Bir fotonun tarixçəsi Gündəm
07-07-2015 06:02
41469 baxış 
Foto XX əsrin əvvəlləri Bakıda, “Villa Petrolea”da çəkilib. “Bakıda kofe masası arxasında” adlanır. Şəkildə sağ tərəfdə məhəccərin üstündə oturan şəxs Torbern Fegraeusdur.
Torbern Fegraeus (1853-1923) 1901-ci ilin payızından “BraNobel” şirkətində işləməyə başlayıb. İxtisasca geolog idi, 28 yaşında elmlər namizədi olmuşdu. Əslən isveçli idi, Qotland adasında doğulmuşdu. Onun “Şərqə Səyahət” ("Resor i Orienten") adlı yol qeydləri kitabçasında Çindən, Buxaradan, Həştərxandan tutmuş, ta İrəvana qədər maraqlı yazıları var. 1901-ci ildə o, Qara dənizdən, Batumidən keçib İrəvana gəlir və oradan da Qarabağa gedir.
Torbern yazırdı: “Ararat dağının konusa bənzər iki zirvəsi var, hər ikisi qarla örtülüdür. Dağın ətəyində İrəvan şəhəri yerləşir. Şəhər sıx, yaşıl bağlarla əhatələnib. Burada çoxlu gözəl günbəzlər və cürbəcür, qarışıq damlar görmək olar. Mən Eçmiədzin monastrında da oldum. Bu, qədim və məşhur monastırdır. Onun çöl tərəfi Ararat dağından gətirilmiş qaramtıl-qırmızı rəngli traxit daşı ilə örtülüb, içərisini isə çoxlu sayda müqəddəslərin şəkilləri, ikonalar bəzəyir”.
1917-ci ildə Torbern Bakını tələm-tələsik tərk etməli olur. O, bu haqda yazırdı: “Əvvəl Dünya Müharibəsi, sonra da Oktyabr inqlabı. Bakıda qarmaqarışıqlıq oldu və mən oranı təcili tərk etdim. 26 illik Qafqaza, Orta Asiyaya və İrana etdiyim səfərlər zamanı yazdığm qeydlərim, xəritələrim, elmi yazılarım, hamısı Bakıda qaldı. Onlardan məcburən imtina etməli oldum”.
Torbern ömrünün sonuna kimi Bakıda qoyub gəldiyi elmi yazılarını, zəngin kitabxanasını, qravür şəkillərdən ibarət kolleksiyasını, Qafqaz-Şərq üslubunda düzəldilmiş silahlarını, mebellərini, qab-qacaqlarını, cihazlarını, mikroskopunu unuda bilmir. O, 70 yaşında, 18 iyul 1923 tarixində Visbidəki evində vəfat edir.
Qeyd: 2010-cu ildə Torbernin yaxın qohumları ona məxsus olan bir neçə fotonu auksionda satıblar. Onların arasında Bakıya aid olanları da olub.
Gulya K.
Qiymət 5/5 (100%) (1 səs)
Yazarlar
-
Vladimir Sorokinlə müsahibə
Müasir rus nəsrinin aparıcılarından biri,
-
Türkiyəli qadın yazar Güzide Ertürk
Güzide Ertürklə söhbət
-
Yeni Zamanlar
Türkiyəli yazıçı Işık Yanarla s&oum
