Rəhim Əliyev. Xalaqızılar (novella)
27-09-2024
27-09-2024
10-08-2024
27-07-2024
Ağ fillərə bənzəyən təpələr
Ernest Heminquey
İngiliscədən tərcümə: Kazım Səlimov, 2016.
Ebro vadisinin o biri tərəfindəki təpələr uzunsov və ağ idilər. Bu biri tərəfdə isə nə ağac, nə də kölgə vardı və iki dəmiryolunun arasındakı stansiyanı gün döyürdü. Yalnız stansiya binasının yan tərəfində isti kölgəlik vardı. Binanın içindəki barın açıq qapısından milçəklər girməsin deyə bambuk çubuqlarından düzəlmış pərdə asılmışdı. Amerikalı və onunla olan gənc qız bayırda, kölgəlikdəki stolda oturdular. Hava çox isti idi və Barselonadan gələn ekspress qatar qırx dəqiqədən sonra burada olacadı. Qatar bu qovşaqda iki dəqiqə dayanırdı və sonra Madridə gedirdi.
“Nə içək?” ‒ qız soruşdu. Şlyapasını başından çıxarıb stolun üstünə qoydu.
“Çox istidir,” ‒ kişi dedi.
“Gəl pivə içək”.
“Dos cervezas[1],” ‒ kişi qapı tərəfə dedi.
“Böyük parç?” ‒ qadın qapı arasından soruşdu.
“Hə, iki böyük”.
Qadın iki parç pivə və iki ədəd keçə altlıq gətirdi. Əvvəl altlıqları qoydu, sonra parçları onların üzərinə qoyub kişiyə və qıza baxdı. Qız sıralanmış təpələri seyr edirdi. Günəş işığında onlar ağ rəngdə görünürdülər, ətraf isə quraqlıqdan qəhvəyi çalarda idi.
“Ağ fillərə bənzəyirlər,” ‒ qız dedi.
“Mən heç vaxt ağ fil görməmişəm,” ‒ kişi dedi və pivəsindən bir qurtum aldı.
“Yox... sən görməzsən”.
“Görə bilərdim, ‒ kişi dedi, ‒ sənin “görməzsən” deməyin heç nəyi sübut etmir”.
Qız muncuqlu pərdəyə baxdı.
“Onun üzərinə nəsə yazılıb, ‒ dedi. ‒ Nə deməkdir?
“Anis del Toro, içki adıdır”.
“Dadına baxa bilərikmi?”
Kişi pərdəyə yönəlib “bura baxın” ‒ deyə çağırdı, qadın bayıra çıxdı.
“Sizdən dörd real”.
“İki Anis del Toro da gətirin”.
“Su ilə istəyirsiniz?”
“Sən su ilə istəyirsən?”
“Mən bilmirəm, ‒ qız dedi, ‒ su ilə yaxşı olur?”
“Pis olmur”.
“Hə, siz su ilə istəyirsiniz?” ‒ qadın soruşdu.
“Hə, su ilə”.
“Boyana kökünün dadını verir,” ‒ qız dedi və stəkanı stolun üstünə qoydu.
“Sənə hər şey elə gəlir”.
“Hə, ‒ qız dedi. ‒ Hər şey boyana kökünün dadını verir. Xüsusilə çoxdan gözlədiyin şeylər, absent kimi”.
“Qurtar!”
“Sən başladın, ‒ qız dedi. ‒ Mən məmnun idim, vaxtımı xoş keçirirdim”.
“Yaxşı, gəl çalışaq ki, vaxtımız xoş keçsin”.
“Olsun. Mən cəhd etdim. Dedim ki, təpələr ağ fillərə bənzəyir. Xoşagələn söz demədim, eləmi?
“Dedin”.
“Bu, yeni içkinin dadına baxmaq istəyirdim. Bizim etdiyimiz elə budur ‒ yeni yerləri görmək və yeni içkilərin dadına baxmaq, elə deyilmi?”
“Hə, güman edirəm elədir”.
Qız yenə təpələrə baxdı.
“Çox gözəl təpələrdir, ‒ dedi. ‒ Yəqin ki, doğrudan da ağ fillərə oxşamırlar. Mənə elə gəldi ki, ağacların arasında onların dərisinin rəngi də belə görünər.
“Başqa bir şey içək?”
“İçək”.
İsti külək muncuqlu pərdəni stol tərəfə yellədi.
“Pivə yaxşıdır, həm də sərindir,” ‒ kişi dedi.
“Ecazkardır”.
“Bu, olduqca bəsit əməliyyatdır, Ciq, ‒ kişi dedi. ‒ Əslində heç əməliyyat da deyil.”
Qız aşağı, stolun ayaqlarının dayandığı yerə baxdı.
“Bilirəm ki, sən bunu ürəyinə salmayacaqsan, Ciq, bu doğrudan da heç nə deyil. Sanki içinə hava üfürəcəklər”.
Qız heç nə demədi.
“Mən səninlə gedib, bütün əməliyyat müddətində yanında olacağam. Sadəcə olaraq onlar havanı içəri verəcəklər və hər şey mükəmməl, öz qaydasında olacaq.
“Bəs, sonra biz neyləyəcəyik?”
“Hər şey yaxşı olacaq. Əvvəllər olduğumuz kimi”.
“Səni belə düşünməyə nə məcbur edir?”
“Bu, bizi narahat edən, xoşbəxt olmağa qoymayan yegənə səbəbdir ”
Qız pərdəyə baxdı, əlini uzadıb iki muncuğunu tutdu.
“Və sən düşünürsən ki, sonra hər şey yaxşı olacaq və biz xoşbəxt olacağıq”.
“Bilirəm ki, belə olacaq. Sən qorxma. Mən çox insanların bunu etmiş olduğunu bilirəm.”
“Mən də bilirəm, ‒ qız dedi, ‒ və sonradan onların hamısı xoşbəxt olublar”.
“Yaxşı, ‒ dedi kişi, ‒ istəmirsənsə eləmə. İstəmirsənsə etməyə məcbur deyilsən. Amma mən bilirəm ki, bu tam bəsit bir şeydir”.
“Sən həqiqətən etməyimi istəyirsən?”
“Düşünürəm ki, yaxşısı belədir. Amma həm də düşünürəm ki, sən bunu həqiqətən istəmirsənsə, etməməlisən”.
“Və əgər mən bunu etsəm hər şey yenə yaxşı olacaq və sən məni sevəcəksən?”
“Mən səni indi də sevirəm. Səni sevdiyimi bilirsən”.
“Bilirəm. Əgər mən bunu etsəm yenə hər şey yaxşı olacaq, desəm ki, nələrsə ağ fillərə bənzəyir, sənin xoşuna gələcək?”
“Çox xoşuma gələcək. İndi də xoşuma gəlir, sadəcə bu haqda düşünə bilmirəm. Bilirsən axı, mən həyəcan keçirəndə necə oluram”.
“Mən bunu etsəm, sən heç vaxt həyəcan keçirməyəcəksən?”
“Bunun üçün keçirməyəcəyəm, çünki tam sadə bir işdir”.
“Onda edəcəyəm. Çünki mənə nə olacağı vecimə deyil”.
“Nə demək istəyirsən?”
“Mənə nə olacağı vecimə deyil”.
“Mənim vecimədir axı”.
“Hə. Amma mənim vecimə deyil. Bunu edəcəm və sonra hər şey yaxı olacaq”.
“Sən bunu belə düşünürsənsə, etməyini istəmirəm”.
Qız ayağa durub stansiyanın axırına qədər getdi. Vadinin o biri təfində Ebronun sahili boyunca taxıl zəmiləri və ağaclıq vardı. Çaydan uzaqda dağlar görünürdü. Buludların kölgəsi zəminin üzəri ilə hərəkət edirdi və o, ağacların arasından çayı görürdü.
“Bunların hamısı bizim ola bilərdi, ‒ dedi. ‒ Hər şey bizim ola bilərdi və biz hər gün bunu mümkünsüz etməyə çalışdıq”.
“Nə dedin?”
“Dedim ki, hər şey bizim ola bilərdi”.
“Biz bunu edə bilərik, hər şey bizim olar”.
“Yox, edə bilmərik”.
“Bütün dünyanı özümüzünkü edə bilərik”.
“Yox, edə bilmərik”.
“İstədiyimiz yerə gedə bilərik”.
“Yox. Bu bizimki deyil artıq”.
“Bizimkidir”.
“Deyil. Bir dəfə əldən çıxdı getdi, daha geri qaytara bilməzsən”.
“Axı onlar əldən çıxıb getməyiblər”.
“Gözləyək, görərik”.
“Gəl kölgəyə gedək, ‒ kişi dedi, ‒ sən belə həyəcan keçirməli deyilsən”.
“Həyəcan keçirmirəm, ‒ qız dedi. ‒ Sadəcə hər şeyi anlayıram”.
“Mən sənin etmək istəmədiyin nəyisə etməyini istəmirəm”.
“Və ya mənə xoş olmayan nəyisə. ‒ qız dedi. ‒ Bilirəm. Pivə içəkmi?”
“İçək. Amma sən anlamalısan ki...”
“Anlayıram. ‒ qız dedi. Bəlkə danışığı saxlayaq?”
Onlar stola oturdular və qız vadinin quraq tərəfindəki təpəliklərə, kişi isə ona və stola baxırdı.
“Sən anlamalısan ki, ‒ kişi dedi, ‒ bunu etmək istəmirsənsə, mən də istəmirəm. Əgər bunun sənin üçün mənası varsa, mən də tam və qəti şəkildə bunun axırına kimi getməyi arzu edirəm”.
“Sənin üçün heç bir mənası yoxdur? Birlikdə necəsə öhdəsindən gələrdik”.
“Əlbəttə var. Amma mən səndən başqa heç kimi istəmirəm. Ayrı adamı istəmirəm. Və bilirəm ki, bu olduqca sadədir”.
“Hə, sən bilirsən ki, bu olduqca sadədir”.
“Sənin belə danışmağını anlayıram, amma mən yəqin bilirəm”.
“Mənə bir yaxşılığı indi edə bilərsənmi?”
“Sənin üçün hər şey edərəm”.
“Lütfən, lütfən, lütfən, lütfən, lütfən danışmağını dayandıra bilərsənmi?
O, heç nə demədi, ancaq stansiya divarının yanındakı çamadanlara baxdı. Onların üzərində gecələri keçirdikləri bütün otellərin etiketləri vardı.
“Amma mən sənin bunu etməyini istəmirəm, bu mənə lazım deyil”.
“İndi qışqıracağam! ‒ qız dedi.
Qadın pərdənin arxasından çıxıb, əlində iki parç pivə gətirdi və keçə altlıqların üzərinə qoydu.
“Qatar beş dəqiqəyə gələcək” ‒ dedi.
“O nə dedi?” ‒ Qız soruşdu.
“Dedi ki, qatar beş dəqiqəyə gələcək”.
Qız, qadına təşəkkür etmək mənasında üzünə gülümsədi.
“Mən çamadanları götürüb stansiyanın o biri tərəfinə keçim, ‒ kişi dedi. Qız ona gülümsədi.
“Yaxşı. Sonra qayıt gəl pivəni qurtaraq”.
Kişi iki ağır çamadanı götürdü və binanı hərlənib o biri yola apardı. Yola baxdı, qatar görünmürdü. Qayıdanda bar olan zalın içərisindən keçdi, adamlar qatarı gözləyir, içirdilər. Barda anis içdi və adamlara baxdı. Hamısı oturub təmkinlə qatarı gözləyirdilər. Gedib muncuqlu pərdədən bayıra çıxdı. Qız stolun arxasında oturub ona gülümsəyirdi.
“Özünü daha yaxşı hiss edirsən, deyilmi?” ‒ kişi soruşdu.
“Yaxşıyam, ‒ qız dedi. ‒ Bir narahatlığım yoxdur, yaxşıyam.
Ernest Heminquey
İngiliscədən tərc">