Eduard Limonov. Bu mənəm, Ediçka (romandan parça)

 

ROZANNA

 

O, sikdiyim ilk amerikalı qadın idi. Bu lətifəyə oxşayır, amma mən onu məhz Amerikanın iki yüz illiyində, 1976-cı ilin iyul ayının dördündə qayırdım. Cənablar, bu simvolik hadisəni yadda saxlayın, biz isə Rozannadan danışaq.

Yenə Kirill, ancaq və ancaq Kirill. Aleksandrla mənim aramda tərcüməçi olmaq onun zəhləsini tökmüşdü. "Villedc Voys"a getmək lazım idi, «Nyu-York Tayms»ın redaktoruna yazdığımız açıq məktubumuzu məhz ora aparmalı idik. Məktubu qəzetin əleyhinə keçirdiyimiz, amma heç kim tərəfindən sezilməyən nümayişimizlə bağlı yazmışdıq. Kiril dedi:

 - Mən gedə bilmirəm, axı niyə də özünüz tək getməyəsiniz?

 - Bura bax, Kiril, - dedim, - bu ciddi və həssas məsələdir, bizimsə bu barbarsayağı ingilis dilimizlə ora getmək gülməlidir. Belə, ancaq hər şeyi məhv edə bilərik.

 - Axı mən gələ bilmirəm, -Kiril dedi, - mən məşğulam. Başqa kimisə tapın.

- Kimi? - soruşdum.

 - Heç olmasa, Rozannanı, yadındadı, rus qalereyasındakı sərgidə onu sənə göstərmişdim, yaşı otuzdan bir az çox, başdanxarab arvad.

 - Yaxşı, - dedim, - Kiril, ona zəng elə, denən ki, biznən gəlsin.

 - Yox, mən ondan qorxuram, deyəsən, o məni qayırmaq istəyir, yaxşısı budur, nömrəsini verim, özün zəng elə.

 - Yaxşı, - dedim,- ver.

Səhəri gün ona zəng elədim, o isə elə həmin axşam məni evinə dəvət elədi. Evində bir dostu vardı, deyəsən tarix müəllimi idi, indi işindən məhrum olmuşdu, bir də dostunun arvadı orada idi. Ora həvəslə getdim, çünki mənə istənilən cür tanışlıqlar lazım idi, mən istənilən tanışlığa sevinirdim. Rozanna çardaqdakı gözəl bir mənzildə yaşayırdı. Uzun dəhlizin və qonaq otağının bütün pəncərələri Hadson-riverə baxırdı. Qonaq otağının o biri tərəfindən penthauza çıxış var – əslində, bura çardağın hasarlamış bir parçasıdır.

Sadalananlardan başqa, onun ixtiyarında bir yataq otağı və bir kabinet var. Yanında bir də, kirayə verdiyi balaca mənzil. Bütün mənzilə hava elə dolur ki, elə bil yelkənli gəmidi. Doğrudan da, mənzil bəyazlığı, işıqlılığı, külək tutan yerdə olmağı və pəncərələrindən görünən çayla büsbütün yelkənli gəmiyə oxşayır.

Mənzildə çox rahat və yaxşı nəfəs almaq olur. Burda ağır, narahat bircə şey var – Rozannanın özü.

İki gün sonra biz yenə görüşdük və "Villedc Voys"a getdik. Məktubun üstündə bir az da işləyib, onu xeyli amerikansayağı elədik. Aleksandrla mən Rozannanın bu düzəlişlərinə etiraz eləmədik.

Mən elə o vaxtdan qadının qıcıqlandığını, işləməkdən, çap eləməkdən, nələrisə düzəltməli olmağından əsəbiləşdiyini hiss elədim, amma o özünü saxlayırdı. Məktub balaca bir şey idi, bir səhifə ancaq olardı, amma Rozanna əzablı bir sifət alıb, onun üzərində düşünürdü, mənsə həmin vaxt onun kabinetindəki kitabları gözdən keçirirdim.

Amma sonra, məktub hazır olandan sonra o özündən çox razı qaldı. Onun üzündəki əyri, qəribə, cənablar, sözün həqiqi mənasında manyaksayağı təbəssümə baxanda, gördüm ki, qadının qəşəng sifət cizgiləri olduğu halda, bu təbəssüm onun üzünə nəsə psixi pozğunluğa işarə verirdi və qəfildən başa düşdüm ki, bu qadın şizofrenikdir.

Bu xəstəliyin tarixi uzağa, mənim ikinci arvadım Annaya, Xarkovun ədəbi bogemasına, anormal, xəstəhal hər şeyə olan marağıma gedib çıxır. Mən çılğınlıq kultu altında tərbiyə almışdım. Biz qəribə adamlara «şiza», «şiz» deyirdik ki, bu da əslində tərif, kiminsə ali varlıq olmasına işarə idi. Qəribəlik alqışlanırdı. Bir adam barədə onun normal biri olduğunu demək, həmin adamı təhqir etmək demək idi. biz özümüzü «normal» adamlardan qəti şəkildə ayırmışdıq. Bizə, əyalətdə yaşayan rus gəncliyinə, rus oğlan və qızlarına bu sürrealist çılğınlıq kultu hardan tanış, hardan doğma idi? Əlbəttə ki, incəsənətin sayəsində. Nə vaxtsa əsəb xəstəxanasında, dəlixanada yatmayan adam ləyaqətli adam hesab olunmurdu. 

Mənsə bu dəstənin arasına az qala uşaq yaşlarımda damarlarımı doğrama kimi bir attestatla gəlmişdim. İntihara cəhd etmək faktı ən yaxşı tövsiyə məktubu idi.

Əvvəl Xarkovdakı, daha sonra Moskvadakı dostlarımın çoxu SSRİ-də o vaxt «dəlilik pulu» deyilən təqaüd alırdılar. Birinci qrup dəlilik tərifin ən yüksək həddi idi. Birinci qrup şiza, bundan daha əcdahası ola bilməzdi. Çoxları dəliliyi oynayırdı, hərçənd, bu çox təhlükəli oyun idi. Şair Arkadiy Besedin faciəvi, vəşhi bir şəkildə intihar elədi, şair Vidçenki özünü asdı – bizsə özümüzlə fəxr edirdik. Bu boyda xalqın içində biz cəmi bir neçə yüz adam idik. Bizim normal adamlarla, darıxmaqla, hesabla heç bir işimiz yox idi, bu adamlardan mənasız ömür və mənasız ölüm iyi gəlirdi. O vaxt sadə ruslardan gələn bu qoxu, indi sadə amerikalılardan gəlir.

Başa düşdüm ki, Rozanna özümüzünküdü. Hərçənd, o həm özümüzünkü idi, həm də özümüzünkü deyildi. Onda birinci qrup dəliliyə xas hər şey vardı, amma nəsə başqa bir şey də vardı.

Hitler Almaniyasından qaçan yəhudi valideynlərin qızı uşaqlığında pianoçu olmaq istəmişdi, on bir-on üç yaşlarında o əla çala bilirmiş, amma amerika həyatı, amerika əyaləti, yəhudi olduğuna görə hərdən döyüldüyü məktəb (dediyinə görə, axırıncı dəfə onu on səkkiz yaşında döymüşdülər) Rozannanı Amerikada həddən artıq çətin başa gələn yaradıcı tərbiyədən, pianinodan, skripkaçı anadan iyrəndirmişdi.

O öz avropalı tərbiyəsindən utanmağa başlamış, piano çalmağın başını buraxıb, başqa yolla getmişdi. Bu yol isə onu rus dili və ədəbiyyatına gətirib çıxarmışdı. O Nyu-Yorkdakı kolleclərin birində dərs dediyi vaxtlarda həm də Vyetnamdakı müharibənin əleyhinə çıxış etmişdi. Daha sonra onu birinci qrup dəliliyə gətirib çıxaran hadisə baş vermişdi – Rozanna işini itirmişdi.

 "Mən demək olar ki, rusam", - o hərdən belə deyir. Amma məncə rus hər şeydən dəli ola bilər, bircə işini itirmək heç vaxt bir rusu dəli edə bilməz. O isə buna görə dəli olmuşdu. Düz iki il idi ki, o bərk depressiyada idi, indi də özünü hərdən daha yaxşı, hərdən daha pis hiss edir. O, işdən çıxmağına səbəb olan adamı ifşa eləməyə çalışmışdı, amma "Nyu York Taymz" onun məqaləsini çap etməkdən imtina etdiyinə görə, o daha çox dəli olmuşdu. "Nyu York Taymz" məsələsində o bizimlə tamamilə həmfikir idi.

 "Tələbələr məni elə çox istəyirdilər ki", - o, köksünü ötürərək deyir. Bəlkə də. İndi o, işsiz müəllimdir. Yaşadığı bahalı mənzilin kirayə haqqını yəqin ki, bu illər ərzində valideynləri ödəyir, onun atası hazır paltar alveri edir. Özü atasını varlı adam hesab eləmir, dediyinə görə əsl varlı olanlar onun həmişə dalaşdığı əmiləri və bibiləridir, çünki əmiləri və bibiləri həmişə iddia edirlər ki, Rozannanın atası ilə anası yaşamağı bacarmırlar.

Rozanna... Bir dəfə ondan xahiş elədim ki, Allen Ginzberqə yazdığım məktubu yoxlasın. Bəli, mən Ginzberqə məktubu ingilis dilində yazmışdım, amma olduqca savadsız məktub alınmışdı. Bu, daha bir dost, çevrə tapmaq cəhdi idi. Amerikalı şairdən xahiş edirdim ki, rus şairlə görüşsün. Ona «Biz milli qəhrəmanıq» adlı əsərimin ingilis dilinə çevrilmiş variantını də göndərdim. Bu günə qədər də cavab almamışam. Mən onun heç sikinə də deyiləm. Amma çox da məyus olmadım. Daha bir variant əldən çıxdı, vəssalam. Rozanna haqlı imiş, o deyir ki, öz ölkəsinin adamlarını hamıdan yaxşı tanıyır, hətta şairləri də. O elə mənim məktubumu açıb oxuyan kimi tənqid elədi: elə yazmısan ki, elə bil, öz qayğılarını ona yükləmək istəyirsən.

Yenə «öz qayğıların», ilaşi, bunlar başqalarının qayğılarından necə də qorxurlar! Allen Ginzberq də qorxur. Bu amerikalılar yaman möhkəm adamlardı, amma başqalarının qayğılarından qaçmaq onları çox da xoşbəxt eləmir...

Amma mən onda dirəşdim ki, o hər necə olsa, məktuba əl gəzdirsin. O oturub, baxdı, qəfildən qəzəbləndi:

- Mən bütün gecəmi buna xərcləyən deyiləm, bütün günü işləmişəm, yazı yazmışam – deyib, fınxırdı.

Bu yerdə dözmədim:

- Daha səndən heç nə xahiş eləməyəcəm.

Ürəyimdə onu o ki var, söydüm: lənətə gəlmiş dəli arvad, elə bil yadından çıxıb ki, neçə axşam dalbadal ona zəhləmgetmiş filosof və hüquqşünas B-nin mənasız və darıxdırıcı mətnlərini krayna dilindən rus dilinə tərcümə eləmişəm. Onunla bağlı nəsə iş yazırsan, bir kəlməni sənə ən azı yeddi-səkkiz dəfə çevirmişəm. Sonra da on səkkiz səhifəni yazıb, sənin üçün tərcümə eləmişəm.

- Lənətə gəlmiş, naşükür qancıq, ancaq elə özünə xeyir olana öyrəşib deyə onun kürəyinə baxıb, düşünürdüm. Amma bu hadisə mən onu sikəndən sonra baş vermişdi.

İyulun 4-dü «Villec Voysa» səfərdər bir həftə sonra oldu. Mən demək olar ki, hər axşam onun mənzilinə gəlib, B-nin yaradıcılığını*** ona şifahi tərcümə edirdim, o isə bunu ingilscəyə çevirirdi. O vaxt o nəsə antidepressatlar qəbul edirdi deyə, həmişə yatmaq istəyirdi, hərdən də elə oturduğu yerdə yuxulayırdı.

Elə ilk iş gecəsindən sonra bizim yaxınlığımız baş tutdu. Divanda yanaşı oturmuşduq, sonra bir-birimizə toxunmağa başladıq, sonra bir-birimizi sığalladıq, daha sonra qucaqlaşdıq. O münasibətlərimizin necə olacağını, yatmağımızın lazım olub-olmadığını müzakirə etməyi xoşlayırdı.

 - Düşünürəm ki, yaxşısı budur, biz dost qalaq – qollarımdan çıxmağa çalışaraq, deyirdi.

- Bura bax, - dedim, - qoy nə olacaqsa, olsun, sən niyə hər şeyi çətinləşdirirsən.

O iyulun ya 5-də, ya da 3-də doğulmuşdu. Qərara gəldi ki, ayın 4-də ziyafət təşkil eləsin.

 - Çoxdandı ki, evimə heç kimi dəvət eləmirəm, pulum yoxdu, mən kasıb qadınam, gərək onlara deyim ki, içkini gözləri gətirsinlər, mənim onlara araq və şərab almağa pulum çatmaz. Dostlarımdan biri də kabab üçün ət gətirər.

İyulun 3-də biz dükanları gəzdik. Onun əynində yarımpərdə, yarısarafan kimi bir şey vardı, amerikalı qadınlar bazarlığa adətən belə paltarlarda gedirlər. Həddən artıq isti bir gün idi, mən bir şüşə araq aldım, satıcı da elə bildi ki, mən Amerikanın iki yüz illiyi münasibətilə Nyu-Yorka gələn yelkənli gəmilərdən birinin matrosuyam. Sonra Rozanna üçün meyvə aldıq, meyvəni ona çoxdan tanıdığı, latın amerikasından olan satıcı seçirdi və Rozanna onunla dostcasına nə barədəsə, deyəsən siqaret çəkmək barədə mübahisə edirdi. Onlar siqareti birlikdə tamışdılar, sonra ya satıcı, ya da Rozanna təzədən çəkməyə başlamışdı, nəsə belə bir söhbət vardı.

Qəfildən hiss elədim ki, günəşli Brodveydən, bu rayondan xoşum gəlir. İnsanların bir-birini on illər uzunu tanıdığı bu ortam mənə doğma gəlirdi. Mən Rozannaya bir qədər həsəd apardım. Sonra onunla geri qayıtdıq, qonşular ona salam verirdilər, mənsə özümün belə sağlam, günəşdən qaralmış, yaxası açıq köynəkli, yaxasında mavi minalı xaç gəzdirən, yaşıl gözlü adam olduğuma görə sevinirdim. Və yanımca addımlayan Rozannaya buna görə daxilən minnətdar idimi. Mən dəfələrlə bu rayona gəlmişdim, amma buralar məni heç vaxt özlərinə belə yaxın, doğma biri kimi qarşılamamışdı, bu gün isə mən buralarda sadəcə küçədən keçən biri deyil, bir növ onların özlərininki idim.

Həmin gün mən onun penthauzunu təmizlədim. Bu isə göründüyü qədər də asan iş deyildi, süni yaşıl otlu xalçanın üstünə xeyli qum yığılmışdı, elə onu çırpıb təmizləmək xeyli vaxtımı aldı. Daha sonra ətri kabablıq doğrayıb, ədviyyatlarını vurdum, pəncərəli sildim və evə olduqca gec getdim.

Mən ona, o da mənə minnətdar idik, onun penthauzunun bütün pəncərələrinə rəngli işıqlar saçan fənərlər asdıq, sonra viskidən xeyli vurduq və az qala sikişdik. Mən bunu qəsdən eləmədim ki, onu səhər, iyulun 4-də qayırım. Simvolika istəyirdim. O yazıq isə sikişməyimizi çox istəyirdi, mən onu sığallayıb, qucaqlayanda yazıq-yazıq inildəyirdi. Sonralar o mənə etiraf edirdi ki, örüşlər və dodaqlara qarşı tam laqeyd olsa da, toxunuşlar onu bərk həyacanlanır. Bu məsələdə biz bir-birimizə oxşayırdıq, mənim də ən qeyri-həssas bədən üzvüm dodaqlarım idi.

Həmin axşam yazıq yəqin ki, çox pis olar, amma mən dözdüm, onunla sağollaşıb, təntənəli şəkildə elan elədim ki, ilk seksimiz sabah, məhz iyulun 4-də baş tutacaq. O güldü. Mən çıxdım.

Sənin ananı sikim, iyulun dördündə nələr baş vermədi?! Yığıncaq günorta saat bir üçün nəzərdə tutulmuşdu, amma amerikalıların xasiyyətlərini yavaş-yavaş öyrəndiyimə görə mən ikidə gəldim. Rozannaya iyirmi dənə qızılgül almışdım, o gülləri alanda səmimi şəkildə bərk sevindi. Həddən çox adam vardı, aralarında bir-iki də rus gördüm: cənablar, sizin artıq tanıdığınız, trotskiçi Kerolun məni tanış elədiyi yazıçı-müəllim, onun arvadı Maşa, arvadı ilə gəlmiş fotoqraf Seva. Seva aparatlarını da gətirmişdi, pəncərənin altında üzən gəmiləri çəkirdi.

Sovetlərin "Kruzenştern"i rəsmi olaraq hamısından böyük idi. Yazıçı-müəllimi dürtmələyərək:

- Baxın, bizimki hamısından yekədir! – deyirdim.

Ortalıqda bir az fırlanıb, bir-ki qədəh şərab içəndən sonra kabab çəkməyi öz üzərinə götürən Karl adlı saqqallı yadamın yanına getdim. Karl qazançada öz kababını gətirmişdi, əti yunansayağı, bitki yağında saxlamışdı. Karl çox fəal idi, pomidor və soğan doğrayaraq, hamısını şişlərə taxmağa başladı. O, rusca bir neçə kəlmə söz bilirdi.

Adamlar başqalarının necə işləməyinə baxmağı xoşlayırlar. Elə o dəqiqə bizə Jamaykadın olan qaradərili bir qız güləmsəyə-

güləmsəyə yaxınlaşdı. Qızın atası öz vətənində rahib idi, özü isə ingilis dilində istənilən amerikalıdan daha yaxşı danışırdı.

 

Kababçəkmə prosesi ilə maraqlananlar çox idi, mən Karlla yanaşı oturub, bibərlərin içini çıxarıb, doğrayanda, uzun boylu, qısa şalvarlı, kök bir adam yaxınlaşdı. Rozanna onu mənim yanıma gətirmişdi.

 

-Bu adam sənin yaşadığın evin sahibidir, - o dedi.

O gülümsədi, mən də gülümsədim və düşündüm: "Mənim yaşadığım Vinslou mehmanxanasından başqa, onun hələ Manhettonda 45 yaşayış binası var, milyonlarla pulu var. Onun bizim otelin ikinci mərtəbəsində vəkil kontoru da var, amma demək olar ki, vəkil işi ilə məşğlul olmur. Nə sikinədi..."

Qısa şalvarlı adam bizdən aralanıb, o birilərinə qarışdı. Xəyalən ona «fil» adı verdim və düşündüm ki, bu adam ödədiyim 130 dolların müqabilində mənə o deşikdən bir az daha geniş otaq versəydi, mən bir az rahat yaşayırdım. Amma o bunu mənim üçün niyə etməli idi ki? Mən onun nəyiyəm?

Rozanna deyir ki, bu fil nə vaxtsa onunla yatmaq istəyirmiş. O bütün kişilər barədə bunu deyir. Hətta balacaboy, rus Lelya, «Villedc Voys»dakı Çarlz, işi başından aşan Çarlz barədə də belə deyir. Bu, o qədər də normal deyil. Bəlkə ona elə gəlir, bilmirəm. Bəlkə də o bu fillə yatıb, məsələ təkcə o yatmaq istəyir deyilmiş. Amma mənə nə var axı, mən Rozannanı sevmirəm, heç vecimə də deyil.

Rozannanı sevmədiyimi onunla tanış olan kimi, bu qadının zəhərlənmiş siçovul baxışına oxşayan bir neçə zəhərli və üstən aşağı baxışını tutan kimi başa düşmüşdüm. Onu sevmirəm, çünki o da məni sevmir, o heç kimi sevmir... Mən dəqiq bilirdim ki, mənə insan lazımdır, kişi ya qadın, fərqi yoxdur, sadəcə o adam məni sevməlidir. Həmin vaxt mən bunu artıq dəqiq bilirdim, çünki son vaxtlar daha ağıllı, daha normal adam olurdum, son vaxtlar da özüm barədə daha çox düşünürdüm, indi mənim bütün həyatım hərdən anlamsız, hərdən anlamlı sevgi axtarışlarından ibarət idi.

Mən sevgimi, Yelenanı tapmışdım, amma o, həm məsum, hər günahkar qadın öz vəhşi dağıdıcılıq ehtirası ilə mənim qurduğum hər şeyi darmadağın elədi. Dağıtmaq onun işidir, o heç vaxt heç nə qurmayıb, o ancaq dağıtmağı bilir. İndi dağıtmağa heç nə yoxdur deyə, o özünü dağıdır. İndi mən yenə sevgi axtarıram, nə qədər təəccüblü olsa da, deyəsən, hələ bir sevgi yaşamağa da gücüm çatar.

Bir də onda özümə gəldim ki, kişiləri də, qadınları da eyni maraqla süzürəm. Bu bir az qəribə hiss idi. Mən Rozannanın yumşaq, deyəsən, olduqca yumşaq divanından oturub, onun qonaqları ilə söhbət edir və eyni anda özüm barədə düşünür və insan axtarırdım. İnsan isə yox idi.

Qurumuş intellektual amerikalı qadınlar var idi, belələri ilə hər şey aydındır, onlar məni maraqlandırmır, hətta dəli, dərisi dartılacaq qədər geniş gülümsəyən Rozann belə bu qadınlardan min dəfə yaxşıdır. Onun heç olmasa, insanlara qarşı marağı var. Sevgisi yoxdu, amma marağı var. O öz ətrafında çoxlu eybəcər yığmışdı, onlardan biri də mən idim. Əlbəttə, mən özüm barədə yüksək fikirdə deyiləm – mən eybəcərəm.

Qurumuş, otuz yaşlı amerikalı qadınlar mənlik deyildi, onlar hər şeyi bilirdilər, yəqin ki, onlarla sikişmək çox maraqsız olardı, onların illüziyaları qalmamışdı, onlar bu həyatda daha heç nəyə ümid eləmirdilər, onlar özlərinin maraqsız yolları ilə inamla addımlayırdılar. Hara? Heç hara, ölümə tərəf, hamımızın getdiyimiz yerə. Onlardan bircəciyinin gözlərində etiraz və ya əzab görsəydim, yaxınlaşardım, amma heç birində bu yox idi.

Varlı, sağlam amerikalı kişilər, o dəqiqə hiss olunur ki, ən azı son üç nəsilləri yaxşıca qidalanıb, onlar da məni maraqlandırmırdı. Buna görə də darıxırdım. Ruslarla bir-iki zarafat eləyib, terrasa, açıq havaya çıxdım və Karlla kabab əməliyyatını davam elətdirdim. Özümlə bir şüşə də araq götürdüm, araq şüşəsi əlimin altında olanda, çox xoşuma gəlir. Yaxşı oldu ki, Rozannanın başı qarışıq idi, yoxsa öz yəhudi-alman-amerikalı vərdişi ilə zəhləmi tökəcəkdi – arağı mənə «ədəbli» paylarla süzüb, şüşəni əlimə verməyərək, yenə məni dəli edəcəkdi. Bu hərəkəti məni həmiş qəzəbləndərir.

Şüşəni kabab dolu qazanın kölgəsinə qoyub, karl və onun arvadı ilə, masaya yaxınlaşanlarla söhbət edə-edə işləməyə başladım. Aradabir də bir qədəh araq vururdum. Kababları artıq bişdikcə paylayırdılar, mənsə kabab hazırlayan biri kimi, ən birinci dadına baxanlardan olurdum, kababdan ağzıma atıb, araqdan vururdum ki, birdən...

Qəfildən Rozanna yanıma bir qadın gətirdi. Nəzərə alın ki, mən onu birinci və axırıncı dəfə gördüm. O çinli idi, atası çinli, sonradan öyrəndiyimə görə, anası rus idi. Sifəti inanılmaz dərəcədə işıqlıydı, o qədər işıqlı idi ki, ona baxanda gözlərim qamaşdı, onun necə gözəl üzü vardı, lap klassik çin mətnlərində təsvir olunan kimi gözəl idi, mənsə kifayət qədər çin ədəbiyyatı oxumuşdum.

O «zanbaq çiçəyi qədər incəydi», yumşaq şərq gülüşü dodaqlarını bəzəyirdi, o şən və sevimliydi, bütün dünyaya və mənə açıqdı.

- Bu mənim ən yaxşı rəfiqəm, keçmiş otaq yoldaşımdı. – Rozanna dedi.

Otaq yoldaşı elə gülümsədi ki, az qaldım onu qucaqlayıb, öpüm, ona toxunum, ona sürtünüm, onu yatağa uzadım və növbəti saatlarda mən bütün bunlara cəhd etməklə məşğul idim.

Mənim daima qəribə reaksiyalarım olur ki, bunun da mənə xeyli ziyanı dəyir. Nyu-Yorka gələndən bəri bu ikinci dəfə idi ki, belə olurdu. Birinci dəfə çox gözəl aktrisa Marqonu görmüşdüm, o zaman Marqo bir ziyafətdə, təsadüfə bax ki, çinli əri ilə bərabər idi, mənsə onu qucaqlayıb, öpməyə başladım, az qala onunla yatacaqdım. Onun başında maraqlı bir əşya, lələkli şlyapa vardı, şlyapalar isə mənim zəif yerim idi.

Marqonun qulağına vəhşi rus oxşamaları və əzizləmələri pıçıldayırdım, o sözləri ki, başqa heç bir dildə yox idi, o utanır, gülümsəyir və başını o yana çevirərək, öməksizcə deyirdi:

- Biyabırçılıqdır, biyabırçılıq...

Amma yəqin ki, bu onun xoşuna gəlirdi, o məni həyacanlandırdığını hiss edirdi, həm də mən şeyi durmuş sadə ayğıra oxşamırdım...

O vaxt məni Marqodan arvadım və daha kimsə dartıb ayırdı. Yelena mənimlə artıq azad həyat tərzi barədə razılaşma bağlasa da, davranışımdan çox da razı deyildi, sonra da bu narazılığını bununla izah edirdi ki, mən özümü nalayiq şəkildə aparırmışam. Yelena isə, təbii ki, ləyaqət mücəssəməsi idi. Əgər şlayapalı, bal rəngli gözlərə sahib bir qadın xoşuma gəlirsə və mən bunu büruzə verirəmsə, bunun nəyi nalayiq hərəkət idi ki?

Gözəl çinli qız mənə qəfil və sürətlə təsir elədi. Həmin axşam sonrakı bütün davranışlarım irrasional, təhtəlşüurla idarə olunan davranışlar idi. Rozanna çinli qızı başqa qonaqlarla tanış eləməyə apardı amma mən indi nə edəcəyimi bilirdim.

Təbii ki, qorxunc «O burdadır, o gəldi, o tapıldı!» həyacanından çoxlu içməyə başladım və qəfildən qeyri-adi miqdarda araq qəbul elədim. Yadımdadı ki, ikinci şüşəni gətirib, onu açdım. Sonra bütün olanları mənə Rozanna və fotoqraf Seva danışdı. Onların nələr danışdığına sonra yazaram, indisə həmin gecədən danışım. Qəfildən oyandım və özümü yaş halda Rozannanın yatağında gördüm.

- Saat neçədir? - soruşdum.

- Gecədir, - o dedi.

- Camaat hardadı? – deyə soruşdum.

- Hamı çoxdan dağılışıb. Sən o qədər içdin ki, heç nə yadında qalmayıb. Biz səni duşun altına soxduq, Karl səni ayıltmağa çalışırdı, yəqin ki, düz üç saat səninlə duşda qaldı, amma əbəs yerə. Sən niyə o qədər içdin axı? Sənə görə çox utanırdım, hətta ağlayırdım dı. Düzdü, o omuletlər və boyunbağılar düzəldən qara oğlan da sərxoş idi, sənin yazıçı dostun da. O və Maşa nə qədər içdilər?! Biz səni duşa tərəf dartıb aparanda, Maşa qışqırırdı ki:

- Əl vurmayın ona! O dahi rus şairidir! Siz heç onun dırnağı da ola bilməzsiniz, əl çəkin ondan! O özü bilər, nə istəyər, onu da eləyər! Əl çəkin ondan, əclaflar! O sərxoş idi, lap dəli olmuşdu.

Gülümsədim. Maşa öz adamımız idi, ənənəvi Moskva bogemasının arasında tərbiyə almışdı, nə qışqırmaq lazım olduğunu bilirdi. Maşa xaç suyuna salınmış özbək qızı idi, o ciddi-cihdlə kilsəyə gedir, xorda oxuyurdu, amma Moskva bogemasının ən yaxşı ənənələri canına bərk hopmuşdu. O bilirdi ki, əgər dostunu sürüyüb harasa aparırlarsa, o sərxoş oldu ya olmadı, onu xilas eləmək, lazım gəlsə, lap bərk çığırmaq lazımdı.

Əbəs yerə iki moskvalı məşhurun – heykəltaraş Erast Provozvestnıy və şair Henrix Sapgirin məşuqəsi olmamışdı ki. Onların ikisi də öz sərxoş qalmaqalları və davaları ilə tanınırdılar. Mənim çıxdığım o dünyada sərxoşluq və belə şeylər nalayiq hərəkət kimi qəbul edilmirdi, bacaran və istəyən hər kəsin rahat olmağa, əylənməyə haqqı var idi.

Yadıma düşdü ki, bu gün ayın dördüdür və mən Rozannanı qayırmalıyam. Başım partlayırdı, o qədər vaxtı necə yatdığımı düşünrdüm, amma fikirlərdən tez ayrıldım, mən bu qadını qayırmalı idim, yoxsa özümə hörmətimi itirərdim. Bu saatlar ərzində itirdiyimi bələ sonralar bərpa edə bilərdim, amma indi verdiyim vədi yerinə yetirməli idim.

- Gəl, yataq – dedim. – Səni istəyirəm.

Əlbəttə ki, yalan deyirdim, hərçənd bu vaxta qədər və bundan sonra dəfəlrlə onu istədiyim olmuşdu, amma məhz həmin vaxt onu qayırmaq həvəsim heç yox idi. Amma özümü o dəqiqə başqa fikirlərdən ayrılıb, onunla məşğul olmağa məcbur elədim.

Yadımdadı ki, onun həddən artıq zəif, yox dərəcəsində olan etirazını dəf edib, diqqətlə və uzun-uzadı soyundurmağa, öpüb-sığallamağa başladım. Özümü başqa qadınlarla apardığım kimi rahat aparmağa çalışır, onu sığallayır, əzizləyir, döşlərini öpürdüm. Adamın üstündə allahı var, Rozannanın çox qəşəng, balaca və o yaş üçün kifayət qədər şux məmələri vardı, axı rəfiqəmin yaşı otuzu keçmişdi, görürsünüz, ona münasibətdə mən kifayət qədər ədalətliyəm. Yadımdadı ki, bütün bunları edəndən srnra onun üstünə dırmaşdım. Əvvəl ayağımın birini, sonra o birini onun üstündən aşırıb, üstünə uzandım. Qadınların boynunu, buxağını və sinəsini əllərimlə çığalamağı çox xoşlayıram. Mən bütün bunları edərkən hiss eləyirdim ki, Rozannanın bədəninin payızı çatıb.

Sərxoş olduğumdan çox da sözümə baxmayan, gah durub, gah durmayan sikimi əlimə alıb, onun mamışına toxundum. Yenə də adamın vicdanı olar, gərək düzünü deyim, onun yaxşı, şirin, şirəli, yetişmiş mamışı vardı. Şeyimi onun mamışına sürtəndə hiss elədim ki, bu toxunuş, bu şirə, bu nəmlik şeyimin xoşuna gəlir. O tədricən bərkidi və mən şeyimi onun mamışına saldım. Şeyim ora, o sirli yerə dürtüldü. Hətta bu qədər acı təcrübədən sonra belə, mən o yeri yenə də sirli hesab edirəm.

Bir müddət onu qayırdım, şeyimlə onun yapışqan mamışını aralaya-aralaya hiss elədim ki, bu mənim xoşuma gəlir, altı-yeddi saatlıq yuxudan sonra şeyim yavaş-yavaş güclənirdi. Bununla belə, fantaziyalarım və təxəyyülüm bu yazıq çiçəyimdən daha yaxşı işləyirdi.

Onu qayırdım, o qurtardı, amma mən heç əməlli-başlı ehtirasa da gəlməmişdim. Onun mamışı dediyim kimi, büsbütün yapışqan, şirə içində idi, şeyimi udmağa, sormağa davam edirdi. Mamışı Rozannanın özü kimi əsəbi, qıcıqlanan, qışqıran deyildi, bu 33-35 yaşlı qadının yaxşı, hirin, sakit mamışı idi.

 - Onsuz da hamımız öləcəyik, sən burda qal, bura isti, sakit və rahatdı, yalnız burda adam özünü öz yerində hiss eləyir – onun mamışı mənə sanki belə deyirdi və mən bu fırçıldayan, yumşaq, toppuş mamışla tamamilə razı idim.

Rozannanın danışdıqları isə daha pis idi. İngiliscə desəydi, yenə dərd yarı idi, amma o rusca danışırdı, bu danışıqda SSRİ-yə tez-tez səfərləri, rus məşuqlarını asanca görmək olurdu.

- Sən qurtara bilmirsən, - o sikişə-sikişə deyirdi və hiss olunurdu ki, qayırışmanın ritmindən artıq nəfəsi kəsilir. – Əzizim, sən həddən artıq narahatsan, tələsmə, tələsmə!

Onun vurardım, amma o başa düşməyəckdi ki, onu niyə vurdum. Ona heç cür başa sala bilməzdim ki, rusca danışdığı aksent məni özümdən çıxarır, bu aksenti eşidəndə mən özümü yataqda deyil, mühacir rus qəzetinin zibil, tozla dolu, iylənmiş, divarları qopuq-qopuq olmuş redaksiyasında hiss edirdim.

- Sən qurtardın, - deyə o soruşur, onun sonuncu saiti uzatmağı elə bil buzlu rus əlinə çevrilib, şeyimi sıxır, şeyim öləziyir, bir vaxtlar fəxrim və çox vaxt başımın bəlası olan çiçəyim bu əlin təsirindən donmağa başlayır. Mən bacarmıram, heç nə edə bilmirəm, heç bacarmıram, istəmirəm də...

Neynək, özümü iblisanə dona saldım, mən bunu bacarıram. İstədim ki, onun inilti və zarıltılarını eşidim. Lazımsız əşyaya çevrilmiş oyuncağımı onun mamışından çıxarıb, aşağı sürüşdüm, onun ayaqlarını aralayıb, indi ən vacib orqanıma çevrilmiş dilimi çıxarıb, dodaqlarımı yaladım. Sonra dilimi onun cinsiyyət dodaqlarına yaxınlaşdırdım. Bədəni bu həzzi o dəqiqə qiymətləndirdi. Bədən dartınıb, dikəldi. Dilimlə onun mamaşının bütün künc-bucaını yoxladım, mənə bu çox vacib idi, nəyin harada olduğunu öyrənməli idim, bax, onda rahat hərəkət etmək olardı.

Yoxladım. Yavaş-yavaş yoxlayaraq, irəliləyirdim. Mən mamış iyini və dadını sevirəm. Mənim amcığa qarşı heç bir ikrahım yoxdur. Ona qarşı ancaq sevgim var. Rozannaya qarşı isə sevgim zadım yoxdur. Onun mamışına həzz yaşadanda, mən Rozannanı rədd edirdim. İsti və yaş dilimi onun içirəsinə gedən uşaqlıq yoluna salıb-çıxaranda, mən sanki başqa bir canlının iniltilərini eşidirdim, bu mənim xoşuma gəlirdi.

Xoşbəxt olmağa öyrəmiş biri kimi, mən bu qadınla xoşbəxt ola bilməzdim. Son dörd ildə mən öz Yelenamla çox xoşbəxt idim. Xoşbəxtliyə o qədər öyrəşmişdim ki, artıq onu bir vərdiş olaraq axtarırdım. Daha dühünmürdüm ki, bir çox qadınlar və kişilər bü dünyada öz aralarında fahişə və müştəri münasibətlərində yaşayır. Yox, mən buna dözə bilməzdim, mən Yelenanın təkrarını istəyirdim, onun dublikatını, oxşarını deyil, təkrarını, yəni xoşbəxtlik axtarırdım.

Əlbəttə, onun mamışını dilimlə sikərkən, bu barədə düşünmürdüm, mən özümü lazım olan kimi aparırdım, başım öz işimə bərk qarışmışdı, onun mamışına elə dalmışdım ki, burnum və üzüm belə vaxtlarda mamışların ifraz elədiyi yapışqan mayeyə bulaşmışdı. Əslində bu şirəni təbiət ona görə düşünüb ki, bizim siklərimiz bu mamışlara rahat girə bilsin, təbiət hər şeyi düşünüb.

Əllərimlə onun mamışının yumşaq və ipək yerlərini sığallayırdım ki, ona daha çox həzz yaşadım.

Uşaqlar, qadın qurtardı, öz səs-küylü ah-ufları ilə mənə bir az da olsa, məmənuniyyət yaşatdı. Amma uşaqlar, sevdiyin qadını qayırmaqla, sevmədiyin qadını qayırmaq arasında böyük fərq var! Yerdə göy qədər. Buyur, qəşəng mamış, bəlkə də Yelenanınkından daha qəşəng ayaqlar, qəşəng saçlar, baxın, nə qədər keyfiyyətlərini tapdım. Amma uşaqlar, onun ən azı 33 yaşı vardı, o isterik və dəli idi, onda yəhudi xalqının əbədi kədərindən, şəxsi kədərindən başqa heç nə yox idi. Yox, mən onu ittiham eləmirəm, mən elə özüm də düz-əməlli adam deyiləm, etiraf edirəm, amma onu sevmirdim, nə edə bilərdim axı?

Məlum oldu ki, sevgi məni yoldan çıxarıb, sevgi bir növ seksual pozğunluqdur, bir növ anormallıqdır və bəlkə də sevgini sadizmlə mazoxizmin arasındakı bir mərhələ kimi tibbi dərsliklərə salmaq lazımdır. Bütün bu problemlərin də nəticəsi odur ki, mən partnyor tapa bilmirəm, tənhayam.

O qurtardı, sonra onu şeyimlə qayırmağa başladım, sonra qayırmadım, sonra yenə qayırdım. O gecə yadımda nəsə ətli bir şey kimi qaldı. Nə bilim, insanlar fərqlidir, bəlkə elə adamlar var ki, onlar üçün bu yaxşıdır. Rozannanın məndən əvvəl də, məndən sonra da məşuqları vardı, özləri də babat kişilər idi, yəqin ki, sevgi mənim başımı xarab eləmişdi, mən bu qadındakı kəraməti görmürdüm, çünki, gördüyüm qədərilə, kifayət qədər ciddi kişilər Rozannanı ələ keçirməyi bərk arzulayırdılar.

Nəhayət, biz onun sarı döşəkağıları üstündə çox pis və qısa bir səhər yuxusuna getdik. Bilirsiniz, o neçədə oyandı? Səhər saat altıda! Adam dəli ola bilər! O oyanıb, uzanmışdı, bərk əsəbi idi, sonra durub geyinməyə başladı.

 - Bilirsən sən dünən neynirdin? – deyə o qəzəbli halda soruşdu.

Mənsə indi dəhşətli dərəcədə yatmaq istədiyim halda, həm də nədənsə gülmək istəyirdim. Heç vaxt düşünə bilməzdim ki, belə maraqlı cütlük – yumor və yuxu bir yerdə ola bilər.

- Heç nə xatırlamıram. - dedim və qırmızı çiçəkli sarı döşəkağıya büründüm, əslində təkcə şeyimi bürüdüm, çünki Rozannaya belə bədənimi bir daha nümayiş etdirməyin əleyhinə deyildim. Nə etmək olar, mən bədənimi sevirəm.

- Yadında deyil, sən Lilyanı qucaqlayırdın- o patetik şəkildə elan elədi.

Hə, deməli, çinli qızın adı Liliya imiş. Doğrudan da, o zanbağa oxşayırdı.

- Mən Liliyanı qucaqlamışam! - əzik səslə dedim. - Nə danışırsan, Rozanna, doğrudan? İlahi, axı necə ola bilərdi ki, mən bu qədər içmişəm! Bilirsən, hərdən məndə pataloji sərxoşluq olur, bir neçə dəfə belə olub. Bir dəfə SSRİ-nə tərk edən dostum Oleq Çikovanini yola salanda, iki stəkan turş çaxır içdim, bir də ayıldım ki, bədənimi qarla sürtürlər, amma heç özümə gələ bilmirdim. İkinci dəfə isə o qədər içmişdim ki, ə yaxşı dostumun arvadının ətəyinin altına əlimi salmışam, - əzabkeş səslə danışırdım – və ən yaxşı dostumu əbədi itirdim.

Bütün danışdıqlarım doğru idi, düzdü, ikinci məsələdə bir az şişirtmişdim, ətəyinin altına əlimi soxduğum xanım şairləri elə xoşlayırdı ki, ərinin heç vecinə də deyildi ki, onun ətəyinin altına kim əlini soxur. Heç onda əri də yanında yox idi, yanında olan dostum Dima, şair və həmin xanımın məşuqu idi, o da bir az incidi, amma sonra barışdıq.

- Mənə acığın tutmasın, Rozanna, - patetik şəkildə dedim. – Bu mənim bədbəxtliyimdi, xəstəliyimdi, ailimizdə hamı əyyaş olub, - bunları utanmadan deyirdim, - əmim həkim idi, özünü qatarın altına atdı.

Sənə deməmişəm, utanıram bundan, amma indi deməyə məcburam. Düzdü, mən özümü birtəhər saxlamışam, amma bu bizim ailəvi xəstəliyimizdir, öhdəsindən gələ bilmirəm.

Vəziyyət o qədər təntənəli idi ki, yataqda bir az dikəldim.

Sırtıqcasına dediyim yalan onu təsirləndirdi. O diqqələ mənə baxıb, ah çəkərək, dedi:

- Hə, mən də elə başa düşdüm ki, sənin huşun özündədi, sənə diqqət ayıra bilmədiyimə görə məndən acıq çıxırsan. Gördüm ki, sən narahatsan, axı ziyafət idi, burda o qədər adam vardı ki, biri duzun harda olduğunu soruşur, birinə bibər lazımdı, birinə yenə nəsə lazımdı, elə yorulmuşdum ki.

- Lilya gərək çıxıb gedəydi, - o davam elədi, - hamı sənin onunla necə qucaqlaşdığın görürdü, bu çox pisdir, ruslar axı niyə bu qədər içirlər. Orda maraqlı adamlar vardı, o şair Jorc şeir oxumağa hazırlaşırdı, hamı fikirləşirdi ki, yəqin, sən də oxuyarsan. Sənin dostun niyə o qədər içmişdi? - o dedi. – Siz ruslar niyə o qədər içirsiniz? Maşa da çox içmişdi. Otağın bir küncündə rus şair, bir küncündə isə rus yazıçısı sərxş halda yıxılıb qalmışdı.

- Sənə dedim axı niyə içdimiyi, - kədərli halda dedim. - Bu nadir hallarda, mən çox həyacanlı olanda baş verir. Normal vaxtlarda hər şey sakit olur. Mən öz xəstəliyimlə mübarizə aparmaq gücündə deyiləm, - sakit, müti bir görkəm alıb, sözümü bitirdim- Bağışla məni, Rozanna.

Sonradan ayıq fotoqraf Seva mənə deyirdi ki, çinli qız doğrudan da gözəlmiş, mən yanılmamışam, hətta Seva arvadı ilə gəldiyinə baxmayaraq, ona girişməyi düşünürmüş. Amma görüb ki, mən onunla uzanmışam, fikir verin haa, uzanmışam, qızı öpürəm, qucaqlayıram, az qala hamının gözü qabağında sevişirəm.

- Bəs, o neynirdi? – Sevadan soruşdum.

- O da uzanmışdı, əlbəttə ki, o da narahat idi, camaatın yanında pərt olmuşdu, amma hiss olunurdu ki, xoşu gəlir, hırıldayırdı. Rozanna axırda onu qovmalı oldu, Rozanna hətta hirsindən ağlayırdı. Rəfiqən varsa, onu gərək dəvət eləməyəsən, - Seva filosofcasına sözünü bitirdi.

Seva bütün bunları mənə sonradan danışdı. Amma elə həmin səhər mən Liliya ilə nələr elədiyimi başa düşürdüm. Mən özümü yaxşı tanıyırdım.

- Hə, sən ona görə narahat idin ki, mən sənə diqqət ayıra bilmirdim, - Rozanna özünə təsəlli verirdi. Mənsə şirin, uzun bir yuxuya getmək istəyirdim. Siz elə bilirsiniz ki, o mənə yatmağa imkan verdi. Ala bude! İmkan vermədi. Onun Almaniyadan gətirdiyi təmizlik və səliqə-səhman sevgisi otaqları təmizləməyi tələb edirdi. Bir halda ki, mən evdə idim, məndən istifadə etmək lazım idi.

Sonradan onun məni və əlinə düşən hər kəsi istifadə eləmək bacarığı məni heyrətə gətirirdi. Əgər mən gecə saat ikidə onunla sevişəndən sonra çıxıb gedirdimsə, o zibil dolu paketi mənə soxuşdurmaqdan özünü saxlaya bilmirdi. Əgər günorta, nun eyvanında günəşlənməyə gəlirdimsə, o ya mənə gül əkdirir, ya da nəsə bir iş tapırdı...

Həmin səhər də o mənə yatmağa imkan vermədi. Yatıb doymaq, oyanıb təzədən sevişmək əvəzinə – axı, həmin gecə, biz, necə də olsa, aşiq-məşuq olmuşduq, mən yorğunluqdan və yuxusuzluqdan canım çıxa-çıxa qonaq otağına keçməli idim. Sonra o qəzəbli və qıcıq olmuş milçək, mənsə yuxulu və yorğun, bədbəxt milçək kimi eyvanda səhər yeməyi yedik.

Hər şey səliqə ilə təqdim olunsa da, az idi. Mən boşqabsız da yeməyə hazır idim, təki yemək bir az çox olaydı. O nəsə donquldanır və az qala ağlayırdı, aradabir telefona tərəf qaçır və kimlərləsə uzun-uhadı danışır, heç bir danışıqda da dünən ziyafət verdiyini və gecə rusların bərk içib sərxoş olduqlarını deməyi unutmurdu.

Böyük bir şüşədən şərab süzüb içirdim, masanın üstündə qıpqırmızı, ortadan kəsilmiş bir pomidor vardı, günəş başımı deyşrdi. Ə pil iz bolğşoy butıli vino, qolovu lomilo ot solnüa. Hər şey bu qədər faciəvi olmazdı, təki Rozanna burda olmayaydı. Mən şərab içirdim, şərab o qədər çox idi ki, az qala bir aylıq ehtiyat vardı, o hamıya tapşırmışdı ki, şərab gətirsinlər, hamı da onun sözünə qulaq asıb, şərab gətirmişdi.

Üç stəkan kaliforniya şərabı içdim, zəhrimarın heç bir dadı yox idi. Məmnuniyyətlə o bocole şərabından içərdim, Rozannaın mətbəxdə beş ya yeddi şüşə yaxşı bocole şərabı gizlətdiyini görmüşdüm. Əgər yaxşı şərab varsa, mən niyə bu zəhrimardan içməli idim. Amma o mənə təklif eləmədi, mənsə yaxşı şərabdan söz salmaq istəmədim, çünki Rozanna onsuz da məni başa düşməyəcəkdi. Sonralar da o həmişə əlinin altında yaxşı fransız və italyan şərabları olduğu halda, pis şərabdan verirdi.

 Amma həm də düz edirdi, yaxşı qənaət idi, pis şərab niyə ara yerdə zay lmalı idi ki? O həmişə məndən soruşurdu ki: nədi, pisdi şərab? Amma heç vaxt özünə qalib gələ bilmir, həmişə mənə pis şərab verirdi. Yazığa əməlli-başlı vicdan əzabı verirdim. Hərdən bağırıb demək istəyirdim ki:

- Bəli, pisdi, iyrənc şərabdı! Mənə o yaxşı ispan şərabından ver! Bilirsən ki, mənim yaxşı şərabdan başım çıxır. Yaxşı da bilirəm ki, sənin şəraba hayfın gəlir, amma axı sən ona pul vermirsən, şərabı sənə hədiyyə gətirirlər! Odur ki, mənə ondan ver! Stəkanda deyil, şüşəni gətir!

Amma mən bunları demirdim, məni anam və kommunist, polutruk atam, belə böyütmüşdülər;

- Ediçka başqalarının zəifliklərini onların üzünə çırpma, insanlara yazığın gəlsin!

Kimdi burda zəif, kimdi burda inciyən?

Rozannaya qəzəblənmirdim. Mənim anlayışlarıma görə o xəsis idisə, bunda nə günahı vardı? O elə bir dünyada doğulmuşdu ki, orda uşaqları əliaçıq, əhli-kef böyütmürlər. Almaniyadan çıxmış yəhudi qızının nə vecinədi ki, biz barbarlar, ruslar və gürcülər özümüzü göstərmək üçün əliaçıqlığın son həddini göstəririk, bəzən çaypulu yerinə şveytsara paltomuzu bağışlayıb, «pulun artığı lazım deyil» yerinə, «palto lazım deyil» deyirik.

- Yad ölkəyə gəlmisən, döz, buranın öz qaydaları var, - deüə kədərlə stəkanıma baxır, və qurtumlayırdım. Yaxşıydı ki, Rozanna tez-tez telefonun yanına gedirdi, mən də o vaxtdan istifadə edib, boşalmış qədəhimi doldururdum, qallon şüşədən nə qədər içdiyin də bilinmirdi.

- Görəsən, o başa düşür ki, mən ona belə, bu cür gözlənilməz bir tərəfdən baxıram, - deyə düşünürdüm. – O nəsə başa düşməli idi axı, necə olsa, dəfələrlə Rusiyada olub.

Belə xırdalıqlar mənim üçün onun obrazını yaradırdı. Tanrı şahiddir ki, mən insanlara qarşı açığam, küçədə eşitdiyim hər sözə çevrilməyə hazıram, mən sevgi axtarırdım, özüm də sevgi verməyə hazır idim, amma belə olanda, mən bacarmazdım. Bütün bunlar adama girirdi, belə xırda narazılıqları da içindən çıxartmaq asan deyil. Hətta onu qayıranda, mən bu xardılaqları yaddan çıxara bilmirdim, onun şirin mamışını onun xəsisliyindən ayıra bilmirdim, əlbəttə, bu xəsislik mənim nəzərimdə idi, cənablar, ancaq mənim nəzərimdə. Bəlkə də, sizin üçün bunlar adi şeylərdir.

Mən onun zəhləsini tökmürdüm. Amma onun yaxşı şərabı vardısa, mən də onun məşuqu iidimsə, onda niyə o şərabdan mənə vermirdi – bunu başa düşə bilmirdim. Axı mən heç nəyə xəsislik eləmirdim. Axı mən hələ kasıb adam olduğum halda, Rusiyada nə qonaqlıqlar verirdim, cənablar! Ad günümü qeyd edəndə, dostlarımla bir yerdə bazara gedirdim, yarım kisə ət alırdım, qırx nəfər adam çağırırdım, o qədər içki alırdım ki, hamıya çatsın, özü də russayağı hesablayırdım: qızlara bir şüşə şərabdan, oğlanlara bir şüşə araqdan. Bütün pullarımı xərcləyirdim, hətta bəzən borc da alırdım, bankda hesabım da yox idi, sabah nə olacağı da məni maraqlandırmırdı. Nənəm Vera demişkən, sabahı verən Tanrı sabahın ruzisini də verəcəkdi.

Qonaqlarım yeyib-içirdi, sərxoş olub bəzən mənimlə dalaşırdılar da. İndi mən heç kiməm, səfiləm, yad ölkədə yaşayıram, amma yenə də hərdən kimisə gətirib, yedizdirirəm. Belə əliaçıq, belə xeyirzah təkcə mən deyiləm. Qonşum Edik Brutt da olanından kimə gəldi yedizdirir. Birinci iş qonağı yedizdirib-içizdirməkdir. Belə elədinsə, deməli, sən o adamın dostusan.

Nəsə, mən başqa-başqa dünyaların adamları olduğumuzu başa düşürdüm, amma özümlə bacarmırdım. Mən Rozannadan barbarsayağı qonaqpərvərlik gözləyir və tələb edirdim. O isə sivil qadın idi.

O səhər yeməyindən sonra, bir az öüzmə gəlib, yorğun halda kətilə yayxandım, təbii ki, belə yorğun halımla dünən o ki var çirklənmiş döşəməni yumaq heç mənlik deyildi. Mən gözlərimi qırpmadan Hadson Riverə baxmaq, ordan əsən küləyi hiss eləmək, bu işıqlı mənzildə yuxulamaq, Rozannanın isə gənc Yelena olmasını istəyirdim.

Nə yatmaq? Xanım əməlli-başlı hoqqa çıxartdı. Axırda gözləri yaşarmış halda mənə seçim haqqı verdi: mən ya evi yığışdırmalı, ya da çıxıb getməli idim. Təbii ki, o mənə dedi ki, yatmaq istəyirəmsə, onun yataq otağına gedib, yata da bilərəm, amma bu söz elə tonla deyilmişdi ki! Onunla mübahisə eləmək istəmirdim, üstəlik günahkar olduğumu başa düşürdüm, dünən özümü əsl rus donuzu kimi aparmışdım. Etiraf edirdim. Əgər günahkardısa, yazıq Ediçka nə edə bilər ki?

Onun döşəmələrini sildim, dünyadakı ən işıqlı dəhlizini, yataq otağını və bütün otaqları tozsoranla sordum. Sağlamlığımı məhv edərək, bütün bunları elədim. Bu, həyatım boyu özümə verdiyim ən böyük işkəncə, öz üzərimdəki ən qatı zorakılıq, ən pis sərxoş səhərim idi. Onun uzun-uzadı telefon danışıqları arasında içdiyim o zəhrimar şərab olmasaydı, bu işləri başa çatdırmazdım. Rozannanın sayəsində öz sərxoşluğumun və yornğuluğumn öhdəsindən gələndən sonra başa düşdüm ki, ən qatı gücsüzlüyün də içində bir az güc tapmaq olar.

Bir müddət sonra onun iki mərtəbə aağıda yaşayan qonşuları gəldi. Nəsə yəhudi ilə hindunun qarışığı idilər, bilmirəm. Rozanna mənə baxa baxa onlara dedi: bu ruslar içki xəstəsidirlər, bunun da atası əyyaşdır.

Mənim qəhrəmancasına təmizlik prosesimdən sonra bu istismarçı qadın əməlli-başlı özünə gəlmişdi və məmnun görünürdü. Bir şeyi başa düşmürdüm ki, o özü niyə mənzili yığışdırmır, telefonla çərənləyir, əlində nəsə bir əşya ora-bura təpilir, evi isə velfer təqaüdçüsü Ediçka yığışdırır? Bilmirəm, indiyə qədər də başa düşmürəm.

Biz onunla cəmi altı gün idi ki, tanış idik. Bəlkə o elə hesab edirdi ki, mən onun qarşısında günahkaram və zəhmətimlə bu günahı yumalıyam. Mənim nə günahım vardı? Mən heç onu sevdiyimi də deməmişdim, özümdən bu sözü sıxıb çıxara bilmirdim.

Onun eyvanında oturduq, o hamıdan və məndən sosis yeyib-yeməyəcəyimizi soruşdu. Məndən soruşanda dedim ki, yeyəcəm. Neçə dənə, soruşdu. İki ya üç? O dörd yoxsa beş, deyə soruşmadı. Dedim ki, üçünü yeyəcəm. Əlbəttə, deyə bilərdim ki, istəmirəm, amma insan zəifdir, o yemək istəyir. O qonşularına tərəf baxıb, guya zarafatla:

- Bilirsiniz, bu, nə qədər yeyir?! – dedi.

Bu hadisədən sonra xəstəhal dərəcədə qürurlu Ediçka onun evinə ancaq qonaqlar yığışanda gedirdi. Biz onunla tək qalanda mən həmişə yeməkdən imtina edirdim, onu naqolay vəziyyətə salmaq istəmirdim. Bir də ki, onun yeməkləri məni doyurmurdu, axı onu necə başa salaydım ki, iki, üç sosiskadan mənə heç nə olan deyil, özü də bilə-bilə ki, üç sosiskadan doymamaq onun üçün qarınqululuğun son həddi sayılır. Onun evində yemək yeməyi tərgitdim, odur ki, o da heç mənə təklif eləmir.

Bütün bu müşahidələr mənə olduqca maraqlı idi. Onun sayəsində mən qərbli qadınların bəzi xasiyyətləri ilə tanış oldum. Demək olmazdı ki, mən onu qəsdən öyrənirdim, əvvəllər elə bilirdim ki, özümə bəzi şeylərdə güzəştə gedərək, ondan bir balaca xoşlana bilərəm. Bunun üçün də özümü elə apardım ki, sanki, onu bədbəxt hesab edirəm və ona yazığım gəlməyə başladı. Onun bədbəxtliyi barədəki illüziyalar çox davam gətirmədi. O dəli idi, amma tələbkar və təcrübəli, gəlir-çıxarını bilən dəli idi..

Həmin gün isə günbatanda o qonşularına mənim «Biz milli qəhrəmanıq» adlı kitabımı ingilis dilində oxudu, düzdü manuskript ancaq balaca hissələrdən ibarət idi, onu bir oturuma oturmaq olardı. Kitab artıq çoxdandı ki, onda idi, Rozannanın kitabı hansı maraqla oxuduğuna baxsaq, yəqin ki, onu ilk dəfə idi ki, oxuyurdu. Mən qulaq asırdım, üzümdə laqeyd-ironik ifadə olsa da, içimdə bərk qəzəbli idim.

Axı adam necə belə soyuq olar ki, kitabla heç maraqlanmaz, - deyə düşünürdüm. – Axı mən ona maraqlı idim, gün ərzində o üç-dörd dəfə mənə zəng edirdi, evinə çağırırdı, nəhayət, axı o mən özüm imtina edənə qədər mənimlə qayırışmaq istəyirdi. Və bununla belə, o mənim kitabımı oxumamışdı. Bu qadının sadə izahı belə şeylərdə idi – mən ona sərf elədiyim qədər lazım idim, vəssalam. O mənə hətta bu kitabı oxumaq üçün lazım olacaq 40-50 dəqiqə vaxtını belə sərf etmək istəməmişdi. İlahi, məgər səni qayıran rusun (olsun lap hindlinin, çinlinin, yaponun) nə yazdığı doğrudanmı maraqlı deyil?

Yox, onun heç mamışına da deyildi. Hamı istyir ki, onu sevsinlər. Nəhəng varidatı olandan tutmuş, səfilə, gecə küçələrdə yatan evsizə qədər hamı sevilmək istəyir. Amma heç kim sevmək istəmir. Düzdü, mənim içimdə sevgi var, özümün lazım olmadığım qadına, Yelenaya qarşı sevgi. Amma düzünə qalsa, hərdən mən də özümə ikrahla yanaşıram. Mən velfer təqaüdçüsü olmasam, sabah bir varlı məşuqəm ya da məşuqum olsa, yəqin ki, Yelena yadımdan çıxardı. O dəqiqə yox, cənablar, bəlkə də yavaş-yavaş yadımdan çıxardı, hə? Amma bunu yoxlamaq şansım olmamışdı, yəqin ki, heç olmayacaqdı da. Hərdən tale adama bircə yol tanıyır.

 

Hərdən, məsələn güzgüyə baxanda, paltarı geyinib, yoxlayanda, özünü unudanda, Rozanna kifayət qədər sevimli görünürdü. Bütün qalan vaxtlarda onun üzündə əsəbi bir ifadə olurdu ki, bu da onu olmazın şəkildə eybəcərləşdirirdi.

Yazdığım kimi, onun qonaq otağında, uzun şüşə divarın dibindəki masa arxasında oturub, Hadson riverə baxa-baxa susmağı xoşlayırdım. Qaranlıq çökürdü, külək adamın üzünü sığallayırdı, Nyu-Jersi tərəfdən yanan işıqlar adamın ürəyini açırdı, adamın tənhalıqdan ürəyi qübar edirdi. Baxmayaraq ki, bu vaxtlar Rozanna bizim necə dost olmağımızdan, nə yaxşı ki, dost olmağımızdan, ya da niyə onunla dost olduğumuzu unutduğumdan danışırdı...Mən demək olar ki, ona qulaq asmır və küləklə intim əlaqədə olurdum.

Aradan on gün keçəndən sonra mən onu bir də, bu dəfə demək olar ki, daha ciddi uğurla qayırdım. Bu müddət ərzində onu qayırmadığım üçün sanki bir az da utana-utana elədim bunu. Öz borcumu yerinə yetirirmiş kimi. Onu qayırandan sonra yatağa uzandım, o isə qəbul elədiyi dərmanların təsirindən yatmaq istəyirdi amma hələ də qurcuxurdu.

Birdən Slava-Davidin danışdığı məsələ yadıma düşdü, bir nyu-yorklu qız onunla ehtirasla qayırışandan sonra evindən qovmuşdu, deyirmiş ki, kişilərlə bir yataqda yata bilmir, sevişmək öz yerində, amma adam gərək rahat yatsın.

 Bu hadisəni yadıma salandan sonra şəxsiyyət azadlığını qiymətləndirdiyimi (axı, necə də olsa, mən artıq SSRİ-də yaşamırdım) göstərmək üçün dedim ki, Rozanna narahatdırsa, tək yatmaq istəyirsə, mən çıxıb gedə bilərəm. Əslində, mən həm də onun səhər altıda oyanmağından, səhərlər aldığı iyrənc və isterik sifətindən qaçırdım.

Amma bu yerdə onun ali hissləri ortaya çıxdı. Bəli, o kiminləsə yatmağa öyrəşməyib, bütün ömrü boyu tək yatıb, amma artıq çox gecdi, mən uzun-uzadı sabvey gözləməli olacağam, odur ki, qalsam yaxşıdı.

Rozannaya səmimi qəlbdən yazığım gəldi. Yazığım ona görə gəldi ki, ömrü boyu kifayət qədər sikişən bu qadın, həmişə qısa, atüstü, sevgisiz qayırışıbmış, sevdiyi məxluqla yatağı bölüşməyi, başqa bir varlığın nəfəsini boynunda hiss edə-edə, onunla birlikdə sanki bir yumağa çevrilib, yatmağın nə olduğunu bilməyib.

Yelena ilə mən artıq sevişməyi buraxdığımız v

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5