Məhəmməd Salur. Müqayisəli Frazelogiya
06-12-2024
06-12-2024
23-11-2024
11-11-2024
Könül Nuriyeva
C23D
h e k a y ə
-YAXINLAŞAN ÖLÜMÜ ÇƏKƏN TƏK SƏNƏT NÖVÜ HANSIDIR?
-KİNODU BU.
J.Cocteau
Heç kimin xəbəri yoxdur, mən burdayam. İkimərtəbəli evdə, dəniz kənarında, sahibsiz otaqların birində.
Həyətdən Cinanın səsi gəlir, Nanokla boğuşurlar. Təkcə adlarını bilirəm, sahibi səsləyəndə eşitmişəm. Yaxşı oğlandı, itlərə münasibətindən hiss olunur. Onunla söhbət etmək, ya bir söz demək istəyirəm, alınmır.
O gün saydım, on iki otağı var bu evin. Mən gələnə kimi qapısız, pəncərəsiz bu evdə qağayılar yaşayırdı. İndiyə kimi bilmirdim ki, qağayılar gecələr də uçurmuş.
Noyabr ayıdı, quru otlardan döşək, yastıq düzəltmişəm. Üşüyürəm, amma nə olsa da evə qayıtmayacağam. Xilasını başqa birində görmək yıxılmağın ən kəsə yoludur, deyirlər. Anam üçün darıxıram, dünya deyilən bu iylənmiş zibillikdə hər şeydən şübhə edə bilərəm, ana sevgisi xaric. Bunu hardasa oxumuşdum.
Dənizin yaxınlığından səslər gəlir, orada balıq evi var, itlərin sahibi orada işləyir. Mənim burada yaşamağımı təkcə o bilir, özünü görməməzliyə vurur, bu alicənablıqdı. Başqasının işinə burun soxmaq Amerikada məhkəməyə qədər gedib çıxır. Mənim ana bətninə düşməyim belə, müdaxilə yolu ilə olub. Nənəm hökm edib ki, bu ay hamilə qalmasa, anamı qovacaq. Qubada dogulmuşam, 23 yaşım var, həyatımda ilk dəfədir ki, evdən ayrı yaşayıram, ailədən kənardayam. Atam icra hakimiyyətinin başçısıdır. Qardaşı ilə baba mülkü üstündə, qan düşmənidirlər, əmim həbsxanadadır, böyük qardaşımı öldürüb.
Mən doğulandan gizlədilmişəm, anam mənə hamilə qalandan kimsə onu görməyib. Evdə dünyaya gəlmişəm. Həkim, müəllim evə çağrılıb. Dostum..? Yox, olmayıb.
Atam həmişə deyirdi, ağıllı bir insan gələcək planı qurar, daha ağıllı isə gələcəyin planını. Mən onun gələcəyinin planı idim, hamıdan gizlətdiyi oğlu.
Atamın məni qılaflı adama döndərdiyi, anamın isə Tereza ana mərhəmətinə bürüdüyü illər mən, özümdə deyildim. “Həddindən artıq”larda CAVİDİ reaksiya aparılan kolbaya bənzədirdim. Sərtliyin tündlüyü, qayğının artıqlığı kolbanın divarlarını ləkəli etmişdi. Kimyəvi reaksiyalar alınmadığı üçün dibə çökmüşdü -mənəviyyatıma.
Bu yaşıma kimi daimi təklik səbəbindən nitqimdə qüsur var. Kimdənsə bir kəlmə söz soruşacağımı təsəvvürümə gətirəndə həyəcanlanıram, soyuq tər basır, boğuluram.
Nəyisə görüb itirmək, heç vaxt ona sahib olmamaqdan daha çətindir. Bu günkü həyatımı itirmək istəmirəm, burda balıq evində işləyəcəyəm, günəşli günlərdə Nanokla, Cina ilə oynayacağam, olmayan uşaqlığımı atamsız, evimsiz yaşayacağam. Kitablarım üçün darıxıram, M. Montenin sözü yadıma düşür, əslində insanlar səni xəyal qırıqlığına uğratmır, sən səhv insanlar üzərində xəyal qurursan. Bu dəfəki xəyalım həyatım üzərindədir.
Yanvar ayıdır. Balıq evində ofisiant işləyirəm. Özümə pal-paltar almışam, pulum var, əvvəlki aylardakı kimi iylənməmişəm, vaxtında hamama gedirəm. Yaxşı işçi sayılıram. Otaqlar çox soyuqdu, dənizdən gələn külək qapısı olmayan evin pəncərəsinə onun sahibinin əhvalatını söyləyir. Qarabağ əlili olub evi tikdirən adam, haqqı tapdandığı üçün həmkarlar ittifaqının qarşısında özünü yandırıb. Beş il üstündən keçsə də, kənddə heç kim bura əlini uzatmağa ürək etməz, şəhid ruhudur deyirlər, nakam gedib.
Üşüyürəm, düşünürəm. Bir məqsədə bağlanmayan ruh yolunu itirər, çünki hər yerdə olmaq, əslində heç bir yerdə olmamaqdır. Yəqin atamın axtarmadığı yer qalmayıb, ümidini üzüb məndən. O, mənimlə iyirmi üç il ərzində bir saatlıq söhbət etmədi, mənim düşündüklərim, oxuduqlarım icra başçısı üçün maraqsız idi.
Keçən həftə qazancımla işlənmiş telefon almışam, sosial şəbəkələrin birindən psixoloq Dəniz xanımı tapmışam, sabah qəbuluna gedecəyəm. Dərindən nəfəs ala bilmirəm, sinəmdə ağırlıq var.
Saçı qısa, qaraşın simalı xanımdır, soyuqqanlı üz qurluşu, bərəlmiş gözləri ilə həmahəngdir. Gülümsəyir, mən titrəyirəm, burdan qaçmaq istəyirəm. O həyatımda ilk həmsöhbətim olacaq, mən hələ kimləsə on dəqiqədən artıq danışmadım. Salamlaşırıq ,özüm haqda qısa söhbətdən sonra Dəniz xanım deyir;
-Balaca Budda filminə baxmısansa , orda belə fikir vardı, simi çox tarım dartsanız, qırılacaq, az sıxsanız ifa edə bilməzsiniz.
-Bir insanı öldürmədiyi halda, qatildən daha artığını gördüm, ümidi öldürənləri gördüm. Oxuduğum kitablardan bir cümlə ilə fikrimi ona çatdırdım .
-Cavid, həyatın dadını çıxara bilmirsənsə, dadını qaçıranı həyatından çıxar.
-Bəlkə, dadını qaçıran insan deyil?
Ona uşaqlığımı danışiram, gözlərində özümü görürəm, sən güclüsən ismarıcını otürür .
_Cavid , Kennedinin yaxşı sözü var,asan həyatlar uçün dua etməyin, daha güclü insan olmaq üçün dua edin. Səninlə hisslərin üzərində işləyəcəyik, illərlə ərtafdan təcridlə yaşamağın səndə ciddi davranış dəyişikləri yaradıb, oxumuşdum ki, ifadə edilməmiş hisslər heç vaxt ölmürlər, sonradan daha qorxunc şəkildə təzahür edirlər. Səndə ciddi neyron dəyişikliyi var. Atanla bağlı ən ağır xatirəni sildikdən sonra sənin nitq qüsurun aradan qalxacaq.
Mən ağ divarları olan balaca otaqda boğulurdum, gözlərimi yumdum.
-Dəniz xanım, atam altı aylıq olanda anasını itirib, ögəy ananın əlində böyüyüb. Gündüzlər mənə qadağan etmişdilər, bayıra çıxa bilməzdim. Gecə idi, tövlənin kənarında oturmuşdum, səs eşitdim, ögəy nənəm atamla birlikdə idilər, onda on iki yaşım olardı. Sən bu yayın istisində nə qalın geyinmisən, sözlərini eşitdim, gülüşürdülər. Heç nə başa düşmürdüm, tövlənin damına dırmaşdım, baxmaq istəyirdim. Atam ögey anasını samanlığa uzatmışdı. Arvad hündür boylu, enerjili qadın idi, bu münasibətdə dominantlığı hərəkətlərindən bilinirdi. Nədənsə mənə elə gəldi ki ,atamı buna məcbur edib, hədələyib, dilə tutub. Atamın üzündəki acizlik məni üşütdü..
-Ayıl, ayıl Cavid !
Mən hipnoz halına düşmüşdüm və ya psixoloqun iradəsiylə trans halına keçmişdim.
-Sənin şüuraltından kədərli hadisələri bir-bir siləcəyik. Sən özün də bilirsən, sıradan biri deyilsən. O mühitdən qaça bilmisən. İnsan xarakterini kəsrlə ifadə etsək, kəsrin sürəti insanın əsl xarakterini, məxrəci isə davranışını göstərir. Məxrəc böyüdükcə kəsrin qiyməti kiçildiyi kimi, saxta davranışların sayı artdıqca əsl xarakter də dəyərini itirmiş olur. Tolstoy belə deyirdi. Səndən də bəzək əşyası, özlərinə sərf edən məqsəd, keçmiş adətlərin qurbanı kimi istifadə ediblər, düz iyirmi üç il.. Bu dünyada ən bədbəxtlər bilirsən kimlərdi? Başqasının nə düşündüyünü problem halına gətirənlər. Sən belə biri olmadığın üçün, nəhayət düşüncələrini yeniləyib, həyata yenidən başlayacaqsan. Sənin çox kitab oxumağın bir-birimizi anlamağımıza kömək edir.
2-ci hissə
Yeddi seans psixoloji müayinədən sonra Dənizə vurulmuşdum. O ailəli idi. Bunu bilirdim. Fevral ayı idi. Valideynlərim məni yaddan çıxarıblar, deyəsən.
Mart ayıdı. Qışı sağ çıxdığım üçün sevinirəm. Düşüncələrimdə aydınlaşma yaranıb. Artıq bilirəm ki, mən inkar edən deyiləm, ziddinə gedənəm. Hər şey rastlaşmadır, və hadisələri yaxşılıq, pislik səbəbi ilə bağlamaq düz deyil. Aforizmdə deyildiyi kimi, uçmaq istəyirəmsə, səni aşağı çəkən hər nə varsa, buraxmalısan.
Bilirəm ki , xoşbəxt sevgi yoxdur, qadının ruhundan bir teli yaxaladığımızı düşündüyümüz halda , əlimizdəkinin bir saç teli olduğunu görərik. Nə yaxşı ki ,tənhalıq illərimdə yazıçılarla həmsöhbət olmuşam. Bir yerdə rast gəlmişdim ki, insan yaşadığı müddətdə bir adamı sevər. Əvvəl və sonralar; biri axtarış ,qaçmaq və ya aldatmaqdır. Psixoloq da mənə vurulub. Hər görüşümüzdə ağlayır, günahkar olduğunu, ərinin yaxşı adam olduğunu söyləyir və həmin anda da məni çılğınlıqla öpür. Hər dəfə də ;
-Bu sonuncu görüşümüzdü, gəlməyəcəyəm .
İkimiz də bilirik, bu səhvdi. İçində heyranlıq olmayan sevgi yalnız dostluqdu. Biz dost deyilik.
May ayıdı, Dənizlə dalaşmışıq. Bu qadın üçün orta hədd yoxdu , adamı təpədən dırnağa kimi sorğulayaraq sevir,məni öz halıma buraxarsa, sevgidən danışma. Onun qəlbindəki boşluğu hər insan doldura bilməz. Demək ki, psixoqlar cəmiyyətin ən zəif halqasıdır. Hər parlayan qızıl olmadığı kimi. Dəniz həmişə imkansızın arxasınca gedir, onu bir sevsən, səni on dəfə artıq sevər. Ən böyük düşməni özüdür, bir şeyi istəyirsə, ağır nəticəsini bilsə belə, yanlış olsa da edəcək. O tez inciyir, mən isə kobudam.
Avqust ayıdır. Bir ildir ki, evimizdən ayrı yaşayıram. Bir necə saat sonra işim başlayacaq, günəşli gündü. Nanok tükləri olmayan, ağ-qara xalları olan, Cina isə çox sakit dişi itdir. Onlarla oynayiram. Beynim isə bu düşüncələrdədir ;Psixoloji çətinliklərdən tam azadam, uşaqlıq zədələrim sağalıb. Sevimli qadınım hələ də mənimlə gizli görüşür. Sənin cəsarətini sevirəm , deyir. Mən onunla qırılmış , qopmuş hissələri indi düşəcək, ləngər vuran gəmi kimi rəftar edirəm. Nə olsa, məni sahilə atmayacaq dənizimdi o mənim. Və onu tərk edəcəyimi tez – tez düşünürəm, bu fikri özümdən qovuram . O bunu bilir.
Oğlan ova gedir bu gün. İlk dəfədir ki, itlərdən birini aparmır.
-Niyə aparmırsan?
-Cina qocalıb. Bir gözü görmür, qulağı da eşitmir. O gün maşın siqnal verir, eşitmir, az qala vurub öldürəcəkdi. İstəyirəm onu kimsəsiz itlər sığınacağına verim.
-Kədərlidir.
Oğlan maşına oturur. Nano da özünü içəri atır. Cina tək qalır, onlar gedirlər, it dənizə tərəf qaçır, suya girir. İtlər həmişə sadiq baxırlar, bir haldan başqa, qisqananda. Ov itləri yaxşı üzür, amma bu üzməyə bənzəmir. Mən suya girirəm, it qara daşlara tərəf istiqamət alır. Mən üzməyi bacarmasam da suya girirəm, o özünü boğmaq istəyir, bunu gec başa düşürəm. Hələlik su sinəmə qədər çatır...
Sən, azad adam, sevecəksən dənizi hər zaman,
Dəniz güzgündür sənin, özünə baxarsan.
Cəmiyyətin sınmış güzgüsü kişilərdir. Onlar sınıqları, çatları, qırıntıları içlərində yaşadırlar.Vaxtaşırı zorlamaq, döymək, əsəbləşmək kimi üzə çıxır bu çatlaqlar. Siz heç bir kişinin niyə zorladığının, döydüyünün, əsəbləşdiyinin kökünə getdinizmi?
Son düşüncəm hələ yadımdadır, mən bir il yaşadım, bir ildə doğuldum, eyni ildə həyata əlvida dedim;
-C23D.
C23D