İKİ MƏKTUB                

                                                              Birinci  məktub

Salam əziz dost. Mənim adım Osmandır. Tovuz rayonunda yaşayıram və 15 yaşım var. Atam rəhmətə gedib. Anam və məndən iki yaş kiçik bacımla yaşayıram. Anadangəlmə eşitmə və nitq əngəlliyəm. Sənin də yerimə əngəlli olduğunu bilirəm və sənin əlilliyi olan insanlardan, yəni ki özümüzdən yazdığın kitabları oxuduqdan sonra sənə bu məktubu yazmağı qərara aldım. Ümid edirəm oxuyacaqsan və cavab məktubu yazmaqla mənə sevinc bəxş edəcəksən. Anadangəlmə eşitmə və nitq əngəlli olduğumu bilirəm. lakin hansı səbəbdən və ya xəstəlikdən bu vəziyyətdə olduğumu bilmirəm. Heç bugünədək öyrənməyə də çalışmamışam. Bu nəyi dəyişəcək ki ? Tək bildiyim odur ki uzun müddət müalicə olunsam da heç bir nəticəsi olmayıb. Hətda eşitmə aparatı da işə yaramayıb. Bunlar hamısı 10-12 il əvvəl, uşaq vaxtı olub, mən isə sənə bu günüm haqda yazmaq istəyirəm.

Oxuduğum bir kitabda yazılmışdı ki insanlar bəzən ürəklərini boşaltmaq üçün, rahatlanmaq üçün danışırlar. Mən də ürəyimdəkiləri bu ağ vərəqə boşaldıram. Inanıram ki diqqətli oxucu, səbrli dinləyici olacaqsan. Bir də həmən kitabda yazılmışdı ki insanlar yorğunluqlarını çıxartmaq üçün, ruhən dincəlmək üçün musiqiyə qulaq asırlar. Musiqi. Nədir bu musiqi ? Necə bir şeydir ? Musiqinin nə olduğunu mənə izah edərsənmi ? Kitabda meyxana haqda da yazılmışdı. Insanlar söz vasitəsiylə bir-birləriylə yarışırlarmış. Qəribə gəldi mənə.

Bəzən toplum içində varlığımı hiss etmirlər. Yanlarında oluram, amma ümumi söhbətə qoşula bilmədiyim üçün yanlarında olub-olmamağım onlar üçün o qədər də əhəmiyyətli deyil.  Onlar danışıb-gülürlər, mən isə daş kimi soyuq və donuq baxışlarla onları izləyirəm. Insanlar davamlı olaraq dodaqlarını tərpədirlər, lakin nəticəsi yoxdur. Mütəmadi tərpənən dodaqlar və sonsuz sakitlik. Səssizlik hərkəsi və hər şeyi mənasız edir.

Tamamilə səssiz bir aləmdə yaşayıram. Varolan heçbir səsin olmadığı bir aləmdə. Həyatdakı bütün səslər mənim üçün xəyaldır. Melodiya, ritm, ahəng, gurultu, vızıtı, taqqıltı, cırıltı və sairə. Bütün bunlar haqda yalnız kitablardan oxumuşam. Eşitmək-daha doğrusu səsin nə olduğunu dərk etmək, bilmək istəyirəm. Suyun şırıltısını, dalğanın səsini, yarpaqların xışıltısını, quşların cəh-cəhini, heyvanların səsini eşitmək istəyirəm. Amma ən çox eşitmək istədiyim dörd səs var. Körpə uşağın qığıltısı, Azan səsi, qayğımı və nazımı çəkən anamın səsini və bir də öz səsimi. Danışmaq da istəyirəm. Duyğularımı, arzu və düşüncələrimi bölüşmək üçün danışmaq istəyirəm. Sevgimi etiraf etmək istəyirəm. Sevincimi, kədərimi bölüşlmək istəyirəm. Mübahisə etmək, bağırmaq, söyüş söymək, şeir demək, zümzümə etmək, üzr istəmək istəyirəm. Amma, lakin...

Mənim ətrafdakı insanlarla tək ünsiyyət vasitəm var. Yazmaq. Lakin yazarkən fikrimi çatdırmaqda və düşüncələrimi ifadə etməkdə çox çətinlik çəkirəm. Kaş ki insanlar bir az da olsa işarət dilini biləydilər. Məhs getdiyim yerlərdə işarət dilini bilən insanların olmaması ucbatında məhdud çərçivədə yaşamağa məcburam. Qorxuram, çox qorxuram. Qorxuram xəstələnsəm dərdimi həkimə izah edə bilmərəm, qorxuram ki pulumu oğurlasalar və ya məni döysələr polisə məlumat verə bilmərəm, qorxuram ki maşının siqnal səsini eşitmədiyimə görə avtomobil qəzası keçirdərəm. Yolu azaraq, heç kimdən ünvan soruşa bilməyəcəyimdən qorxuram. Qorxuram ki, qorxuram ki. Ehh, qorxduğum şeylər o qədərdi ki.

Televizorda yalnız idman yarışlarına rahatlıqla baxa bilirəm. bundan artığı mümkünsüzdü. Xəbərləri isə internetdə xəbər saytlarından oxuyuram. Azərbaycan filmlərini altyazılı izləyə bilmək də arzularım arasındadır.

Bəzən də yaxşı ki eşitmədiyimi düşünürəm. qeybəti, söyüşü, yalan vədləri, təhqiri eşitmədiyim üçün xoşbəxt hiss edirəm özümü. Nitq əngəlli olsam da mən də səsli danışıram. Özüm özümlə, daxilimdəki səs vasitəsiylə.

Əslində özüm haqda, yaşadığlm mühit haqda dəftərlərə sığmayacaq qədər uzun-uzadı yaza bilərəm sənə. Lakin burda bitirmək istəyirəm. Çünki mənim üçün çox çətindi, ağırdı. Insanın özü haqda, həyatı barədə yazmağa çətinlik çəkməsi, yazarkən ürəyinin sızlaması necə də dəhşətlidir. Sən mübariz ol dostum. Həyata qalib gəl. Yaz, yarat.

                                                                                                              Osman Tağıyev. Tovuz rayonu.

                                                                              İkinci məktub

Salam Samir bəy. Adım Talehdir. Bakıda qalıram və 35 yaşım var. Görmə əngəlliyəm. Bir həftə öncə sənin “Özünlə fəxr et” kitabının audio versiyasına qulaq asdım və xeyli düşündükdən sonra sənə bu məktubu yazmağı qərara aldım. Daha doğrusu həyat yoldaşım dediklərimi vərəqə köçürtdü. Insanlar ətraf aləmi 80 faiz görməklə tanıyırlar, dərk edirlər. Eşitmə, toxunma və iybilmə isə yerdə qalan 20 faizin payına düşür. İşıq, forma, rəng, hərəkət və məsafələrin təyin edilməsində əvəzsiz rola malikdir göz. Bunu görməyən biri daha yaxşı dərk edib, anlayar məncə.

Mənə hər zaman maraqlı gəlib. Gözləri görən insanlar üçün qaranlıq nədir ? Görəsən kimsə qaranlığı mənə təsvir edə bilərmi ? İşığın deyil də, qaranlığın nə demək olduğunu bilmək istəməyim təəccübləndirə bilər sizi. Lakin 35 ildir içində olduğum bu qaranlıq haqda heç nə bilmirəm. Bildiyim tək bir şey var. Çox dəhşətlidir. Doğulduğumdan bəri hər şey, hər yer qaranlığa bürünüb və məni çox şeydən məhrum qoyub. Bacımın qəhvə rəngli gözləri varmış, görə bilmədim. İllərlə oynadığım oyuncaqlarımı görə bilmədim. Atamın qolundakı çapıq izini görə bilmədim. Varlığından xəbərdar olduğum heç kimi və heç nəyi görə bilmədim bu həyatda. Həmi də bütün varlığımla görmək istəməyimə rəğmən. Bəli, mən də görmək istəyirəm. Insanların gözlərinə, gecə vaxtı küçədə yanan işıqlara baxmaq istəyirəm. Kölgələri görmək, bayram günləri atəşfəşanlığı seyr etmək istəyirəm. Saatlarla televizora baxmaq, heykəltəraşların əl işlərindən zövq almaq istəyirəm.

Uşaq vaxtı əşyaları tanımaq üçün ağzıma salırmışam. Valideyinlərim isə mikrob keçər deyə mane olurmuşlar. Həmi də əlimi zədələməyim deyə çox şeyə əl vurmağa qoymurmuşlar. Sonralar bu mənə çox problem yaratdı.

Nağılları heç sevmirdim uşaq vaxtı. Çünki orda deyilənlərin çoxu naməlum idi mənim üçün. Tez-tez nağılı yarımçıq kəsərək suallar verirdim. Dəniz nədir ? Bulud nədir ? Quyu nədir ? Göyqurşağı nədir ? Güzgü nədir ? Bilmədiyim o qədər çox şey var idi ki, o qədər çox sual verirdim ki, o qədər çox şeyin mənə təsvir edilməsini istəyirdim ki nağılı danışan adam bezirdi, yorulurdu və nəyisə təsvir etməyə, izah etməyə söz tapmırdı deyə nağılı yarımçıq bitirirdi. Bu günədək eşitdiyim heç bir nağılın sonunu bilmirəm. Tıq-Tıq xanım siçanla qarşılaşdıqdan sonra həyatı necə oldu ? Məlikməmməd quyuya düşdükdən sonra başına nə gəldi ? Cırtdan və dostları səs gələn tərəfə getdilər, yoxsa işıq olan tərəfə ? Bilmirəm. Bilmədiyim o qədər çox şey var ki əslində. Məsələn maşında gedirəm, lakin maşının markası, rəngi və ya forması haqda məlumatım olmur. Həyatdakı bütün əşyalar mənim üçün nisbidir. Rəngləri, formaları, ölçüləri, naxışları, yerləşdiyi məkanlar.

Hər bir insanın sifət quruluşu, üz cizgiləri müxtəlifdir deyirlər. Qəribə gəldi mənə. İnsanlar bəzən bir-birilərinə göz vururlarmış. Bu da qəribə gəldi mənə. İnsanların coşquyla futbola baxmaqları, hərisliklə oğurluq etmələri, dəyərli vaxtlarını saatlarla rəsm qalareyalarında keçirmələri, onlara verilən ömrü rahat və xoşbəxt yaşamaq əvəzinə, konfiliktlərə və müharibələrə üstünlük vermələri də qəribə gəlir mənə. Bəzən eşitdiyim məcazi sözlər də qəribə təəsurat oyadır məndə. Filankəsin əşyasında gözüm qaldı, filan qıza gözüm düşüb, filankəsdən gözüm su içmir, gözüm üstə yerin var. Bir dəfə yoldaşım mənə dedi ki –krantın gözü tutulub. Çox gülmüşdüm onda. Bir atalar sözü isə hər zaman ürəyimi sızladır. “Yüz dəfə eşitməkdənsə bir dəfə görmək yaxşıdır”.

Gülləri rənglərinə və görünüşlərinə görə deyil, qoxularına görə tanıdım, sevdim. Meyvələri dadına görə ayırd edirəm, heyvanlar isə mənim üçün yalnızca səslərindən ibarətdir. Güllər, meyvələr və heyvanlar haqda ümumi məlumatım olsa da, onları növlərə və çeşidlərə bölə bilmirəm.

Həyatdakı ən yaxın dostum mənə yol göstərən, əlimdən tutub hər yerə aparan əsamdır. Mənə əziz olan, doğma olan bu metal parçasının sayəsində görürəm hər şeyi. Yolu, əşyaları.

Bəzən məndən görmə məhdudiyyətli olaraq yaşamağın necə bir şey olduğunu soruşurlar. Onlara deyirəm ki gözlərinizi bağlayın və xahiş edin ki sizi indiyə qədər getmədiyiniz bir yerə, məsələn sərgiyə aparsınlar. Orda olanların sizə təsvir edilməsini istəyin. O zaman görmə əngəlli insanları daha yaxşı, daha məntiqli anlayacaqsınız.

Sonda sənə kiçik bir sirr açım. Mən də görürəm. Sevgini görürəm, sülhü görürəm, ümidi görürəm, dostluğu görürəm, anamın mərhəmətini görürəm, babamın əzab-əziyyət içində keçən uzun-uzun illərini görürəm, himnimiz səsləndiyi zaman insanların içində baş qaldıran məğrurluğu görürəm. Ən çox isə üç şeyi görmək istəyirəm. Canımdan artıq sevdiyim qızımı, üçrəngli bayrağımızı və özümü.

Məktubumu sonadək oxuduğun təşəkkür edirəm. Ümid edirəm real həyatda da görüşəcəyik. Allah amanında.

                                                                                                                             Taleh Məmmədov.  Bakı şəhəri.

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5