Məhəmməd Salur. Müqayisəli Frazelogiya
06-12-2024
06-12-2024
23-11-2024
11-11-2024
Nazim Kərimov
I . BİLGİSAYAR OYUNLARI (KÖPƏK)
"Ada" romanından parça
Təcrübə. Kifayət qədər yaşamış, sağlam məntiqini
itirməmiş və müəyyən təcrübəyə sahib hər bir adamın, yəqin
ki, heç olmasa bir-iki az-çox maraqlı hekayəti var. Amma bu o
anlama gəlməz ki, həmin hekayətlər yazılmalı və başqalarının
oxuması üçün təqdim edilməlidir. Söylədiklərim tamamilə
aşağıda yazılanlara da aiddir.
Məktub. İki-üç gün bundan öncə köhnə bir dostumdan
internet adresimə məktub gəldi. Dostum əlavə izaha ehtiyac
duymadan salamsız-kəlamsız birbaşa mətləbə keçmişdi.
Məktubu cəmi bir cümlədən ibarət idi. Yazmışdı ki, “Həyatımın
it həyatına bənzər çox iyrənc bir dövrünə qədəm qoymuşam.”
Başqa heç nə yazmamışdı. Cavabı çox düşünmədim. Yazdım
ki, “Mən də!”.
Vaqon pəncərəsi. Həftədə iki gün – həftə sonları yaşadığım
şəhərdən (Mərsindən) 100 km məsafədə yerləşən başqa bir
şəhərə (Adanaya) dərs deməyə gedirəm. Dərslərim saat 10-
da başlayır. Evi saat 7-yə yaxın tərk edirəm. İstirahət günləri
olduğundan küçələrdə adam çox az olur və marşrutdakı
avtobusların saylarını da xeyli azaldırlar. Saat 8-ə yaxın
dəmiryol stansiyasında oluram. Bomboş çayxanada iki
stəkan çay içirəm və qatarın orta vaqonuna keçirəm. Pəncərə
kənarında bir yer seçirəm.
Mərsin-Tarsus-Yenicə-Adana xətti
Mərsin-Tarsus-Yenicə-Adanaxətti. Mərsindən Adanaya
qatar saat 08.00-da yola düşür. Yol boyu bir-birini əvəz edən
mənzərələrdən gözümü çəkmirəm. Qatar cədvəl üzrə 08.23-də
Tarsusda, 08.36-da Yenicədə, 08.56-da Adanada olur.
Çay və simit. Adanada dəmiryol vağzalında çayxana yoxdur.
Əvəzində vağzalın içində kiçik dükanda karton stəkanlarda çay
satırlar. Həmişəki kimi bir stəkan çay və bir simit (qoğal) alıb
vağzalın çıxışına doğru yönəldim. Vağzalın önündə oturmaq
üçün yalnız iki skamya var. Birində üç qadın, digərində isə
yaşlı bir kişi oturmuşdu. İkinci skamyaya yaxınlaşdım. Kişi
məqsədimi anladı və xırıltılı bir səslə “Burada oturma, mən
indi uzanacağam, ayaqlarımı da uzadacağam, xəstəyəm” dedi.
Türkiyədə sonradan məskən salanlar yaxşı bilir: bu torpağın
adamlarının davranışları çox mədənidir. Bu səbəbdən yaşlı
adamın sözləri məni çox təəccübləndirdi ki, necə yanı burada
oturma. Lənət sənə kor şeytan deyib, ayaq üstə çaydan bir
qurtum içib simitdən də bir dişləm aldım.
Yaşlı adamda ilk baxışda diqqəti cəlb edəcək bir şey
yox idi: adi nimdaş ütüsüz paltarlar, palçığa bulaşmış qeyri-
müəyyən rəngli ayaqqabılar, kirli çallaşmış saçlar. 65-70 yaş
vermək olardı bu adama. Amma bu aldadıcı bir təsəvvür idi.
Bir an gözlərinə diqqətlə baxdım və diksinən kimi oldum, hətta
simiti çeynəməyi də kəsdim: gözlər yaşı heç zaman gizlətməz
- ən azı min yaşı olardı; diqqətli, soyuq, adamı dəlib keçən
baxışları vardı. Belələri adamı təkçə baxışları və ya duruşları
ilə təhqir edə bilərlər.
Vağzalın qapısından çıxan sərnişlərin sayı birdən-birə
artdı. Deyəsən, yeni qatar gəlmişdi. Yaşlı adamın davranışında
dəyişiklik hiss edildi. Nə isə onu həyacanlandırmışdı. Baxışlarımı
onun baxdığı istiqamətə yönləndirdim. Şişman bir qadın bir
iti iplə çəkə-çəkə avtobus dayanacağına doğru aparırdı. İtin
yeriməkdə çətinlik çəkdiyi açıq-aşkar hiss edilirdi. Səbəbi də
anında anlaşılırdı: belə görünürdü ki, qadın iti faktiki olaraq
geyindirib. Aydın idi ki, qadının məramı itini soyuqdan qorumaq
idi. Yaşlı adam yaşına qətiyyən uyğun olmayan kəskin bir
sıçrayışla yerindən qalxdı və sürətli addımlarla qadına tərəf getdi.
Deyəsən, qadına hələ bir səsləndi də. Məsafə uzaq olduğundan
danışıqlarını eşitmək mümkün deyildi. Amma hiss edilirdi ki,
adam qadına nə isə başa salmağa çalışır. Yaşlı adam tez-tez əli
ilə köpəyi göstərirdi. Belə görünür ki, qadını yola gətirməyə
çalışırdı və məqsədinə də nail oldu. Köpəyə yaxınlaşdı və onu
üstündəki əskilərdən azad etdi. Bu müddət ərzində köpək yaşlı
adamın əllərini və üzünü yalamağa cəhd edirdi. Sürünə-sürünə
hərəkət edən köpək indi sevincindən bir yerdə qərar tuta bilmirdi.
Yaşlı adam ağır addımlarla mənə tərəf gəlməyə başladı. Köpəyin
kişini təqib etmək fikrində olduğu açıq-aşkar hiss edilirdi. Amma
boynuna bağlanmış ipin o biri ucu qadının möhkəm əllərində idi.
Pamuk. Skamyaya çatdı və oturdu. Hirsli olduğu hər
halından bəlli idi. Birdən gözləri mənə sataşdı və danışmağa
başladı: “Harada görünüb ki, soyuq olanda köpəyi bu
qalınlıqda yorğana bükmək lazımdır? Sənin heç köpəyin
oldumu? Yoxdursa, bundan sonra da saxlama: yaşlı adama
bənzəyirsən, yaşın əllini keçər yəqin, ölüb eləyərsən - köpək
başsız qalar. Adamlar çox amansızdırlar – sahibsiz köpəklərə
heç dözümləri yoxdur. Sən köpək saxlama. Gecdir sənin üçün.
Mən də saxlamıram - mənim üçün də gecdir: bu yaxınlarda
öləcəyəm yəqin. Mənim də köpəyim vardı. Haradan gəldiyini
bilmirəm. 10-11 yaşım olardı. Ailəmiz böyük idi. Ailə deyəndə
ki, bir ailə deyildi - bütün qohum-əqrəba bir yerdə yaşayırdıq.
Kasıbın əkdiyi bitməz ki. Dürtdüyü bitər. Üstündən xeyli
zaman keçib və indi anlayıram ki, kasıbçılığın lap dibində imiş
mənim ailəm.
O gün səhər tezdən dərsə gedirdim. Qarın üstündəki tək
iz mənim ayaq izlərim idi. Evlə məktəbin arasında haradansa
ayaqlarımın altında bir köpək yavrusu peyda oldu. Sabahın
bu erkən saatlarında bu köpək balası buralara haradan
gəlmişdi, necə gəlmişdi, indi də ağlım kəsmir. Pambıq topası
kimi idi. O qədər təmiz ağ rəngində idi ki, ətrafdakı qardan
belə seçilirdi. O anda adını da qoydum – Pamuk (pambıq –
müəllif). Pamukun başını sığalladım. Soyuqdan tir-tir əsirdi.
Dilini çıxarıb, əlimi yaladı. Dili mavi idi, mas-mavi. Pamuku
özümlə aparmaq istədim, amma yaşayışımızı gözlərimin
önündə canlandırıb bu fikirdən vaz keçdim. Kiçik olsa da,
Pamukun da nə isə yeməsi lazım gələcəkdi və bunun da
ailəmdə təpki ilə qarşılanacağını bilirdim. Pamuku qarların
arasında buraxdım və yoluma davam etdim. Bir müddət
zingildəyə-zingildəyə, ləngər vura-vura arxamca gəldi. Sonra
səsi eşidilməz oldu. Məktəbə çatanda Pamuku qafamdan
tamamilə silib atmışdım artıq. Dərsdən sonra eyni yolla evə
döndüyümdə yenidən xatırladım köpək yavrusunu. Sağa-sola
baxdım və çox keçmədi ki, axtarışlarım nəticə verdi. Cansız
bədəni yolun kənarında qarların arasında idi. Göz yaşlarımı
saxlaya bilmədim. Yanında oturdum. Papağımı başımdan
çıxardım və Pamuku onun içinə qoydum. Orada nə qədər
qaldığımı bilmirəm. Özümə gələndə əllərimi, qulaqlarımı və
burnumu hiss etmirdim. Qulaqlarımda zəhlətökən bir uğultu
var idi. Bir az da orada qalsa idim, donacaqdım yəqin. Gec
idi daha – evə getməli idim. Köpək yavrusunu papağımdan
çıxardım və qəfildən hiss etdim ki, bədəni istidir. Dünyanı
elə bil ki, mənə verdilər. Sığallamağa başladım və birazdan
Pamukun zingiltisi eşidildi.
Pamuk.
İki ildən sonra Pamuk bir aləm idi. O qədər şən, o qədər
oynaq və o qədər sevimli idi ki, yanından keçən hər kəs onun
başını sığallamaqdan özünü saxlaya bilmirdi. Pamukda ən
çox sevdiyim bilirsən nə idi? Adamı çox diqqətlə dinləyirdi.
Sən danışırsan və o, sakitcə oturub səni diqqətlə dinləyir və
gözlərini sənin üzündən bir an belə ayırmır.
Məhəllənin ən varlı-karlı adamı tır (qeyd: yük maşını) şoferi
idi. Tək yaşayırdı. Bir-iki ay gözə dəymirdi – yollarda olurdu,
sonra on-on beş gün evində dincəlirdi. Evi də samballı ev idi
– bizim ev kimi cındırından cin ürkən ev deyildi: ikimərtəbəli
dördotaqlı xudmani bir tikili təsəvvür et, bütün pəncərələri və
çöl qapısı da dəmir qəfəsli.
Şofer ara-sıra mənə Pamuku axşamlar bağlamaq lazım
olduğunu söyləyirdi. Nə məqsədlə söylədiyi haqqında o
zamanlar heç düşünmədim də, amma Pamuku bağlamağa
başladım. Tır şoferinin Pamuku təpiklədiyinin də dəfələrlə
şahidi olmuşdum. O anlarda dişim bağırsağımı kəssə də, bir
şey edə bilməzdim. Nifrətinin səbəbini heç anlamadım.
Bir millimetr. Bizim o tərəflər çox kasıbdır - bilməmiş
olmazsan. Qışı çox soyuq keçir. Bu az imiş kimi yay ayları da
çox isti olur - cəhənnəmdəki qır qazanı kimi. Tanrının tək işi
kasıblara, əlsiz-ayaqsızlara zülm etməkdi. Tanrının başqa işi
yox ki. Yay aylarında istidən hamı - adamlar, qoyun-quzu, it-
pişik – hamı başını soxmağa sərin bir yer axtarır.
Pamuk da gedib həmin şoferin tırının altında uzanıb, başı
da təkərin kölgəsində. Şofer də fürsət gözləyirmiş elə bil –
sürüb maşını köpəyimin üstündən. Pamukun bədəninə heç
nə olmamışdı, yalnız başı əzilmişdi. Əziləndən sonra başının
qalınlığı bir millimetr olardı, ya olmazdı. Zarafat gəlməsin
sənə, neçə tonluq maşındı. Mən gəlib çatanda şofer orada idi,
məni gördü, pis-pis güldü və Pamukun bədəninə də tüpürdü.
Köpəyin başını asfaltdan birtəhər qopardım. Kanalın kənarında
basdırdım Pamuku. Pamuk dünyada tək dostum idi.
Həmin axşam tır şoferinin evini yandırdılar. Tır şoferini
də güclə xilas etdilər. Qulaqlarına qədər yanıbmış. Qonşumuz
söylədi ki, tır şoferi fiziki cəhətdən o qədər eybəcər bir
vəziyyətə düşüb ki, daha ömrünün sonuna qədər adam içinə
çıxa bilməz.
İki gün sonra polislər gəlib məni apardılar. Yaxşı işləmişdilər.
Əllərində olan tək dəlil yanmış evin yaxınlığındakı kolluqda
tapdıqları boş vedrə idi. Vedrədə benzin daşınmışdı. Bunu əlində
əsas tutan müstəntiq bizim məhəllədən üç km uzaqlıqda yerləşən
benzindoldurma məntəqəsinə çıxmışdı. Bu məntəqəyə ən
yaxın yaşayış yeri bizim ev idi. Benzindoldurma məntəqəsinin
işçilərini sorğuya aldılar və onlar da yanğından bir necə saat
əvvəl 13-14 yaşlı bir uşağın bir vedrə benzin aldığını söylədilər,
üzləşmədə də məni göstərdilər. Nə əvvəl, nə də sonra heç nəyi
boynuma almadım. Amma hər şey göz önündə idi.
Boşluq. Deyirlər ki, guya kasıb adamlar mərhəmətli olur
– ağ yalandır, ağ yalandan başqa bir şey deyil. Sən inanma.
Adamların kasıbı da, varlısı da bir zibildi: əllərinə bir tikə
imkan düşən kimi kasıbı da, varlısı da bir-birini boğazlayırlar.
Sən nə üçün yaşadığını bilirsən? Bilmirsən? Mən də
bilmirəm. Adamların çoxu bilmir. Bəlkə də bilmək istəyərdilər.
Amma buna zaman ayırmaq iqtidarında deyillər: başları başqa
işlərə qarışıb. Lənət olsun.
Əlli ildən artıq bir zaman keçib köpəyim öləli. Amma bir
köpəyi, sənə hücum etmirsə, nədən öldürmək olar – indiyə
qədər anlamış deyiləm.
O yük maşınının şoferini öldürmək istəmişdim, ona görə
də evini yandırdım – indi boynuma alıram. Amma mənim
köpəyimi niyə öldürdü ki? Köpəyimin ona nə zərəri var idi
ki? Sən oxumuş adama oxşayırsan: köpək sənə hürürsə və
başqa heç nə etmirsə, onu öldürməkmi lazımdır? Allah köpəyi
hürmək üçün yaradıb da, ay gerizəkalı.
Həbsxanaya 14 yaşında düşdüm, 27 yaşında çıxdım. Ailəmin
yanına qayıtmadım. Ailə deyəndə ki, bir ailə də qalmamışdı. Bu
illər ərzində mənim yanıma iki dəfə gəlmişdilər. Heç incimirəm
də onlardan. Həbsxanadan çıxdığım an elə bil ki, boşluğa
düşdüm və indiyə qədər də həmin boşluqda yaşayıram. Qohum
yox, əqrəba yox, dost yox, pul yox, para yox, baş soxacaq bir
yer yox, yapışmağa bir şey yox. Yox oğlu yox. Ən pisi bilirsən
nədir? Bir sənət sahibi də deyildim. Mənim durumumda
sən olsa idin, nə edərdin? Başladım başqalarının pisliklərini
təmizləməyə. Amma pislik təmizləməklə məşğul olursansa,
gec-tez özün də günlərin birində pislik olursan.
İndiki ağlımla fikirləşirəm ki, gərək həbsxanadan çıxma-
yaydım. Zamanı gələndə hər dəfə kiçik bir cinayət törədib
yenidən qayıdaydım oraya. Ona görə yox ki, oralar pansionat
kimi bir yerdir - təbii ki, elə deyil. Ən aşağısı ona görə ki,
yaxşı-pis gündə üç dəfə yemək verirlər, həftədə bir dəfə
hamama aparırlar və bir qarın yemək üçün pisliklərə bulaşmaq,
başqalarının pisliklərini təmizləmək lazım gəlmir.
Her şeyə gərçi bir səbəb var (Fizuli). Bu illər ərzində hər
zaman bir suala cavab axtardım: bu tır şoferi Pamuka nədən bu
qədər nifrət edirdi ki? Nədən onu öldürdü?
Yaşadığım məhəllə dar bir kanalla iki hissəyə bölunmüşdü.
O biri tərəfdə yalnız bir ev var idi: dul bir qadın iki cocuğu ilə
yaşayırdı orada. Bu kanalın üstündə də tək bir köprü var idi və
bu köprü də demək olar ki, bizim evə bitişik idi.
Belə fikirləşirəm ki, bu adam gecə yarı ötəndən sonra,
məhəllədən əl-ayaq kəsiləndən sonra o dul qadının evinə
gedirdi və kimsənin bunu bilməsini istəmirdi. Köpəklər də
gecələr hər qaraltıya, hər hənirtiyə hürərlər, bilirsən. Pamuk
da hürürdü. Pamuk adam deyil ki, anlasın. Heç zaman
söyləməmişdim, amma indi söyləyirəm: evi mən yandırdım.
Evi yandırmamışdan öncə qapısına da metal borunu elə
keçirdim ki, on adam çıxara bilməzdi onu qapıdan. Yaxşı
elədim. Məqsədim onu diri-diri yandırmaq idi. Əcəb elədim,
gözəl elədim. Bu gün olsaydı, yenə də eyni hərəkəti edərdim.
Mənim köpəyimi nədən öldürdü ki?
Həbsxanada olmamın üçüncü ayında məni ziyarət etməyə
gələn qohumlardan biri bildirdi ki, kanalın o biri tərəfində
yaşayan qadının şişmiş meyitini kanaldan çıxarıblar və bir
sürü qohumunu da tutublar. Səbəb dəqiq bilinməsə də, namus
məsələsinə bənzəyirmiş.
Tanrı və günah. Tanrının varlığına inanırsan? Gözlərindən
görürəm ki, inanırsan. Mən də inanıram. Amma Tanrı ədalətli
deyil. Belə şeylər söyləyəndə adamlar hirslənir ki, sən kimsən
ki, Tanrını öz ağlınla, öz məntiqinlə yozursan? Amma Tanrı
mənə başqa ağıl, başqa məntiq vermədi ki.
Bir köpək yavrusu vardı. Hər zaman ac olan 13-14 yaşlı bir
cocuq vardı. Bir tır şoferi vardı. Çirkab kanalının o biri tərəfində
iki uşaqlı bir dul qadın vardı. Köpəyi tır şoferi gəbərtdi. Tır
şoferini hər zaman ac olan o 13-14 yaşlı cocuq diri-diri yandırıb
öldürməyə cəhd etdi. Dul qadını əqrəbaları kanalda boğdular və
uşaqları atadan da, anadan da yetim qaldılar.
İndi təsəvvür et ki, köpək yavrusu, hər zaman ac olan o
cocuq, tır şoferi, dul qadın və onun iki uşağı heç əvvəlcədən
yox imiş, yani Tanrı onları heç yaratmamışdı. Daha gözəl və
ədalətli olardı məncə.
Bigisayar oyunları. Beş-on gün bundan əvvəl günəşli
günlərin birində sümüklərimi qızdırmaq üçün parka getdim.
Boş bir yer tapıb oturdum. Bir azdan 13-14 yaşında bir
uşaq da gəlib mənim yanımda oturdu. Bilgisayarda oyun
oynayırdı. Uzun bir zaman ərzində bu oyunu seyr etdim.
Bir savaş oyunu idi. Məntiqindən bir şey anlamadım. Uşaq
ekranda bir qətliam törətmişdi - önünə çıxan hər şeyi, canlı
və ya cansız, fərq etməz, məhv edirdi və hər dəfə də ləzzətlə
gülürdü. O zaman anladım ki, bu cocuq da ekrandakıların
Tanrı-sıdır.
Tanrının qarşısındakı ekranda baş verən oyunun bir parçası
olmaq istəmirəm. Amma mənim istəyimlə deyil ki. Əgər
doğulmusansa, bu dünyaya gözlərini açmısansa, bilgisayar
oyununun iradəsiz, məzlum və çarəsiz bir parçasısan. Adamın
özünə sayğısı qalmır.
O olaydan keçən 50 il ərzində kimsəyə ürək qızdıra
bilmədim daha. Ona görə yox ki, istəmədim. Ona görə yox
ki, ürək qızdırmaq mümkün olan insanlarla qarşılaşmadım.
Sadəcə sevdiklərimin və məni sevənlərin bu lənətəgəlmiş
bilgisayar oyunun bir parçası ola biləcəyi fikri məni dəli
vəziyyətinə salır, ağlımı başımdan alır.
Dünyanın insanın yaşaması üçün normal bir yer olduğunu
deyənlər gözlərinin içinə qədər yalan söyləyirlər. İt uşağı it.
Soyuq su və qaxac. Danışığını davam etdirəcəyini gözlə-
yirdim. Amma yanılmışdım. Skamyaya oturdu, ayaqqabılarını
çıxardı və skamyanın uc tərəfinə yerləşdirdi, arxası üstündə
uzandı, başını ayaqqabılarının üstünə qoydu və gözlərini də
qapadı. Corablarının kəsif iyi, yəqin, istisnasız bütün Adanada
hiss edilirdi. Rahat nəfəs almasından belə başa düşdüm ki, artıq
uyuyub, ya da mənim yanından rədd olub getməmi istədiyi
üçün özünü belə göstərir. Qəfildən gözlərini açdı.Təəccüblə
mənə baxdı və xırıltılı bir səslə soruşdu:
- Nə istəyirsən? Sən kimsən ?
Mən kiməm? Çox sadə sual verir guya. Mən sənin min
il bundan öncə gəbərmiş köpəyin haqqında sayıqlamalarını
yağışın altında yarım saatdır diqqətlə dinləyən və işi başından
aşan avara bir adam.
Sən kimsən? Nə istəyirsən? Zalım oğlu çox sadə suallar
verir guya: insan oğlu yaranandan bu suallara cavab axtarır.
Kim olduğumu, nə istədiyimi bir bilsəydim.
Getmək zamanı gəlmişdi. Bir qədər də yubansam, dərsə
gecikməli olacaqdım. Əlimdəki çay soyuq suya, simit də
qaxaca dönmüşdü. Onları vağzalın pəncərələrinin birinin
önünə buraxdım və yoluma davam etdim.
Nəqliyyat vasitələrində işimin kitab oxumaq və ya yolları
seyr etmək olduğunu söyləmişdim artıq. Bu dəfə adətimin
əksinə olaraq yalnız avtobusun pəncərəsinə yapışdırılmış
kağızda yazılanları oxudum - marşrut haqqında məlumat
verilmişdi: (İtimat güzərgah panosu - Tellidərə - Əsəntəpə -
Anadolu lisəsi - Akdənizüroloji mərkəzi - Kurttəpə). Sonra
gözlərimi qapadım və yolun sonuna qədər bu vəziyyətdə
qaldım. Bu köpək olayı, deyəsən, çox yormuşdu məni.
Mülk. O gün qarışıq bir gün idi. Dörd şagirddən dərsə
yalnız biri gəlmişdi. Saat 10.00-da başlayan dərsimi kiçik
fasilələrlə saat 15.00-da bitirdim. Tək adama dərs keçmək it
əzabıdır. “İt əzabı”nın nə demək olduğunu bəlkə siz bilirsiniz
- mən bilmirəm. Sadəcə, belə ifadə işlədirlər.
Dəmiryol vağzalına getmək üçün kiçik avtobusa əyləşdim.
Şofer yaşlı birisi idi. 30-35 dəqiqəlik yolum var idi. Arxa
oturacaqdakı iki kişini nəzərə almasaq, salon boş idi. Bu iki
sərnişinin başları bir-birinə qarışmışdı - ucadan deyişirdilər. İstər-
istəməz dinləməli oldum - buralarda geniş yayılmış ifadə ilə
desəm, qulaq müsafiri oldum. Belə başa düşdüm ki, mübahisə
yaxın bir qohumlarının onlara vəsiyyət etdiyi mülkün bölünməsi
ilə əlaqədardır. Danışıqlarından bir də onu anladım ki, qohum
sağ-salamatdır hələ və nə zaman öləcəyi də bəlli deyil – ola bilsin
ki, heç ölmədi (uzun yaşamaq anlamında). Qısa bir müddətdən
sonra bu iki adam sözlü qarşıdurmadan əl-qol hərəkətlərinə
keçdilər. Şofer qəfildən maşını dayandırdı və yerindən qalxıb
onlara yaxınlaşdı. Hirsləndiyi hiss edilirdi: “Allahınızı sevərsiniz,
təpəmin tasını atdırmayın, düşün maşından, qoyun kasıbçılığımı
edim, onsuz da sabahdan bir quruşun yiyəsi olmamışam”. Allah
tərəfi, qohumlar da heç bir etiraz bildirmədən maşından düşdülər.
Şofer yenidən sükanın arxasına keçdi və yola düşməzdən öncə
uca səslə dedi: “Bu köpək uşağı bilmir ki, Mülk Allahındır.
Ölməmiş eşşəyin dərisini bölürlər”.
On dəqiqədən sonra dəmiryol vağzalına çatdıq. Xırda
pulum olmadığından şoferə əlli lirəlik uzatdım – gediş haqqı
1.5 lirə idi. Şofer üzündə hər şeydən bezmiş bir ifadə ilə
“Allahını sevərsin, təpəmin tasını atdırma, onsuz da sabahdan
bir quruşun sahibi olmamışam, düş get” dedi.
Vağzalın girişinə yaxınlaşdım. Gözlərimə sabah-sabah
pəncərə önünə qoyduğum çay və simit sataşdı. Ağlımdan
keçdi ki, çaya yəqin yağış suyu qarışıb. Yağış qarışmış çayın
dadının necə olacağı haqqında bir təsəvvürüm yoxdur: hər
halda bir gün yoxlamağa dəyər.
Mərsinə qatar saat 16:10-da yola düşür. Cədvəl üzrə saat
16:28-də Yenicədə, 16:39-da Tarsusda, 16:55-də Mərsində
olur. Mərsin vağzalında ağzına qədər dolu çayxanada ayaq
üstə bir stəkan çay içirəm, sonra yenə dolmuş adlanan və
yalnız bütün yerlər dolduqdan sonra yola düşən marşrut
avtobusuna daxil oluram. 18:00 radələrində evdə oluram.
Adana – Yenicə – Tarsus – Mərsin xətti.
Pamukun sahibi. Adanaya gedib-gəlməkdə uzun müddət
davam etdim. Pamukun sahibini, təbii ki, bir daha görmədim.
I . BİLGİSAYAR OYUNLARI (KÖPƏK)
"Ada" romanından pa">