Mehriban Vəzir

 

Eldən ayıb olan bir eşq hekayəsi

 

 

 

 

 

 

Geniş yataq otağı, divarboyu dolab, içidolu əyin-baş… asılqanda sıralanmış bahalı kostyumlar, hər rəngdə, hər biçimdə köynəklər, qalstuklar, çəkməcələrdə ayaqqabılar… yaylığı, qışlığı, qarası, qəhvəyisi, hətta ağı...

Bir vaxtlar bu dolab hər gün açılıb bağlanar, hər gün üçün fərqli geyimlər seçərdi. İndi… axırıncı dəfə hansını hara geyinib, xatırlamır. Qılıfları açıb bir-bir kostyumlara baxdı. Bunların hər birini hansı səfərdə, hansı ölkədən aldığını, verdiyi bir ətək pulu xatırlayıb acı-acı gülümsündü: demək, pal-paltarı geyinib köhnəltmək cavanlıq işi imiş. 

Qatlanıb üst-üstə yığılmış yun paltarların arasından qara anqor jaketi çəkib götürdü. Çiyninə salıb balkona çıxdı.

 

***

Həyat vardı bu balkonda. Əlini üzdüyü bir ömrü yenidən başlamağa, illərlə açılmamış dolabları açmağa, geyiminə, keçiminə fikir verməyə səsləyirdi bu balkon. Bu köhnə balkonda, bu antik kresloya yayılıb, bu dünyanın gərdişinə, yerə, göyə, qonşu balkondaki çiçəklərə tamaşa etmək…  indiki qədər  xoş olmamışdı.

Qonşu balkondan boylanan çiçəklər də bir başqa aləm idi. Baxmaqdan doymurdu. Gözləri güllərdə, qulağı qonşu evində, indi. Bu saat açılacak qapıda, ürəyinə yayılacaq səsdə, görünəcək xınalı saçlarda idi.

Hələki səssizlik idi, amma gözləyəcəkdi, Allah ona bu yaşında yenidən aşiq  səbri vermişdi.

 

***

 

Bir müddətdi keçmişi düşünmürdü. Son illər üstünə hücum çəkmiş yaddaşı  - uşaqlığın, gəncliyin niskilləri, başına gələn axmaq işlər, gah pulsuzluqdan, gah israfçılıqdan törənən səhvlər, ağılsızlıqları, günahları, yaxasını buraxmayan  nə varsa -  artıq geri çəkilmişdi.  O, gözlənilmədən və birdən birə keçmişdən qopmuş, gələcəyə dikilmişdi. Demək, keçmişlə deyil,  gələcəklə yaşamaq da cavanlıq işi imiş. 

 

***

- Safı, yarım saat qaldı...

- Gedirəm...

Demək, gedir.

Əkrəm bir-iki saat öncədən təraşlı, geyimli, anqor jaketi çiynində evdən çıxmağa hazır idi, bircə çəkmələri qalırdı. Onu da göz qırpımında geyindi. Qapını qonşu qapı ilə eyni anda açıb qarşı qapının açılacağından xəbərsiz kimi səsləndi:

- Oo… Safı, xoş gördük...

- Xoş gördük, Əkrəm müəllim...

`Nə müəllimi, qız...` deyə ürəyində gileyləndi.

- Qızın dalıyca gedirsən...

- Bəli, Əkrəm müəllim, bildiyiniz kimi... hər gün… gündə iki dəfə… Siz də yəqin çörək almağa gedirsiniz. Tək çörək alacaqsınızsa getməyin, tələsmirsinizsə qayıdanda alaram.

- Yox, sağ ol, hava xoşdu... yürüyəcəm bir az... elə məktəbə kimi yoldaşlı gedəkmi?

- Əlbəttə, gedək...

Qapını bağlaya-bağlaya dönüb yenidən qonşusuna baxdı.

- Çox gözəl geyinmisən bu gün, Safı. Sən çox zövqlüsən.

- Təşəkkür edirəm, Əkrəm müəllim. Sizin də jaketiniz çox şıkdı.

 

***

 

O, ilk günlərdə Safı ilə ayaqlaşa bilməyəcəyindən qorxurdu. Onunla birgə yürümək üçün çox götür-qoy etmiş, çox ölçüb- biçmişdi. Safı hara, o, hara… Yaşından, başından utanmışdı. Lakin bir müddət sonra və birdən birə özü öz buxovlarından açılmış, ürəyinə azadlıq çökmüşdü. Elə ilk dəfədən bu xınalı xanımla çox da gözəl ayaqlaşdığını görmüşdü. Onunla olanda onun qədər dim-dik, onun qədər yeyin yeridiyini hiss etmişdi. İşə bax,  heç də yorulmur, nəfəsi təngimir, daha ayağları da ağrımır.

Yolboyu Safı nəsə danışır, gülür, keçidlərdə qoluna girir.

Belə anlarda sanki dirilik suyu içirilirdi Əkrəmə. Canı təzələnir, yenidən doğulur, bütün varlığı ilə Safının əzizliyini, əvəzsizliyini, vazkeçilməzliyini duyurdu. Yol keçidlərinin bir-birindən bu qədər aralı olmasını vətəndaşların təhlükəsizliyinə zərərli sayırdı.

Safı isə öz aləmində, dünyadan xəbərsiz, evdən çıxandan gülür, danışır, qardaşının balalarını vəsf etməkdən yorulmurdu.

- Hər axşam təzə nağıl istəyirlər. Təsəvvür edirsinizmi, Əkrəm müəllim, hər axşam. Bildiklərimin hamısını danışmaşam, daha məndə nağıl qalmayıb…

- Hər axşama nağıl çatdırmaq olar?

- Deyirəm, internetə baxım, təzə nağıl tapım, günboyu vaxtım olmur, axşam nağılsız yaxalanıram. Başlayıram uydurmağa.

- Günboyu neyniyirdin ki?

- Eh, neyləyəcəm? Yemək bişirirdim. Ev yığıştırırdım. Səhər açılır, hər şeyi töküb gedirlər…

- Denən hansıları danışmısan, bilim, sənin vaxtin yoxdu, mən bekar adamam, bütün günü oturum internetdə  təzə nağıllar  tapım, yolboyu sənə danışım, sən də axşam uşaqlara danış, işin yüngülləsin…

İkisi də qəhqəhə çəkib güldülər.

 

***

 

Düşündü ki, əvvəlcə qızına desin. Qız uşağının ürəyi yuxa olar, ataya oğlandan çox yanar. Desin, amma necə desin? Çətindi. Lakin başqa yolu yoxdu. Deməlidi. Dedi. Amma sözünü deyənəcən neçə dəfə ölüb dirilmiş, əriyib tökülmüş, xəcalətdən yerə girmişdi.

- Qızım, əziz balam, təklik əl vermir. Çox çətindi... yaşım da…

Sözünün dalını gətirmədi, yaş söhbətinin yeri deyildi.

- Tək niyə olursan... hər həftə gəlirik. Hər şənbə mən gəlirəm, Bazar günləri oğlun gəlir. Həftəarası təmizlikçi gəlir.

- Qardaşın üç bazardı gəlmir, xəbər də eləmir, axşamacan gözüm yolda qalır. Axşam zəng edirəm ki, a bala, salamatçılıqdımı, gəlmirsən, yaxşı eləyirsən, heç olmasa xəbər elə, nigaran qalıram axı, Hər dəfə `işim oldu gəlmədim, başım qarışdı, xəbər eləmədim` deyir. Yəni bir zəngə, iki kəlmə səs atmağa da vaxtın olmadı? Başa düşürəm, cavansız, yükünüz ağırdı, mən də siz yaşda olanda başımı qaşımağa vaxt tapmırdım. Amma mənim də gözüm yolda qalır axı. Sən də ötən şənbə gəlmədin, uşaqları da göndərmədin.

- Uşaqlara sözüm keçmir daha, böyüyüblər. Keçən şənbə gəlmədim, iş yoldaşımın oğlunun toyu idi, ora getdim. Demişdim axı. Necə getməyim? Sabah mən də çağıracam.

- Toy axşam olmur?

- Axşam olmağına axşam olur, amma bütün günü alır. Salona get, saç, makyaj, manikür… hazırlaş... uşaqlarla deyiş, əsəbləş, çığır, bağır. Heç biri mənimlə heç yerə getmir. Nə qədər dilə tutdum qız mənnən toya getmədi. Oğlan heç,  ona çoxdan söz demək olmur. İndi də qız  sözə baxmır. Otağından çıxmır, günü telefonda keçir, nə yazışır, nə danışır, bilmirəm. Ataları səhər gedir, axşam gəlir. Hər şey mənim boynumdadı. İnan, elə mən də o tünlüyün, o dava-şavanın içində sənin qədər təkəm.

- Mənim qədər, bala? İnsafın olsun axı…

- Olmasın sənin qədər... amma təkəm, tək tənha. İşə tək gedirəm, toya tək gedirəm, bazara tək gedirəm. Mətbəxdə təkəm, qulaq yoldaşım yutubdu, nəyi necə edimi ondan soruşuram. Danışmağa, ürəyimin sözünü deməyə kimsəm yoxdu. Hərə öz küncünə çəkilib. Bir araya gələndə isə… didişmə, əsəb. Heç olmasa sənin qulağın dincdi. Əlbəttə, başa düşürəm, sən təksən, ona sözüm yox.  Bunu sənə neçə vaxtdı deyirəm, evi sat, biz də sataq, böyük ev alaq, sənin də ayrıca yataq otağın, oturma otağın olsun, öz kiçik mətbəxin olsun, bir yerdə yaşayaq, gözüm üstündə olsun.

 

Düz deyirdi, üç-dörd il bundan əvvəl, dünyadan əlini üzdüyü, cisminin hər töqtəsinin sızıldadığı, tək-tənha oturub ölümü gözlədiyi o illərdə, Məryəm bu söhbəti açmışdı, Əkrəm də razılaşmışdı. Oğluna məsləhət edəndə… tufan qopdu.

- Sən mənim payımı hansı haqla o öküz kürəkəninə peşkəş edirsən?! Kefinə villada yaşamak düşübsə zəhmət çəksin öz puluna alsın, hoqqabazlıq eləməsin.

O tufan o söhbəti elə o gün sovurub apardı, bir daş altda, bir taş üstdə.

- Bilirsən axı, qızım, qardaşın razı olmadı. Sən də dedin ki bu evin yarıpulu ilə böyük ev almaq olmaz.

- Bəli, olmaz. İndi elə evlərin qiyməti yarım milyondan başlayır. Qardaşım razı olmadı. Qardaşımın donuzu əskikdi, bu evdə də gözü varmış, məəttələm, vallah. Əlbəttə, yaxşı bilirəm, hamısı onun o acgöz arvadının oyunlarıdı.

- Heç birinizi narazı salmaq istəmirəm. Evladlarımsınız, ikiniz də canım, ciyərimsiniz... Sən isə ilkimsən, canımsan, anamın adını vermişəm sənə. Mənə kömək elə...

- Nə kömək, necə kömək... anlamadım…

- Evlənmək istəyirəm...

Məryəmin gözü dörd oldu, ağzı açıq qaldı.

 

Əkrəm qızının çaşqınlığını basdırmaq üçün sözünə davam edib, `sənin məsləhətinlə olsun, deyirəm…`, `özün tap, özün bəyən…`, `sizin də yükünüz yüngülləyər…`, `fikriniz məndə qalmasın deyə…` kimi  sözgəlişi fikirlər desə də qızı artıq onu eşitmirdi. Kresloya sərilmiş, rəngi boğulub pörtmüş, gözləri hədəqəsindən çıxmışdı.

- Papa, biz sənin 70 illiyinə hazırlaşırıq e…

- Hazırlaşın da... sizə kim mane olur… bir də hazırlasıb neyləyirsiniz ki… uzağı internetdən restoran seçəcəksiniz. İstəmirəm. Mənə yubiley filan lazım deyil… çox xahiş edirəm, daha hazırlaşmayın…

- Aləmi bizə güldürmək istəyirsən? Bizi itin-qurdun dilinə dolamaq istəyirsən? Eşidən bilən nə deyər? Papa, sən qohum, qonşu, tanış, biliş, el, oba  saymırsan? Camaati adam yerinə qoymursan? Nəvən evlənmək yaşındadı...

Əkrəm başına yağan töhmətlərdən büzüşüb oturmuş, gözünü ovcunda tutduğu telefona zilləmişdi. Qızının hər kəlməsinə cavabı vardı. `Mən pandemidə bir il bu evdən bayıra çıxmadım, nə qohum, nə dost qapımı döyüb mənə bir qəlib çörək vermədi. Təkliyin nə demək olduğunu onda gördüm. Yaxşı ki, Safı var… o ağır günümdə məni darda qoymadı, hər gün kefimi soruşdu, bazarlığımı elədi…` deyə düşünür, amma dinmirdi. Deyişməyə başlasalar, qızının səsi bir az da yüksəlsə, evin söhbəti eşiyə çıxsa, Safı eşitsə… xəcalətdən ölər.

O gun Məryəm mətbəxdə səliqə-sahman yaradırmış kimi qab-qacağı bir-birinə çırpdı, qışqırdı, bağırdı, qapını çırpıb getdi. Sağol da demədi.

 

***

 

Ürəyi çox sıxılmışdı. Fikirlər başında saat kimi taqqıldayırdı. Hey götür-qoy edirdi,  Bu qız niyə belə elədi? Görəsən çoxmu pis işdir bu yaşda evlənmək? Çoxmu ayıbdır? Yaşı çoxmu keçmiş? Yaşı necə keçmiş ki özü bunu hiss etmir. Ürəyi eşqlə doludu axı. Evlənmək üçün bir kişiyə lazım olan hər şeyi var. Gözəl evi var, ehtiyaç çəkməyəcək qədər pulu var, sağlam canı var. Üstəlik, eşqə düşmüş qəlbi var. Niyə qalan ömrünü sevdiyi xanımın əlindən tutub dünyanı dolaşmasın? İnsan kimi yaşamağa haqqı yoxmu? Yalquzaq qalmalımı? Oturub ölümü gözləməlimi? Bəs bu qız niyə ölmədən gömmək istəyir məni? Bütün ömrümü onlar üçün çalışdım, qazandım, aldım, gəzdirdim, nəyim var verdim. İndi bacı-qardaş gözüm baxa-baxa oturduğum evin davasını çəkirlər. Əlbəttə, Aydının bu işdən xəbəri yoxdu. O,  bu qızdan insaflı olar. Necə olsa kişidi, kişi kişini başa düşər. Başa düşər ki mənim də, bu evin də halal süd əmmiş bir qadına ehtiyacı var. Arvadsız ocağın istisi olmaz.  Arvadsız kişi övlada yük olar.

 

***

 

Balkondan o səs gəldi...

- Əkrəm müəllim…

Elə bir səs ki, qırtlağına çıxmış, boğazına sarılmış qasırğanı bir anda alıb apardı. Nəfəsi açıldı. Elə bil bayaqkı töhmətlər, bir batman balla yeyilməyəcək sözlər başına yağmamışdı. Süs düşmüş cismi  yenidən canlandı. Ürəyi quş kimi çırpındı. Saata baxdı, hələ yarım saat var axı... eybi yox, lap yaxşı, gedirsə gedərik. Keçidlərdə Safı qolundan tutacaq, o da qolunu çəkib ehmalca Safının əlindən tutacaq. Evə qayıdan kimi qapını kilidləyib əlini qoxulayacaq, üzünə çəkəcək…

Demək, bu gün nağıl üçün daha çox vaxt olacaq.

Əkrəm bu gecə bir neçə nağıl oxumuşdu.

 

- Əkrəm müəllim...

Əkrəm `can!` demək istədi, amma həmin an udqundu, köksündən qopan şimşək boğazına ilişib qayıtdı. Bu halına üzüldü. Düşündü ki,  belə atəşli  `can`lar hər zaman qopmaz axı insanın köksündən. Bu, həmin o səadət anıdır ki, var gücümüzlə başından basırıq. `Bu nə həyatdı..` deyib başını yelləyə-yelləyə çağırışa sarı getdi.

- Eşidirəm, Safı...

- Gülüşün dalıyca gedirəm. Yürümək istəyirsinizmi?

- Əlbəttə, gəlirəm...

- Tələsməyin, vaxt var... özüm tez çıxıram, yolüstü mağazaya girəcəm. Alacağınız varsa siz də baxarsınız.

Safı çoxdandı `siz getməyin, mən alaram…` demirdi.

 

***

 

Öncə həftədə bir-iki dəfə, sonra hər gün  gedib gəldikləri bu məktəb yolunda Safı ilə bir ömürlük söhbət etmişdi. Bu uzun həyatında heç kimlə bu qədər dərdləşməmişdi, heç kimə bu qədər söyləməmiş, heç kimi bu qədər dinləməmişdi. Son bir neçə ayda o, Safıya bütün həyatını, tutduğu vəzifələri, gəzdiyi ölkələri, dövlət adamlarıyla münasibətlərini, gördüklərini, eşitdiklərini, bildiyi lətifələri danışmışdı. Bu söhbətlərə gündə bir nağıl da əlavə etmişdi. Safı, ən çox `Şah Abbas cənnətməkan…` kəlmələri ilə başlayan nağılları sevirdi. Əkrəm də Safının sevdiklərindən tapıb deyidi. Safı o nağılları elə o balaca bacı-gardaş qədər alacalanmış gözlərlə dinləyirdi. Küçənin səs-küyündə eşitsin deyə daha çox yan alırdı, Əkrəm işi belə görüb daha yavaş danışırdı. Danışdığı nağılların içində öz dumanlı nağıllarına qapılır, gecələrinin xəyalına yayılmış o xınalı saçları oxşayır, Şah Abbasın dünyaya gəlmiş-getmiş şahların sırasında ən adil şah olduğundan, camaatin güzəranını bilmək üçün gecələr təğyir-libas olub evləri gəzdiyindən danışırdı. Bu nağılların içində bu xınalı xanımın da bir gecə mələk donunda onun güzəranına baxmağa gəldiyini görürdü.

- Aa, çox gözəl… bu nağılı eşitməmişdim…

- İnternetdə nələr var, Safı… əlinin altında nəhəng bir kitabxana... möcüzədi. Mən də bilmirdim, Şah Abbasla bağlı nə qədər nağıl varmış. Safı, yaxşı işlər izsiz keçmir, xüsusilə, adil hökmdar ola bilmək Allahın lütfüdü. Elin də, yerin, göyün də yaddaşı var. Bilirsən nə qədər dastan qoşublar o bəxtəvər  adama?

Safı da ona oxuduğu kitablardan və başına gələnlərdən danışırdı. Amma çox  qənaətlə. Bəzi şeyləri yada salmaq istəmirdi, birinci evlilik, ikinci evlilik, ikisi də uğursuz… Zatən, danışmasa da Safı ilə bağlı bütün məhəllənin bildiğini Əkrəm də bilmişdi.

Əkrəm bilirdi, Safının yaşı qırxı keçməz hələ, keçərsə, yenicə keçər. Hesablamışdı, Məryəmlə bir məktəbdə oxumuşdular. Məryəm ondan beş-altı yaş, bəlkə bir az da böyük olardı. Özünün isə dilinə gətirmək istəmədiyi o bəlli yubileyinə az qalırdı. Ara məsafə bəzən ona qorxunc gəlir, bəzən heçə sayırdı. Hər halda yaş söhbətindən uzaq gəzərdi. Bir də axı nə ehtiyaç var? Bu qızın dünyaya gəlməyini, məktəbə getməyini, universitetə girməyini, nişanlanmağını… gözü ilə görmüşdü. Hətta toyunda oynamışdı, o vaxt xanımı da sağ idi. Birlikdə, bəylə gəlinin arxasında dimdik dayanıb şəkil də çəkdirmişdilər. Gözəl günlər idi…

 

***

 

Əlbəttə, o ötən günlər gözəl günlər idi, amma bu ağlagəlməz, yatar yuxuya girməz günlərin də misli yoxdur. Demə, çevrəsini itirmiş, keçmişinə gömülmüş, övladların yükünə çevrilmiş, günü sayılan biri, birdən birə yenidən həyata dönə bilər, yenidən doğula, yenidən yaşaya və gələcəklə bağlı tədbirlər düşünə bilərmiş. Demə, acımasız həyatın belə gözəl, belə gözlənilməz, belə parlaq  üzü də varmış.

Və bu gözəlliklər, bu gözlənilməzliklər təkcə cavanlıq işi deyilmiş…

 

***

Köhnə albomdan Safının toy şəklini tapıb çıxarmışdı. Yanındakı yaramazın üstünü qara qələmlə qaralamışdı. Safı mələk kimi idi, xınalı saçlar, bəmbəyaz gəlinlik, namnazik vücud - iynələrə sap. Amma indi daha gözəldi, əlbəttə. Safı indi yetkin gözəldi. Safının içi üzünə çıxıb.

O toydan beş-altı il keçdi, anasının dili ilə bütün qonşuların Safı dediyi, doğuluşdan xınalı qız ata evinə döndü.

- Uşağı olmadı, ayrıldılar. Heyif, Safıdan. Gül kimi qızdı.

Bu sözləri rəhmətlik xanımı demişdi.

İki-üç  il sonra Safı yenə ərə getdi. Bu dəfə toysuz, çal-çağırsız, sakitçə, çəhrayı bir donla, əlində çəhrayı güllər… özü kimi yaraşıqlı bir gəncin qoluna girib gülə-gülə evdən çıxdılar.

Təsadüfdənmi, nədənmi, həmin saatda Əkrəm işdən qayıdırdı. Gəncləri görüb ayaq saxladı, çox kövrəlmişdi. Bu qızın xoş gününü can-dildən istəyirdi. Ürəkdən təbrik etdi. Safı sevinc içində idi, üzü, gözü, xınalı saçları belə işıq saçırdı.

Əslində Safı hər zaman işıq saçırdı, hər dəfə boşanıb ata evinə qayıdanda belə üzü gülürdü. Düzdü, bir az həzin gülürdü, amma gülürdü. Güləndə üzünün hər nöqtəsi şəfəqlənirdi, gözləri odlanır, al dodaqlar alma yanaqlara qaçır, muncuq kimi sıralanmış bəmbəyaz dişləri par-par parlayırdı.

- Safura xanım, əziz qonşum, xoşbəxt olun.

Əkrəm bu dəfə Safuraya anasının dili ilə Safı demədi. Bu gün olmazdı. Məsələ rəsmi idi.

Üzünü kürəkənə tutdu.

- Bax, bəyoğlan, bu qız mənim gözümün qabağında böyüyüb. Atası rəhmətlik bu doğulan günü balkonda kabab çəkdi, bizi də xanımla dəvət etmişdi. Heç yadımdan çıxmır, rəhmətliyin uçmağa qanadı yox idi. Zarafat deyil, üç oğuldan sonra bir qız gəlmişdi dünyasına. Bax, oğlum, diqqət elə,  bu qıza bu camaat boşuna Safı demir. Bu xınalı qız saf sudu, təmiz havadı, çiçəkdi, mələkdi. Bundan muğayat ol. Allah sizi xoşbəxt eləsin.

Əkrəmin bir böyük kimi verdiyi bu xeyir-duanı Safı və gələcək əri xoşbəxt təbəssümlə qarşılamışdılar. Əkrəmin isə gözləri dolmuşdu.

Safının o gülüşü, əslində utancaq gülümsəməsi Əkrəmin yadında qalmışdı. Yox,  unutmuşdu, o vaxtdan indiyə bir dəfə də  xatırlamamışdı. Lakin o günlə bərabər o gülüş, görünür, yaddaşının bir küncünə ilişib qalıbmış və illər sonra peyda olmuşdu. Düşünürdü, o gün, o gülüşdə gizli bir sir vardı, amma nə sir…

 

Safı ikinci evlilikdən beş-altı il sonra yenə ata evinə döndü. İkinci dəfə niyə boşandığını heç kəs soruşmadı. Məlum idi, Safını doğar qarnı yoxdu.

Safının qayıtdığı yerdə artıq heç nə əvvəlki deyildi. Köhnə qonşulardan bir Əkrəm müəllim vardı. İnsanlar beş-on ilin içində  müflisləşmiş, evlərini satıb  ucuz məhəllələrə daşınmışdılar.

Safı ərə gedəndə ata evindən getmiş, boşanıb qayıdanda qardaş evinə qayıtmışdı. Hər iki gedişində əziz anası - bu evin şəriksiz xanımı uğurlamışdı onu. Ata evinə ikinci dönüşündə evin qaşları çatılmış, dodaqları sıxılmış xanımı ilə qarşılaşmışdı. Üç oğuldan sonra dünyaya gəlmiş əzizgiram qızın otağı tutulmuşdu. Pəncərəsi iri olduğu üçün atasının ona ayırdığı otaq artıq qardaş balalarına aid idi. Elə həmin ən işıqlı otaqda,  yataqların ayaqbaşında, Safıya az yer tutan, açılıb bağlanan bir yataq açdılar. Safı çox sevdiyi bu iki balacaya sarılıb, bu evin zəhmətini yüklənib gün geçirirdi.

 

***

 

- Safı, həyatın acılarına baxmayaraq sənin üzün həmişə gülür. Bilirsən, həyat çox amansızdı. Həyat adamı əzib keçir, darmadağın edir. Aldığı zərbələr insanın inamını qırır. İnsanın içində təmiz olan, saf olan, ilkin olan hər şeyi kirlədir, həyat. Həyat insanı pozur. Amma baxıram, həyat sənə heç nə edə bilməyib. Elə bil həyat sənin içindən deyil, böyründən keçib gedib. Öz qəddarlığı ilə, amansızlığı ilə, sənə etdiyi zülümlə saflığına, qəlbinə, gülüşünə toxuna bilməyib. Safı, həyat səni əzə bilməyib.  Sən dəyişmirsən. İllər keçir, amansız keçir, amma həyat səni dəyişə bilmir. Neyləsə belə gülüşünü ala bilmir. Yaxşılığını ala bilmir. Bilirsənmi, bu, çox qiymətli bir şeydi. Demək, sən çox güclüsən, Safı…

- Bilmirəm ki… heç bunu mənə deyən olmamışdı…

- Sən çox qəribə gülürsən… gülməyəndə belə gülür kimisən. Elə bil başqa aləmin adamısan. Bizim şəhərdə insanlar gülə bilmir, Safı. Baxırsan, üzlərdən zəhrimar yağır…

- Doğrudan? Heç fikir verməmişəm…

- Elə fikir verməməyin də bir gözəllikdir. Pis şeyləri görməməyin də  bir başqa gözəlliyindir. Sən ancaq yaxşı şeylərdən danışırsan. Heç kimi pisləmirsən. Heç nədən gileylənmirsən. Bu zalım taleyindən belə şikayətin yoxdu. Bəlkə buna görə belə şirin-şirin gülə bilirsən.

- Əkrəm müəllim…

- Safı, əzizim, mənə müəllim demə, Əkrəm de… mən səninlə dost olmaq istəyirəm… bunu bir düşün…

- Dostuq da… müəllimsiz olmaz ki… siz büyüksünüz…

- Daha yaxın bir dost… sevgili kimi… ailə kimi… ər-arvad kimi…

Ağzından çıxan sözlərə az qaldı bağrı çatlasın Əkrəmin. Bunları necə dedi? Necə deyə bildi? Necə hünər elədi? Fikrində belə bir şey yox idi axı. Bu, hələ sonranın işi idi.

Canı oda tutuşmuştu, səndələməmək üçün Safının qolundan yapışdı. Safı onun quş kimi çırpınan ürəyini hiss edir, gicgahlarında qabaran damarları görür, təlaşlanır, əlini əlindən çəkə bilmirdi.

 

***

- Məryəm bir şey dedi. O nə məsələdi elə?

Aydın əlləri cibində evin ortasında durmuşdu. Hövsələsiz idi. Atasından cavab gözləyirdi.

- Nə dedi Məryəm?

- Sözü uzatmağın nə mənası… sən də bilirsən söhbət nədən gedir, mən də. Düzdü, ya yox?

- Düzdü.

Aydın durduğu yerdən bir xeyli tərpənmədi. Acı-acı gülüb başını yellədi. `Günümüzə bax…` deyə mızıldandı. Nədən başlayacağını düşünür kimi susub döşəməyə baxırdı. Yalnız  çəkmələrinin ucu  qalxıb enməkdə idi. Davam edən səssizlik içində cibindən siqaret çıxarıb yandırdı. Bir qullab aldıqdan sonra `evdə olmaz` tapşırığını yada salıb balkona çıxdı.

Əkrəm, qızının o günkü hikkəsindən çökdüyü kresloya sığınmışdı. Gözlərini yenə telefona dikmişdi. Başını qaldırıb oğluna baxmırdı. Bu ağır söhbətin davamını gözləyirdi. Və özünə qüvvət verir kimi ürəyində təkrar edirdi: bəli, evlənəcəm, istəsəniz də, istəməsəniz də evlənəcəm. Bu mənim həyatımdır, mənim evimdir, mənim pulumdur. Sizə ehtiyacım yoxdur. Bundan sonra üç həftədə bir gəldiyin bazar günlərini də gəlmə, onsuz da işin başından aşır, mənə çatanda vaxtın olmur. Daha məndən nigaran qalma, tək deyiləm. Və öz həyatımla bağlı öz qərarlarımı özüm verə bilirəm. Hələ buna yetəcək ağlım var.

 

Aydın balkondan qayıtdı. Əkrəm başını qaldıranda oğlunun üzündə küçədə gördüyü insanların üzündəki zəhrimarı gördü.

- Adamı çıxılmaz vəziyyət salırsan…

- Nə vəziyyət?

- Qərarın qətidi?

- Bəli!

- A kişi, ayıb deyil? Bu yaşda adam evlənər? Hələ bir `nə vəziyyət` də deyirsen? Yaxşı deyiblər, utanmasan oynamağa nə var ki? Bizi rüsvay edəcəksən? Onda bir az da gözlə, sənə nəvələrinlə bir yerdə toy vurduraq. Qorxma, yaşın keçməz.

- Günah səndə deyil,  məndədir ki bu qədər üz vermişəm sizə… günah məndədir ki, mənim övladım mənimlə belə danışa bilir…

Aydın otaq boyu var-gəl etdi. Bir neçə gediş-gəlişdən sonra atasının qarşısında ayaq saxladı.

- Təklikdəndisə gedək bizdə qal. Bu ev də qalsın boş. Ya da sataq. Satmaq istəməsən kirayə də yaxşı gedər, şəhərin mərkəzidi, qədim evdi, tavanı hündür, xaricilər belə evləri istəyirlər.

- Olmaz.

- Niyə? Bizdə qalsan nə olar?

- Qala bilmərəm.

- Üzünə pis baxarlar? Mənim avradımdan indiyəcən hansı hörmətsizliyi görmüsən? Vicdanla de, indiyə kimi bircə dəfə üzünə ağ olduğu, artıq-əskik danışdığı olub?

- Olmayıb.

- Bəs nə deyirsən? Niyə bizə gəlmirsən?

 

Əkrəm gözlərini yenə heç nəyi görmədiyi telefon ekranına dikdi. Yadına illər öncə başına gələn bir əhvalat düşdü. Əhvalat da deyildi əslində, kiçik bir səhnə idi.  Arvadı təzə rəhmətə getmişdi, əhvalı çox pərişan idi. Aydın hər həftənin bazar günləri gəlir, `gedək bizə` deyə israr edildi. Əkrəm günün birində  `yaxşı, gedək` dedi. Getdilər. Həmin axşam çox xoş oldu, nəvələr, dadlı yeməklər, süfrə başında şirin söhbətlər. Dərdi yadından çıxmışdı.

Səhər Aydın işə, nəvələr dərsə getdi.

Əkrəm də oyanmış, yatağından çıxmış, əl-üzünü yuyub otağa dönəndə gəlin onun bircə gecə yatdığı  yatağın mələfəsini götürür, yastığın, yorğanın üzünü söküb döşəməyə tökürdü. Əkrəm bir gəlinə, bir yerdəki ağlara baxıb dedi:

- Bir gecəyə görə sizi də bu qədər zəhmətə saldım.

- Nə zəhməti, onsuz da makina yuyur.

`Demək, bircə gecənin qonağıymışam…`

Həmin günü axşam etmədən özü ilə gətirdiyi, hələ açmadığı bir miqdar əyin-başı da götürüb evinə döndü. Gəlin gülə-gülə qapını göstərmişdi ona. Aydın işdən gəlib zəng elədi, `niyə getdin…` deyə hay-küy saldı. Əkrəm, oğluna `öz evimdə rahatam…` dedi, başqa nə desin? Yaşına, başına yaraşan sözdümü? Desə nə dəyişəcək? Uzaq başı bir az dalaşıb barışacaqar, töhməti üstündə qalacaq ki gəldi, evimizə dava saldı.

 

***

 

- Özünü yorma, artıq söz də danışma… evlənəcəm… sənin övladlıq borcun mənim bu qərarıma hörmətlə yanaşmaqdı. Vəssalam. Başqa sözün var?

Aydın daha bir siqaret yandırdı.

- Evdə çəkmə… nə sözün var, de…

Aydın yenə balkona çıxdı. Bu dəfə tələm-tələsik, siqareti yarımçıq atıb qayıtdı.

- Min dəfə demişəm, balkondan atma. Orda külqabı var.

 Atasının həmişəki etirazına fikir vermədən sözə başladı.

- Ev məsələsi necə olacaq?

- Nə ev?

- Ev də… Bilmirsən nə ev? Bu ev…

- Bu evdən kimə nə? Mən öz evimdə oturmuşam, hələ sağam.  Öz evimi öz pulumla almışım. Heç kimə minnətim olmayıb. Mənə heç kimdən heç nə qalmayıb. Ömrüm bu evdə keçib. Öləndə də bu evdə öləcəm…

- Hələ ölmürsən, evlənirsən. Evlənirsənsə demək, küçədən gələn birini bu evə şərik edəcəksən.

- Bundan sənə nə?

- Necə yəni mənə nə? Mən varisəm. Mənim oğlum bu evin varisidi.

- Sənə təhsil vermişəm, ev vermişəm, işə düzəltmişəm. Bağın var, maşının var, hər şeyin var. İndi nə etməyimi istəyirsən?

- Evi keçir mənim adıma. Sonra get, evlən.

- Olmaz.

- Onda sat. Məryəmlə mənim payımı ver, özünə bir otaqlı al. Sonra nə istəyirsən elə. Get kimi gətirirsən gətir, malımıza şərik elə. Küçədə qalmışın birini anamın yatağına sal.

- Ağzını təmiz saxla. Həddini aşma.

- Sən həddini bilirsən? Dönüb güzgüdə özünə baxmısan? Yaşından, başından xəbərin var? Abır, həyan var?  Sən yaxşı ata olsan uşaqlarını düşünərsən, özünü yox. Bu yaşda eşqə düşmüsən. Utanmırsan. Görəsən, hansı qəhbə bu evə göz dikib səni yoldan çıxarıb.

- Rədd ol!

- Bəs nə? Yoxsa, elə bilirsən qara tellərinə, enli kürəklərinə,  şümal vücuduna, güçlü qollarına aşiq olublar? Bahalı evin var, pulun var. Göz dikən buna göz dikib, ay yazıq, sənə yox.

- Rədd ol, dedim!

- Eybi yox, yedir bizim haqqımızı…

Aydın bayaq dediyi latayır sözün daha betərini dilə gətirirdi ki,  Əkrəm yerindən dik atıldı.

- Cəhənnəm ol! Çıx bayıra. Tərbiyəsiz. Ölsəm, üstümə gəlmə.

- Onsuz da gəlməyəcəm.

- Get! Bundan belə sən adda oğlum yoxdu.

- Elə sən də yoxsan mənimçün. Amma elə bilmə bu iş belə bitəcək. Səni övladlarının da, nəvələrinin də üzünə həsrət qoyacam. Bayquş kimi tək qalacaqsan, it kimi gəbərəcəksən.

 

Aydın qapını çırpıb getdi. Əkrəm onun dalınca qapının kilidini şaqqıltı ilə vurub bağladı. Başını qapıya söykəyib durdu. Bütün vücudu əsirdi, əlləri titrəyir, ürəyi çırpınırdı. Görünür təzyiqi qalxmışdı. Sakitcə pıçıldadı:

- Yoxdu! Sən adda oğlum yoxdu. Heç qızım da yoxdu. Dəliyə yel verib göndərib üstümə.

Əvvəlcə mətbəxə keçib dərman atdı. Kətilə çöküb bir neçə dəqiqə oturdu. Ürəyi sıxılırdı. Yaxasını açdı. Hava almaq üçün balkona çıxdı. Safı güllərinə su verirdi. Xınalı saçları çiyinlərindən aşıb daşmışdı.

- Safı nə xəbər? Dedinmi?

- Dedim…

- Nə dedilər?

- Deməyim…

- Deyə bilmirsən demə, mən də deməyəcəm… eşitdiklərimi heç yadıma da salmayacam, sən də nə deyiblər desinlər, unut getsin. Sabah gedək, nikah üçün ərizə verək. Lütfən, yox demə, yubatma, nə olar. Elə bu gündən pal-paltarını yığ, gəl bizə.

- Elə olmaz axı..

- Niyə olmur? Kimə nə bizim həyatımızdan? Bilirəm, səndən çox yaşlıyam. Sən çox cavansan. Amma…

Safı alacalanmış gözləri ilə Əkrəmə baxdı.

- Birazdan Gülüşü məktəbə aparacam. Gələndə bazarlıq edəcəm. Gəlib yemək bişirəcəm, sonra gedib məktəbdən  gətirəcəm qızı. Qayıdanda oğlanı baxçadan alacam. Axşam qızın dərslərinə baxacam. Sonra uşaqları yatıracam. İşığı söndürüb yanlarına girməsəm, nağıl deməsəm yatmırlar. Qardaşımgil bu axşam da qonaqlıqdadırlar. Bu gun işim çoxdu…

Safı bu sözləri də həzin bir gülüşlə deyirdi. Xınalı saçları ilə üzünü gizlətmək istəsə də göz yaşları səsindən süzülürdü.

- Hər günkü işlərindi də, Safı. Bu işlər bitməz ki…

- Bir azdan çıxacam, yolda danışarıq…

■

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5