راسیم قاراجا

اون بیر گئجه


قاراباغ دئکامئرونو









ایلک سئوگی حاققیندا 10 هئکایه. قاراباغ موحاریبه سی وئتئرانی کامیل داداشووون گونده لیکلری اساسیندا 2013-جو ایلده قلمه آلینیب. وطن یولوندا جانینی وئرمیش بوتون اوغول و قیزلاریمیزین خاطیره سینه حسر اولونور.

یازماغا باشلارکن

ایندی اونلارین هئچ بیری حیاتدا یوخدور. یالنیز من ساغ قالمیشام، علیل آراباسینا محکوم بیر حیات یاشاییرام. قانلی دؤیوشه گیره جگیمیز گونه قدر، دؤیوش دوستلاریمین دانیشدیغی هئکایتلری یادداشیمدا جانلاندیریب یازماغی قرارا آلمیشام. نه یه گؤرسه بو هئکایتلرین سیلینیب گئتمه سینی ایستمیرم. بو احوالاتلار یاشادیقجا دوستلاریم دا یاشایاجاق، منه بئله گلیر...
آرخا جبهه یله علاقه میز کسیلمیشدی. 10 نفر عسگر ترتر رایونونون گ. کندینده دوشمنین موحاصیره سینده قالمیشدیق. سورساتیمیز قورتارماق اوزریدی، ارزاغیمیز ایسه دئمک اولار کی قالمامیشدی، لاکین گئری چکیله بیلمزدیک. قرارگاهین بیزدن خبری واردی و کؤمه یه گله جکلریندن شوبهه ائتمیردیک. گونلردیر یاغماقدا اولان لئیسان یاغیش اوشاقلارین احوالینی داها دا پیسلشدیریردی. سیغیندیغیمیز کومانین هر یئریندن ایچرییه سو سیزیردی. گئجه نین قارانلیغی اومیدسیزلیک دوغوروردو. دئیه سن ائله بونا گؤره تاکیم کوماندیری چینگیز ماراقلی بیر تکلیف ائتدی: هر کس ایلک سئوگیسیندن و یا قادینلا ایلک علاقه سیندن دانیشاجاقدی. گؤز-گؤزو گؤرموردو، بونا گؤره ده اوتانماغین یئری یوخ ایدی...
بیرینجی اؤزو باشلادی. تابئچیلیگینده اولان عسگرلرین روح یوکسکلیگینی ساخلاماق اوچون بئله ائتدیگینی باشا دوشوردوک. دیقتله اونا قولاق آسماغا باشلادیق. قارانلیقدا سیقارئتی نین کؤزو هاوادا جیزگیلر چکیردی. چینگیزین سسی قوپ-قورو ایدی، آرادا اوزون-اوزادی فاصیله وئره رک دانیشیردی، حیسس اولونوردو کی، حیاتی نین اینتیم تفررواتلارینی دانیشماغا اونون اؤزو ده ترددود ائدیر.
صاباح، اون بیرینجی گئجه نین تامامیندا، هاوا ایشیقلانمادان موحاصیره نی یارماقدان اؤترو دؤیوشه آتیلاجاقدیق. قراریمیز بئلیدی؛ یا اؤلوم، یا قالیم. او گئجه هئچ بیریمیزین گؤزونه یوخو گئتمه دی.

1
ساریشین، بیاض تنلی بیر قادیندی، بوغازی نین آلتینا قیریشلار دوشموشدو
چینگیزین هئکایتی
اوشاقلار، هئچ بیلمیرم هاردان باشلاییم صؤحبته. دوزو، اینتیم مسئله لر حاققیندا دانیشماق منه گؤره دئییل. ایندی سیزه دانیشاجاغیم بو احوالاتی دا، اینانین، بو گونه قدر هئچ کیمسه یه دانیشمامیشام. آنجاق ایندی، ندنسه دانیشماغا احتییاج حیسس ائدیرم. بعضی شئیلر وار کی، اینسان اونلاری اول-آخیر کیمه سه دانیشمالیدیر. باخ، من ده سیزه دانیشماق ایسته ییرم ایلک سئوگیم و ایلک قادینیم حاققیندا.
بیلمیرم بو موحاصیره دن سالامات چیخا بیلجم یا یوخ، آنجاق آللاهدان داها بیر شانس ایسته ییرم، بوردان قورتولسام دوز اونلارین سووئتسکیده کی ائولرینه گئدجم، قاپیلارینی دؤیجم و اونا یالواراجام کی منی باغیشلاسین، ائله دیگیم بوتون سهولره گؤره عفو ائتسین منی.
اونونلا تانیش اولاندا 19 یاشیم واردی. مندن 10 یاش بؤیوکدو. ائولری نین یئرینی هئچ جور یادیمدا ساخلایا بیلمیردیم. قوجامان بیر توت آغاجی واردی قاپیلاری نین آغزیندا، اساس مسئله او توت آغاجینی تاپماقدی. سووئتسکی نین دولانباج کوچه لرینده نزاکتین ائوینی آختارماق ایندی حیاتیمین ان ایشیقلی خاطیره لریندن بیرینه چئوریلیب، اینانین.
جسارت آدلی اوزاق قوهومومون ماشینییلا نزاکتی کئشله طرفلرده دمیریول ستانسییاسینا آپاریب سونرا گئری گتیرمیشدیک. بورا اونون ایش یئرییدی. یادیمدادی کی، آیلیق ماعاشینی آلاجاقدی. ماشینی ایداره دن آرالی بیر یئرده ساخلاتمیشدی. یولو کسن بؤیوک دیامئترلی بورولارین اوزریندن قوش کیمی هوپپاناراق ایداره یه دوغرو قاچدی، اَینینده گئنیش اتکلری اولان گوللو بیاض تومانی واردی، بورولارین اوستوندن آدلایاندا قشنگ بالدیرلارینی گؤرموشدوم و چوخ خوشوما گلمیشدی. جسارت بیجبالا بیر آدامدی، او ساعات اورگیمدن کئچنلری اوخوموش، “ایستئییرسن مونو سنه دوزلدیم” دئمیشدی. هئچ نه دئمه ییب سوسموشدوم. قوهوموم منی حیاتین آبیرسیزلیقلارینا آلیشدیرماق وظیفه سینی کؤنوللو اولاراق بوینونا گؤتورموشدو. دئیه سن بو دا منیم خوشوما گلیردی، اونا گؤره ده سسیمی چیخارتمادیم. آنجاق نه یه گؤرسه، نزاکت حاققیندا دئدیگی بو سؤزلر ختریمه دیدی، اورگیمده اوندان اینجیدیم. نزاکته قارشی بئینیمدن گیزلی فیکیرلر کئچمیشدیسه ده، کناردان اونلاری کیمینسه اوخوماسی غوروروما توخونموشدو.
بیر آز کئچندن سونرا قاییدیب گلدی، یانیندا دا اؤزو یاشلاریندا بیر کیشی واردی. چوخ نشه لی ایدی، گولور دانیشیر، اطرافا ایشیق ساچیردی. ماشینین آرخا اوتوراجاغیندا منیمله یاناشی اوتوردو، آرادابیر، صؤحبت اسناسیندا، هئچ نه اولمامیش کیمی الینی دیزلریمه توخوندورور، ماشین ساغا-سولا دؤننده راحاتجا قولومدان توتوردو. عئینی حرکتلری جسارتله، یانینداکی آداملا دا ائدیردی. بو قادی نین فینیش اولدوغونو باشا دوشوردوم. آنجاق بو منی او قدر ده حیرصلندیرمیردی. اونون یانیمدا اولماسیندان چوخ خوشبخت ایدیم، ایستیلیگینی حیسس ائدیردیم و بو ایستیلیگین آزالماماسینی دیله ییردیم. گؤرونور نزاکت ده بونو حیسس ائدیردی، لوم اودموش کیمی اوتوران بو جاوان اوغلانین، بوتون وارلیغییلا اونون تاثیری آلتیندا اولماسی قادینا لذت ائله ییردی.
چوخدانین صؤحبتیدیر، هر شئی یادیمدان چیخیب... نئجه اولدوسا همین گئجه نزاکتین ائوینده قالدیم. سونرادان تیکیلمیش محلله ائوییدی. کوچه قاپیسیندان گیرن کیمی سولا بورولوب ایکی اوتاقلی منزیلین قاپیسینا چیخیردین. حَیطین قورولوشو ائلیدی کی، قونشولارین دیقتینی چکمه دن خلوتجه بو ائوه گلیب-گئتمک اولاردی... نزاکت سوفره آچمیشدی، بیز اوچ کیشی دیواندا و کرئسلودا، او اؤزو ایسه ستولدا اوتورموشدو، تئز-تئز قالخیب سوفره یه نسه گتیریردی. بیزیمله بیرگه آراق ایچدی، ایلک دفعه یدی قادی نین آراق ایچمگینی گؤروردوم. اوندان سونرا داها دا نشلندی، ماهنی اوخویور، برکدن قه-قهه چکیب گولوردو.
ساریشین، بیاض تنلی بیر قادیندی، بوغازی نین آلتینا قیریشلار دوشموشدو. ساکیت اوتوراندا اوزونده دهشتلی کدر ایفاده سی یارانیردی، چوخ قوجا گؤرونوردو. آنجاق، گولنده سون درجه گؤزللشیردی، سانکی بونو اؤزو ده بیلیردی، بونا گؤره ده یئری گلدی-گلمه دی، هئی گولوردو.
آرادا گلیب دیواندا منیم یانیمدا اوتوردو، قولونو بوینوما سالیب اؤزونه طرف سیخدی، نه اوچون هئچ نه دانیشمادیغیمی سوروشدو.
-نه دانیشیم؟ - دئدیم ساکیت سسله.
-دئ گؤروم ایسته دیگین قیز وارمی؟
-وار ایدی، آنجاق ایندی یوخدور.
یئنه قهقهه چکیب گولدو:
-گؤر نئجه دوز دانیشیر، وار ایدی ایندی یوخدور...
جسارت، سونرا آدینی اونوتدوغوم همین آدام سیقارئت چکه-چکه نرد اوینادیلار، سونرا ایکیسی ده بیردن آیاغا قالخیب ساغوللاشدیلار، منه آغزیمی دا آچماغا ایمکان وئرمه دن ائودن چیخیب گئتدیلر. نزاکتله ائوده تک قالماغیم قلبیمی سیرلی بیر هیجانلا دؤیوندوروردو. سانکی ائله بئله ده اولمالییدی، من بورادا قالمالییدیم، نزاکت ده بونا تجوبلنممه لییدی، ساکیتجه آیاغا قالخیب سوفره نی ییغیشدیرمالی، قابلاری یومالی ایدی. اوغرون-اوغرون اونا گؤز قویوردوم، گؤزل آیاقلاری، یووارلاق آرخاسی واردی. بیر آزدان سونرا بو قادین منیم اولاجاقدی، بونا اینانماغیم گلمیردی. عئینی زاماندا قلبیمی درین بیر غوصه بوروموشدو، هر شئیین بئله آسانلیقلا باشا گلمه سینه تأسوفله نیردیم.
دئیه سن او اؤزو ده اوتانیردی، بیردن-بیره منیمله نه جور رفتار ائده جگینه قرار وئرمه میشدی. تکرار ماسایا ایکی دیلیم کولباسا، شورابا و آراق گتیردی. اورگیمدن اولموشدو، من ده ایچمک و اوتانجاقلیغیمی یوخ ائتمک ایسته ییردیم. اوزونده حیله گر تبسسوم واردی، سانکی منی اووجونون ایچینده توتموشدو، هر شئییمی گؤروردو، اونون بو تبسسوموندن قاچماق، گیزلنمک چوخ چتین ایدی.
-مادم سئوگیلین یوخدور، اوندا قوی من سنین سئوگیلین اولوم، - دئدی، بیج-بیج گؤزومون ایچینه باخاراق، جاوابیمی گؤزلریمین ایچیندن اوخوماق ایسته ییرمیشجه لاپ یاخینیما گلدی. اورگیم شیددتله دؤیونوردو. یوخ، اصلینده بئله بیر سئوگیلی خیال ائتمه میشدیم، ایدئاللاریم باشقایدی. اونا یالان سؤیله مک ایستمه دیم.
-بیلمیرم، - دئدیم.
ان دوغروسو دا بویدو، بیلمیردیم اونو سئوه بیلرم، یوخسا بیلمرم. منیم دوشونجمه گؤره سئوگیلیلر بولواردا ال-اله توتوب گزمه لی، اؤپوشمه لییدیلر. ارده اولموش، بوشانمیش، یاد کیشیلرله قول-بویون اولان بیر قادیندان منه نه سئوگیلی اولاجاقدی. آنجاق، ایندی، بو ساعات کایناتین بوتون جاذیبه قوووه سی بو ساریشین، بیاض تنلی قادی نین اوزرینده توپلانمیشدی، اونون قارشیسیندا ایراده سیز ایدیم.
بیردن یادینا نسه دوشموش کیمی آیاغا قالخدی، قاپینی کیلیدله دی، پرده لری الییله دوزلتدی. ایشیغی سؤندوروب باشییلا منه یاتاق اوتاغینا کئچمگی ایشارت ائتدی. اوزونه یئنه ده کدر چؤکموشدو. دئیه سن اؤزونو زورلا گولومسمه یه وادار ائتدی، الیمدن توتوب منی آرخاسینجا چکدی.
-ایستیدن بیشمیرسن؟ پالتارینی چیخارت - دئدی.
پالتاریمی سویونوب یاتاغا گیردیم. اونو گؤزله مه یه باشلادیم. ایلک دفعه ایدی بیر قادی نین سویونماسینی گؤروردوم. یقین کی بوندان سونرا 50 ایل ده یاشاسام او منظره یادیمدان چیخمایاجاق. شیفونئرین قاپیسی آرخاسیندا دایانیب بیر-بیر اوستونده کی لری چیخاریردی، آنجاق من اونو گوزگوده گؤروردوم. سنینچون سویونان قادین، بو ائله خوشبختلیک دئییلن شئیین اؤزودور. بیردن قاپی نین آرخاسیندان بویلانیب “باخما!” دئدی. اوزونده یئنه تبسسوم واردی. منجه هر بیر قادین بو سویونما آنینا خوصوصی اؤنم وئرمه لیدیر. کیشی اوچون دیرلی اولان ائله بو سویونما آنیدیر. اوسته لیک، نزاکت کیمی گولومسونوب “باخما!” دئمه لیدیر.
بیر دقیقه دن سونرا آرتیق بیز یاتاقدا قوجاقلاشمیشدیق. اؤپوشمه یه باشلادیق. یالنیز ایندی حیسس ائتدیم، نزاکتین آغزیندان دهشتلی ایی گلیردی، بونا دؤزمک مومکون دئییلدی. اؤزو بونون فرقیندیدیمی، بیلمیرم. آنجاق ایلک گون ده، سونراکی گؤروشلریمیزده ده من اونون نفه سیندن یایینماغا چالیشیردیم.
ائله او گئجه اؤز احوالاتینی منه دانیشدی. نزاکت کند قیزییدی. اورتا مکتبی بیتیرن کیمی اونو اؤز ایستگی اولمادان بیر اوغلانا نیشانلاییبلار. عاییله آدلی-سانلییمیش، آنجاق اوغلان ائله ایلک باخیشدان قیزین خوشونا گلمه ییب. آتا-آناسی نین ایراده سینه قارشی گئده بیلمه ییب. بوتون قیزلاری ائله بو جور اره وئریردیلر، او دا هر شئیین یاخشی اولاجاغینا اینانیب. آنجاق ائله توی گئجه سی اوغلانین ایقتیدارسیز اولدوغو اورتایا چیخیب. اوغلان طرفی های-کوی سالیب، قیزین “باغلی” اولدوغونو دئییبلر. رایون یئرینده بئله صؤحبتلری چوخ ائشیتدیگینه گؤره حاققیقتن “باغلی” اولدوغونو دوشونوب. تورکچاره چاغیریبلار. باغلی قیزلاری آچان بو قادین بارماقلاری نین آراسیندا لئزوا توتاراق الینی نزاکتین واژیناسینا سوخوب، پروبلئمی آرادان قالدیریب. آنجاق قیزجیغاز اؤلوب اؤلومدن قاییدیب. گوجلو قاناخما کئچیریب، تجیلی یاردیملا خستخانایا چاتدیریلیب. بوندان سونرا 5 ایل ائولیلیک حیاتی یاشاییب، اوشاغی اولماماق آدییلا بوشاییبلار. “قایناتام یاخشی آدام ایدی، - دئییردی نزاکت، - آنجاق قاینانام چوخ رهیمسیزدی، منی مجبور بوشاتدیردی”. سونرا باکییا کؤچوب نزاکت. بو بالاجا ائوده کیرایه ده قالیرمیش.
چوخ کاسیب ایدی. هر دفعه اونا زنگ ائدنده پاساژ بازاری نین گیریش قاپیسیندا گؤروشردیک. بازارین آلت قاپیسیندان گیریب منه لازیم اولان شئیلری آلدیراردی، اوست قاپیدان چیخیب ائوه یوللاناردیق. مکتبی تزه قورتارمیشدیم، هئچ یئرده ایشلمیردیم. بزن ایسته دیکلرینی آلا بیلمیه جگیمدن قورخوب آیلارلا اونا زنگ ائتمیردیم. اونو هیمایه ائده جک بیر آداما احتییاجی واردی. منیمله هئچ بیر گله جگی نین اولمادیغینی باشا دوشوردو. بلکه ده بونا گؤره یاواش-یاواش آرانی سویوتماغا چالیشیردی. بلکه ده یانیلیرام. کوچه ده منی قارشیلایاندا اوزونده یئنه او قورخولو کدر ایفاده سی اولوردو. سانکی اؤزونو بیله رکدن یاشلی گؤسترمک ایسته ییردی. آنجاق ائوده، یاریمقارانلیق مکاندا یئنه ده آی کیمی ایشیق ساچاردی.
بوردان سالامات قورتارسام، بیرباشا نزاکتین یانینا گئدجم، حیاتیمدا منه خوشبخت گونلر یاشاتمیش او قادین تاپاجام، اونون اوچون الیمدن نه گلیرسه ائدجم...


2
گئجه یاری رقاصه سی
سامیرین هئکایتی

منیم قادینلا ایلک تانیشلیغیم اوکراینادا اولوب. گونلرین بیر گونو، مندن 3 یاش بؤیوک اولان امیم اوغلو ضامین منه بیرلیکده اوکراینایا گئتمگی تکلیف ائتدی. بیر ایل اولاردی عسگرلیکدن گلمیشدی، کندده آوارالانیب دوروردو، هئچ بیر ایشین قولپوندان یاپیشا بیلمیردی. سوروشاندا، “بورالار اورگیمی سیخیر، اونسوز دا چیخیب گئدجم” دئیردی. اوکراینا قیزلارییلا چکدیگی کئیفلردن منه بول-بول دانیشاردی.
-اموغلو، اوردا بیلیرسن نئجه قیزلار وار... بو طرفیندن باخاندا او طرفلری گؤرونور...
-نئجه گؤرونور؟ - سوروشوردوم.
-شوشه کیمیدیرلر ده، یئمک یئینده بوغازلاریندان یئمک گؤرونور.
اوکراینا حاققیندا فانتاستیک خیاللاریم واردی، بو اؤلکهیه یوللانماق منه یوخو کیمی گؤرونوردو. مکتبی یئنی قورتارمیشدیم، پاییزدا اونسوز دا عسگرلییه گئده جکدیم، قیسمت اولارسا ضامینین دئدیکلرینی اؤز گؤزلریمله گؤره جکدیم. آنجاق او واختا قدر گئدیب روسییانی گؤرمک منیم اوچون گؤیدندوشمه ایدی.
آوقوستون آخیرلاریندا امیوغلوملا اوکراینایا حاضیرلاشماغا باشلادیق. گئتمک پولوموز دوزلمیشدی، آنجاق اورادا بیر هفته قالماغین و گئری قاییتماغین یولونو تاپمالییدیق. ضامین باغچالارینداکی ناری توپلاییب اوکراینایا آپارماغی تکلیف ائتدی، بو ایشده وارسانمی دئدی، وارام دئدیم. قرارا گلدیک، نارلاری ییغماق اوچون قوتولار تاپدیق. بو ایشه امیوغلو رهبرلیک ائدیردی، نئجه، هانسی یوللا، هارا گئده جگیمیزه او قرار وئریردی. اولجه “مالی” باکییا آپارماق، اوردان کییئو قاتارییلا یوللانماق ایسته ییردیک. سونرا معلوم اولدو، آبخازییادا روسلار کؤرپونو پارتلاتدیغینا گؤره طیفلیس-کییئو قاتاری آذربایجان اراضیسیندن کئچمه یه باشلاییب. بو یئنی رئیسدن چوخ آدامین خبری یوخ ایمیش و بونا گؤره ده قاتار دئمک اولار کی بوش اولورموش. ضامین گئجه-گوندوز وورنوخوردو، گؤیچای ستانسییاسییلا کند آراسینداکی یولو دئمک اولار هر گون دئبیب-گلیر، معلومات توپلاییردی. بیر آندا پلان دییشدی، ال یوکو نار آپاراجاغیمیز حالدا، چکی بیر تونا یوکسلدی. کنددن اؤزوموزله آپاردیغیمیز بیر دسته اوشاغین کؤمگیله یئشیکلری سرنیشین قاتارینا یوکله دیک، بوتؤو بیر کوپئنی دولدوردوق، قونشو کوپئنی ایسه اؤزوموز اوچون توتدوق. 1990-جی ایل، سئنتیابر آیی نین 2-سی ایدی. حیاتیمدا ایلک دفعه آذربایجانین سرحدلرینی آشاجاقدیم.
واقون بوم-بوش ایدی. قونشو کوپئده وولودیا آدلی بیر باکیلی روس واردی. تئزلیکله اونونلا دوستلاشدیق. یئمک سیراسی گلنده سوفره لریمیز بیرلشدی، وولودیا ماسایا بیر شوشه آراق قویدو. یئییب ایچیب کئفلنندن سونرا وولودیا دانیشماغا باشلادی. قیرخ یاشلاریندا بیر آدام ایدی. دانیشدیقلاریندان باشا دوشدویومه گؤره آروادی آرخاسیندان بیر تپیک ووروب قاپیدان باییرا ایتله میش، گئت پول قازان دئمیشدی. منه چوخ یاشلی گؤرونن بو آدام روسییایا اؤز بختینی سیناماغا گئدیردی. او دا ائله بیزیم گونوموزدیدی: قاییتماغا پولو یوخدو، آنجاق ساتماقدان اؤترو اؤزویله بعضی شئیلر آپاریردی. بیر بالون تومات و آروادی نین هؤردویو یون ژاکئت.
ضامین روسجا یاخشی بیلیردی، وولودیا ایله چنه وورور، منسه تامبورا چیخیب پنجره دن گئرییه آخان طبیعت منظره لرینه باخیردیم. قاتارلا گئتمک خوشوما گلمیشدی. گئتدیگیم یئرلرده منی چوخ ماراقلی اَیلنجه لرین گؤزله دیگینی بیلیردیم. باییردا یاغیش یاغیردی، اوشویوب ایچری کئچدیم، بونو گؤرن وولودیا توخونما ژاکئتی منه اوزاتدی، گئیینیب اونلارین یانیندا اوتوردوم. جانیما ایستیلیک یاییلدی. بیر آزدان منی یوخو توتدو.
ائرته سی گون آرتیق روسییا اراضیسینده ایدیک. واقونوموز یئنی سرنیشینلرله دولموشدو. وولودیانین کوپئسینه گیریب ژاکئتی قایتارماق ایسته دیم، قالسین، هاوا سویوقدور دئدی. ایچریده عسگرلیگینی بیتیریب ائولرینه قاییدان جاوان اوغلانلارلا یئییب-ایچیردی، دانیشیب-گولوردولر. اونلارلا اوتورماق تکلیفینی قبول ائتمه دیم، کوریدورا چیخدیم. بورادا ساریشین بیر قیز دایانیب پنجره دن چؤله باخیردی. سون درجه گؤزل ایدی. دئیه سن ضامینین دئدیگی همین قیزلاردان بیری ایدی، حاققیقتن ده منه ائله گلدی بو قیزین بو طرفیندن باخاندا او طرفی گؤرونوردو. مندن ساعاتی سوروشدو. بئلجه تانیش اولدوق. آدی لئنا ایدی. درین روسجام یوخ اویدی، آنجاق لئنا ایله اوردان-بوردان صؤحبت ائتدیک، سن دئمه آرتیق اره گئدیب، بوشانیب، بیر اوشاغی دا وار. من ده بیزنئسله مشغول اولدوغومو، اوکراینایا نار آپاردیغیمی سؤیله دیم. لئنا اوکراینانین ویننیتسا شهرینده یاشاییر. تئلئفونونو وئردی، ویننیتسایا گلسن منه زنگ ائت، دئدی. سونرا اؤز کوپئسینه چکیلدی. من ده شیرین خیاللار ایچریسینده اؤز کوپئمه چکیلدیم. ضامیندن ویننیتسا شهری نین هارادا اولدوغونو، اورایا گئدیب-گئتمیه جگیمیزی سوروشدوم. بیز ائله ویننیتسایا گئدیریک، سؤزونو ائشیدنده سئوینجیمدن آز قالا قیشقیردیم. لئنا حاققیندا ضامینه دانیشدیم. ائه، داریخما هله، او قدر لئنا گؤره جکسن کی، دئدی.
قاتار کییئوه چاتاندا دان یئری آغارماغا باشلامیشدی. من وولودیانین کوپئسینه کئچیب اونو اویاندیردیم، ژاکئتی قایتاردیم، چوخ ساغ اول دئدیم. یادداشیمدا نجیب بیر اینسان کیمی قالیب وولودیا... یوخولو گؤزلرینی اوووشدوروب، کئی کیمی اوتوردو، جاواب اولاراق نسه میزیلدادی. سونرا بیردن دیکسینن کیمی اولدو، تئز سیچراییب پئنجگینی قاپدی، جیبلرینی یوخلادی و آغیر ضربه آلمیش کیمی زاریدی. آخشام یئییب-ایچدیگی عسگرلر جیبینده کی اولان-قالان پولونو دا اوغورلامیشدیلار. ایندی وولودیانین آوتوبوسا وئرمه یه بئله پولو یوخ ایدی.
نار یئشیکلرینی پئررونا بوشالتدیق. بیر آز سونرا باش وئرن حادیثه اوکراینا حاققینداکی بوتون خوش خیاللاریمی قارا پرده یه بورودو. بیر دسته جاوان اوغلان بیزه یاخینلاشدی. ماللار کیمیندیر، سوروشدولار. بونلار رئکئت ایدی. ضامین ایره لی یئریگیب اونلارلا “رازبورکایا” گیردی. کنارا چکیلدیلر. نیله قورتاراجاغینی بیلمه دیگیم بو صؤحبتلر منی چوخ قورخودوردو. ضامین قاییدیب گلدی، پوخ یئییرلر، دئدی، بیر کؤپوک ده وئرن دئییلم. سونرا منی یوکون یانیندا قویوب ویننیتسایا گئدن قاتارلاری آختارماغا گئتدی. ان خوشاگلمزی ده ائله بو ایدی. یاد یئر، هاوا سویوق، جاوان اوغلانلاردان بیری 20 مئتر آرالیدا دایانیب گؤزلرینی منه زیلله ییب. اؤلدوروجو تاثیری واردی بو باخیشلارین. بو بیر جوت گؤزدن قورتولماقدان اؤترو بوتون “مال”دان ال چکمه یه حاضیردیم. ضامین ایسه گؤرونمک بیلمیردی. بیر آز آرالیدا وولودیا مظلوم-مظلوم سکی نین اوستونده اوتورموشدو. بو آغیر ساعاتدا نار قوتولاریندان آرالانیب وولودیانین یانینا گئتمک بؤیوک تسللی ایدی. بیرلیکده سیقارئت چکدیک. وولودیا کییئو اطرافینداکی بیر قوهوموگیله گئتمکدن اؤتور ائلئکتریچکا بیلئتینه یئته جک قدر پول ایسته دی مندن. اؤز کاسیب بودجمدن اونا 1 روبل وئردیم. یاشارمیش گؤزلرینده تبسسوم واردی، نسه دئمک ایسته ییردی، آنجاق میننتدارلیق حیسسی دئیه جگی سؤزلردن داها گوجلو ایدی. پولو آلماغا بند ایمیش کیمی، چانتاسینی گؤتوروب اوزاقلاشدی.
بوندان سونراکی گونلرده ده بیر نئچه دفعه بو حال تکرار اولدو: ضامین منی یوکون یانیندا قویوب هاراسا یوخ اولور، او گلیب چیخاناجان او دونیانی گؤروب قاییدیردیم. نهایت قاییدیب گلدی، یانیندا کورن بیر خوخول واردی. رئکئتچیلرین باشچیسی دئیه سن بو آدام ایدی. آرتیق منظره دییشمیشدی؛ بایاقدان بیزی حدله ین جاوان اوغلانلار یئشیکلری قونشو پلاتفورمایا داشیماغا باشلادیلار. اموغلوم آللاهین بلاسی ایدی، اونلارلا نئجه دیل تاپمیشدیسا جانلا-باشلا قوللوغوموزدا حاضیر ایدیلر. ان غریبه سی بوندان سونرا اولدو. ویننیتسایا باشقا سرنیشینلر کیمی گئتمیردیک. یوکوموز قاتارین اکس طرفینده کی لوکوموتیوین کابینه سینه یوکلنمیشدی. بیز ده ماشینیستین یئرینده اوتوروب سورعتله اوزاقلاشان قاتارین گئریده بوراخدیغی یوللارا باخیردیق. سئوینجیمیزدن باغیریردیق، ماهنی اوخویوردوق، سانکی بوتون دونیا بیزیم اولموشدو.
ویننیتسادا وئرا نیکولایئونانین ائوینه گلدیک. وئرا نیکولایئونا نادئژدانین آناسی ایدی. نادئژدا ضامینین کؤهنه سئوگیلیسی. نادیا اؤزو ده قونشولوقدا یاشاییردی. تسادوفن شیمالدان مکتب رفیقه سی - لیودمیلا قوناق گلمیشدی. بیردن-بیره بؤیوک بیر شنلیگین ایچینه دوشموشدوک. لودمیلا هیرهیری نین بیرییدی، تئز-تئز آدامی قوجاقلاییر، سورتوشوردو. پیوه ایچمکدن چلله یه دؤنموشدو، قیرمیزی یاناقلاری، دومبالان گؤزلری واردی. لودمیلا ویننیتسادا دوغولموش، آنجاق آرخانگئلسکه اره گئتمیشدی. دوزدور اورادا ماعاشلار یوکسک ایدی، آنجاق بیر آیاغی بورادایمیش، گئج-تئز ویننیتسایا قاییداجاقمیش. ائله ایلک ساعاتلاردان بیر-بیریمیزی چوخدان تانیییرمیش کیمی اولدوق. ضامین منه گؤز ووروب، “هه نئجه دیر، خوشونا گلیر، ایسته سن...” دئییردی، آنجاق منیم عاغلیم لئنانین یانیندا ایدی.
ضامینله بیرلیکده اونون تانیدیغی یئرلی کووپئراتیولره گئدیر، گتیردیگیمیز مالی تکلیف ائدیردیک. ایشلریمیز یاخشی گئتمیردی. پولوموز قورتارماق اوزریدی. ائرته سی گون ضامین قاتارا مینیب چئرنووتسی شهرینه یوللاندی. رومینیا ایله سرحدده یئرلشن بو شهرده بؤیوک باراخولکا (بیت بازاری) واردی. ضامینین جوغرافییاسی شهرلره گؤره دئییل، سئوگیلیلره گؤره دییشیردی. سئوگیلیسی اولان شهرلر اونون وطنی ایدی. من وئرا نیکولایئونا ایله تک قالمیشدیم. سون درجه تمیزکار اولان بو قادی نین زیف داماری واردی. ماسامیزین اوزرینده کی آراق بوتولکاسینا گؤزوجو باخیردی. اورگیندن کئچه نی آنلاییب اونا ایچکی تکلیف ائدیردیم. “یوخ، یوخ، اولماز” دئییردی، آنجاق ترددودو اوزوندن اوخونوردو.
-بلکه بیر دامجی ایچسینیز؟
-هه، بیر دامجی اولار...
سونرا بو بیر دامجی بیر قدح اولوردو. ایراده سینی توپلاییب:
-آرتیق بو قدر یئتر - دئییردی.
حاققیقتن ده آزاجیق ایچکی اونا یئتیردی، کئفی یاخشیلاشیر ماهنی اوخویوردو.
آخشام لئنا ایله گؤروشدوم. اوکراینادا، گؤزل بیر قیزلا پارکدا دولاشیرام، نه ائده جگیمی بیلمیرم، روسجام زیفدیر، جیبیمده قپیک-قوروش وار. اونونلا نه صؤحبت ائتدیگیم یادیمدا قالماییب. یادیمدا قالان بودور کی، لئنانین پولا احتییاجی واردی، تورکییه یه ایشله مه یه گئتمک ایسته ییردی، آنجاق بونو نئجه ائده جگینی بیلمیردی. منیم دوشونجه لریم داها رومانتیک ایدی، پارکدا اونونلا قوجاقلاشماق، اؤپوشمک ایسته ییردیم. لئنا ایستکلریمی گئری قایتاریردی. یالنیز ایندی باشا دوشورم، اونا یاردیم ائتمه لییدیم، بیر قافقازلییلا یاخینلیق ائتمه سی نین باشقا سببی اولا بیلمزدی. تک کؤرپه سی ایله احتییاجین سون حددینه گلمیشدی. آنجاق او زامان بونو باشا دوشموردوم، باشا دوشسیدیم بئله، لئنانین آختاردیغی قافقازلی من دئییلدیم، یقین کی صاباح پولوم اولاجاقدی، آنجاق بو گون، بو آخشام یوخسول ایدیم. هم ده، لئنایلا پول قارشیلیغیندا سئوگی یاشاماق ایستمیردیم. بلکه ده حیاتیمی اونا باغلایا بیلردیم، قال دئسیدی اونونلا اورادا، ویننیتسادا قالاردیم، آنجاق لئنانین دوشونجه لری باشقایدی.
دوکاندان یئیه جک بیر شئیلر و ایچکی آلدیق، لئنانین ائوینه یوللاندیق. کیچیک ژورنال ماساسیندا سوفره آچدیق، تانیشلیغیمیزین شرفینه یاریم قدح “قریلکا” ایچدیک. پلاستینکادا موسیقی قویدو، رقص ائتمه یه باشلادیق. کؤینگی نین آلتیندان الیمی چیلپاق کورگینه توخوندوردوم. غئیری-عادی بیر یومشاقلیق واردی بدنینده. لئنا بو طرفیندن باخاندا او طرفی گؤرونن همین او قیزلارداندی...
قاپی دؤیولدو. لئنا گؤزلوکدن باخیب:
-اریمدیر، - دئدی.
نئجه دهشتلی قورخو حیسسی کئچیردیگیمی تصوور ائدین. آرتیق هر شئی بیتدی، بو ایش قانلا قورتاراجاق دئیه دوشوندون. بیر آندا نه ائده جگیمی گؤتور-قوی ائتمه یه باشلادیم. گؤزومون اوجویلا ماسانین اوستونده کی بیچاغی ایشارتله دیم. آیاق اوسته دایانیب گؤزله مه یه باشلادیم.
لئنا سویوققانلی ایدی. اوستونو قایدایا سالدی، تلسمه دن گئدیب قاپینی آچدی. جاوان اوغلان ایچری گیردی، دئمک اولار کی اوزومه ده باخمادان:
-باغیشلایین، ناراحات ائتمک ایسته مزدیم... - دئییب، سویودوجویا یاخینلاشدی، ایچکی شوشه سینی گؤتوروب ساغوللاشیدی، قاپینی آرخاسینجا چکیب یوخ اولدو. لئنا دا گئدیب قاپی نین زنجیرینی کئچیرتدی.
بو حادیثه اووقاتیمی کورلادی. بلکه بیر آز ایچسم اؤزومه گه لرم دئدیم. آنجاق لئنا داها ایچمک ایستمیردی. الیندن توتماق ایسته دیم. یئنه کؤنولسوز ایدی. بالاجا چارپاییدا اوشاق یوخودان اویانیب آیاق اوسته قالخمیشدی، چارپایی نین کنارلاریندان یاپیشیب دارتینیر، سانکی ایدمان ائدیردی.
اریندن یئنیجه بوشانمیشدی، هله رسمی ایشلملر تاماملانمامیشدی. عاغلیما گلدی، بلکه ده یاد بیر کیشینی ائوینه گتیرمکله اریندن قیصاص آلماق، “باخ، من هئچ ده بدبخت دئییلم” دئمک ایسته ییردی. آرتیق بو وظیفه نی تاماملامیش کیمییدی. چونکی، تامامن سوستلشدی، اؤپوشلریمه جاواب وئرمه دی، الی نین یونگول حرکتییله منی اؤزوندن کنارلاشدیردی.
لئنایلا سئویشمه دن آیریلدیق.
وئرا نیکولایئونا ایله ائوده تک قالمیشدیق. لیوبا دا تک قالمیشدی، چونکی نادئژدا “چامادان تیجارتی”یله مشغول اولوردو، بیز گلدیگیمیز گونلرده تورکییه سفرینه حاضیرلاشیردی، بو آخشام کییئوه یولا دوشموشدو. بابوشکا وئرا دادلی بورش بیشیرمیشدی.
-یاخشی یئمگیم اولاندا ایسته ییرم قوناغیم گلسین - دئدی.
من بوز دولابینی آچیب آراق شوشه سینی چیخارتدیم. قادین ایکراهلا باشینی بولادی. آنجاق گؤزوجو باخیشلاری شوشه دن قوپا بیلمیردی.
-سادجه بیر دامجی.
-هه، بیر دامجییسا، اولار...
بیر قدح ایچدیک. اوکراینا آراقلاری کیمی تمیز ایچکی گؤرمه میشم. وئرا خالانین ایچکییله باغلی اؤزونون نظریییه سی واردی:
-چوخ آدام وودکانین قورو یئمکله ایچنده یاخشی گئتدیگینی دئییر، آنجاق منجه وودکا یالنیز سولو یئمکله ایچیلمه لیدیر...
بو آرادا قاپی نین زنگی چالیندی. وئرا خالا یونگول آددیملارلا، دئیردیم کی، رقص ائده-ائده قاپییا دوغرو یئریدی. گلن لیوبا ایدی. نادئژدانی یولا سالیب گئری قاییدیردی. هر زامان اولدوغو کیمی نشه لیگدی. اؤزو ایله بیر چانتا پیوه گتیرمیشدی. بو قیز پیوه خستسییدی. ایری، اتلی دوداقلاری، پاریلدایان یاناقلاری، سیرا ایله دوزولموش بیاض اینجی دیشلری خوشبختلیکدن باشقا بیر آنلاییش تانیمادیغیندان خبر وئریردی. باشدان-آیاغا ائهتیراس ایدی لیوبا. یانیمدا اوتوروب، ائله بئله اولمالییمیش کیمی، الیمدن توتموش، دیزینی دیزیمه سؤیکه میشدی. خیالیم لئنانین یانیندایدی. ایندیکی عاغلیملا فیکیرلشنده، لیوبا چوخ گؤزل و سئکسوال ایدی، هر بیر کیشی حیاتیندا هئچ اولماسا بیر دفعه بئله گونبول بیر قادینلا یاتمالیدیر. آنجاق او آندا لیوبا منه چیرکین گؤرونوردو. اوزومه باخیب تئز-تئز دئییردی:
-میسمیریغینی ساللاما...
مصلحت گؤردو، پیوه یه آراق قاریشدیریب ایچیم. لاپ آزاجیق قاتدیم. بونون آدامی لول-قمبر سرخوش ائده جگی عاغلیما گلمزدی. بیر آزدان آرتیق اوچوموز ده بیرلیکده وار سسیمیزله ماهنی اوخویوردوق. لیوبانین سؤیله دیکلرینی گوجله قاوراییردیم. آیاغا قالخیب رقص ائتمه یه باشلادیق. ماقنیت کیمی بیری-بیریمیزه یاپیشمیشدیق. ائله رقص ائده-ائده قاپییا دوغرو یؤنلدیک. بیر آزدان سونرا آرتیق لیوبانین یاتاغیندایدیم. بیر بئگئمونت کیمی منی اوولاییب یاتاغینا سالمیشدی. سویونوب یورغانین آلتیندا اونو گؤزله ییردیم. آنجاق لیوبا تلسمک بیلمیردی. اسل هنگامه ده بوندان سونرا باشلادی.
لیوبا رقص ائدیردی.
دولابدان چئشیدلی رقص کوستیوملاری چیخاریب گئیینیر، منه معلوم اولان-اولمایان خالق رقصلرینی چیلغینلیقلا اویناییردی. رقص بیتدیگینده آرتیق بو سونونجودور، ایندی یاتاغا گیره جک دئیه دوشونوردوم. آنجاق بئله اولموردو. قاراچی رقصی، قافقاز رقصی، یونان رقصی، هیند رقصی بیری-بیرینی عوض ائدیردی. لیوبا کوستیوملاری بیر-بیر چیخاریر، ارینمه دن گئیینیر و دلی کیمی اویناییردی. بدنیندن سئل کیمی تر گئدیردی. اسل تاماشا ایدی. آرتیق سونسوزادک بیتمیه جگینی دوشونوردوم بو دلیلیگین. هله ده یادیما دوشنده منطیقی ایضاحینی تاپا بیلمیرم اونون بو حرکتی نین. سئوگیؤنجه سی بیر ریتوال اولسایدی بئله بو قدر اوزون سورممه لییدی. سونرالار لیوبانین، آرخانگئلسکه اره گئتمه دن اؤنجه ویننیتسا رقص آنسامبلی نین سولیستی اولدوغونو اؤیرنسم ده، یئنه ده منه گؤره ایضاحولونماز ایدی اونون بو سئوگی ریتوالی. آنجاق یاتاقدا بو اینجه سنتین هئچ ایزی توزو دا یوخ ایدی. قارانلیقدا تیکانلی بیر دلییه گیرمیش کیمی اولدوم. سادجه بیر دفعه هیققیلداییب بیردن-بیره سوستلشدی و درین یوخویا گئتدی. بئلجه حیاتیمداکی ایلک سئوگی تجروبم سفئهجه سینه سونا چاتدی.
گئجه یاری رقاصه سی سحر ائرکندن اویانیب “خولودئس” بیشیرمیشدی. بیر ائرکه یه نئجه قوللوق ائتمک، کؤنلونو نئجه اوخشاماق قایدالارینی چوخ گؤزل باجاریردی بو قادین. پارلاق آل یاناقلاری و قیرمیزی بویالی دوداقلاری یئنه ده اوستونده ایدی. بویونومدا اؤپوش ایزی بوراخاراق اؤز سئوگی اویونونو گؤزل بیر شکیلده تاماملامیشدی.
گونورتا ضامین قاییدیب گلدی و بیز آخشام قاتارییلا “ماللاری” چئرنووتسییا داشیدیق. لیوبانی بیر داها گؤرمه دیم.


3
گنجلیکده بئله سهولر اولور
کامیلین هئکایتی
نه آز، نه چوخ، دوز 5 ایل کئچیب. هر شئی دونن اولموش کیمی گلیر ایندی. یقین اونا گؤره کی، چوخ سارسینتیلی گونلر ایدی او گونلر.
اوشاقلیق دوستوم، سونرادان طلبه لیک یولداشیم فیریشله (فیرودین) باشیمیزا اولمازین اویونلار گلدی. نه لر اولدوغونو ایندی دانیشاجام. بو گیجبسر گئدنین اوزوندن اونسوز دا باشیم هر زامان بلالار چکیب، تا بئله سی ده یوخ. 1986-جی ایلین اییون آیی نین 5-یدی، - بو تاریخ بئینیمه ابدی حک اولونوب، - اوچ یولداش، اوچوموز ده گنجه لی، پرویز، من و فیریش، ایمتاحانلاری وئریب قورتارمیش، آخشام قاتارییلا رایونا یوللاناجاقدیق. او زامانا قدر قالیب شهرده آوارالانماغا قرار وئردیک. اییونون 5-ای اولسا دا هاوا سریندی. پرویز تکلیف ائدیردی، بیر نئچه گون داها شهرده قالاق، دنیزه گیرک، سونرا رایونا یوللاناریق، هر ایکیمیز بونا اعتیراض ائتدیک، چونکی پولوموز قالمامیشدی.
سابیر باغیندان اوزواشاغی ائننده، گؤزونه دؤندویوم فیریش قارشیدان گلن ایکی قیزا سؤز آتدی. قیزلار گوله رک جاواب وئردیلر، سونرا فیریش نسه دئدی. اصلینده پرویزله باشیمیز علمی بیر موباحیسه یه قاریشمیشدی. حادیثه نین نئجه باش وئرمه سیندن خبریمیز اولمادی. پرویز آدم و حوا روایتی نین اویدورما اولدوغونو ایثبات ائتمه یه چالیشیردی، بیزه گلیب چاتان ان قدیم اینفورماسییانین یاشی نین 10 مین ایلدن آرتیق اولمادیغینی، هومو ساپیئنسین یاشی نین 50 مین ایل اولدوغونو و س. دلیل گتیریر، آدم احوالاتی نین میفیک تصوورلردن قایناقلانیدغینی ایثبات ائتمه یه چالیشیردی. منسه بونون عکسینی ایدیعا ائدیردیم، آللاه ایسترسه اینفورماسییانین حاضیر شکیلده ده چاتدیرا بیلر دئییردیم. اؤز باخیشلاریمیزدا او قدر ایصرارلییدیق کی، عصبدن یاناقلاریمیز پؤرتموش، آز قالا بیری-بیریمیزی یومروقلاماق حددینه گلمیشدیک. بو طرفدن ده فیریش بئینیمیزی خاراب ائله ییردی. آرتیق آرالانیب کناردا قیزلارلا صؤحبت ائدیردی. بیز یئنه موباحیسه میزه داعوام ائتدیک، فیریشین بیر دقیقه سونرا قیزلاردان قوپوب گله جگینی گؤزله دیک. آنجاق صؤحبت چوخ اوزاندی، فیریش بیر الینی آغاجا سؤکه ییب قیزلارلا میرت ووروردو. نهایت عصبیلیکله اونو چاغیرماغا باشلادیق. فیریش یانیمیزا گلدی، قیزلاری بیشیردیگینی سؤیله دی. دوغروسو، ائله ده گؤزل قیزلار دئییلدی. بیری بیر آز یاشجا بؤیوک اولان قیز اوزونبویلویدو، منه گؤره اصلا جاذیبهدار دئییلدی، آنجاق قیسا بویلو اولان قیزدا گؤزللیک آدینا بیر شئیلر واردی، بیر آز دا اوشاق تاثیری باغیشلاییردی. آنجاق نه اولورسا اولسون، اونلارا قوشولماق فیکریمیز یوخدو. شهری دولاشیب رایونا قاییتمالییدیق. فیریش گاه بیزیم یانیمیزا گلیر، گاه قیزلارین یانینا گئدیر، هم اونلاری هم ده بیزی راضی سالماغا چالیشیردی. آخیردا پرویز جانا دویاراق ساغوللاشیب بیزدن آیریلدی، حتّی اونا لاغ دا ائتدیک، آنا اوشاغی دئدیک، آنجاق پرویز ده هاقلییدی، زاتن قیزلار ایکی نفردی، اوچونجو آدام آرتیقدی. فیریش، من، قیزلارلا برابر قالدیق. یادیمدادیر، فیریش آرخادان پرویزه چاتیب اوندان 10 مانات پول آلدی. بو بیزیم عیش-عیشرته خترجلیه جگیمیز سون پولوموز ایدی. 5 ماناتینی تاکسییه وئریب پلیاژا یوللاندیق.
هاوا کولکلییدی. آما بونا باخمایاراق دنیزه گیرنلر واردی. سئزون آچیلمیشدی، جمعی بیر-ایکی گونه گونش دوغاجاق، میلت دنیزه آخیشاجاقدی. بو گونسه، شهردن فرقلی اولاراق سویون کناری اینسانی اوشودوردو. کؤپوکلو دالغالار بیری-بیری نین آردینجا ساهیله چیرپیلیر، سانکی اؤزویله سویوق گتیریردی. فیریش سونی شکیلده اورتالیغی شنلندیریردی. قیزلاردان بویجا اوزون اولان، آدی گولشندی، ظارافاتجیلدی، قیسا بویلو اولانسا، آدی خیالیدی، هئچ دینیب-دانیشمیردی. آرادا-بیر رفیقه سینه آجیقلانیر، گل گئدک، بیزیم بوردا نه ایشیمیز وار، دئییردی. هر ایکیسی آیاققابیلارینی سویوندو، ژیلئتلرینی چیخاردیب نئیلون توربایا، اونو دا قومون اوستونه، آیاققابیلاری نین یانینا بوراخدیلار. سویا گیرمگی هئچ دوشونمه دیک ده.
منیم پاییما خیاله دوشموشدو، آنجاق، شنلنمک بیر یانا قالسین، اونونلا هئچ دانیشا دا بیلمیردیم. بو جور تانیشلیق منه چوخ سونی گؤرونوردو. بیرلیکده یئللنچه یه گئتدیک. یاناشی اوتوروب فیرلانماغا باشلادیق. سورعت آرتدیقجا قیشقیریب الیمدن توتدو، من ده اونا برک-برک ساریلدیم. یئللنجک آرامیزداکی اوتانجاقلیق پرده سینی قالدیردی، هر ایکیمیز سانکی سرخوش اولموشدوق، آیاق اوسته گوجله دایانیردیق. آشاغی ائنیب دوستلاریمیزین یانینا قاییتدیق، آنجاق پالتارلاری قومون اوستونده قالمیش، اؤزلریسه هاراسا گئتمیشدیلر. انجیر آغاجلاری نین اولدوغو قومساللیغا طرفه باخدیق. قلبیمده دهشتلی بیر حیاجان واردی. نیطقیم باتمیش کیمییدی. قیزین الیندن توتوب انجیرلییه طرف یؤنلدیم. کیچیک تپجیکلر اینسانلاری گؤرونمز ائدنده خیاله نی قوجاقلاییب قومون اوستونه ییخدیم. بیلمیرم، هانسی بیر دویغوسا منی بو قیزلا سئویشمکدن چکیندیریردی، جمعی 18 یاشیم واردی، ایلک دفعه اوینادیغیم بو اویوندان گئری چکیلمک ده ایستمیردیم. خیاله موقاویمت گؤستریردی، آنجاق بو موقاویمتی قیرماق چوخ آسان ایدی، یوخ دئییردی، بونا باخمایاراق دلیجه سینه اؤپوشوردو، اوزومو یالاییب تامامن توپورجه یه بولاشدیرمیشدی. ایلک دفعه یدی قادین دؤشونه توخونوردوم، حیاتدا بئله بیر یومشاقلیغین اولدوغونو هئچ واخت تصوور ائتمه میشدیم. اوشاق آناسی نین دؤشونو تاپان کیمی، آرتیق شوورسوز بیر اینستینکتله دوداقلاریملا بو میسیلسیز هزز منبعیینه قاپانمیشدیم. عئینی زاماندا بیر قورخو و گوناه حیسسی واردی ایچیمده، طبیعتین چاغیریشینا تام تسلیم اولا بیلمیردیم، قیزین دوداقلارینی، دؤشلرینی امدیکجه امیردیم، آنجاق قورشاقدان آشاغی سویوندورماغا و اؤزوم ده سویونماغا جسارت ائتمیردیم. ائلجه، یاخاسی آچیق کؤینگیندن باییرا پیرتلامیش دؤشلرینی الله ییر، اؤپور، دوداقلارینی، بوینونو یالاییردیم. قیز هر شئیی اونودوب اورکدن قوپان سسلر چیخاریر، وار گوجویله قاسیغینی منه سیخیردی. یوخ، یالان دانیشمایاجام، اونو سویوندورماغا جسارت ائده بیلمه دیم. الیمله بئله، یاساق بؤلگه یه توخونمادیم. بیلمیرم نه یه گؤره بئله ائتدیم. آنجاق ایچیمده کی ، عشقدن داها گوجلو بیر حیسس بو آددیمی آتماقدان منی توتوب ساخلادی. بلکه ده بو قورخو حیسسییدی، سونرادان بونو دوشوندوم، قورخو حیسسی، اینسانین اؤزونو قوروما اینستیکتی سئوگی حیسسیندن و یا نسیل آرتیرما اینستینکتیندن داها گوجلو ایدی منه گؤره. اولا بیلسین، باشقالارایندا سئوگی حیسسی قورخو حیسسینی اوستله یهردی، آنجاق منده عکسینیدی. بونا باخمایاراق، بو جور سئویشمک ده لذتلییدی، چیلغینلیغین سون حددینه واردیق و بیر آندا هر ایکیمیز بوشالدیق. بالاغیم چپل اولدو، ائله بیل شالواریما ایشمیشدیم. خوشبختلیک دویغوسو گلمه دی بو سئویشمه دن، قیزین اوزونه باخماق ایستمیردیم، بیر آن سونرا اوندان اوزاقلاشماق، آرامیزدا اولانلاری یادداش قبیرستانلیغیندا گؤممک ایسته ییردیم.
آوتوبوسدا شهره گلینجه یه قدر، دئمک اولار کی سوسدوم، یول یولداشلاریمین ظارافاتلارینا کؤنولسوز جاوابلار وئردیم، میسمیریغیمی ساللاییب اوتوردوم. فیریش هوسله قیزلارین آدرئسینی، تئلئفونلارینی آلیردی، گله جکده گؤروشمکله باغلی ودلر وئریردی، آرادا گولشن منه سؤز آتیردی، قیزلا اولماغین منه دوشمه دیگینی دئییردی. دوداقوجو قیمیشسام دا اونون بو آتماجاسینا جاواب وئرمک ایستمه دیم.
بو حادیثه نی مومکون قدر تئز اونوتماقدان اؤترو، گنجه یه قاییداندان سونراکی گونلرده فیریشدن اوزاق قاچدیم، نورمالدا هر گون گؤروشدویوموز حالدا بیر نئچه گون گؤزونه گؤرونمه دیم. آنجاق، تقریبن اون گون سونرا فیریش قورخولو خبرله اوستومه گلدی: “پوخون اوستو آچیلیب” دئدی. آیاق اوسته اؤلموشدو، صیفتی مئییت رنگی آلمیشدی. گولشه نین آتا-آناسی، بؤیوک قارداشی دوروب باکیدان گنجه یه گلمیشدیلر. سوراقلاشیب فیریشگیلین ائوینی تاپمیشدیلار. خبری ائشیدن کیمی سانجیلاندیم، قارنیما آغری دولدو. گوجله آیاق اوسته دورا بیلیردیم. دهشتلی فلاکت حیسسی هر ایکیمیزی سارسیتمیشدی. باکیدان گلنلر ایکینجی سوچ اورتاغینی گؤرمک ایسته ییردیلر. گئتمک ایستمیردیم، آنجاق فیریش اوزونو بوزارتدی، گلمه لیسن دئدی.
فیریشگیله یوللاندیق. قوناقلار حَیطده، اوزوم چارداغی نین آلتینداکی کؤلگه لیکده اوتورموشدولار. سویوم سوزوله-سوزوله سالاملاشدیم. چوخ غریبه دیر کی، قادین منی گولر اوزله قارشیلادی. آدی سئوا خانیم ایدی:
-هه، ایکینجی قهرمان سنسن؟ آدین ندیر؟
-کامیل...
-تانیش اول، بو دا منیم اوغلوم شامیلدیر، پولیسده ایشله ییر.
هر شئی آیدیندی، بیزی حبس ائده جکدیلر. بوندان باشقا عاغلیمیزا بیر شئی گلمیردی.
آنجاق، بیر آز سونرا شامیل جیبیندن پول چیخاردیب، مئهریبانلیقلا:
-قردئشیمسن، منه بیر مالبرو آل گتیر - دئینده، بیر آز توختادیم، اورگیم یئرینه گلدی. پیس آداما اوخشامیردی. سونرا اونونلا کوچه قاپیسیندا دایانیب سیقارئت چکدیک. مالبرو هلم-هلم اله دوشمزدی. دالبا-دال ایکسینی چکدیم. آنجاق اورگیم سویومامیشدی، یئنه چکمک ایسته ییردیم، ایستمه یه اوتاندیم. کؤلگه لیکده کی ماسایا یاخینلاشدیق. آرتیق، سوفره یه یئمکلر گلیردی. قوناقلار هئچ نه اولمامیش کیمی دئییب-گولور، تامامیله باشقا شئیلردن صؤحبت ائدیردیلر. فیریشین آتا-آناسی آرتیق صؤحبتی بیلیردیلر، بونا گؤره ده اونلارلا چوخ احتیاطلا داورانیردیلار. یازیق آتا-آنا نئیله سین، اوتوردوقلاری یئرده زیبیله دوشموشدولر. خوشلوقلا بو بیابیرچیلیغین آلتیندان چیخماق ایسته ییردیلر. باکیلی قادین:
-اولجه فیرودین بالامیزین تویونو ائدریک، سونرا دا سنین - دئینده، اولجه هئچ نه آنلامادیم. آنجاق سونراکی صؤحبتلردن هر شئی منه آیدین اولدو. قیزلارین ناموسونا توخونموشدوق، ایندی گرک اونلارلا ائولنیدیک. گئت-گئده باشیمیزا گلن بو موصیبتین تام منظره سینی تصوورومده جانلاندیرا بیلیردیم. خیالیله ائولنه بیلمزدیم، بئله بیر قیزلا یاشایا بیلمزدیم، هم ده هله 18 یاشیم تامام اولمامیشدی، ائولنمک حاققیندا هئچ دوشونموردوم. قادین سانکی اورگیمدن کئچنلری اوخویورموش کیمی:
-گنجلیکده اولور دا بئله شئیلر. بونا دئییرلر قیسمت. آلنینا نه یازیلیبسا اودور.
هله بیزیم ائوده ده مسئله دن خبر توتسالار نه اولاجاقدی، دوشوندوکجه بئینیم چاتلاییردی. ائولنمکدن بویون قاچیرارامسا منی نه گؤزله دیگینی دومانلی دا اولسا تصوور ائدیردیم. حبسخانا. آما نئچه ایل ایش وئرردیلر، بیلمیردیم. یوخ، بونا یول وئرمک اولمازدی. بیر ده آخی، من نه یه گؤره ناراحات اولوردوم، قیزا هئچ بیر شئی ائلمه میشدیم. آنجاق، پولیس، محکمه صؤحبتلری منی قورخودوردو. فیریشی سؤیمکدن یورولموردوم، بو زیبیلی باشیمیزا آچان اویدو.
قوناقلار یولا دوشوب گئتدیلر. اوندان سونراکی بیر نئچه آییمیز تلاش و تشویش ایچینده کئچدی. بوتون یای تتیلیمیز زهریمارا دؤندو. هفته ده بیر، ایکی هفته ده بیر فیریشگیلین حَیطینده قوناقلیقدی. سئوا خانیم اؤزونو اسل قودا کیمی آپاریردی، بزن گونلرله قالیردی، گلنده باجیسینی، باشقا قوهوم عقربالارینی، حتّی رفیقه لرینی ده گتیریردی. مزاهیر ه می، بسطی خالا - فیریشین آتا-آناسی اؤزلرینی ساکیت آپاریر، واختی اوزاداراق بو خاتانی سوووشدورماغا چالیشیردیلار. دقیق بیلمیرم، دئیه سن صؤحبتی پوللا باغلاماغا چالیشیردیلار. سئوا خانیم نه قدرسه پول ایسته میشدی، مزاهیر ه می ده بونا راضیلاشمیشدی. صؤحبت مندن یان کئچمیشدی. بیزیم ائوده مسئله دن خبر توتمامیشدیلار. ایندی رحمته گئتمیش او زحمتکئش کیشی، مزاهیر ه می چوخ قییمتلی آدامدی. منیمله کلمه کسیب هئچ بو مسئله نی آغارتمادی، اینسانلیق گؤستریب بیزیم عاییلهمیزی بو ایشه قاریشدیرمادی.
اوستوندن ایکی ایل کئچندن سونرا اسل حاققیقت منه آیدین اولدو. تسادوفن پاساژ بازاریندا شامیله راست گلدیم. اوردان-بوردان صؤحبت ائتدیک. دیلوجو دا اولسا سئوا خانیمی سوروشدوم، یادینا سالا بیلمه دی، سئوا خانیم کیمدی، دئدی. سونرا بیردن یادینا دوشدو، هه، او قهبه نی دئییرسن، دئدی. سن دئمه نه شامیل اونون اوغلویموش، نه ده یانیندا گلن کیشی ارییمیش. پول قوپارتماقدان اؤترو بیر اویوندو، وسسلام. هئچ قیز دا سئوا خانیمین قیزی دئییلمیش. ساده آداملاردان پول قوپارتماقدان اؤترو تئز-تئز بئله اویونلار اوینایارمیش.
خیاله نیسه بیر ده هئچ زامان گؤرمه دیم.

4.
پوخلودره ده اؤپوشمه
رؤوشه نین احوالاتی

بری باشدان دئییم، منیم هئچ واخت هئچ بیر قادینلا یاخینلیغیم اولماییب. حیاتیمدا یالنیز بیر دفعه بیر قیزی اؤپموشم، ایسته سنیز بونون نئجه اولدوغونو سیزه دانیشا بیلرم...
گونلرین بیر گونو آوتوبوسلا ائوه قاییدیردیم... قوی لاپ اولدن دانیشیم. او واختا قدر بیر نئچه سئوگیلیم اولموشدو، آرتیق سئوگی مسئله لرینده اؤزومو چوخ ت

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5