Rüfət Səid (Əhmədzadə)
İnkir, Minkir, Mirşahin...
və yaxud
İndividualizm və intihar
"Kitablar və insanlar” silsiləsindən 2-ci yazı
Cek Londonun "Martin İden” əsəri haqqında düşüncələrimi, daha doğrusu, bu əsərdən sonra özüm və ətrafım barədə təəssüratımı yazmaq üçün dəfələrlə əlləşdim. Yazdım, sildim, yenidən yazdım... Öz cəmiyyətimizin portretini bu yabançı əsərdə görsəm də, o portretin əsas cizgilərini yazıya köçürmək üçün çox aciz oldum. Amma çalışacağam...
Hər kəsin həyatında enmə-qalxma nöqtələri olur. Zirvəyə çatıb yıxılmaq da. Dərədən çıxıb zirvəyə qalxmaq da. Amma insan iradəli olanda, məqsədləri uğrunda mübarizə aparanda bütün dünyanın belə nifrətini sevgiyə dəyişdirə bilir. Təsəvvür edin ki, bir qıza görə yazıçı olmağı qərara alırsınız.
Uğur qazanıb onu əldə etməyi. O qız sizi uğursuz sayır, hər yazınızda dərin məna olsa da, həmin qız sizi "qazanan şəxs" kimi görmək istəyir. İstəkləri və arzuları ilə səbri-hövsələsi uyğun gəlmir. Ayrılırsınız, Bir gün uğursuzluq zənciri qırılır, məşhur olursunuz. Daha o qız yoxdur. Yeni əsərlər yazmağa həvəs də. Hər şey adiləşir.
Daha təkliflərə və təriflərə həyəcanlanmırsınız. Özünüzü fərd kimi sübut etdiyiniz halda, individualizmin son nöqtəsi intihar olur. Elə deyilmi? Murdarlıqları görəndən sonra, komplimentlər sizi heyrətləndirə bilməz. Martin İdenin sonu belə oldu. Bəs bizim sonumuz necə olacaq?
Fərd olmazdan qabaq layiqli övlad, nümunəvi vətəndaş, sadiq dost, qayğıkeş ər olmaq vəzifələri ilə yaşayırıq. Biz intihar etmirik... Biz hələ individualizm deyilən şeyi kəşf etməmişik. Bir şeirimdə dediyim kimi, səhər işə tələsirik, gündüzlər bir qarın çörək tapmağa. Axşam evə tələsirik, gecələr yenidən sayıqlamağa...
Dayanın! Deyirlər ki, bizim ölkədə kapitalizm qurulur. Zəhmətkeş insanların iliyini soraraq, onları sərxoşluğa sürükləyən quruluş (sitat əsərdəki fikirlərə yaxındır)!
Bəs sosializm? Nağıllardan danışmayaq, oxucum! Bizimki sadəcə gözbağlıcadır. İllüziya ilə siyasət aparılır, maxinasiyalarla iqtisadiyyat qurulur, hallüsinasiyalar ilə ədəbiyyat yaradılır. Daha kitablar gündəm formalaşdırmır, daha yazılar insanları həyəcanlandırmır.
Axı nəyə lazımdır belə mühitdə qazanılan mükafatlar, əldə olunan nailiyyətlər? Şkafa diplom yığmaq mübariz şairin ideyalarına nə verəcək? İdeyalar monitora məhkum qalıb, sosial şəbəkələrdən kənara çıxa bilmir. Məsələn, şəhər meydanlarında ideya görə bilməzsiniz.
O meydanlarıı çoxdan müğənnilər işğal edib... Və siz də hələ fikir azadlığından danışırsınız. Fikirləşin, azadsınız. Eləcə fikirləşin... Arada cəsarətli 1-2 insan görüb onlarla da savaşın. Çünki sizin bacarmadığınızı onlar etməyə çalışır. Baho! Bəxtəvər başımıza! Martin İden çıxıblar da... Əttökənlər!
Bizim cəmiyyətdə insanların gənc yazarlara münasibətini Mirşahinin Aqşinlə hazırladığı populist müsahibədə də açıq-aydın hiss etmək olar. Bu diqqət ittihamdan, sözünü yeritməkdən, yaşadığın halda boynuna ölüm qoymaqdan kənara çıxmaz.
Mirşahin cəmiyyəti təmsil etmir axı! Yox, bəlkə elədir... Hər halda, Mirşahin "mavi ekran” arxasından publikaya işləyən jurnalistdir. Və onun bu "müsahibə”sindən sonra insanların nə düşündüyü də məlumdur.
Görürsən, Allaha inanmayanda bu günlərə qalırsan...
Nəbadə ki, birimiz öz əqidəmizi aşkarca bəyan edək. Ağılqoyanların da sayı durmadan artacaq. Ramiz Rövşən demişkən, hamı günahkardı bu dünyada, amma heç kimin də günahı yoxdur...
Qiymət 5/5 (100%) (1 səs)