Rūnoske Akutaqavanın "Qar Dənəsi" hekayələr toplusu Alatoran Yayınlarında işıq üzü görüb.

Rūnoske Akutaqavanın Bioqrafiyası

Rūnoske Akutaqava (1 mart 1892 – 24 iyul 1927) Tokio, Yaponiyada anadan olmuşdur. O, XX əsrin birinci yarısının Yapon ədəbiyyatında ən önəmli simalarından biri hesab olunur. Tokio Universitetində ədəbiyyat təhsili almış və Dostoyevski, Tolstoy, Poe, Balzak kimi Asiya və Avropa yazıçılarının əsərlərini maraqla oxumuşdur. Yazıçılıq fəaliyyətinə 1910-cu illərdə başlamış, ilk hekayəsi olan Raşomon (1915) ilə ədəbi debüt etmişdir. Sonradan Hana (1916), Kumo no ito (1917), Yabu no Naka (1922), Ojakufu (1924), Kappa (1927) və Haguruma (1927) kimi əsərlərini nəşr etdirmişdir. Tarixi kontekstli hekayələrində Yapon ənənələrinin süqutunu və Birinci Dünya Müharibəsindən sonra yaşanan iqtisadi və mənəvi böhranı əks etdirmişdir.

Ailəsi və təhsili

Akutaqava Fuku Akutaqava və Toshizo Niharanın övladı idi. Anası onu dünyaya gətirdikdən qısa müddət sonra psixoz keçirdiyindən, o, dayısı Dōshō Akutaqavanın himayəsinə verildi. Yazıçı yaxşı təhsil aldı və uşaq yaşlarından fərqləndi. Uşaqlığında anasının psixi xəstəliyindən qorxması onun bütün həyatına və yaradıcılığına təsir etdi. 1910-cu illərin əvvəllərində Tokio I nömrəli Ali Məktəbində oxudu və burada Masao Kume, Yūzō Yamamoto və Kan Kikuchi kimi yazıçılarla tanış oldu, bu tanışlıqlar onun yaradıcılığına dərin təsir göstərdi.

1913-cü ildə Tokio Universitetinin İngilis ədəbiyyatı fakültəsinə daxil oldu. Burada Swift, Defoe, Göte, Poe, Dostoyevski, Morris və Merime kimi qərb müəlliflərinin əsərlərini dərindən araşdırdı. Eyni zamanda Çin klassik ədəbiyyatına və Mori Ōgai ilə Natsume Sōseki kimi yapon yazıçılarının əsərlərinə də maraq göstərdi. Bu illərdə Shinshicho jurnalında redaktor kimi fəaliyyət göstərdi və burada William Butler Yeats və Anatole France kimi müəlliflərin tərcümələrini çap etdirdi. Elə bu jurnalda öz ilk hekayələri olan Rōnen (“Qocalıq”) və Bir gəncin ölümü də dərc olundu. 1916-cı ildə William Morris haqqında tədqiqatlar adlı dissertasiyasını təqdim etməmişdən əvvəl Raşomon hekayəsi ilə tanınmağa başladı.

Akutagavanın yaradıcılığı

1910-cu illərin ortalarında Raşomon (1915) hekayəsi ilə yazıçı kimi debüt etdi. Bu əsər Heian dövründə baş verir və aclıq, yoxsulluq qarşısında oğurluq etmək dilemması ilə qarşılaşan iki obrazın mənəvi çətinliklərini əks etdirir. Raşomondan sonra Hana (1916), Imogayu və Jigokuhen (“Cəhənnəm paravanası”, 1916) kimi hekayələri də böyük uğur qazandı. Qısa müddət ingilis dili müəllimi kimi çalışdıqdan sonra tamamilə yazıçılığa yönəldi və Tabako to akuma (1917) ilə Kumo no ito (1917) kimi hekayələri nəşr etdirdi.

1918-ci ildə Fumi Tsukamoto ilə evləndi və Mainichi Shimbun qəzetində işə başladı. Qəzet onu müxbir kimi Çin və Koreyaya göndərdi. Xarici səfərləri zamanı onun zəif sağlamlığı daha da pisləşdi, bir neçə dəfə huşunu itirdi. Bu illərdə yazdığı əsərlərdə daxili əzab və narahatlıq aydın görünür. Son dövrlərdə yazdığı Kappa (1927), Haguruma (1927) və Nankinli İsa (1927) bu psixoloji çətinlikləri əks etdirən əsərlərdir. 1920–1924-cü illər arasında üç övladı dünyaya gəldi: Hiroshi (1920), Takashi (1922) və Yasushi (1925).

1924-cü ildəki bəzi hadisələrdən sonra ailəsi ilə birlikdə bir illik istirahətə çəkilsə də, bu rahatlıq uzun sürmədi. Yaponiyaya qayıtdıqdan sonra əsərləri ciddi tənqid olunmağa başladı, kitablarının satışı azaldı və ailədaxili problemlər onu daha da sıxdı.

Ölümü və irsi

Bütün bu çətinliklər onun psixoloji sağlamlığını sarsıtdı və 1926-cı ildə ciddi sinir pozuntusu yaşadı. Alucinasiyalar, paranoiyalar, yuxusuzluq onu anasının psixi xəstəliyini xatırlamağa vadar edirdi. Bu mövzular Tenbiko (1926) əsərində əks olunmuşdur. Həyatının son ilində ailəsini və bacısını dəstəkləmək üçün gərgin şəkildə işləyirdi. Kappa, Haguruma, Aru Ahō no Isshō kimi əsərlər yazdı. 1927-ci il iyulun 24-də Veronal adlı dərmandan istifadə edərək intihar etdi.

Onun dostu və redaktor Kan Kikuchi 1935-ci ildə onun şərəfinə Yaponiyanın ən nüfuzlu ədəbi mükafatlarından biri sayılan Akutaqava mükafatı təsis etdi.

Akutaqava bu gün XX əsrin ən çox yönlü və dərin yazıçılarından biri hesab olunur.

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5