İnternet və şair Şeir
Bir tanışım həftəsonu San-Fransiskonun Silikon Vadisinə gedib. “Google”, “Twitter”, “Intel”, “Cisco, “HP”, “Apple, “Microsoft”, “Oracle”, “Facebook”, “Mozilla” və başqa nəhəng texniki korporasiyaların mərkəzi ofislərinin yerləşdiyi Silikon Vadisi. Sən demə, bütün dünyada ədəbiyyatın inkişafına çox böyük töhfə vermiş İnternet – öz beyin mərkəzinin yerləşdiyi ərazidə ədəbiyyat ürəkli adamların həyatını göy əskiyə düyünləyib.
Deyir, San Fransiskoda əhali iki yerə bölünüb. Həmin şirkətlərin maaşları altırəqəmli (ilk rəqəm çox vaxt “1”-dən yox, “2”-dən başlayır) işçiləri və onlar haqqında çox danışan, yerdə qalan camaat.
Şıx geyinmiş bu sərt adamlara tanışım “nörd” (əyləncəyə yox, bütün günü oxumağa meylli adam) deyir. Şəhərdə çoxlu “Google” avtobusları dolaşır. Onlar bu texniki adamları iş yerinə aparıb-gətirir. “Google Bus” sadəcə avtobus deyil, ən lüks həyatın simvoludur. Onun kimi nömrəsiz avtobusların sayı çoxaldıqca ictimai nəqliyyatın, nömrəli xalq avtobuslarının reysləri azaldılır ki, şəhərdə nəqliyyatın sıxlığı tənzimlənsin.
Dünyada altı ən çox girilən veb-saytdan beşinin baş qərargahı burada yerləşir: “Facebook”, “Google”, “YouTube” (“Google”-a məxsusdur), “Yahoo!” və “Wikipedia”.
Silikon Vadisi də əlli il bundan qabaq gavalı və ərik bağlarına görə dünyanın ən qabaqcıl kənd təsərrüfatı bölgəsi imiş. Bir vaxtlar qızıl, daha sonra neft tapılmasıyla məlum ölkələrdə nələr olubsa, eynilə...
San Fransiskonun restoranları evdə yemək bişirmək adətini çoxdan tərgitmiş bu ağ adamlarla qaynayır. Yeyərkən də qarşılarında tabletləridir, notbuklarıdır və kafe-restoranlar da elə onların iş yerləridir.
San Fransiskoda iki minə yaxın məşhur texniki firma rəsmən 45 min texniki işçiyə malikdir, bir o qədər də müqaviləylə işləyən müstəqil
ekspertlərdir. Nəticədə ərazinin ev bazarında anormal vəziyyət yaranıb. “nöqtə-com” bumu başlanandan minlərlə adam öz evini “Google”, “Apple” mühəndislərinə satıb gedib. Ev kirayəsilə məşğul olan yüzlərlə agentlik, sayt, qəzet bir neçə saatın içində istənilən yerli adamı evindən gülə-gülə çıxarmağa qadirdir. Elə bir ev tələbatı var ki, dost-doğma evini bir neçə gün boş qoyan ev sahibləri gəlib onu tutulmuş görə bilirlər. Əvəzində onlara elə məbləğlər verilir ki, evlərnin tutulduğuna sevinib əl çalırlar.
Belə bir yerdə kitab dükanı qalarmı? Əksər kitab dükanları “Google” mühəndislərinə icarəyə verilmək üçün bağlanıb, mənzilə və yaxud da texniki adamlar üçün restorana çevrilib. Ata-babadan öyrəşdiyi doğma evini vermək istəməyən tək-tük şairlər də var. Hərçənd, onların yaradıcılığına bu texniki yaradıcılıq vadisində bir əl çalan yoxdur. Dissidentlər, pasifistlər, eksperimentalistlər, ekssentriklər, rəssamlar, şairlər... – texniki korporasiyalar üçün işləməyən bu təbəqə getdikcə acınacaqlı vəziyyətə düşür.
Onlar ya Çindən gələn uşaqlarla birlikdə qara işlərdə işləməyə məcbur olur, ya da bahalığa tab gətirməyib dağılışırlar. San Fransisko onlarsız qalır. Bəzi şairlərsə restoran qapılarında “Google” mühəndislərinə əl açıb dilənirlər...