Mdnr 3 əsəcnqshd kcesycr kshmsq …

 

…

 

Durdu Lodvik, başını tərpədib xızla köynəyini çıxartdı, bir şam yandırıb elə indicəsinə siqaretinidə tutuşdurmaq istədi. Kal almanın iyilə şam. Bu siqaret qutusu bə hayanda deyib gedib ışıği çoxaldıb cibinə soxdu əlini. Siqaret qutusu bom boş. Şansına lənət ey, noççuldaddi. Oturdu. Bu təklıx məni bezdirdi Mahək! Öz özünə deyinib masanın üstündəki qadın şəklinə baxdı; Yoxsan da! Səsini eşidə bilmirəm Mahək.Yerdən kitabı alıb  qatlanmış səfhənin qırağında çəkdığı cızma qərələrə baxdı; Hən! Hən canım siqaret istir! Burdakı kağazın içindəki can ciyər səs qulağımdadır Mahək. Eşidə bilirsən? Canım pendir istir. Kitabı masanın üstünə qoyub yenidən qalxıb köynəyini giyərək pəncərəyə sarı getdi. Açdı. Hava! Gecənin havası. Ulduzlarla kəpənəklər. Mahəkin ətirli qara saçları. Hardasan? Hardasan deyirəm! Nəfəs aldı. Dönüb gözlüyünü alıb gözünə taxdı. Hardasan güzgü? Hardasan siqaret? Hardasan Mahək? Ardındakı güzgüyə dönüb baxdı: Təhərsiz gic! Gözlərini oğub dərin dərin soluxlandı:

- Filos… Filossss…

 

 

Yandakı otaxdan yekə pərax pişik gəlib qara stula atılıb quyruğunu oynatdı: Ginə nə istiyirsən məndən?

Lodvik Masanın dalısındakı stulu Filosun qabağına çəkib bal rəngindəki gözləri ışıla ışıla gülümsəndi. Ginə güldü; Döz atası yanmış! Deyib durdu. Qəhvə şüşəsini doldurub oturdu. Qəhvəni iylədi. Azca içib yavaşcasına Filosun başını siğalladı:Fili can bilirsən, duzlu yaşamın var ha, Sən, mən, bu qədər çox kir kitab, bu qədər danışıq.

-Görünür sən ginə öz özünlə danışırsan. Ginə uzaylılaşmışsan Lodi!

-Hən bəxtəvər, atası yanmış, hən. Deyirəm gözlərindəki bu gümüşlər ən durusundandır haa. Sənə Kitab oxuyum indi? Deyim sənə min il qabaq mənim kimi bir kişi gilas ağacının altında nələr düşünürdü?

-Yox demə! Sənin ginə başındakı dəliklər fit çalır, Filosla danışdığinı unutumuşsan. Mən bir qırmızı pişiyəm. Sən hara mən hara!!!

-Filos can sən mənim öz uşaxlığımlar kimisən da. Bir yerdə durmaz Şeytan. Nə isə. Qulax ver. Bilirsən? O gilas ağacının altında duranı deyirəm. Kitabın içindəkini deyirəm da. elə bil…

- Sən tazaşdan öz ölümünü düşümüşsən. Yazıq Lodi.

- Qıllı şeytanım mənim, deyirəm bu kişinin öyküsüilə o gilas ağaci sanki mən özümdüm. Bura isə, bu mayıs ayının göyüilə, bu neçə oxuyan quşla, Güllü gilas ağacı, Mahəkin elə özü idi. Sənə ürəyim yandı doğrusu. Burda səndən bir iz yox, Sankı o çağlarda sən heç yoxmuşsan. Gözəldir bu, deyil mi?  Bir buralı öykünün içində sənin yerin bom boş. bax sən bu əlifbanı belə tanımirsan. Buna mim deyirlər! Miiiiiiiim!

- Qalx Lodi. Qalx dostlarından birinə zəng vur. Məni qorxudursan. O şaiir dostuna telefon elə. Ona de ki gəlsin səni eşiyə götürsün. Sənə bizim dilimizi kim örgətdi ki? Nədən axı? Neçin bu sözləri mənə deyirsən? Qorxma bu tezlıklə ölməyəcəksən. Dur daa, Qovzan. Ölümü burax. Bayıra çıxıb get özünə pendirdən siqaretdən al. Səni tutub yemədən, didmədən dur ayağa!

- Ölüm kimdir Filos can? Ölüm Mahəkdir. Hər zaman ölüm Mahəkin özü olmuş mənim əzizim. O əzizimi xatırlayırsan? Gəl sənə foto albomumuzu görsədim yenidən. Bax; Bu Mahək Xanımdır. Bu isə Bethovenin gözləri, O gülməli səməkilə*. Kimsə belə gözlərlə mırtı ola bilməz. Bu gözlərə diqqətlə bax. Qorxursan, yox? Mahəkdə bu gözlərdən qorxardı.

 

- Gözlərin məni qorxudur Lodvik!

- Aaz mənim gözlərimi ötür, bura bax…

- Elə oda ölümə zillənmiş Lodi…

- Gözləri eşid…

- Mənimlə danışma qoca kişi. Sus…

- Can Pişik biz hammız bu gözlərin içində yaşayırıq. Bu kələmələrin içindəki bu gözlərlə sənin baxışlarının ip içi. Hər yanda. Tanrısal qap qara gözlər hər yerdə. Denə Mim. Miiiimmm. Denə Mahək! Pendiri sən mi yedin? Nuşun olsun. Canına yapışsın. Boş ver. Gəldə bu ışıq zərrəsinə, onun Gözlərinin bu bərqinə bax. Mahəkin gözləri sanki. Mahəkin sözləri sanki. Mahəkin boynunun iyi kimi. Sən mi yedin mənim Mahəkimi? Yedin, Hən? Bax; düz burasının diplığı Filos can. Biləsini düşün bir.

…

Filos başını tərpədib, gözlərini yumub, sonrasa Bethovenin gözlərinə baxa qaldı. Bethovenin gözlərində olan ışıq Filosun gözlərinə səpildi.Titrədi. Mim Miim Miiim! Başi bir az dolandı. Lodvik doğurdanda Gilas ağacının altında durmuşdu, Gilas ağcaı yan yönü ilə Mahəkin ruhu, rəngi. Mahəkin üzü görünmürdü. Kimki bu Mahək? Düşündü. Lodvikin Xala Qızısı mı, Sevgilisi mi, dostu tanışı mı, Bacısı mı? Anlamından, bağlantısından baş çıxara bilmirdi. Hava: Saf, Təmiz. Lodvikin əynində mosmor kostyum, durmuşdu gilas ağacının altında, Mahəksə yam yaşıl. Gözləri iki dadlı şirin İran xurması. Ağzını açıb bu çohrəyi kağazda peçətlənən bütün bu səhnəni udmaq istirdi Filos. Ən tazə, ağ abbaq bu pendiri. (Lodvikin otağında bir neçə Qızıl Dərili çubuq çəkirdilər. Otağın fəzası bayılmış, əsbaş, içindən kefli məst və sərxoş…) Uzaq günləri yaddan geçirdi Filos. Qaraçı qadınlar kimisi uca uca qaqqıldadı. Uca uca. Qadınlar kimisi mi? Filosun içində qadının biri canlanırdı. Qara qözlərlə axar axar saçlar. Hindi yarpaqların qoxusu. Şən yumuşaq rənglər. Eşidilirdi uzaqlardan gələn göy qurşağının səsi öz gözlərində. Nefəs alarkən Lodvikin yavaşça yanından durub paltar şkafına yuxulu yuxulu getməsini biləmədi. Lodvik paltarlardan sarı köynəklə  on yaşlarındakı yaşıl şalvarı götürub güzgü ilə qap qaralan gümüş boyasında Filosun gözlərinin arasında on yaşlarında oğlan dönüdü. Kirpik kirpik üstünə vurub vurmaz artıq şəkil fotolardan ayrıldı. Bethoven sarı köynəyilə yaşıl şalvarını geydi. Qızıl kölgəlilər qıvancla gülümsəyərək tüstüləndilər. Mim. Miiiim. Filosun sağ qulağı titrədi birdən birə. Qapının zili çalınarkən otaqda Filos artıq görünmürdü. Getmişdi. Yoxdu. Qırmız börklə qara saçlarıla durmuşdu orda doqquz yaşlarında o qız cağız. Oğlana baxa baxa gülməkdəydi.

 

- Göy Qurşağının altında gedib oynayaq mı Lodvik?

 

- Göy Qurşağı mı dedin?

- Bax; orada Qızıl dərililər oynayırlar.

 

- Qızıl dərilər mi? Onlar məyər burda mı yaşayırlar?

- Hər yerdə vardırlar Lodvik. Onların kölgələri hər yana gedib çubuq yandırarlar. Nağara çalıb oynayarlar.

 

- Bunları axı sən hardan bilirsən?

- Yuxuda birisinin gözlərinə baxırdım. Kölgələrdə çubuqlarını çəkirdilər.

 

Lodvik qızın əlini tutub gilas ağacına doğru gedirlər. Varmadan yarı açıq bir qapı. Tək oracıqda. Qapıdan içəri girirlər.  Yaşıl təpəyə yetışəndə qöy qurşağını görürlər. Qızıl dərilərin əsbaş əsbaş yerlərində qalxıb oynamaqlarını qözləyirlər.

 

***

 

Filos; qoca yaşlı qadın. Birdən yerindən durub pəncərələri açıb başını eşiyə çıxardıb gözlərini yumdu. Bam bağlı. Bu yağışın səsi. Öp özünün iyi. Burda yoxdur O. Oysa onunla sevişməkdəyəm indi. İçdən içimdən. Çiyinləri, yarpaqları. İçdən içimdən. Burda yoxdur özü, öpüşləri isə çiliyə çiliyə. Yoxdur burda O, xoş ətirli saçları isə, gözəl qöyçək. Mən mən dəyiləm çox çoxdandan. Qaqqıldadı Filos. Əllərini açıb dönə dolana otağın ortasına dönüb durdu. Sevişmədən qabaq həmişə saçlarının bağını açıb səpə səpə dönüb dolandı. Həmişə hər zaman. Qoca dərisindən ilandır kimisi indicə çıxmağı gəlirdi bayıra. İncili bunculu. Işıl ışıl cimcilaq. Nə də xoç bu gecə, nə də şən bu gecə! Gülə gülə düşüb qaldı. Otaqsa dönüb fırlanırdı. Boya içində ağ ilan fırlanıb dolanırdı. Sarı rəngilə, göylə qırmızla. Dəli dəli deyən otaq fırlanırdı. Gecənin sərin yeli içəri püflənirdi. Filos oturub fincanı gördü. Ona sarı çəkildi. Alıb əlinə baxdı. Hardasan, haralardasan? (bir az ləhcəli. Erməni, Yunancaya bənzər kimi…)

 

- Mənim Lodvikim; mən hərdəndən pərax pişik olaram. İki gümüş gözlərlə. Burda. Cırcırmaxlarımla, çılqın. Səni belə tutub gəşşəng büs bütününü yeməyim gəlir içimdən. O göyçək başını Lodvik. Qırmız yaşıl qar qanadını Lodvik. Oxu da! Min  bir gönüllə qulağam sənə mən. Oxu oxu. Sümüklərin hardadır indi? Ezilən dartılan. Boğzımdan düş aşağıya. Damarlarıma canıma tök özünü. Mən bütün uçanların vurqunuyam bilirsən. Sən lap yaxşı bilirsən Lodvik! Cin quşlar, can quşlar.  Bilirsən vurqunuyam o qanad qanad vurmağına. Mənim həzli, ləzzətlim. Mənim dadlı Lodvikim. Qəfəsdə qalan Lodvikim mənim, sən oxumasan mən özümdən necə  dişarı fırrıyım? Bu ölümə gücüm çatmır. Əlindən onun gövərirəm. Gəl məni gövərt Lodi. Bu otaq ölümə aldanmış! Hardasan?  Bu dəbəh əfəl otaq. Mənim canım buzuki istir. Bethoven. İmmi külsüm. Ginə həsrətindəyəm sənin havana Lodvik. Sitar kimin. O hindili ozanın sitarı kimin. Nədə sakitsən. Çoxdan daha  çox. Mənim gücüm bu ölümə yetmir Lodi. Əllərimi tutub burur O. gövərirəm. Gəl sən məni morart Lodi. bax; əllərim titrəyir burda. Yazıx mən. Yap yazıx. Nədən ölülər kimin susmuşsan? Bax; Filosun Əllərini tutur ölüm. Ax! Nə dərin acı! İncinirəm Lodi. İndi qoy sənə yuxumdan deyim. Dün gecə bir Kilsəyi gördüm. Ora getmişdim. Özümcə təki tənha. Dolucasına şam. Havasa sərin, əsili. Kilsə bir parça buludun üstündə idi. Ardından sənin gəlmişdim sanki. Xiristian dəyiləm bilirsən. Duvarda bütün adamların alınlarında kömürlə bir xaç işarəsi. Yüngül və özgürcə özbaşıma orda. Bax sənin ruhunun əlləri belə ordaydı. Mənsə Filos dəyildim. Sənin taxdığın adıdım. Mahək! Şamların iyi.  Gilə gilə qırmız gilaslar. Ah tanrım nə rahatdım orada! Kəhlik otuilə ispanaq aşının qoxusu. İtiraf odasının yanındaki skamyanın üstünə atılmışdım çılqın bir pişik kimin. Kimdi ordaki keşiş? Dediklərimlə maraqlanmırsan Lodi? Səndən ona nələr dedim, nələr. Sənin gözlərinin rəngindən. Əllərindən. Sözlərindən. İnanılmaz qəribə gücündən. Musiqi kimi deyirdim səndən, kilsə bütün dediklərimi eşidirdi Lodi. dedim Lodi ərim idi. Orda sən həm yoxudun hamdə varıdın. Həm yoxsan həmdə varsan. Dedım geçmişdə bizim Lodi quş muş dəyildi. Bu boyda bu nişanda bir ərkəkdi. Dedim son zamanlarda bütün düşündükləri ölüm itim tamaşasıydı. Xatırlırsan? Gördüm artıq çox dinləyir o keşiş. Dedim sənin gözlərinin ışığını sevmirəm Müqəddəs Ata. Ona səni yiyərəm ha, dedim. Lodvikin gözləridə qıvılcımlı idi. Gilas ağacilə qıvılcım. Mənə; mən bu gilas gilələriyəm deyirdin. Bu küçəyəm. Bu ala damlalaram, bu yağışam. Dedim sənin quşların qaranlıqdır ona. Tanrın çirkindir sənin. Gaydır. Bax tutub yiyərəm səni ha! Hindililərdən dahada hindili olsan gözlərinin yaşına baxmam ha! Bu kələmələrlə mənimlə danışma da. Pafet kişi xatirələrini mənin sözlərimlə qarışdırırdı. Artıqdan artıq. Acı ətli o. Acı, küflənmiş. Bu sözləri dedim ona. Güldü. Qaqqıldadı çox çox. Dönüb ginə Mahək oldum. Qaldı yerində. Daha danışmadım. Gözlərimdən Mahək kimi baxırdım gözlərinə. İnan mənə indi. Dönüşüb siçanlaşdı O,Lodi. Kiçik ağ bir zad. Kilsə bir parça buludun üstündəydi. Əsgi paslanıb dəlinmiş bir bulud. Ağ siçan eşiyə çıxdı. Tutdum onu. Tutdum. Yedim onu. Indisə ağlıram Lodvik. Hardasan ? Mardasan?

 

- Oh Filosum mənim, sən artıq doğurdanda …

- Sonunda. Hən?

- Bundan sonra səni kimsə başa düşməz. Cumub ağırlaşmışsan.

- Mənə bir mahnı oxursan Lodi?

- Zamanı gəldi deyəsən!

Lodvik qəfəsdə bağrı gövərmiş bir quş. Oracıkda. Səssiz. Filosa baxır. Açıq pəncərə. Filosla bir boşqab pendirlə bir fincan qəhvə. Filos yuxusundan pişik çıxıb stula fırrlayanda Lodvik bir xatirənin yadına düşdü. uzaqlarda. Sankı birisidə bunu bir yerdə yazmış idi. Bir qoca kişinin gecə yarısında ölüm adlı bir qadının ardına düşməsinin anısı. Elə orda dağın başında çay boyunda bir göy qurşağı. Özünün əlində dəyildi yazığın. Kiçik oğlan uşaği kimin atdı özünü göy qurşağin qarnına. Sonra? Sonra heç! Pırrrrr!!!

- Day görünmək istəmirəm Lodi. Küçə xiabanda geri dönən kimsə qalmayıb gəlibdə məni tapıb görsün. Düz deyirsən. Zamanı gəlib çatdı. Düz deyirsən. Sözlərin fincanda sətir bə sətir. Hər zamanki kimi. Mim. Miim. İndi bir kəz daha mənə oxu. Oxursan Lodvik? Bir hava gəl gilas ağacına. Havalandır məni. Havalıyam Lodi. Portağallar hayanda? Limonlar harda? Tiyəm mənim pendir oxu. Tiyəm mənim qanad oxu. Geçdi gilasla mürəkkəb çağları Lodi can. Vaqonlarıla gəlirlər uzaqlardan. Səkkiz təkərlə dolana dolana. Əllərim titrəyir Lodi. Əllərim. Yetdi getmək əsnasi. Deyil mi ?

Lodvik oxumaqda. Xəyal məyal mürəkkəbli bir səhnə. Gilas ağacı. Mahək. Sıcaq qara saçlar. Musiqilə od kimisi hava. O Mahək Filos otaqda dönüb dolanır. Lodvik içində oxuyur. Əllərlə gözlər. Duvar yavaşca yaxınlaşır. Əllər Lodviki qəfəsdən çəkib çıxardır. Qadın oturur. Lodvik! Səssizlik gözlərlə kələmələrdən daha çox. Qoca qadının gözlərində gənç oğlanla qızın oynaması. Qumların üzərində çıplaq ayaqlar. Hava dolucasına yaş yarpaqlarla. Onlar gülüb qaqqıldayırlar. Qaqqıldırlar. Qaqqıl…

 

Ölüm gülmə səsini yavaşlatıb, Otaqsa unutur fincanı…

- ”Yazarın Evi” Kitabından, 2001. Santa Monika. California

 

 

 

_______________

 

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5