Şəhla Nihan

 

BİNAR

 

 

 

h e k a y ə 

 

Məni bu həyatda saxlayan adam! Sənə ayrıca təşəkkür düşür, öz adımdan yox...

 

Mən hər şeyə və hamıya yuxarıdan baxıram. Bəxtim gətirib. Mən müşahidəçiyəm. Hamı da mənə baxır. Əllərindəki ən vacib işlərini belə saxlayıb gözucu mənə baxacaqlar. Çünki lazımam mən. Çox şeyi müəyyənləşdirirəm, çoxunu yoluna qoyuram, bir çox şeyləri mənə görə çıx-daş edirlər, prokrastinasiya da həmişə mənə görə olur –sabaha saxlayırlar, o birisi günə, sonra da büsbütün unudurlar gedir. Əlahiddə rol oynayıram hamının həyatında.

Yerləşməm – başlar üstündə. Tək bacardığım – qaçmaq. Gecə-gündüzüm yox, nahar fasiləm yox, bezəndə intihar ixtiyarım belə  yox. Agırdır mənimçün... Qardaşım da var, balaca. Zəhləm gedir ondan. Sürünməkdən başqa heç nə bilmir..

Baxıram aşağı, gülürəm bu “artist”lərə (1). Elə bilirlər yaşayırlar. Onlar heç yerə qaçmır, amma məndən asılıdırlar, hər ikisi.

~ ~ ~

İkinci mərtəbədə  iki kiçık yataq otağının arasında yerləşən – emalatxanadır. Onun yarıaçıq qapısından süzülən, içəridəki toz dumanına bələnmiş solğun işıq seli öz məxəzindən – iri çirkli  pəncərənin qısqanc tünd portyerdən asudə hissəsindən oğurlanaraq bu üç otağı birləşdirib evin içinə açılan  taxta məhəccərli ensiz dəhliz-eyvanın döşəməsinə kəsmə atdığı tutqun zolaqla günəşin  “by günlük bəsdi” vidasından xəbər verirdi. İkinci qatdan aşağı enən pilləkən holla çıxırdı. Hollun baş tərəfindəki ikinci emalatxananı  ondan dekorativ gips-karton yarımdivarı ayırırdı. Sağda isə bu məkanın kreativliyinə öz adiliyi ilə xələl gətirə bilməyən iki ən maraqsız, lakin lazımlı oda – mətbəxlə vanna otağı yerləşirdi.

~ ~ ~

O iki nəfər, hərəsinin qarşısında molbert, üz-üzə oturub bərk məşğuldurlar. Heç biri dinmirdi, hərə öz aləmindəydi. Sükutu hollun pentauz döşəməsini taqqıldadan dikdabanların səsi pozdu. Qonaq hollun ortasında dayanıb  yenilik olub-olmadığını öyrənirmiş kimi diqqətlə ətrafı nəzərdən keçirtdi. İstədiyini tapmamış kimi başını yelləyib  mətbəxə sarı addımladı.

- Odur?

- Hə.

Sual verən əsəbi əl hərəkəti ilə alnına düşən teli geri atıb fırçanı tablo üzərində gəzdirməyə davam etdi.

Yerin quru və sərt səthini cismiylə hiss etməmək, o qabalıqdan yüksəkdə olmaq məqsədilə daim hündür dabanlar üstündə hərəkət edən boy-buxunlu, sırf slavyan fenotipli cavan qız nazik, alabəzək yay donunun ətəyini xışıldadaraq holla daxil oldu. Əlindəki təpsini sofa önündəki oval jurnal stolunun üzərinə qoyub emalatxanaya keçdi.

- Şərabla şokolad sizin, kruton mənim. Dünən günortadan acam.

Arxadan Sarışını qucaqlayıb üzündən öpdü.

- Necəsən?

- Nə gec gəldin?

- İstədim darıxasan mənimçün.. Darıxmadın?

Sarışın yüngülcə gülümsəməklə cavab verdi. Konkret cavabı olmayanda dadına çatan jest idi bu. Marta da bilirdi bunu, amma incimirdi. Münasibətləri belə xirdalıqlardan inciyəcək dönəmi çoxdan adlamışdı. Qız əvvəl onun təsvir modeli (2)  idi, yalnız onun. Sarışının dostundan – indi onunla qabaqqənşər oturmuş Kürəndən belə bir təklifi bir neçə dəfə alsa da boyun qaçırmışdı. Ona görə yox ki, Sarışından çəkinirdi. Sadəcə istəmirdi, vəssalam. İndi Sarışın ona poza üçün müraciət etmirdi demək olar. Və Marta bura onun  yaxın rəfiqəsi kimi gəlib-gedirdi.

Başını qaldırıb sanki indi görürmüş kimi Kürənə nəzər saldı. Kürən onu heç vecinə də almırdı, öz işiylə məşğul idi. Qız baxışlarını o vaxta qədər  çəkmədi ki, rəssam gözlərini ağır-ağır qaldırıb onu gördüyünü bildirsin. Hələ də qollarının kəməndini Sarışının boynundan açmayan  Marta başını yüngülcə tərpətməklə salamlaşdı. Eyni jestlə qarşı tərəfdən cavab aldı.

Qız Sarışından aralanıb sanki kiminsə əsəblərini yerindən oynatmaq qərəzi ilə dabanlarını yerə möhkəmcə vuraraq qarşısındakı rəssama yaxınlaşdı. Boylanıb çəkdiyi rəsmə baxdı.

- Adı nədir rəsmin?

- Dalğalar.

- Hm... dalğa görmürəm axı burda.

- Görməmək yoxdur demək deyil hələ.

Bu qəliz xasiyyətli mizantrop qızı ya sancar, ya heç eyninə almazdı. Marta buna da alışmışdı. O da Kürənin davranış və sözlərini emosiyaları xaricində buraxa bilirdi.

- Adını dəyişsəydiz...

Kürən ona çəpəki nəzər salıb

- Dalğalanan dəniz deyil ki... gözlərdir dalğalanır. Siz  baxış bucağınızı dəyişsəydiz...

Marta ağappaq şümal barmaqlarını sinəsinə düşmüş saç buruqlarına salıb burmağa başladı.

- Siz sərgiyə gələnlərin hər birinə yazılı məlumat verə bilməzsiz ki, baxış bucağını dəyişsinlər. Sizə kənardan baxan bir tamaşaçı kimi deyirəm, ad uğurlu seçilməyib, uyğunsuzluq var.

Onu özündən çıxarmağı qarşısına məqsəd qoymuş qız gözlərini şəkildən çəkmirdi.

- Bu nə qəribə cizgilərdi qoymusuz?

- Dəniz qabarmasına işarədir. “Hər şey bəlli bir həddi keçəndən sonra öz əleyhinə çevrilir”. Su – həyatdır, ifrat dərəcədə - hər şeyi alır altına, həyatı məhv edir. Sizin böyük inadla görmək istəmədiyiniz dalğalar sahilə meydan oxuyur bu rəsmdə. Onlar hələ potensialdadır. Üzə çıxmayıb. Potensial təhlükəni görəsi göz lazımdır ki, baş verəcək pislikləri sovuşdura biləsən.

- Oho.... – onu dolayırmışcasına qımışdı Marta.

Dostunun son sözlərindən heç də məmnun qalmayan Sarışın yerində qurcalandı. Araya çökmüş cansıxıcı sükutu pozmaq üçün dillənmək məcburiyyətində qaldı.

- Dostumuz bir az ehtiyat edir nəhayətsizlikdən. Aqorafobiyaya bağlı bir şey, məndə də var. Ona görə sonsuzluq qorxusunu yenmək üçün ona süni ölüm fikirləşir, esxatoloji sonluğa yönəldir, ya da ucsuz-bucaqsıza çərçivə quraşdırır, üfiqlərini kəsir, daraldır, biçimə salır, sərhədlər qoyur.

Marta başını geri atıb ürəkdən şaqqanaq çəkdi.

- Fu! Sevmirəm sərhədləri. Ölümü də! Qadağaları da həmçinin.

Sonra yerindən qalxıb koketcəsinə çiyinlərini oynadaraq Sarışına doğru getdi. Əlini atıb saçlarını qarışdırdı, yanında yerə çökdü. Başını oğlanın dizinə qoyub aşağıdan yuxarı gözlərinin içinə baxdı.

- Şərtləşdiyimizi unutmamısan ki...?

- Yox.

- Gedirik?

- Gedərik.

- Bu günlərdə gedək.

- Gedərik, gülüm. Söz vermişəmsə gedəcəyik demək. İndi əlimdəki rəsmi bitirməliyəm. Bir neçə yarımşıq işlərim də qalıb, qoyub getmək istəmirəm.

- Mən yenə ikinci plandayam?

Sarışın qızın üzünü ovcuna alıb burnundan öpdü.

- Mənimçün ən önəmlisi sənsən, bilirsən.

Marta incidiyini göstərməkçün dodaqlarını büzüb oturmuşdu.

- Bu donu geyərsən. Sənə parlaq, alabəzək tonlar çox yaraşır. Eynən xasiyyətindi.

Marta məmnunluqla gülümsünüb, üzünü kobud cins şalvarın dizlərinə sürtdü.

- Sən bəyənirsənsə geyərəm.

Kürən buralardan nə qədər xəyali məkan uzaqlaşması etsə də aradabir yerə enib bu iki nəfərə gözəl əxlaq dərsi keçmək, estetik zövq formalaşdırmağı özünə borc bildi.

- Nə rəng, rəng salmısız? Əgər ağı, yaşılı, qırmızısı – hamısı gecə eyni rəng alırsa, necə danışmaq olar  parlaqlıqdan ya sabitlikdən?...və ya gözəllikdən? Heç nə sabit, stabil deyil. Və hər şey sonucda qaradır. Yekə bir qara! – azca kiriyib əlavə etdi – Rəngli paltar yox, özünüzü rəngli yuxulara kökləyin ki, həqiqətdə möcüzələrə rast düşəsiz.

Onun səsinə hər ikisi arxaya döndü. Dörd göz ona zilləndi. Amma sözlərinə əhəmiyyət verməyib yenidən xısın-xısın sövdələşməyə davam etdilər. Elə hey gedəcəkləri yerlərin planını cızırdılar. Birgə istirahət, cənub dənizi sahillərində şəhvət dolu gecələr arzusundaydılar.

- Festina lente. (3) – alçaq səslə deyilmiş bu sözləri eşidən olmadı.

Kürən əlbəttə öz işində idi. Əlbəttə onlara qulaq kəsilmədi daha. Əlbəttə vecinə deyildilər. Amma birdən fırçanı yanındakı kətilin üstünə atıb üzünü cütlüyə tutdu.

- Təklif edərdim, birgə qayıq gəzintisinə çıxaq bu gecə. Biz üçümüz və ay.

Sarışın Martanın dağınıq saçları üstündən təəccüblə dostuna boylandı. Qız pıqqıldayıb güldü:

- Sizlə? Gecə? Gəzinti...? Ah, allahım, bu gün mən nə çox güldüm...

Elə bu dəm telefon zəngi eşidildi. Sarışın tənbəl-tənbəl qalxıb holla keçdi. Fürsətdən istifadə edən Kürən zəhərli baxışlarını qızın üzünə dikdi:

- Əgər sizi sərhədləri aşmaq çəkirsə, gecəni sevməyə bilməzsiz.

- Əgər o gecənin içində siz olacaqsızsa...

Ona qəti fikir vermədən davam etdi:

- Sərhədləri aşmaq çəkirsə, Aylı gecə gəzintisini danışıqsız qəbul etməlisiz..., elə məni də...

Martanın gözləri böyüdü.

- Diqqətini belə özünçün təhqir saydığın insanlar var. Onlardan biri indi qarşımda..

Bu dəfə Kürən bayaq Martanın etdiyi jesti eynilə təkrarladı. Başını geri atıb şaqqanaq çəkdi. Marta ikrahla onu süzüb zəhərləmək şansını əldən buraxmaq istəmədi.

- Balıqsız yerdə xərçəng balıqdır. Ey dostkən düşmən, hər dəfə bura gələndə ümid edirəm, qarşımda o zəhərdişli tündməcaz adamın yerinə tam başqasını görəcəm.

Müsahibi vecsiz halda zəhəri udub acı-acı onun üzünə baxdı.

- Kürən hər gecə yerinə girəndə özünə bilirsizmi nə deyir?  “Sabah yeni gün olacaq, sıfırdan başlayacaqsan”.  Bu sözləri uc-uca calasaydılar, elə uzun şərid alınardı ki, onunla Yer kürəsini iki dəfə qaytanlamaq olardı. Sabahlar yeniliksiz doğulduğundandır ki, mənim arzum içimdə basdırılır. Mənfur sabahlar!...

Onun simasındakı vəhşi ifadəni görən qız özünü itirdi.

- Doğrudanmı elə deyirsiniz?... Hər şey yaxşı olacaq..

- Hər şeyin yaxşı olacağı alın xəritəmdə cızılıb? Oxuduz onu? – qızın məyusluğunu görüb etinasız halda əlavə etdi – Buraxın mənə acımağı. Elə də şikayətçi deyiləm. – bir an susub, qətiyyətlə əlavə etdi – Həqiqətən, hər şey əladır!

Marta Sarışının telefon söhbətini bitirdiyini görüb tez-tələsik soruşdu:

- Dogrudanmı heç dəyişmək istəmədiz?

- Doğrudanmı dəyişməyimi istərdiz?

Marta sanki yuxudan ayıldı. Titrək baxışlarını onun üzünə sancıb fikirli halda

- Ah, yox.... aman allah...

Kürənin gözlərində ani qığılcım yanıb söndü. Fikirli-fikirli

- Sahillər acdır. Daşqın gözlənilir. – dedi. Yavaş deyilməsinə baxmayaraq qız eşitdi sözləri. Sarışın otağa qədəm basanda Kürən molbertini və fırçalarını yığışdırıb getməyə hazırlaşırdı. Bura onunku deyildi, dostunun iş yeri idi. Onun emalatxanası ikinci mərtəbədə idi. O aşağı enib, burda işləyə bilərdi, dostu isə onun emalatxanasına çox nadir hallarda, yalnız dəvətlə gələrdi.

Kürən otağı tərk etdikdən sonra Marta son dərəcə pərişan halda Sarışına yaxınlaşıb, ehmalca əlini sıxdı.

- Burda sakitlikdi?

- Nə barədə?

- Ümumiyyətlə..

Oğlan diqqətlə ona baxıb:

- Hələ ki, gəlməyib o. Neçə vaxtdı yoxdu. Sən gedəli demək olar görünməyib.

Marta fikirli-fikirli başını buladı. Ondakı ani dəyişikliyi sezməyən dostu səbirsizliklə soruşdu:

- Sən qalırsan?

Çaşqın halda

- Mən?... Mən....hə, qalıram.. – dedi.

~ ~ ~

Marta çox yaxşı qızdır. Hərdən mənə də qulluq edir, tozumu alır və mən onda sevindiyimdən işimi ikiqat sürətlə icra etmək istəyirəm, amma olmaz... heyif, Martaya olan rəğbətimi heç cür bəlirtə bilmirəm.

Hollun iri pəncərəsindən işıq düz üstümə düşür, xoşallanıram. İndi hər ikisi hollda oturub. Sarışın Martanın fincanına kofe süzür. Marta sofaya yayxanıb, bir ayağı altında, o birini Sarışının dizləri üstünə uzadıb, qucağındakı pişik balasını tumarlayır. İdilliyanı gözəl bir  lounge (4)  tamamlayır. Bu gün erkən oyanıblar, səhər yeməyini bir fincan kofe ilə əvəz edib çıxıb getməyi düşünürlər.

Elə bu vaxt ikinci mərtəbədən şığıyan dəhşət dolu musiqi launcun təsirindən məst olmuş ev sakinlərini diksindirib şaşırtdı. Mən bu gözlənilməz küydən qeyri-ixtiyari iki bölgü arxaya sıçradım. Sarışın az qaldı qəhvədanı əlindən salsın, pişik belini qabardıb qızın qucağını tələsik tərk etdi. Marta dikəlib təəccüblə səs gələn tərəfə - ikinci qatdakı yarıaçıq qapıya baxdı. Bura Kürənin yataq otağı idi. Otaqdan aşağı şığıyıb relaksəedicinin sədaları ilə birgə sanki pəncərələdən süzülən ilıq işıq selini də qovan dəli musiqi isə  Merilin Mensonun qara metallı idi. Musiqi akkompanementi ilə otaqdan gələn əcaib səslər də vüsət almağa başladı. Hiss olunurdu ki, nəsə ağır bir şey divara çırpılaraq sındırılır. Və bütün bu sınıq-salxaq səsləri vəhşi qışqırtılarla müşayiət olunurdu. Marta sıçrayıb sofadan qalxdı, əllərini cibinə basıb çiyinlərini qısdı və qorxudan əsməyə başladı. Sağ cibində əlinə dəyən kağız parçası onu şok vəziyyətindən çıxarmasaydı, bəlkə qorxudan bayılacaqdı. Kağızı titrək əlləri ilə açıb tələsik göz gəzdirdi.

“Mən insanları ya sevirəm, ya nifrət edirəm. Aralıq variant yoxdur. İnadkarcasına ikincini seçən axmaqdır.. Sevgim ümmanlar boydasa, nifrətim onu qurudacaq qədər güclü ola bilir. Axmaqlarsa miskin varlıqlardır.., hər zaman miskin..”

Sözsüz, məktub Kürəndən idi. Güman ki, dünən qoymuşdu jaketin cibinə.

İkinci mərtəbədəki otağın qapısı taybatay açıldı. Sonra şaqqıltı ilə çırpılıb bir də eyni qayda ilə açıldı. Qapı sanki rəzəsindən qopacaqdı.

- Aman allah, gəldi.... – Martanın pıçıltısına bəndmiş kimi Mensonun dəhşət doğuran səsini batıran bir bağırtı eşidildi. Bağıran şəxs açıq qapıdan özünü ikinci qatın dəhliz məhəccərinə atıb, başı üzərində göyümtül bir əskini fırlatmağa başladı.

- Sizi yox olasız!! Hamınız!! Yox olasız!! Əbləhlər!!! Mənim odamda sizin nə işiniz??! Mənim qarderobuma kim əl qatıb?! Kim mənim şeylərimi ələk-vələk edib?! Siz! Ey! Sizlə danışıram! Donuzlar! Bədbəxt nakəslər! Nə ixtiyarla?! Sizdən soruşuram! Nə ixtiyarla?? Ayaqlarınızı qıraram bir də mənim otağıma keçsəz!! – bu hədələrlə başı üstünə qaldırıb fırlatdığını ikinci qatdan  hollun döşəməsinə vızıldatdı. Düz Martanın ayaqları altına düşmüş əskinin nə olduğu bəlli oldu – Kürənin cins şalvarı idi.

Əlləri qoynunda durub bu dəliliyi seyr edən Sarışın nə qədər sakit görünürdüsə, Marta bir o qədər həyəcanlı və narahat idi. Sarışın aşağıdan yuxarı nifrətlə dolu bir baxış fırladıb

- Sakit olacaqsan? – soruşdu.

Ona qətiyyən fikir verməyən adam ildırım kimi çaxmağa davam edirdi:

- Hanı mənim cırıq cinslərim? Heç biri yoxdur! Əvəzində tapdığım bunlar oldu! – barmağını yerə atdığı şalvara tuşladı – bu nə axmaq klassik stildi doldurmusuz şkafıma?! – və nəfəsini dərmədən yeni tirada – bu nə axmaq saç düzümüdür??

Barmaqlarını saçının altına keçirib onları dik yuxarı qaldırdı və bağırdı:

- Suckz!  (5) Məni bu günə kim salıb? Kim salıbsa o cavab verəcək! Hanı mənim irokezim? Bu nə axmaq kürən saqqaldır?! Mən həmişə espanyolka saxlamışam. Pirsinqlərim hanı? Bu nədir? Mən özümü tanıya bilmirəm!!

Guruldayan monoloqu Sarışının amiranə səsi kəsdi:

- Sakit ol, İrokez. Biz də səni tanıya bilmirik. Heç vaxt da tanıya bilməmişik. Nə səni, nə onu. İstəyəndə gəlirsiz, istəyəndə gedirsiz. Sizlərin heç birini heç vaxt tanıya bilməmişik. – sonuncu sözləri rişxəndlə dedi.

Marta tam şaşqın vəziyyətdə durub əllərini ova-ova gah Sarışına, gah İrokezə baxırdı. Bu iki gəncin baxışları arasında göydə oynayan nifrət qığılcımları az qala ətrafdakı hər şeyi yandıracaqdı. Bu vaxt İrokez pillələri iki bir, üç bir enib bayaq hollun döşəməsinə vızıldatdığı cins şalvarı qapdı. Heç nə demədən yuxarı cumub qapını ardınca çırpdı. Qapının çırpılması ilə vəhşətli musiqi də kəsildi. Bayaqki gurultu ilə uyuşmayan qəribə sakitlik çökdü. Fırtınaqabağı sakitliyə bənzəyirdi. Hər halda hollda yanaşı durub dinməzcə yuxarı baxan o iki nəfər belə düşünürdü.

Bir müddətdən sonra qapı yenidən açıldı. İrokez çiyninə keçirtdiyi ağır idman çantasını məhəccərə vura-vura aşağı endi. Həmən şalvar əynində idi, amma dizləri, dizdən yuxarı və aşağı hissələri kəsilərək tanınmaz vəziyyətə salınmışdı. Kürənin çox sevdiyi göy futbolka üstündə kəllə şəkli olan qara mayka (boksyorka)  ilə əvəz olunmuşdu. Qollarında dəri qolbaqlar, boynunda ağır dəmir zəncir, gözündə qara eynək vardı. Saçını bacardığı kimi darayıb başının ortasındakı pipiyi bərpa etmişdi, saqqalı xüsusi tərzdə qırxmış, qulaq pirsinqlərini tapıb taxmışdı. Divana bir təpik vurub

- Mən azadlıq istəyirəm! – bağırdı.

Hər ikisi baxışları ilə onu lal-dinməz müşayiət edib, qapıya qədər ötürdülər.

- O göy ənginlik məni gözləyir. Dəniz istərim, sonsuzluq, təhlükə, qeyri-müəyyənlik. Dərin!... kütləsi ilə bassın məni, boğsun, ağırlıq istərim, duymaq istərim, duymaq! – durdu, dönüb barmağını onlara tuşladı – Sizin ikinizisə görmək istəmirəm! – bu sözlərlə çıxdı qapıdan.

Marta Sarışına qısılıb

- Hara getdi görəsən? – soruşdu.

- Cəhənnəmə! Sualtı üzgüçülüklə məşğul idi bir vaxt. Yəqin ki, ora.

- Kürən də?

- Kürən serfinqi üstün tuturdu. Hər ikisi dəniz dəlisidi. Su stixiyalarıdı.

- Başqa cür olsaydı təəccüblənərdim mən. Yunq psixologiyasında şüuraltının simvolu məhz sudur....

- Ya disforiya görərsən bunda, ya tam mənasında kuraj. Bəzən fikirləşirəm, onun çox ciddi beyin problemi var...

- Beyin problemi sözsüz var, yoxsa bu ikiləşmə hardandı?

- Yox, mən başqa şey nəzərdə tuturam. Amiqdalada problem olan şəxslərdə belə olur, qorxuya cavabdeh beyin hissəsidir. Görmürsənmi hərəkətlərini? Qorxu hissi yaddı ona.

- Qorxu hissi yaddı.... – onun son sözlərini təkrarlayan Marta sanki yuxudan ayıldı – Desperado!  (6).  Biz özümüzü ondan qorumalıyıq, əzizim....

Sarışın fikirli-fikirli qıza baxıb üzünü çevirdi. Ağır-ağır pillələri qalxıb öz otağına sarı yönəldi. Marta pərişan halda onun ardınca:

- Ey, bəs biz getməliydik axı!.... planlarımız vardı..

- Heç yerə getmirik.

- Hm... – qayıdıb yenidən divana oturdu, əllərini sinəsində çarpazlayıb fikrə daldı. Fikirlərindən bir nəticə hasil olmadığına əmin olduqdan sonra qalxıb  Sarışının ardınca yollandı.

~ ~ ~

Axşamüstü şəxsiyyət ikiləşməsinə məruz qalmış dostları evə qayıdanda  hollda bir kəsi tapmayıb ikinci mərtəbəyə qalxdı. Evdəki məzar sükutundan hətta deyəsən ürpəndi də. Yuxarıdakı üçüncü otaq onunku idi. Çantasını ora atıb qayıtdı, birincinin – dostunun yataq  otağının qapısı önündə durdu.  Yumruğunu düyünləyib taqqıldatmaq  istəyəndə nəsə fikirləşib əl saxladı. Geri çəkilib məhəccərə söykəndi, uzun-uzadı qapıya baxdı. Sanki nəsə bir tilsim vardı qapıda və o, baxışlarıyla bu tilsimi sındıracaqdı. Sonra qətiyyətlə irəli yeriyib taqqıldatdı. İçəridən hənirti gələndə

- Təksən? – soruşdu.

- Yox – eşidən kimi dönüb yanaşı otağa – emalatxanasına keçdi.

Holla bir də ev sakinlərinin orda olduqlarını bildikdən sonra gəldi. Qoltuğundakı “Esquire”-ı  (7)  jurnal masasının üstünə atıb sofaya çökdü. Yerində qurcandı, heç cür rahat poza tapa bilmirdi. Axırda ayaqlarını qaldırıb masanın üstünə qoydu və jurnalı götürüb vərəqləməyə başladı. Özünü burda təkmiş kimi aparırdı. Qarşısındakı iki nəfərin maraqla onu izləməsinə məhəl qoymurdu. Onlarınsa marağı səbəbsiz deyildi. Dostları dənizdən sonra salona getmiş, əvvəlki qiyafəsini bərpa etmişdi. Başının yan tərəflərindəki saç tamamilə qırxılmış, ortadakılar gellənib, briolinlənib qaldırılmış, irokez düzümünə salınmışdı. Tatu da döyülmüşdü, qolları, çiyinləri müvəqqəti tatu ilə örtülmüşdü.  Qartal, ilan, pantera başı və müxtəlif mistik simvolların arasında “variabilitas”  (8)  sözü diqqəti cəlb edirdi. Burun pərəsinə, qulaq seyvanına, qaşına yeni pirsinqlər taxılmışdı. İrokez qayıtmışdı, bir sözlə.

Maraq dolu baxışları üzərində sanki indicə hiss etmiş kimi başını qaldırdı. Onlara baxıb dişlərini ağartdı. Ağzını açıb dilini göstərdi. Balaca, girdə parıldayan metalın biri də burda idi, dilin üzərində. Sonra qara maykasının sağ çiynini saldı. Burda da daha birisi – sinəsinin dərisinə bənd edilmiş kiçicik halqa.

Üzünü Sarışına tutub:

- Mon cher (9), bəyəndiniz, bilirəm! Gözlərinizdən görürəm ki, belədir. – “bəyəndinizmi?” soruşmazdı.  Belə suallar verməzdi heç vaxt, başqasının fikri onunçun əsas deyildi. İmperativlərlə danışar, müsahibinin yerinə qərar çıxarardı.

- Bizi təəccübləndirmək istəyini burax – dostundan cavab gəldi.

- Bəyəndiniz amma.

- Sözsüz, bəyəndik, cənab Epataj. – o da İrokezin təbiətini bildiyi üçün belə vaxtlarda əsəblərini qoruyub əlüstü razılaşdığını bildirərdi.

Cənab Epataj razı halda özünü divanın söykənəcəyinə atdı.

- Amma tələsdin bir az. Gəldiyin elə dünəndi, bu gün artıq xarici görünüşünə mükəmməl əl gəzdirdin. Çox tələskənsən.

- Tələskən yox, sadəcə prokrastinator deyiləm, bu günün işini sabaha qoymağı sevmirəm.

- Çoxdandı yox idin...  – Sarışının daşdan yonulmuş heykəli xatırladan sifətində hər hansı bir emosiyanı ovlamaq çox çətin idi.

- Hə, çoxdandı... – fikirli-fikirli nəzərlərini Martanın üzünə dikdi – amma mənə elə gəlir, hər gün burdaydım, siznən.., deja vu (10) məni dəli edir.. 

Sarışının emosiyaları sanki indi qayıtdı özünə, qeyzlə onun sözünü kəsib dedi:

- Ax belə!... qoy onda mən də hiss etdiklərimi deyim. Səninlə birgəyaşam o qədər sarsıdıcı, o qədər sürprizlərlə dolu və gözlənilməz ki, məndə dediyinin tam əksi müşahidə olunur.

- Jamais vu!  (11) – İrokez dəli kimi gülməyə başladı.

- Sus! Axmaq!

- Bura bax, məndən əl çək.  Sadəcə sənin kimi olmadığımı qəbul elə. Mən sənin haqqımdakı təsəvvürlərindən daha genişəm, anla bunu! Sən birinin həyatını yaşarsan, mən ikisinin, heç bilməm də onlardan hansı əsl mənəm. Sən özün məlumatlandırdın ki o ikinci haqda məni... – səsinin tonunu salıb əlavə etdi – Bəzən mənə elə gəlir, ana bətnində olanda öz əkiz  tayımı udmuşam..

İrokez danışanda göz kontaktından yayınardı. Kürən də müsahibinin gözünə dik baxmazdı, amma o belə deyildi, gözlərini qaçırar, bəzən müsahibinin üzündə fiksə edər, yenə qaçırardı. Uzaq nöqtələrə zillənərdi daim. İndi Sarışın nə qədər çalışsa da onun baxışlarını tuta bilmirdi.

- Sənin məntiqsizliyin yeni şey deyil. Öyrəşdik artıq..

- Məntiqsizlik niyə?.., pantonallıqdır. Sizlərin harmonik, əvvəlcədən şərtləndirilmiş tonallıqdan mənim qulaqlarım batır. Mən epifanik bir şeylər istərəm ki, tabloya köçürüm. Yoxdur!  Yaşam tərzinizə ki!..  çox sıxıcı və bayağıdır. Sizlə birlikdəlikdən,bu darıxdırıcı olumdan dəh-şət-li   də-rə-cə-də bezmişəm – sözləri hecalara ayırıb, əllərini də geniş açaraq dəhşətin dərəcəsini göstərdi – İç dünyam heç nə ilə qidalanmır.  Yaradıcı potensialım necə sönməyib, fırçam necə qurumayıb hələ..., məəttələm. Bataqlıq böcəklərisiz. Sizin bu lal durğunluğu təlaşınla şərafətləndirmək istərsən..

Sarışının onu tərs-tərs süzdüyünü görüb əlavə etdi:

-Yaddaş fayllarını arabir silməyi tərcih edirəm, burda qəribə və mühakimə ediləcək bir şey yoxdur.

Araya üzücü sükut çökdü. Marta rom süzmək üçün qalxıb bara yaxınlaşdı.

İrokez paltar xışıltısı gələn tərəfə üzünü tutub

- Mənə heç nə süzmə - dedi.

- Heç fikrim də yox idi.

İrokez ona məhəl qoymayıb Sarışına döndü:

- Sənin problemin bilirsən nədədir?..əsas problemin.

Martadan rom qədəhini qəbul edən Sarışın sual dolu nəzərlərini onun üzünə dikdi.

- Sən hisslərlə dil tapa bilmirsən heç cür. Onlara münasibətin kökündən səhvdir. Sən onları dəyişməz bilirsən. Yanlış yanaşmadır. Bir dəfə anla, hisslər konstant deyil, sabit əmsallar deyi, fakt da deyil. Onlar dəyişkəndi. Sən bunu başa düşmürsən, ona görə tablolarında həyat yoxdur. Sən alovun kölgəsini çəkirsən, özünü yox. Alovu verməkdə acizsən., çünki alov duyğudur, dinamikadadır, sənsə susqunluq, ətalət, süstlük axtarırsan. Günəşə də arxadan baxırsan, şəfəqlərini görmürsən.

Ayağa qalxıb əllərini dar cins şalvarının ciblərinə dürtdü. Az qala bağıra-bağıra əlavə etdi. Sanki sakit desəydi anlaşılmayacaqdı dedikləri.

- Sənin rəsmlərində həyat yoxdur, ehtiras yoxdur, ruh yoxdur! Ölüdür çəkdiklərin! Dənizlər dalğalanmır, quşlar oxumur, güllər açmır, insanlar nəfəs almır. Sən leş və məzarlıq çəkirsən, həyat yox! – və dediklərini birnəfəsə belə yekunlaşdırdı – Sənin çəkdiklərin bir impotentin özünü aldatmasıdır. Rənglərinin erektil gücü və funksiyası çoxdan sönüb, heç kəsi çağırmır onlar, heç kəsdə iştah oyatmır.  Ah, mən hələ təkrarları demirəm! Daim təkrarlarsan özünü, o bozluğu, o boşluğu!...

Sarışın onun üzərinə atılıb parçalamağa hazır idi, çünki dediklərində həqiqət vardı. Bu vaxta qədər ona xidmət edən sakitliyi və tolerantlığı onu tərk etmiş, hövsələsi daralmış, gözləri alacalanmışdı. Barmağını odlu nitqini yenicə tamamlamış natiqə tuşlayıb uca səslə dedi:

- Bəli! Və sən depersonalizasiyanın ən yüksək mərtəbəsindən mənə ağıl öyrətməyi özünə borc bilirsən. Sən! Sən, kimin ki, cızma-qarasında əsas işlənən - dekonstruksiya, fanilik, ölüm və yoxluq mövzusudur!?? Məndə ölüm tematikası səndəki qədər qabardılmayıb. Sən! Sən... – nalayiq sözlərlə onu bir xeyli bəzəsə də ürəyi soyumaq bilmirdi.

Dostunun söyüşlərinə acı gülüşlə cavab verən İrokez dinməzcə durub başını bulayırdı.  “Lal, durğun bataqlıq böcəklərini” süstlükdən çıxarıb dilləndirməsindən müəyyən qədər məmnun idi deyəsən.

Sarışın elə hey yağdırırdı:

- Sən öz çürümüş eqonun iyindən gecələr necə yata bilirsən ümumiyyətlə?! Məni o qoxu bir verstdən vurur. Sənin özündən xəbərin varmı barı?...

- Necə də axmaqsan.. Heç nə başa düşmədin. Qotik üslubda çox işlədim, doğru. Amma mənim fırçamdan süzülən ölüm də gözəldir, həyatın təbii sonluğu kimi. Sənin ifadə etdiyin həyatsa donuq, cansız və ölüdür. Mənim çəkdiyim ölüyə də baxanda bir dəqiqə qabaq canlı olduğu duyulur. Canlı idi, yaşayırdı, qadınlara göz vururdu, anladın? Bir an öncə onun damarlarında isti qanın cövlanına inanırsan, həyatın azca əvvəl onu tərk etdiyinə şübhən olmur. Sevgi və hərarət görürsən. Qoy lap faniliyə, ölümə, zülmətə sevgi. Sevgi elə sevgidir. Məhz o hiss əsəri sevdirir seyrçiyə. Səndə o yoxdur!  Sevginin skeletidir səndəki, özü yox. Sən yaratmırsan, anlaşılır?! Sən sadəcə kağız korlayırsan... yox, zorlayırsan kağızı, bakirliyini pozursan. O kağız sənin fırçanın onun üzərində mənfur gəzintisindən..., yox, taptantısından qabaq daha gözəl idi,.. öz ağlığı ilə.., daha qiymətli idi.., sənsə onu korladın...

Sarışın sanki ayaqüstü infarkt keçirirdi. İndi heç deyəsən əsəbiləşmirdi də. Nəzərlərini bir nöqtəyə dikib oturmuşdu. Hətta dostunu dinləyib-dinləmədiyini də anlamaq çətin idi. İrokez kolbadan buz götürüb suya atdı, qarışdıraraq buz parçalarının suda bir-birinin ardınca fırlanmasına vaxdı.

- Dinamikada çəkmirsən həyatı. Anı saxlayıb, buz dolabına atırsan sanki, sonra çıxarıb dondurulmuş şəkildə təqdim edirsən, dadı-duzu qaçmış.. Ona görə uğur qazanacağını sanma.. – stəkanı başına çəkdi. Sərin su sanki içindəki püskürtünü söndürdü bir az.  – Bir də şübhələrə və suallara yer qoymama var. Özünə tam arxayın işləməlisən. Necə qəbul ediləcəyi maraqlandırmamalıdı səni. Həyatı olduğu kimi verməyi bacarmalısan, xoş getmək naminə yox. Bunu bacarmırsan. Şübhələr və qorxu parçalayır səni.

Sarışına tez sönən, ruhdan düşən, zəif adam demək olmazdı, amma İrokezin söylədikləri  reallıqla o qədər  uzlaşırdı ki,  o izahat uğursuzluğunun səbəblərini axtararkən gəldiyi nəticələrlə o qədər eyniyyət təşkil edirdi ki, ürəyi sıxıldı. Heç bir söz demədən durub emalatxanasına keçdi. Bir qədərdən sonra qayıdıb İrokezə müraciətlə:

- Belə ağıllısansa məsləhət vermə, əməldə göstər, konkret olaraq. Ümumi danışdıqlarını özünütərif kimi qəbul etdim. Seyrçi zövqünü oxşamağın yollarını göstər, baxaq.

İrokez gözləri yaşarınca güldü.

- Göstərməkmi? Əməldə? Bu, hərf yazmaq deyil ki, əlindən tutub öyrədim. Mən  baxmağı, görməyi necə öyrədə bilərəm?..

- Onda mənə ibrət dərsi keçməyi burax. Boş məsləhətləri özünə saxla.

İrokez başını bulayıb emalatxanaya keçdi, Sarışın da ardınca.

~ ~ ~

Master-klass bir neçə gün davam etdi. Sarışın üçün bu, alçaldıcı aksiya olsa da dözürdü, çünki çox şey öyrənirdi. İrokez Kürənin uzun illər boyu qazandığı təcrübəni, onun ideyalarını paylaşır, sənətin incəliklərini bölüşür, mövzular qoyur, hətta sxematik işləmələr edirdi, rəsmə həyat, işıq gətirmək üçün nələr lazım olduğunu söyləyirdi. Bunları bir dost kimi, təmənnasız edirdi. Kürən belə bir addım atmazdı, sənətinin sirrlərini açmazdı heç zaman. O, biliklərinə çox qısqanc yanaşırdı. Əsas əsərlərinin bəzilərindən nəinki söz açmamış, onları heç üzə də çıxarmamışdı hələ, gizlətmişdi. Ona görə Sarışın İrokezin səxavətindən geninə-boluna istifadə edirdi.

Beləcə bir müddət davam etdi. İrokezlə Sarışın arasında müəyyən qədər rəvan münasibət bərqərar olsa da Marta ilə gizli konflikt şəraitində yaşayırdılar. Daimi atmacalar, sancmalar, familyar xitab formaları, qarşılıqlı hörmətsizlik və saymamazlıq. İrokez evdə olduğu vaxtın çox hissəsini hollda keçirər, Kürəndən fərqli olaraq rəsm çəkməzdi. Əgər Sarışınla deyildisə, yuxarı qatdakı emalatxanada mastixinlə rəng qatışıqları düzəltməklə məşğul olardı.

~ ~ ~

Bir gün axşamüstü mənim yorğun-yorğun, asta-asta gecə saatlarına süründüyüm vaxt Sarışın qolunu rəfiqəsinin belinə dolayıb yüngül şam yeməyində içdikləri brendinin təsirini daha uzunömürlü etmək üçün bir-birinin qulağına nələrsə pıçıldayaraq pilləkənlə ikinci mərtəbəyə qalxırdılar. Sarışının otağının önündə ayaq saxladılar. Onun yanındakı Kürənin emalatxanası, sonrakı – ikinci yataq otağı idi. Emalatxananın qapısı azacıq aralı idi. Əhəmiyyət vermədilər, onların zənninə görə İrokez gecələr burda olmurdu. Əgər gecə yarıya qədər hardasa veyllənmirdisə, deməli öz yataq otağında uyuyurdu. Məhəccərə söykənib durdular. Sarışın qızın gur saçlarını yuxarı qaldırıb, gözəl çöhrəsinə, incə boynuna tamaşa edirdi. Martanın dərisi o qədər zərif idi ki...  barmaqlarını dodaqlarının konturunda gəzdirdi. Hollda, şam işığında nə qədər sakit, hüzurlu görünürdüsə, indi bir o qədər həyəcanlı dəydi gözünə. Nəsə narahat edirdi onu sanki, sözlü adama oxşayırdı.

- Gəl başqa bir ev kirayələyək, çıxaq burdan. Birgə yaşayarıq, ikimiz. Mən bu dəli ilə bir yerdə qalmaq istəmirəm.

Sarışın fikirli-fikirli Martanı özündən uzaqlaşdırdı. Marta – yox – dedi, qollarını onun boynuna dolayıb gözlərinin içinə baxdı.

- Niyə dinmirsən? Mən ondan qorxuram, başa düşürsən?

- ...

- Gecə yuxum ərşə çəkilir. Elə bilirəm, gözlərimi yumsam gəlib başımı üzəcək.

- Tək yatmırsan ki, qorxasan...

- Səninçün də qorxuram. Gəl gedək burdan, nolar....

Sarışın qızın qollarını boynundan açıb otağına doğru itələdi.

- Sakit ol. Hər şey yaxşıdır. O həmişə aqressiv olmur ki... tutmaları olur, keçir. Onu da tək buraxa bilmərəm burda. Söz verirəm ki, sənin başından bir tük də əskik olmayacaq.

Marta köks ötürüb ağır-ağır dilləndi:

- Söz verirsən... qeyri-adekvat biri ilə qonşuluqda təhlükəsizliyin təmininə söz vermək gülünc gəlir mənə... Axı o bura, sənin evinə hardan gəlib çıxdı?

- O da rəssamdır axı, eyni stildə işlədiyimiz bilirdi, özü soraqlaşıb tapıb məni. Demişdi ki, qalmağa yeri yoxdur. Mən tək yaşayırdım, təklif etdim ki, burda qalsın, emalatxana da düzəltdim onunçun.  Bir yerdə işləmək maraqlı idi. Onun normal, sakit vaxtları da var, hamı kimi olur.

- Nahaq razı olmusan evində yaşamasına..

- Dramatikləşdirmə. Hər şey yaxşı olacaq.

Martanın tərsliyi tutmuşdu. Sözlərinin Sarışına təsir etmədiyini görüb əsəbiləşirdi. İnadla başını tərpədib:

- Yox, yaxşı olmayacaq – dedi. – Mən bunu hiss edirəm....Bilirsən nə var? Sən qal burda, nə qədər istərsən. Mən gedirəm. Elə günü sabah. – onun qətiyyəti müzakirəyə yer qoymurdu - Hə, sabah səhər yığışıb gedəcəm.

Sarışın başını aşağı salıb dinmədi. Marta onun tutulduğunu görüb üzündən öpdü.

- Birdəfəlik getmirəm ki.. Qayıdacağam. İndi çox narahatam, getsəm yaxşıdır. Onu görə bilmirəm...

Öz odalarına keçdilər. Onlar gedən kimi yanaşı otağın aralı qapısı arxasından bir kölgə səssizcə içəri, qaranlığa adladı.

~ ~ ~

Səhər erkən Martanı yola salıram. Sarışın heç holla da düşmədi, elə yataq otağının qapısında öpüşüb ayrıldılar. Hiss olunurdu ki, Marta gecəni pis yatıb. Gözlərinin altı torbalanmış, dərisi solmuşdu. Yanımdan keçəndə mənə gözucu nəzər salıb sağollaşdı sanki. Əynində ağ plaş, boynunda donunun rənginə düşən güllü nazik yaylıq vardı. Qapıdan çıxanda əl atıb asılqandan çətirini götürdü.

Heç xoşlamıram vida mərasimlərini... ümumiyyətlə, kiminsə evi tərk etməsini.... Çıxıb gedirlər, qayıtmırlar bəzən. Ya istəmirlər, ya bacarmırlar. İstənilən halda günahı məndə görürlər amma, guya mənim ucbatımdan qayıda bilməyiblər..

Sarışın tənbəl-tənbəl gərnəşib birinci mərtəbəyə endi. Heç bir şey olmamış kimi mətbəxə keçib özünə kofe dəmlədi. Sonra hollda kiçik masa üzərinə atılmış qəzetlərə nəzər salıb emalatxanasına doğru yönəldi. Oturub İrokezi gözləməyə başladı. Onun çəkdiyi eskizlərə baxdı. İşləyib tamamlamalı idi onları. Dəyərli əsərlər alınacaqdı və ikinci fərdi sərgisində nümayiş etdirə biləcəkdi. Bundan güvən duyurdu. İlk sərgisi uğurlu alınmamışdı. Ümumiyyətlə işlərinə maraq az idi və satış da demək olar, yox idi. Kürən onun qədər məhsuldar işləmir, az çəkirdi, amma əsərlərinin hamısı öz alıcısını tapır, baha qiymətə satılırdı. Sərgisi olmamışdı, alıcılar evə gəlir, işlərini burda bəyənirdilər. Sarışın bilirdi ki, dostunun yüksək qiymətləndirilən bir neçə əsəri var. “İncilərim” deyirdi onlara. Bəzilərini Sarışın görmüşdü. İş prosesini isə izləyə bilmirdi, çünki o rəsmləri Kürən yuxarıda, öz emalatxanasında çəkirdi və ora adətən heç kəsi buraxmırdı. Ən çox alıcı marağı oyadan məhz bu 5-6 əsər idi.

Ona Kürənin deyil, məhz İrokezin yardım göstərməsi birinci ilə dost münasibətlərinin olmasına baxmayaraq (son vaxtlar soyusa da), ikinci ilə yaxınlaşmaya gətirirdi.

Sarışın hollda oturub kofe içə-içə fikirləşirdi. Kürən/İrokez cütlüyünün onun həyatında oynadığı rol onu narahat etməyə bilməzdi. Şəxsiyyət ikiləşməsi olsa da onları bu evdə hamı iki ayrı insan kimi qəbul edirdi. Və onların arasında son zamanlar müşahidə olunan oxşarlıq Sarışını məyus edirdi hardasa. İrokez əvvəllər incəsənətlə , rəsmlə maraqlanmaz, bunu cansıxıcı iş hesab edərdi, İndi isə Sarışınçun eskiz çəkir, mastixinlə rəng qarışdırırdı. Eskizlər əsasən Kürənin əsərlərinin ideya qayəsini əks etdirirdi. Kürən də öz növbəsində başlamışdı onun kimi danışmağa, onun tək ötkəm, səbrsiz olmuşdu.

O qədər fikirlərə qərq olmuşdu ki,  kiminsə gözünün qabağında peyda olmasını o an sezmədi. Diqqətlə baxanda qarşısındakı adamın Kürən olduğunu gördü. Üzündəki ifadələr külək qovan yarpaqlar tək ard-arda peyda olub çəkildilər. İlk əvvəl təəccüb yarandı, şaşqınlıq, sonra peşmançılıq və nəhayət nifrət. Kürən deyildi gözlədiyi.. O isə səhər tezdən ayılıb üzündə bəzi korrektə işləri aparmış, başındakı kəkili yatırtmış, espanyolkanı tam qırxmış, pirsinqləri çıxarmışdı. Tatulara heç nə edə bilmədiyindən əsəbi idi. Bir əli cibində, o biri əlində İrokezin dizlərini cırdığı şalvar.

- Məni bu günə kim salıb? Şalvarımı kim doğrayıb?

Sarışın bu iki şəxs arasında dilmanc olmaqdan sıxıldığını göstərmək üçün üzünü yana çevirdi.

- Otağımın divarları doludur “Hate! Hate!”  (12) kəlmələri ilə. Kim yazıb??

- Kim yazacaq? İkinci sən. Başqa Sən edib, o dəli!

Birini gözlədiyi halda ikincinin gəlməsi və bu azmış kimi boşboğazlıq etməsi  Sarışını zinhara gətirdi.  Söhbətin uzanmasında heç bir marağı olmadığını göstərmək üçün qalxıb hollu tərk etdi. Martanın yoxluğu indi daha kəskin hiss olunurdu.

~ ~ ~

Günlər ötürdü.  Sarışın həm qız üçün, həm də İrokez üçün darıxırdı. Bir tendensiya hiss etmişdi və onu yoxlamaq üçün müəyyən addımlar atılmalı idi. Ona elə gəlirdi ki, İrokez məhz Martanın burda qaldığı günlərdə peyda olur. Marta yoxsa, İrokez də yoxdur. Ona görə belə bir fənd işlətdi günlərin bir günü.  Kürənin ikinci mərtəbədə olduğundan və onu eşidəcəyindən əmin olduqdan sonra öz otağının qapısını açdı. Martanın nömrəsini yığıb, uca səslə danışmağa başladı. Qızı geri çağırır, darıxdığını deyirdi. Nəhayət, Marta gələcəyinə söz verdi.

- Nə vaxt? Sabahmı? Ou, nə gözəl!.. Səhər gəl, yaxşı? Oldu, gözləyəcəyəm.

Yanaşı otağın qaranlığında kiminsə dodaqları qaçdı, yüngülləşmiş kimi dərindən köks ötürüb pıçıldadı: “Sahillər acdı...”

~ ~ ~

Səhər Marta gələn kimi duş qəbul etməyə getdi. Çıxanda Sarışının hollda onu gözlədiyini gördü. Qucağına alıb firlatdı rəfiqəsini, üzünü onun tələsik fenlənmiş yaş saçları arasında gizlətdi.

- Darıxmışdım yaman..

Marta onun qucağından nigaran halda ikinci mərtəbəyə boylandı.

- Şokoladlı pudinq və sufle almışam. Yaşıl çay tədarükünə necə baxırsan?..

Bir müddətdən sonra ikinci qatdan eşidilən vəhşi musiqi sədaları onları mətbəxdən çıxmağa məcbur etdi. Yenə Menson oxuyurdu.

- Hm... – birinin üzündə sevincqarışıq məmnunluq ifadəsi vardı.

- Uff... – o birisi üz-gözünü turşutdu – Bəs mənə telefonda deyirdin gedib?

- Getmişdi, yox idi. Qayıdıb yəqin, elə indicə..

Marta əsəbi hərəkətlə çantasını eşələyib siqaret qutusunu tapdı. Vogue-dən birini çıxarıb damağına qoydu.

- Ümid edirəm, məni aldatmırsan. Hə, ümid edirəm... – siqaretini yandırıb tüstünü göyə üfürdü – Onsuz da yenə çıxıb gedəcəm, qalan deyiləm. Mən..

Sarışın onun sözünü kəsdi:

- Dedim ki, aldatmıram. Mən onun bu gün qayıdacağını hardan biləydim? Yoxsa heç çağırardımmı səni?

- Yaxşı... inandım..

Nə o gün, nə sabahı gün səhər İrokez otağından çıxmadı. Marta qayıdan gün Sarışınla birgə şəhərə gəzməyə getmişdilər. Evə dönəndə soyuducudakı bir şüşə brendinin və ət ruletinin yoxa çıxdığını gördülər.  Sabahı gün günorta üstü  Marta əynində kalazirisi  (13)  xatırladan  uzun dar köynək, köpək balığının dişindən hazırlanmış həmayil  boynunda, ovcunda müdafiə işarəsi ( © ), lavanda ləçəklərini büsthalterində gizlədib ağır-ağır ikinci mərtəbəyə, İrokezin emalatxanasına qalxdı. Sarışın evə sərxoş qayıdıb öz otağına çəkilmişdi. Axır vaxtlar çox içir, Martanın tənələrini qulaq ardına vururdu.

Qapını barmaqlarının ucu ilə taqqıldadarkən gözü bərabərindən bir qədər  aşağıda əvvəllər heç görmədiyi və  yəqin ki, bu gün səhər cızılmış  “infanta”  (14) sözü diqqətini cəlb etdi. Qapını açan olmadı. Bir də döydü, içəridən heç bir hənirti eşidilmirdi. Nə edəcəyini bilmədi. İstədi qayıtsın, amma sonra bütün cəsarətini toplayıb qapını itələdi.

Günorta saatları olmasına baxmayaraq içəri yarıqaranlıq idi. Otaqdakı ağır sıxıcı hava ruh düşgünlüyü yaradır, adamı tezcə buranı tərk etməyə təhrik edirdi. Gözləri bu tutqun, boğuq mənzərəyə öyrəşənə qədər bir neçə saniyə keçdi. Nəhayət yalnız indi otağın ortasında, kətildə, arxası ona tərəf oturmuş İrokezi gördü. Ayaqları çılpaq idi, kürəyinə şal atmışdı. Qarşısında üstü cürbəcür ləvazimatla dolu masa vardı. İrokez heykəl kimi kirimişcə oturub heç bir həyat əlaməti nümayiş etdirmirdi. Qonağı olduğunu duymamış deyildi, amma nə qonağı içəri dəvət etmək, nə dönüb kimliyilə maraqlanmaq, nə jestlə salamlaşmaq, heç nə... heç bir reaksiya göstərmədən oturduğu yerdən qımıldanmırdı.

Marta əvvəl peşmançılıq hissi keçirtdi, amma sonra fikirləşdi ki, artıq gəlib, iki addım qabaqda müqəvva kimi oturan qonaqsevməz mizantrop gələnin məhz o olduğunu təxmin edir və indi peşmançılıq çəkməyin mənası yox artıq. Ona görə də sakitləşib maraqla ətrafı nəzərdən keçirməyə başladı. Otağın ağır, basıcı aurası və mübhəmliyi  “iş yeri belədirsə, gör onun yataq otağı necə sirrlidir...”  qənaətinə gətirdi qızı. Ətrafda dağınıq bir nizamın, yaradıcı xaosun, məxsusiliyin, eksklüziv təkrarsızlığın olması get-gedə bu yarıqaranlıq məkanı daha çəkici edirdi gözlərində. İndi getmək istəsə də ayaqları getmirdi. Marta əllərini arxasında daraqlayıb qapının yanındakı divara söykənib durmuşdu. Nəfəsini belə qorxa-qorxa çəkirdi ki,  otağın sahibini qəflət yuxusundanmı, yaradıcılıq axtarışındanmı oyatmasın, qoparıb bu tozlu məkanda olduğunu və tək olmadığını xatırlatmasın ona. Burda  Sarışının birinci qatda, hollun başında yerləşən emalatxanasındakı nizamın tam əksini gördü. Sarışın pəncərələrdəki südlü kofe rəngli pərdələri həmişə açıq saxlardı ki, işıq maneəsiz axsın içəri. Bu otaqda isə ağır qara portyerlər pəncərələri tam bağlamışdı. Holldakı iki iri, durna boğazlı vazın burda oxşarı, amma qara rənglisi qoyulmuşdu. Sarışındakı sürr  “Tamlıq” kompozisiyasının burda yan çıxıntıları sındırılmış, yəni tamlığı pozulmuş formasını gördü.  Aşağı tərəfində uşaq, cücərti, yuxarısında isə günəş təsvir olunan  “İşığa doğru” şəkli burada başaşağı vurulmuş, sözlər dəyişdirilərək  “Qaranlığa doğru”  yazılmışdı.

Diqqətini divardan asılmış qəmə cəlb etdi. Sarışının hədiyyəsi idi. Üstündə “Pax vobiscum”  yazılmışdı. Bu xəncər, üzərindəki  “Hamıya sülh”  sözləri və divar boyu nəzərə çarpan  “Hate, hate!”  kəlmələri ilə qəribə təzad təşkil edirdi.

Otaqda bir neçə molbert, üstü dolu üçayaqlı stollar, kətillər, boş çərçivələr vardı. Bir küncdə köhnə sekreter, yanında soba, o biri küncdə divanı əvəz edən köhnə çarpayı qoyulmuşdu. Masaların üstü fırçalar, rəng tübikləri, büstlər, eskizlərlə dolu idi. Otaq boyu səpələnmiş yarımçıq şəkillərin əlindən ayaq basmağa yer yox idi. Rəflər və ləmələr müxtəlif məhlullar, saxsı qablar, içində yastı şamlar olan dəmir şəbəkəli fiqurlar, kitablarla dolu idi. Stollardan birinin üstünə içərisində sarı və mavi məhlullar olan iri balonlar qoyulmuşdu. Çarpayının yan tərəfinə məlum olmayan məqsədlərçün  iki araba təkəri söykədilmiş, divardan şpatel, mastixin, qayçılar, xətkeşlər, uzun zəncirdə qəribə fiqurlar və Martanın başa düşmədiyi bir çox karastı asılmışdı. Otağın uzaq küncündəki qəribəlik onu mat qoydu. Taxta pilləkən qalxırdı otaqdan, amma hara? Pilləkən bir nəfərlik bapbalaca meydançaya açılırdı, vəssalam. Ora qalxan tavana toxunmamaqçun başını əyəydi gərək. Heç yerə aparmayan pilləkən.... ya otağın içində eyvan.. Məqsəd nə idi onu quraşdırmaqda, anlaya bilmədi...

Yerdə iri, çirkli karton parçaları, külqabı, elektrik çaydanı və qulpu qırıq fincan vardı.

Marta qarşılanmadığına görə müəyyən qədər pərt olsa da gəlişinə peşman deyildi. Hər dəfə bu qapının önündən keçəndə “görən içəridə nə var?” marağını ödəmişdi.

Heyranlıqla yarımçıq tabloları izləyirdi ki, qəfildən eşitdiyi boğuq səs onu çaşdırdı.

- Bura gəl.

Durduğu yerdən qımıldanmadıqda boğuq səs bir də eşidildi:

- Yaxınlaş.

Qulaqlarına inana bilmirdi. Onu çağırırdı. Sanki buradakı o boğuq toran sükunəti pozmamaqçun pişik kimi səssizcə otağın sahibinə yaxınlaşıb arxasında dayandı.

- Yaxın gəl..., mənə yaxın.

Marta onun yanında durdu.

- Bir az daha.

Qorxa-qorxa üzərinə əyildi. Qəfildən nəsə hərəkət olsa cəld reaksiya göstərib aralanmaqçun  sağ ayağını bir qədər geriyə qoydu. İrokez stolüstü lampanı yandırıb qızın üzünü işıqlandırdı. Bu vaxt beynindən nə fikirlər keçirdiyi bəlli deyildi, amma Marta qaranlıq və ikilikdəliyin ona bəxş etdiyi fürsətdən yararlanaraq diqqətlə onu nəzərdən keçirtdi, hər cizgisini..., bir daha unutmamaq üçün sanki.. “İlahi, necə yaraşıqlıymış.... heç fərqində olmamışam...” İtələyici, soyuq bir cazibə vardı bu kül rəngli çöhrədə. Həm çəkir, həm də uzaqlaşdırırdı. Marta bu dilsiz danışan baxışlar altında əzildiyini hiss etdi, dikəlib üzünü qaranlığın rübəndində gizlədi.

Boğuq səs davam etdi:

- Mən tanıram səni. Sən inkvizitor kibritindən yox, çılğın nəvazişdən alovlananlardansan.

Qonaq nəbzini dabanlarında hiss edirdi.

- Mən səni tanıram, heç kəs yox.

- ...

Lampanı yerinə qaytardı.

- Bu gecə də biznən qalacaqsan?

- Hə.

- Onunla.... Səni özününkü sanır, qarderobundakı pencəyi kimi. Gecəni bir yerdə keçirtmək tanımaq deyil hələ... və tanışlıq üçün kifayət qədər əsas da deyil.

Marta nə deyəcəyini bilmirdi.

- Onunla ortaq marağınız ola bilməz. Yəqin ki, hərə öz dilində danışır, öz dilində susur.... hərə öz aləmində. Müsahibinlə müxtəlif şeylər haqda düşünüb özünü eyni mövzunu müzakirə edirmiş kimi aparmaq gözəldir, bilirəm. Amma bu səhnə çox çəkməz, bezdirər. Yorulub usanacağın gün gələcək...

Qızın susub dinmədiyini görüb əlavə etdi:

- Özünə kənardan baxmısan?

- ...

- Güzgü qarşısında durduqda  “səni sevirəm” deməyi unutma.

Marta karıxdığını gizlətmək üçün barmağındakı üzüyü oynatmağa başladı. Çıxarır, taxır, yenə çıxarır, yenə taxırdı.

- Nə istəyirsən sən?

- Mən?

- Sən. İstədiyini de. İndi, elə bu dəqiqə.

- M-mən?... mən... heç nə. Heç nə istəmirəm mən. – qonaq kəkələdi.

- Yalan deyirsən.

- Heç nə istəmirəm. Bir də ki,.... mənə baş qoşma. Mən daimi bir şey istəməm. Bu gün istərəm, sabah yox.

- Burax uşaqlığını. Bundan sonra daimi istəyəcəksən., daimi olacaq  arzuladığın. İstərdin belə?

- Bilmirəm...

- Bil.

Martaya otağın ağır havası, qaranlıq haləsi arıq sıxıcı gəlmirdi.

- Niyə gəldin bu dünyaya, hə? Doğuluşun özün boyda bir haqsızlıq. Sən haqq dünyanın bir parçasıydın. Onu buraxdın, ordan qopub burda bitdin, haqsızlığa qovuşdun, bax bu gördüyün qaranlıq - əlini ətrafa açıb qucmaq istədi sanki qaranlığı – uddu səni, çirkaba bulaşdın. Niyə gəldin, qız? Ora yaxşı idi... Niyə gəldin axı? Bura ikiliklər dünyası, hər şey yalan, butafor. Burda sabit, konstant yox. Mən də ikiliyəm, bilirsən.  Mənim timsalımda ikiləşmə daha qabarıq təzahür etdi, ona görə nifrət obyektinə çevrildim.

Marta diqqətlə ona nəzər saldı. Əvvəl istədi etirazını bildirsin, sonra vaz keçdi.

- Biz ikiyik. Sağ və sol. Mən və o.

- Bilirəm.

- Sağ ya sol?

Marta sanki yuxudan ayıldı. Nələr eşidirdi? Onu seçim etməyəmi çağırırdılar?? Kimlə kim arasında?... Varlığın müxtəlif simalarımı? Diaqnozumu seçəcəkdi?.. Ah, aman allah, bu nə sayıqlayır? Məhz indi bu otağa girdiyində onu tərk etmiş rasional düşüncəsi qayıtmağa başladı. Qorxdu. Özü də gözləmədən ötkəm-ötkəm:

- Heç biriniz! – dedi.

- Hm... – anlaşılmadı o bunu gözləyirdi ya yox. – Yetkin və düşünülmüş cavabdı, mem. Nə sağlar umar, nə sollar küsər.

Sükut çökdü. Marta bu an hər şey verərdi ki, təki burdan qaçıb canını qurtara bilsin. Qəfildən amiranə tərzdə söylənilən

- Rədd ol burdan, gözüm səni görməsin! – sözləri sanki rəvac verdi getməyinə.  Arxasını İrokezə çevirmədən daldalı getməyə başladı. Qapıya çatıb dayandı. Əlini arxaya aparıb dəstəyi tapdı. Açıb çıxmaq istəyirdi ki, bayaqki uca ton onu saxladı.

- Dayan!

Durdu.

- Getmə! Sənə bir şəkil göstərəcəm. – kəskin hərəkətlə kürəyindəki şalı atıb ayağa qalxdı. Marta onun əynində bir tək ensiz slip olduğunu gördü. Qızın əlindən yapışıb otağın qaranlıq küncündəki üstü örtülü molbertə tərəf gətirdi. Marta onun ovcunun yandırıcı hərarətindən duksinib əlini çəkmək istəyirdi.

- Dur burda. – cəld hərəkətlə örtüyü rəsmin üstündən açdı. Marta heyrətdən içini çəkdi. Qarşısındakı qaranlıq məzarlıqda ağaran xaçların fonunda dedikcə füsunkar görünən qadın demon idi.

- Bu kimdi?..

- Al-Qul.

- Ou! Qəbiristanlıq orgiyalarında iştirak edib cəsədlərlə qidalanan şeytan..?

- Hə. Əslində sənsən bu.

Bədəninin soyuduğunu hiss etdi.

- Mən?? – bir də diqqətlə baxdı. Yalnız indi şəkillə özü arasında oxşarlığı sezdi.

- Sən. O səni belə görmüş.

- O? ... Bəs sən? Sən məni necə görürsən? Səninçün də şeytanam mən?

- Mənmi? Mən səni heç görmürəm də. – örtüyü yenidən şəklin üstünə atıb – Görmürəm mən səni! Heç görmürəm. Anladın? – bağırdı. Əli ilə qapını göstərdi – Di  çəkil get indi!! Rahat burax məni!

~ ~ ~

Marta yataq otağının qapısını aralayıb içəri baxanda Sarışını gözü bağlı çarpayıda uzanmış gördü. Səssizcə getmək istəyirdi ki,

- Gəl – eşitdi. – Yatmamışam, gəl. – çarpayının altından cin butılkasını götürüb qurtuldatdı və yenə əvvəlki yerində gizlətdi.

- Hardaydın?

- Mətbəxdə.

Sarışın ovcunu büküb barmaqlarının ucunu nəzərdən keçirtdi, sonra bir ayağını o birinin üstünə aşırıb yırğaladı, bir müddət səssizcə qaldıqdan sonra rəfiqəsinə baxmadan

- Hansımız yaxşıyıq? – soruşdu.

İkinci dəfə eyni axmaq sualı eşidən Marta acıqla

- İkinizə də... yox, üçünüzə də (!) nifrət edirəm!! – deyib qapını çırparaq otaqdan çıxdı.

Az sonra yanaşı otaqda stolun üstündən qaldırılıb qeyzlə qaranlığa tolazlanan mərmər press-papye qarşı divara dəyib ikiyə bölündü. Ardınca kiminsə ağrılı pıçıltısı yayıldı boşluğa:  “Mən sənin nidalarını öz inkarımla siləcəm, tanrı!”

~ ~ ~

Bir neçə gündən sonra Sarışın özü xüsusi tapşırıqla Martanı İrokezin emalatxanasına göndərdi. Onu Kürənin yüksək qiymət qoyduğu və alıcılar tərəfindən xüsusi bəyənilən beş-altı tablo maraqlandırırdı. Qız onların yerini öyrənməliydi. O otağın sahibi gedəndə qapını kilidlər, içəridə olduğu vaxtsa ora kimsəni dəvət etməzdi. Lap əvvəllər Sarışına nəsib olmuşdu bir–iki dəfə orada olmaq, son vaxtlarsa buranın qapısı onun üzünə bağlı idi.

~ ~ ~

Marta qapını döymədən rahatca açıb içəri daxil oldu. O dəfəki kimi divara söykənib kirimişcə durdu. Axşam saatları olmasına baxmayaraq indi otaq keçən səfər kimi qaranlıq deyildi. İşıq yanırdı və İrokez nəyləsə məşğul idi. Qonağı görən kimi işlədiyi heykəlin üzərinə örtük çəkdi.

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5