Məhəmməd Salur. Müqayisəli Frazelogiya
06-12-2024
R.Qaraca. Cümhuriyyet - kollektiv düşüncənin ali forması kimi Gündəm
30-05-2019 23:59
82113 baxış 
Cümhuriyyet - kollektiv düşüncənin ali forması kimi
Cümhuriyyet bayramı arxada qaldı, hər kəs bir günlük cümhuriyyətçi oldu və indi də gündəlik rutin həyatına və başqa gündəm məsələlərinə davam etməkdədir. Lakin bayram bitsə də, bu günlərdə beynimi məşğul edən bir iki sualı sizinlə paylaşaraq onlardan qurtulmaq istəyirəm.
1. Mənim bu günlərdəki müşahidəmə görə, hətta ən oxumuş, ən devrimci, ən siyasi adamlar belə Cümhuriyyətin mahiyyətini anlamamaqdadır. Bu fikir qəribə səslənə bilər. Lakin bunca polemikalardan cumhuriyyetin ne olduğunu, ne üçün vacib olduğunu izah edən bir məntiqi sitat belə gətirə bilməzsiniz. Bundan əvvəl də yazmışdım, maariflənmədən danışan adamlar maariflənmənin mahiyyətini anlamadığı kimi cümhuriyyətlə bağlı da belədir, biz, millət olaraq, böyüklü-kiçikli, oxumuş-cahil, cümhuriyyətin nə olduğunu anlamayır kimi görünürük. Ölkəni "azad" etmək istəyən liderlər də anlamamaqdadır. Cumhuriyyet haqqında söylenen şüarlar bunu göstermekdedir. Durum bu qədər facianədir. Cümhuriyyət davası aparanları özləri cümhuriyyət şüurundan məhrumdur. Öyrədənlərin öyrədənə ehtiyacı var, zatən heç bir şey öyrətdikləri yoxdur, boş şüarların dışında.
2. Cümhuriyyət qanunların aliliyidir, hüquqi dövlətdir və s. Lakin bu şablonlaşmış söz birləşmələrinin üzərində bir anlıq dayanıb özümüzə sual versək, bəs nədir axı "qanunun aliliyi", və hansı qanunun aliliyi və nəyə nəzərən qanunun aliliyi? Onu zəruri edən nədir? Məgər despotik ölkələrin qnunları yoxdurmu? Axı qanunun aliliyi prinsipini ortaya atanlar onu qanunsuzluqların önünə sipər kimi çıxarmayıblar. Əksinə humanist olmayan qanunlara qarşı qoyublar onu.
3.Dolayısıyla Cumhuriyyet / Respublika kollektiv şüurun üstün forması kimi meydana gəlib. Özündən əvvəlki əşirət qanunlarını, tayfa qanunlarını, məhəllə qanunlarını, feodal münasibətlərinin, özündən əvvəl başqa nə qanunlar varsa hamısını sıradan çıxarıb, onların üzərində yüksəlib. Respublika - parlamentar idarəçilik forması kimi kollektiv düşüncənin ali formasıdır. Bu ali düşüncəyə gəlib çatmaq lazımdır. Yəni oxumaq, maariflənmək, lənmək və lənmək.
4.Buna görə də, yoldaş ziyalı, siyasi lider, yenilikçi ideoloq, Cumhuriyyeti tərifləmək, ha belə yaxşıdır, çiçədir, vacib şeydir deməklə deyil, məsələnin özünü, mahiyyətini əvvəlcə özün dərk etməli, sonra başqalarına izah etməyə girişməlisən.
Qiymət 5/5 (100%) (1 səs)
Cümhuriyyet - kollek">
Yazarlar
-
Vladimir Sorokinlə müsahibə
Müasir rus nəsrinin aparıcılarından biri,
-
Türkiyəli qadın yazar Güzide Ertürk
Güzide Ertürklə söhbət
-
Yeni Zamanlar
Türkiyəli yazıçı Işık Yanarla s&oum
