TULPA

(Tristan-İzolda)

Keçmişlərin kabusu

ezoterik rəvayət

 

 

Meşə kənarındakı komaya balaca pəncərədən işıq güclə sızırdı. Yarıqaranlıq koma əsasən şamlarla işıqlandırılırdı. Çarpayı adına bir küncdə  qoyulmuş iri, paslı qıfıllı köhnə sandıq, hündür qəndillərdəki şamlarla əhatə olunmuş cırıldayan taxta masa, kətil əvəzi kötük, döşəmədən tavana kitab sütunları, qapı ağzında bir çəllək su, bir də üstündə mis qazan asılmış, baxışla yandırılan ocaq vardı. Od stixiya statusundan çıxıb ram edilmişdi burada.

Rəflərdəki qurudulmuş xərçəng qısqacları, ilan qabığı, xüsusi məhlullarda saxlanılan  əqrəb quyruğu, kərtənkələ gözü, timsah dişi, kolbayabənzər girdə qablardakı yaşıl həlməşik, bitki qalıqları, pəncərə qırağında ipdən asılmış  bir neçə baş sarımsaq və s. bu kimi atributika öz tətbiq saatını gözləyirdi.

Qoca Morxult  qarşısındakı gümüş piyalədən şərab qurtuldadıb, dəstəyi dəniz ayğırı formasında olan zərrəbinlə əlindəki qara topaz daşlı üzüyü nəzərdən keçirirdi. Üzüyün illərlə torpaq altda qalması onu sanki daha da qiymətli etmişdi. Çevirib daşın alt tərəfinə də nəzər saldı. Əvvəlki sahibinin öz əli ilə daşın arxasına həkk etdiyi  qələbəni  bildirən simvol (S - Sowulo) yerində idi.

Üzüyü oğurlamışdı. Vəzninə görə yox, məhz bu simvola görə. Simvollar xüsusi yazılar idi ki, müxtəlif əşyalara döyülərək onları runaya çevirirdi. Onlar daş, ağac, dəri üzərində çəkilir, bəzənsə insan ya hər hansı bir heyvan bədəninə döyülürdü.  Runik simvollar haqda məlumat Uzaq Şimal ölkəsindən gəlmə məxfi biliklər sırasındaydı. Runalar  müəyyən ardıcıllıqla düzüləndə istənilən prosesin işə salınmasına xidmət edirdi. Məqsəd  əmrləri yerinə yetirməyə müntəzir “işçi komanda”nın formalaşdırılması və onun köməyilə hər cür niyyətin həyata keçirilməsiydi.

O biri simvolları əldə etmək üçün onların həkk olunduğu əşyalar tapılmalı idi, hansıların ki, dəqiq yeri məlum deyildi, səpələnmişdilər yer üzünə. Cadugərin işi heç də asan sayılmazdı. Əvvəl runaların yeri müəyyənləşdirilməli, olduqları coğrafi ərazidən ayrılması üçün ən münasib vaxt tapılmalı, hansı vasitə ilə gətiriləcəyi düşünülməli (özü onların ardınca yollana bilməzdi, by onun səlahiyyətində deyildi), onlarin yeni mühitə adaptasiyası aparılmalı və nahayət, runaların gücü niyyətə uyğun şəkildə tətbiq olunmalıydı. Səhvə yol vermək olmazdı. İstənilən səhv və uğursuzluq onunçun pis qurtara bilədi. Məqsəd - qarşısında hamının baş əyəcəyi qüdrət sahibi olmaq idi, sərhədsiz hakimiyyət. 

Runaları əldə etdikdən sonra insan metakodunu sındıra biləcək, əsrlər boyu “məxfi” qrifi altında saxlanılan bir sıra şifrəli mətn və cədvəllər ixtiyarında olacaqdı. Dünyanın sirrləri, kosmoqoniyaya aid biliklər qeyd olunmuş daş kitabələri tapmaq mümkün olacaq, ölməzlik iksiri düzəldəcəkdi.

Rəqqası çıxarıb latın hərfləri yazılmış iri dəri diaqramın üzərinə tutdu. Akaşanın (biolokasiyanı qadağan edən xüsusi kosmik qüvvə) təzahür etmədiyinə əmin olduqdan sonra suallar verməyə başladı. Suallar səsləndirilməməli idi.  Bu xəlvət, ins-cins olmayan yerdə onu eşidən olmayacaqdı, amma istənilən halda səsləndirmək olmazdı, qayda belə idi, yalnız daxili səs danışmalıydı.

Onun köməkçiləri vardı. Familyar və krestraj xüsusi tapşırıqla məhdud zaman intervalı üçün yaradılmış, əvvəlcədən hansı müddətə işləyəcəkləri və nə zaman məhv ediləcəkləri proqramlaşdırılmışdı. Qara pişik (Araxno) onun familyarı, qarğa Daqon krestrajı idi. Krestraj həyatını uzatmaq üçün lazım idi ona. Ruhunun bir hissəsini ona keçirtmişdi ki, həyatının sonunda özünü yenidən bərpa edə bilsin. Köməkçiləri yemləndirməyi unutmaq olmazdı, yaradılmış və xüsusi tapşırıqla işləyən varlıq enerji qıtlığında öz yaradıcısını hücuma məruz qoya bilərdi.

Familyarın əsas məqsədi simvolları tapıb gətirmək idi. Çatmayan simvollardan biri  ləkə şəklində qoca Tristanın sağ əlinin üstündəydi.  Simvola yiyələnmək üçün onun biləkdən aşağı əli Morxultun olmalı idi.

Cadugərin köməkçiləri sırasında familyar və krestrajdan başqa ona ən yaxın olan tulpa da vardı. O, familyar kimi qısa müddətli yaradılmamışdı və missiyası daha yüksək idi. Bu dərrakəli məxluqun adı Baltazar idi. Tristanın əl pəncəsinin gətirilməsi əməliyyatına məhz o rəhbərlik edirdi. Uzun illər sərf etmişdi ona Morxult, istədiyi forma və məzmunu vermiş, öz canişini elan etmişdi. Tulpaya qarşı bəzən qəlbinin dərinliklərindən isti atalıq hissi də baş qaldırırdı, amma özünə belə ülvi insanı hissləri yaraşdırmadığı üçün elə içindəcə boğub basdırırdı onları.

***

O, ömrünün qış fəslini yaşayırdı. Qoca və zəif idi. Yoxsulluq və aclıq onu əldən salmışdı. Daxması da kənddəki ən yoxsul daxma idi. Qıvraq vaxtlarında odunçuluqla baş girləyən Tristan (1) sonralar taxtadan fiqurlar düzəldib yaxın kənd və qəsəbələrə satmaqla qızı ilə yarıac dolanırdı. Gözünün ağı-qarası bircə qızı itəndən sonra qocanın qəddi əyilmişdi. Taxta kətil və masanı, çarpayını odun yerinə doğrayıb sobaya atmış, komanı boşaltmışdı. Günəşi batmışdı buranın..

İndi meylini saldığı yeganə şey rəssamlıq idi. Ona rəssam da demək olmazdı. Rəng, fırça və digər ləvazimatı yox idi. Çəkdiyi tək bircə tablo idi. Rəssamlıq istedadı da təsadüfən üzə çıxmışdı. Bir dəfə yerdə bardaş qurub dərin, üzüntülü baxışlarla pəncərənin köhnə, süzülmüş pərdəsinə baxan zaman orada alabəzək ləkələrin peyda olduğunu gördü. Bu haqda ən yaxın dostu və qonşusu qoca dərziyə danışdı. Dərzi ona ağappaq kətan bağışladı. Tristan kətanı taxta çərçivəyə salıb divardan asdı və... işə başladı.

Qəribə iş texnikası vardı. Rəsmi fikirləri ilə çəkərdi, gözləri ilə. Uzun-uzadı tabloya baxıb nə haqdasa fikirləşər, nəhayət fikri kətan üzərində materiallaşar, rəsm üzə çıxardı. Meşəni, ağac və quşları, çayı bu yolla yaratmışdı. Amma çəkdikləri kölgə kimi idi, bulanıq, tutqun. Onları cana gətirmək üçün  bir vasitə tapmalıydı. Və tapdı..

“Hər bədənin ruhu qanındadır” (Əhdi-Ətiq. Levit, fəsil 17).

Homerin Odisseyi də yeraltı səltənətin kölgələrinə qan verib onlara nitq və şüur qaytarmışdı.

Bir gün barmağını çərtib qanından damızdırdı şəklin üzərinə. Şəkil canlandı, meşə zümrüd yaşılına boyandı. İndi ağaclar nəfəs alır, quşlar oxuyur, güllər ətir saçır, çay axırdı. Yarpaq döşənili torpağa əl toxundurduqda  onun nəmliyi  hiss olunurdu. Artıq boz komasında özünü tənha, atılmış hiss etmirdi.

Burda o bütün arzularını cəmləmişdi. Yaşamaq istədiyi həyatı, əmin-amanlığı, daxili rahatlıq və könül xoşluğunu köçürmüşdü kətan üzərinə. Kasıb komasında yeganə dəyərli şey bu tablo idi. Gün belə boylanmayan iki yöndəmsiz pəncərənin arasındakı divardan asılmış şəkildə əsrarəngiz təbiət mənzərəsi göz oxşayırdı. Meşənin içi ilə axıb daşları yalayan çayın səsi də eşidilirdi. İri, qollu-budaqlı ağaclar, budaqlarda məskunlaşmış quşlar qocanı o sirli aləmə çağırırdı. Və nəhayət, idilliyanı tamamlayan, sahilin yaş daşları üzərində oturub bir ayağını suya sallamış yeniyetmə oğlan. Şəkil onunçun tam başqa aləmə açılan pəncərə, ruhunun dincəldiyi cənnət guşəsi idi.

Onun tablosunun daha bir qəribə cəhəti – rənglərin dəyişməsi idi. İstədiyi vaxt xəyal gücü ilə gecə qondurar meşəyə, günortanı yox edərdi. Ya fəsillərlə oynardı - payızı çağırar, ağacların bəzəyi yaşıl yarpaqlar xəzəl olub tökülərdi, qar yağdırardı, sonra yenə ağacların libasını qaytarardı.

Bu şəkil idi onun əsl dünyası. Yaşadığı həyat isə yuxu idi. Şəklə gömmək, qayğısız, məmnun halda sahil daşlarının üstündə oturub ayağını çaya sallayan növcavanın yerində olmaq istərdi. Gözlərini yumunca özünü orada, o bakirə təbiətin qoynunda, pisliyin hələ ayaq açmadığı yerdə hiss edərdi...

***

Morxultun istədiyi zaman istədiyi məkandan xəbər tutmasına xidmət edən hündür taclı, qızıl sağanaqlı iri və tarixin özü qədər qədim bir güzgüsü vardı. Mütəmadi olaraq  Tristanın nə iş gördüyü ilə maraqlanan Morxult onun komasını güzgü vasitəsilə nəzarətdə saxlayırdı. Cadugərin onun komasına hər “gəlişi” qocanın əli üstündəki ləkənin (simvolun) qızarıb qaşınması ilə müşayiət olunardı. Bəzən ləkəni qançır olana qədər qaşıyardı. Sanki pozub dərisindən yox etmək istəyirdi.

Tristanın qızını da cadugər ilk dəfə güzgüdə görmüşdü. Artıq heç nəyin onu təəccübləndirmək və valeh etmək iqtidarında olmayacağı qənaətində nə qədər yanıldığını anlamışdı həmən. O görüntü ruhuna hakim kəsilmişdi. Bu nə cazibəydi? Topuğa düşən qızılı, dalğalı saç, dəniz mavisi çökmüş gözlər, qönçə dodaqlar, ağappaq mərmər dəri ifritin ağlını başından aparmışdı. Şeytana ibadət edəndə də, qara messanı icra edəndə də, qəlyanına tiryək doldurub çəkəndə də o çöhrə gözləri önündən getmir, onu təqib edirdi. Nəhayət, xəyalından çəkilməyən pəriyə sahib olmağı qərarlaşdırıb bu məsələ ilə ətraflı maraqlanmağa başladı. Tristanın qızını tapmaq idi qəsdi. Qızın atasından alındığı artıq bəlli idi ona. Atası onun yerini bilmirdi. Güzgü isə əldən-ayaqdan uzaq uca bir qəsri nişan verib pərinin yeri barədə onu məlumatlandırmışdı. Qızı Kardınalın göstərişi ilə oğurlayıb həmin qəsrdə saxlayırdılar.

Günlərin bir günü külək qərbdən əsib özü ilə cırtdanlar vadisinin sirli-sehrli səslərini gətirəndə, mandraqoranın (Pifaqorun adamotu bitkisi) bahar çiçəkləməsi bitəndə, nimfalar meşəni dolaşıb qışdan çıxmayan heyvanların sümüklərini çürüntü qismində torpağa təhvil verəndə Morxult  əbası çiynində, köynəyinin yaxası göbəyə qədər açıq, pırtlaşıq saçlarında saman çöpləri, tüklü sinəsində üst-üstə asılmış zəncirlər, həmayil, dəmir pullar, zınqırov, qartal caynağı, əlində əyri başlıqlı əsa  evinin qarşısındakı cığıra çıxdı. Əsanı möhkəmcə yerə çırpıb hayqırdı:

- Haydı, Araxno! Məlakəni gətirməyə gedirsən! Qarlı dağlar aşacaqsan, dərin çaylar keçəcəksən, qalın meşələr çıxacaq qarşına, uçurumlar kəsəcək yolunu, amma sən gedəcəksən! Bataqlığı qurudacaq, itləri gəbərdəcək,  bayquşları susduracaqsan! Su atları səni sudan keçirəcək, salamandrlar odun ağzından alacaq, yer cırtdanları mağaralarda  bələdçiliyini edəcək, silflərlə havanı yaracaqsan! Bir tək su pərilərindən qoru özünü.., o azğın qudurğan varlıqlardan. Sonuncu kələyimi bağışlamayıblar mənə...

Baltazar səni yol boyu təlimatlandıracaq, ona itaət borcundur.

Çapar atların gücü sənin olsun! Sən piyadəykən atlısan, get!

Get! Ay üçüncü qapıya yaxınlaşanda qayıdarsan (2). Vaxtın məhdud, unutma!

Bu sözlərlə ən mühüm siqil sayılan yanar pentaqramı familyarın boynuna keçirib  əsası ilə ona gedəcəyi istiqaməti göstərdi.

***

İki dünyanın qovuşacağında yaşayırdı, həm burdaydı, həm orda. Birində onu tanıyan ikinci həyatından tam bixəbərdi. Meşə kənarındakı tavanından torpaq tökülən, divarları rütubətin barmaq izləri olan mamırla örtülü komanın içində hamının görə bildiyi köhnə masa, sandıq, nəzərlərlə yandırılan ocaq, kitablar, ovsun karastısı və heç kəsin görə bilmədiyi cah-cəlal –  mərmər sütunlu zallar, mozaikalı döşəmə, divar boyu bərq vuran qızıl suyuna çəkilmiş qəndillər, çoxsaylı qapıların üstü ilə qübbəvari dikəlib hündür tavanı saxlayan gözəl işləməli tağlar, freskalar, bürünc heykəllər, əntiq əşyalar, daha nələr, nələr  və bu möhtəşəmliklə qəti uyuşmayan, zal boyu uçuşan yarasalar, qarğalar, yerdə, bahalı xalıların üstü ilə sürünən, gəzişən misli görünməmiş canlılar  - bir arada idi. Morxult daxmasına ölçüləri o miskin evciyi yüzlərcə dəfə üstələyən bənzərsiz imarət sığışdırmışdı.

Sütunların arası ilə əlbisəsiz, bədəni yarımşəffaf həlməşik kütləni xatırladan, boynundan sahibinin çoxsaylı zəncirlərinin oxşarı asılmış, üz cizgilərini ayırd etmək mümkün olmayan, görünüşcə insanı xatırladan bir varlıq hərəkət edirdi.  Bu kölgəsiz, kiçicik quyruqlu məxluq cadugərin illər boyu üstündə əziyyət çəkib yaratdığı tulpa idi. İnsanabənzər bədənindəki quyruq ağasının istehzasıydı. Onu yalnız sahibi Morxult  görə bilərdi. Tulpa dərrakəli varlıq olduğu üçün iradə gücünə və ətraf təsirlərdən azad formalaşmış şəxsi fikirlərə malik idi. Bu fakt onun sahibini  narahat etməyə bilməzdi.  Tulpa sərbəst qərar vermə iqtadarında bulunduğu üçün daim nəzarətdə saxlanılmalıydı, yoxsa təhlükəli  ola bilərdi... 

Araxno rəssamın qızının ardınca göndərilmişdi və bu işin uğurla başa çatdırılmasına  tulpa məsul idi. O indi sarayı fırlanır və götür-qoy edirdi: “Morxulta simvol – Tristanın əli üstündəki işarə lazım idi, onun qızı ilə cadugər niyə maraqlansın ki?...”

İşarələr haqda məlumatı cadugərin ulu babalarından qalma,  məsləhət üçün müraciət etdiyi orakul çatdırırdı ona, güzgü - axtarılan nəsnənin yerini göstərir, familyar  xüsusi tapşırıqla iş dalınca göndərilir, tulpa isə ona nəzarət edirdidi. Cadugərin fəaliyyət  prinsipi bundan ibarət idi.

 

Tristan və Morxult başqa reallıqda, fərqli zaman/məkan kəsiyində düşmən idilər.  O reallıqda Tristan irland pəzəvəngi Morxultu öldürürsə də onun zəhərli nizəsi ilə yaralanır. Əlini dəlib keçmiş nizənin yerində indi cadugərin böyük səbirsizliklə gözlədiyi simvol formalaşır -  Kral Peymonun siqili (3). Cadugər qoca odunçuda nadir rəssamlıq istedadının hardan doğduğunu çox gözəl anlayırdı.

İndi Baltazar oğrun-oğrun arxasına boylanaraq işıq selində çimən dəbdəbəli zalı keçib yarıqaranlıq ensiz pillələrlə zirzəmiyə enirdi. Aşağı çatıb dayandı, kəsif nəm və torpaq qoxusu yol boyu yoldaşı olmuşdu. Əlini divara sürtüb daşların arasındakı oyuğa saldı. Möhkəmcə basanda qarşısındakı ağır dəmir qapı aralandı. Torpaq döşəməli otağa daxil oldu. Divardakı məşəli götürüb irəliyə doğru getdi. Otağın ağır havası onu geri itələyir, o isə inadla irəliləyirdi. Nəhayət, boz bulanıq mahudla örtülü iri güzgünün saxlandığı yerə gəlib yetişdi. Mahudu götürdü. Kod söylənilməsəydi,  müəyyən sözlər xüsusi çeviklik və ardıcıllıqla deyilməsəydi güzgü heç nə göstərməyəcəkdi. Baltazar bunların hamısından xəbərdar idi.

Budur, güzgü ona rəssamın qızını göstərirdi. Tulpanın cizgiləri o qədər də aydın olmayan üzündən tamah, ehtiras, vurğunluq, həsrət qarışıq bir kölgə keçdi. Ürəyi, böyrəyi, ciyəri, dalağı olmayan bədəninin harasındasa ürkək gizilti qopdu. O gizilti bu vaxtadək isti insan hisslərinə biganə və yad, hətta onları yolverilməz əcaiblik sayan tulpanı duyğulanmaya bənzər halətə gətirdi. Üzünün yuxarısındakı gözlər olacaq hissəni əlləri ilə qapatdı. Gözlədi... Bədənində qopan gizilti  səngimək bilmirdi. O hiss aşağıdan yuxarı cismini sararaq boyun adlandırıla biləcək hissəyə qədər gəlib çatdı. Baltazar içinin lap dərinliklərindən inilti və qışqırtı qarışıq çox acı və ağrılı səs çıxardıb parçanı güzgü səthinə çəkdi. Daha dura bilməyib dönüb sürətlə uzaqlaşdı oradan.

Pillələri necə qalxdı, evi necə tərk etdi, bilmədi. Üz tutdu meşəyə. Dərinliyinə qədər getdi. Buranın nəm göbələk qoxusu zirzəmini yenə saldı yadına. Yerə çöküb, üzünü torpağa sürtdü. Kürəyini ağac gövdəsinə söykəyib uzun-uzadı dualar oxudu. Qızın xəyalı heç cür getmirdi başından. Qız ağlayırdı, için-için, çox ağrılı. Əzab çəkdiyi aydınca hiss olunurdu. Bəlkə də qoca atasının xiffətini edirdi..

Baltazar fikrə daldı. Ölmək istəyirdi. Düşünmə qabiliyyətinə və məntiqə malik olmasına baxmayaraq qəbul etdiyi qərarları reallaşdırmaq ixtiyarı verilməmişdi ona, buna haqqı yox idi.  O yalnız buyruq qulu, nəzarətçi idi. Həyatı öz əlində deyildi. Həm yaşayır, həm yaşamırdı. Heç ölümü də öz əlində deyildi. Onu yalnız yaradanı – cadugər məhv edə bilərdi, xüsusi ritualla. Heç nə onun ixtiyarına buraxılmamışdı...

Tulpa qərarlı idi. Bəzi şeyləri etməyi düşünürdü. Əlbəttə, Morxult bilsəydi dərisinə saman təpəcəkdi. Amma qoy olsun, o özünə nələrisə sübut etmək istəyirdi. Onsuz da həyatı onunku deyildi, Morxulta məxsus idi və cadugər onu gec-tez məhv edəcəkdi, bunu bilirdi. İstədiyi qədər istifadə edib bəhrələnəcək, sonra məhv edəcəkdi.

İlk əvvəl familyar geri çağırılmalıydı. Araxno ilə o əlaqə saxlayır, nə etmək lazım olduğunu deyir, sonra işin nəticəsini cadugərə çatdırırdı. Araxno sözsüz-şəkksiz ona tabe idi. Düşündüyü kimi  edəcək,  Araxnoya telepatik siqnal göndərəcəkdi. Morxult onu qızı gətirmək üçün yollamışdı və tapşırığı yarımçıq qoyub dönməsini bağışlamayacaqdı. İzah tələb edəcək, eşidəcəyindən asılı olmadan familyarı məhv edəcəkdi. Yarı yoldan qayıtmaq öz fitvasını imzalamaq deməkdi. Amma şəxsi iradədən, məntiqi yanaşmadan, hadisələri analiz etmə qabiliyyətindən məhrum  Araxno robot kimi həm də Baltazara tabe idi.

Yerdə çevrə cızıb ortasında dayandı. Çevrə boyunca bir-birindən eyni məsafədə olmaqla beş nöqtəni işarələyib onlara müxtəlif simvollar yazdı. Sonra boynundan asılan zəncirdən pentaqrammı çıxarıb ovcunda tutdu. Bunun surəti tapşırığa göndərilərkən familyara verilmişdi. Pentaqram itirilsəydi  Araxno ilə əlaqə mümkün olmayacaqdı. Rituala başladı. Ovsunları oxudu, pentaqram od tutub yanırdı. Familyarı çağırdı, qara pişiyin fosforlu gözləri onun qənşərində peyda olunca “sən qayıtmalı və susmalısan” komandasını onun idarə mərkəzinə yerləşdirdi.

Sonrakı məqsədi rəssamla əlaqə saxlayıb qızının yerini ona çatdırmaq idi. Bu da birinci kimi təhlükəli addım olmasına baxmayaraq tulpa artıq qərarını vermişdi.

 

Baltazar qoca rəssamı dərd notları ilə bəstələnmiş ud havasının müşayiəti altında qanlı göz yaşları tökən gördü. O qədər zəifləyib arıqlamış, qocalıb əldən düşmüş, ah-zardan elə qurumuşdu ki, sanki əl vurulsaydı ovulub töküləcəkdi. Tulpa nə qədər səsləndisə də qoca onu nə gördü, nə eşitdi.  Sahibindən başqa bir kəs bunu bacarmazdı.  Onda qonaq psixi enerjisini işə salıb qocanın diqqətini telapatik cəlb etməyə çalışdı və müvəffəq oldu buna. Qızının adı beynində səslənən kimi qoca hönkürtüsünü kəsib qulaq verməyə başladı. Yanında heç kəs yox idi. Amma yoxluq olmamaq deyil hələ. Kimsə onunla danışırdı, çox aramla, amiranə. Ondan heç nə soruşmurdular. Sadəcə bəzi məlumatları beyninə ötürürdülər.

Qızının yeri ona söylənildi. Səs yox oldu. Səmirsizlik bərqərar olan kimi nələr baş verdiyinin fərqinə varmayan qoca tez Kardinalın yanına tələsdi.

Keşikçilər onu əvvəl qapıdan qovmaq istəsələr də qocanın inadını görüb ağalarına qonaq haqda xəbər apardılar. İzoldanın gündən-günə solub halsızlaşdığını və yeməkdən imtina etdiyini görən Kardinal onun xəstəlik tapacağından ehtiyat edib atası ilə görüşünə rüsxət verdi.

***

Bütün həyatı boyu gecələr eyni yuxunu görərdü: özü ilə İzoldanın rəvayətini. Elə görərdü, sanki həyatda yaşayıb bütün bunları.

Gəmidə onlar arasında heç bir məhrəm hiss baş qaldırmır, çünki İzoldanın anasının qızının əri olacaq adama – Marka içirtmək üçün verdiyi sehrli iksiri səhvən içən olmur. Bellarmina (içində məhlul olan xüsusi qab) təsadüfən yerə düşüb parələnir, məhlul dağılır.

Dənizdə baş verən dəhşətli fırtına nəticəsində gəmi qəzaya uğrayır və sərnişinlərdən yalnız iki nəfər xilas ola bilir – Tristanla İzolda.

Bu yuxu daim izləyirdi Tristanı. O tez-tez dəniz kənarına gəlir, yuxusunun acısını dənizə təhvil verib, burada rahatlıq tapırdı. Hər dəfə də üzünü dənizə tutub bir sual sorurdu:

- Mən xilas oldumsa, bəs onun başına nələr gəldi? Biz axı birlikdə idik...  - Dəniz satqıncasına susurdu.

Bir dəfə yağmurlu günlərin birində, göy öz su tutumu ilə dənizlə bəhsə girib yaş dənələrini yerə göndərirkən Tristan nəm və soyuq sahildə üzüqoylu uzanmış bir qıza rast gəldi. Onun sualına dənizin cavabı idi bu. Yaxınlaşdı. O idi, İzolda. Onu həyatda heç vaxt görməmişdisə də həmən tanıdı. Gənc və gözəldi. Tristan isə artıq orta yaş həddini də  arxada buraxmışdı, onu özünə sevgili edə bilməzdi. Bir də axı o məşum iksiri içməmişdilər. Yuxusunda İzolda əmanət idi, həyatda da onu əmanət kimi qəbul etdi.

Onu qızlığa götürdü, ata oldu Tristan. Heç vaxt evli olmamışdı, heç bir qadın onun üçün övlad dünyaya gətirməmişdi, amma o ata idi. Və o yuxunu bir də görmədi Tristan..

 ***

Morxultun hər şeydən xəbəri vardı. İzolda ilə bağlı planın boşa çıxmasından, familyarın qayıdışından, qızıyla atasının görüşündən, bütün bu işlərdə kimin əli olduğundan – hamısından. Bunları diqqətində saxlasa da hələlik heç bir cavab addımı atmırdı. Tulpaya münasibətində daxilindəkiləri üzə vurmasa da qərarında qətiləşməkdə davam edirdi. Maqlar azad iradə və dürüst məntiqi öz köməkçilərinə bağışlamırlar.  Kontrolsuzluq və itaətsizlik xaosa gətirir. Bu isə maqın daxili xaosu ilə qətiyyən səsləşmədiyindən yolverilməz sayılır.

***

Olanları tədqiq edib nəticə çıxarmaq, tədarük tökmək iqtidarında deyildi. O yalnız idarə olunan mexanizm idi.

Qara pişik qayıdırdı. Başı üzərində çaxan ildırım onu müşahidə edirdi. Pişiyin tükləri qabarıb enir, qarşıdan əsən külək getməsinə mane olurdu. Bəzən başı ani olaraq insan başı görkəminə düşür, üz cizgiləri aydınlaşıb yenidən qarışırdı. Boynundan asılmış pentaqram kösöv parçası kimi dalayırdı onu.

Qara pişik qayıdırdı. Əvvəl quyruğu yox oldu, sonra sol arxa ayağı, sağ ön ayağı. Axsaya-axsaya gedirdi, iki ətrafı qalanda tullanmağa başladı. Hər şeyə rəğmən getmək lazım idi. Heç nə hiss etməzdi zatən, nə ağrı, nə həzz, nə isti/soyuq. Manqurt timsallı canlı. O biri ətraflarını da itirib bir baş, bir gövdə qalanda qıvrılıb açılaraq sürünməyə başladı.

Qara pişik qayıdırdı. Artıq gövdəsi də yox idi. Üz cizgiləri şaqqıldayan ildırım işığında durmadan dəyişib, müxtəlif eybəcər məxluqların şəklini alırdı.

Kənardan koma, əslində isə möhtəşəm tikili olan cadugər imarətinin qapısından diyirlənə-diyirlənə bir qara tüklü baş daxil oldu işəri. Baş gillənib Morxultun ayaqları altına düşdü və dişində tutduğu pentaqramı buraxdı. Uzun qırmızı dilini çıxarıb qızıl-gümüş saplar, bahalı daş-qaşla işlənmiş nəfis əbayla heç cür uyuşmayan köhnə başmağın yırtığından çölə çıxmış baş barmağı yaladı.  Bu barmaq məhz yalanmaq üçün açıq saxlanılırdı.  Morxult əsasını qeyzlə yerə çırpdı, başın konturları itməyə başladı, lap axırda uzun dil və göz oyuqları da itib qeyb oldu. Beləliklə, familyarın varlığına xitam verildi. Bütün bunları diqqətlə izləyən tulpa bir söz demədən ağasının qabağına düşdü.

İri zalı keçib pillələrlə üst qata qalxdılar. Morxultun istirahət etdiyi hücrə burada idi. Cadugər içəri keçib yumşaq kürsüdə əyləşdi. Ayaqlarını ayaqlığa qoyub qəlyan sümürməyə başladı. Həmişə beynini dumanlandırıb gözlərini parıldadan tiryək indi ona təsir etmirdi. Baltazar onun önündə dayanmışdı. Heç biri dinib-danışmırdı. Adətən bir-birini sözsüz anlayardılar. Bu dəfə Morxult ənənəni pozaraq uca səslə soruşdu:

- İndi fikrin nədir?

- Nə barədə?

- Özünü tülkülüyə vurma!

- Fikrim yoxdur.

- Hm... fikrin yoxdur. Məsləhətin necə? O da yoxdur?

- Məsləhətim qızdan əl çəkib runoları tapmaqla məşğul olmaq.

- Bu əsas işdir və şübhəsiz həyata keçiriləcək. Sənə isə ikinci məsələ ilə bağlı şans verilir. Fikrini bildir.

Tulpa ağır-ağır başını qaldırıb ağasının üzünə baxdı.

- Sən onun atası olmalısan.

- ?

- Tristanın qismində... yalnız bu yolla maneəsiz qəsrə daxil olub qızla görüşə bilərsən. - tulpa Tristanın öz qızı ilə görüşməsindən xəbərdar idi.

İyrənc bir təbəssüm Morxultun onsuz da bədheybət sifətini bir az daha əydi. Murdar planın nəticəsini görürmüş kimi gözləri qıyıldı. Tulpa bir söz demədən çəkilib getmək istəyirdi.

- Dayan! Bəs özünlə bağlı nə deyə bilərsən?

- Sən bilərsən...

Bu son idi. Fırlanıb otaqdan çıxdı.

Morxult onun getməsini gözləyib ardınca qapıya qədər gəldi. İri, dəmir kimi möhkəm pəncəsini düyünləyib divara bir yumruq vurdu. Zərbənin təsirindən qapının yanlarından suvaq töküldü. İlk  növbədə sakitləşmək lazım idi. Sakitləşib etməli olduğu, lakin etmək istəmədiyi rituala başlayacaqdı. Otağın qaranlıq küncündəki nalçaların üstündə əyləşdi. Mütəkkəyə dirsəklənib fikrə daldı. Sonra divardakı mıxçaya keçirilmiş  siçovul  bağırsaqlarını hörməyə başladı. Hörüb qurtaranda solundakı iri məcməyinin üzərindən xaranı çəkib bağırsağı ora atdı. Sağ tərəfindəki sandığı açdı, saysız bağırsaqlardan bir neçəsini götürüb mıxçaya keçirdi,  onları da hördü. Prosesi dodağının altında pəsdən oxuduğu  dualarla müşayiət edirdi.

Bir azdan köhnə paslı qapı kimi ayaqlarını cırıldadaraq bardaş qurub oturduğu yerdən qalxdı. O biri otağa keçib əynini dəyişdi. Ritual üçün xüsusi geyim tələb olunurdu. Bər-bəzəkli libasını çıxarıb ağ əba geyindi. Yerdə kömürlə iri bir çevrə cızdı. Əlinə şam alıb çevrə boyu saatın əks istiqamətində fırlanmağa başladı. Fırlanır və tulpanı yaratdığı zaman uzun aylar boyu oxuduğu ovsun və tilsimləri tərsinə oxuyurdu. Amma bu dəfə ona uzun zaman lazım olmayacaqdı. Dağıtmaq hər zaman qurmaqdan asan olmuş..

***

Cadugərin təhtəlşüurundan qidalandığı üçün onun təsiri altında idi. İradə, məntiq, zənn, dərrakə kimi qabiliyyətlərlə bərabər olduqca ziddiyyətli təbiəti vardı. Əsasən şərə xidmət edirdi. Pisliyi ilə yanaşı bəzən mərhəmətli və xeyirxah olmağı da  bacarırdı. Amma bu mərhəmət kiməsə ürəyi yandığından yox (ürəyi yox idi), öc almaq istəyindən, özünün də sayılacaq bir varlıq olduğunu göstərmək üçün və bir də kindən, küdurətdən doğurdu.  Familyarı geri çağırıb Morxultun planını pozan da, atanın acı göz yaşlarını susdurub qızının yerini nişan verən də o idi, cadugərin ehtirasını təmin etmək üçün yeni plan cızan da, onun misilsiz qüdrət sahibi olmasından ötrü runo əməliyyatında canla-başla iştirak etməyə hazır olan da. Vicdanı olsaydı onun bu cür ziddiyyətli davranışından çaş-baş qalardı yəqin.

İndi gözləmək olmazdı. Tələsik zirzəmiyə endi. Qaranlıqda güzgü olan otağı çətinlik çəkmədən tapdı. Qapını açıb içəri keçdi. Üstü örtülü güzgünü gördü. Qoltuğunda gizlətdiyi daşı var qüvvəsi ilə ona tərəf tolazladı. Daş möhkəm səthə dəyib geri sıçradı. Hər şey aydın idi. Morxult onun məqsədindən hali olmuş, güzgünün önünə, örtük altına dəmir səthli qoruyucu yerləşdirmişdi. Daha burada qalmağın mənası yox idi. Fikirləşməyin də həmçinin. Fikirləri elə həmin an Morxulta açılacaqdı. Evi tərk edib üz qoydu meşəyə. Qurtulmayacağını bilirdi. Təslim də olmaq istəmirdi. Xeyli qaçdı. Qaça-qaça zəiflədiyini hiss edirdi. Fiziki işdən yorulmazdı heç vaxt, deməli cadugər artıq əmələ başlayıb...

Morxult ayini davam etdirirdi. Otağı  bulanıq işıq seli bürümüşdü. Tulpanı meşədən çəkib bura gətirmişdi. Burada, otaqdaydı, artıq zərrəciklərə parçalanmış, boşluğa  qarışmaq üzrə idi. Sahibi onu hissə-hissə, qat-qat, damla-damla xüsusi amansızlıqla yox edirdi. Baltazar mərdliklə payına düşənə tablaşıb dözürdü. Birdən onun itməkdə olan sonuncu hissəsi dəli çığırtı ilə haray qopardı. Otağı bürümüş astral cisimciklər onun səsinə səs verdilər. Morxult ayaqlarında və boynunun ardında hiss etdiyi kəskin ağrıdan dizləri üstə yerə çökdü. Özünü ələ alıb qaıxmaq, ritualı bitirmək istədi. Qalxa bilmədi, taqətsizlikdən gözləri qaranlıq gətirir, başı fırlanırdı. Kəsilmiş ağac kimi yerə sərildi. Ayin bitirilmədi, tulpanın qalıqları kosmosun qara boşluqlarına göndərilmədi.  Yarımçıq qalmış magik rituallar isə ən gözlənilməz nəticələr doğura bilir.

Sahibin acizliyini görən fantom salamat qalan hissələrini yığmağa başladı. Ölümdən qurtulmuş  hissəciklər sürətlə toparlaşıb birləşdilər. Bir-birlərini çığırtı ilə tanıyırdılar. Onlar qovuşub formasız bir kütlə əmələ gətirdilər. Bu kütlə ilə əvvəlki tulpanın heç bir oxşarlığı olmasa da bu yenə o idi, o özü. Və o sahibinə qalib gəlmişdi. Bu, həyatının ən böyük uğuru idi..

Tulpa cadugərin yurdunu tərk etdi. Morxuldun səsi get-gedə zəifləyirdi. Nə qədər zəif və gücsüz olsa da fikrini cəmləşdirməyi bacardı amma.  Azca keçmiş açıq qapıdan qara qarğa Daqon otağa şığıdı. Sahibinin yanında yerə enib gəzişməyə başladı. Morxult onu belə dar məqamlar üçün yaratmışdı və qarğa indi ona etibar edilən əmanəti geri qaytarmalı idi..

***

Quru yerdə bardaş qurub oturmuşdu. Komanın küncündə qıvrılıb yatan ilanı sanki heç görmürdü.  Divar boyu qaçışan kərtənkələlər də saatlarla bir qaydada oturub, nəfəs çəkməsə qurumuş kötükdən heç nə ilə fərqlənməyən bu qocanı görməz kimi aparırdılar özlərini. Yastı-yapalaq gövdələri ilə divara pərçimlənib yuxarı-aşağı şütüyürdülər. Yerdə, onun ətrafında bütün bu illər ərzində yaşantisinı dolduran kədərlə qidalanan böcəklər eşələnirdi. Qidaları bol idi deyə böcəklər şişib yumruq boyda olmuşdular. Onları tapdamaq təhlükəli idi, kədər alardı dünyanı ağuşuna.

Tam qənşərində divardan asılmış şəklə zillənib qalmışdı. İzoldadan sonra həyatda tək sevinc mənbəyi, kasıb, soyuq komasının yeganə işıq pəncərəsi. Yaşıl budaqların uclarındakı təzə-tər yarpaqları gözləri ilə yedi. Necə də bihuşedici istilik yayıldı canına... baxışları ilə çayaşağı, çayyuxarı gəzişdi. Çay onun baxışlarından ehtizaza gəldi, yırğalanıb kükrədi, axmağa başladı. Axa-axa nəğmə oxuyurdu. Sirli çay idi. “Axır, axırdı. Axmasına rəğmən həmişə burada idi. Hər dəqiqə dəyişib yenilənməsinə baxmayaraq, həmişə, hər zaman eyni idi, həmən o köhnəki. Çay eyni vaxtda müxtəlif yerlərdə ola bilir – mənsəbdə, döngədə, şəlalədə, məxəzdə, meşədə, çöldə, dağda. Onunçun yalnız İndi var. O keçmiş gələcəkdir” (4).  Çay Vaxt demək idi., onun kimi həryerdəlik. Tanrı vaxtı insanlara əyani anlatmaqçun çayı yaratdı Yer üzündə.

Çay axır, o baxırdı. İndisinə baxırdı. İndi indiylə yaşayırdı, gələcəyindən qorxurdu, keçmişini unutmuşdu. Çay idi ona keçmişləri unutduran, olanların üstündən xətt çəkən. Gələcəksə... gələcək yox idi, buna görə ondan qorxmağa dəyərdi.

Heyranlıqla seyr edirdi. Orda olmaq istəyirdi. Bu istək bütün varlığına hakim kəsilmiş, ruhunu çulğamışdı. Dəli bir istək idi. Komanın küncündəki ilan ayılıb başını qıvrınları üzərinə qaldırdı. Divar boyu hərəkət edən kərtənkələlər tələsik qaçışıb dağılışdılar. Yerdə gəzişən yumruq böcəklər harasa yox oldular. İlan tənbəlcəsinə sürünüb komanı tərk etdi. Hətta komanın rütubətini sorub canına hopduran yağış qurdları, soxulcanlar da çəlikib getdilər. Qalan bir tək o oldu. Burada nələrinsə baş verəcəyi gözlənilirdi. Təbiət hər zaman ən tezcə duyar təhlükəni.

Qəfil bir qüvvə aşagıdan yuxarı varlığına dolaraq onu yerdən dəbərdib ayaq üstə qoydu. Qolları bilaixtiyar yanlara doğru açıldı. Uçmaq istəyirdi, o qədər yüngülləşmişdi ki... Ayaqlarının sanki yerdən aralandığını hiss etdi. Gözləri böyüyüb hədəqəsindən çəxmaq dərəcəsinə gəldi, burun pərələri enləndi, qaşları gərilərək yuxarı dartıldı. Ətrafları gözü önündə şişmanlaşdı, qarnı yekəldi, dərisi bütün bu şişib dartılmaya davam gətirməyib cırıldı, parça-parça oldu, amma çölə tökülən təəccübünə rəğmən daxili orqanlar və möhtəviyyat yox, ağımtil-qızılı  zərrəciklər  oldu. Bütün cismi zərrəciklər selinə dönmüşdü. Kvarklara bölünüb ətrafa səpələnmiş, bütün komanı özü ilə doldurmuşdu. Vaxtında buranı tərk etməyə macal tapmamış insecta (həşəratlar) hansı harda haqlandısa, elə oradaca üstündən ütü çəkilmiş kimi təsviri qaldı. Kokondan çıxmış kəpənək, qabığından sıyrılmiş mahiyyət tək öz köksündən pırtlayıb azad oldu. Ən qəribəsi oydu ki, kədər yox idi artıq, illərn yoldaşı, ən yaxın zəhlətökən sirdaşı tərk etmişdi onu. Onu alın yazısı bilirdi, indi alnı olmadığından yazısı da pozulmuşdu. Tənhalıq da, pərişanlıq, mübhəmlik də uzaq düşmüşdü ondan.

İzoldanı sevirdi. Yuxusundakı bəzi məqamlar sifariş olunmuş kimi bir də gəldi “gözləri önünə”.  Bellarminanı təsadüf yox, özü sındırmışdı sən demə, qəsdən. İzoldanı sevməməkçün sındırmışdı. İndi isə onu sevdiyini açıq-aşkar anladı. Sevgisi də özü iə birgə dağılmışdı, indi bir koma böyüklüyündə idi sevgisi. Amma bu adi cinsəl sevgi deyildi, daha iri, daha miqyaslı, qüdrətli, müqəddəs  və təkadamlıq idi. Qarşı tərəfin məhəbbət izharına ehtiyacı olmayacaq qədər müqəddəs, kamil və təkadamlıq. O bu sevgidən indi utanmır, çəkinmirdi, onu hər kəslə bölüşə bilərdi. Çünki böyümüşdü, yetkinləşib hüdudlarını tərk etmişdi, dağılmışdı. Dağılan bir şeysə yığılmaz bir daha qabına.  Məhbəsi tərk edən dönməz daha zindanına. Azadlığı dadmış sayılırdı artıq. İndi o, ətrafı, ətrafsa onun özü idi.

 

Qapı ehmalca döyüldü. Sükut... Bir daha döyüldü, səs eşidilmədiyində yavaşca aralandı.  Gələn əvvəlcə başını içəri saldı, otağı buxar, tüstü bürümüşdü. Qorxub geri çəkildi. “Burda nə olub görəsən?” deyə düşündü.  Sonra qapını hər ehtimala qarşı açıq qoyub içəri adladı. Dayanıb diqqətlə ətrafı seyr etdi. Evin sahibi heç yerdə gözə dəymirdi. “Axı nə olub burada? Yanan nədir?”  Keçib yoxlamağı qərara aldı. Komanı o baş-bu başa gəzib axtarmağa başladı. Yanan bir şey tapılmadı.

Qonağın ev sahibinin köksündə gəzdiyindən xəbəri yox idi. Daxilindəki gəzişmədən rəssam pəjmürdə olub uçunurdu.

Qoca dərzi onu tapa bilməyib dilləndi:

- Axı hardasan sən? Burda nə baş verib?!

- Mən buradayam, burada. Sən mənim içimdə gəzişirsən – qışqırdı rəssam.

- Bu nə tüstüdür buraları basıb?

- Mən burdayam, səni görürəm.

Rəssam nə qədər çığırsa da dostu, qonşusu olan qoca dərzi onun səsini eşitmədi. Nəhayət, qonağın diqqətini şəkil cəlb etdi. Onu əvvəllər də görmüşdü, gəlib önündə dayandı. Şəkildəki dəyişiklik aydın sezilirdi, rənglər solmuş, avazımışdı. Artıq yay fəsli deyildi təsvirdəki, soyuq, sazaq sirayət edirdi adama. Nəzərə çarpan bu tutqunluğu heç nə ilə izah edə bilmədi, çiyinlərini çəkib çıxıb getdi.

 

Bir neçə gündən sonra qonşu yenidən bura qayıdanda o müəmmalı tüstüdən artıq əsər yox idi. Komanı gəzib bir xeyli dostunu axtarsa da yenə tapmadı onu. Şəkildə isə yay fəsliydi.  Şəkil önündə dayanıb böyük həzzlə o şıltaq yaşıllığı, həyatla dolu yarpaqları, tacları ilə qol-boyun olan hündür ağacları seyr etdi. Çiçəklərin ətri duyulur, quşların şən nəğməsi, çayın sakit zümzüməsi onu ovsunlayırdı.  Hələ o oğlan.., sahildə oturub ayağını suya sallamış yeniyetmə...

Oğlandan gözünü çəkə bilmirdi, hipnoz olunmuş tək dayanıb ona baxırdı.

“Çox axtardın, eləmi?.. axırda tapdın” – beyninə qəfil yerləşdirilən fikir.

- Nə? – hövlnak geri sıçradı.

“Tapdın məni”.

- Aman allah – deyib götürüldü. Çölə çıxıb dayandı, ətrafa göz gəzdirdi. Yaxınlıqdakı quyunu görüb ona tərəf getdi. Zəncirdən asılmış vedrəni qaldırıb içdi, qalan suyu üzünə çırpdı. Bir qədər özünə gəlib ağlı durulandan sonra yenidən evə üz tutdu. Gəlib şəkil önündə durdu yenə.

- Sənmisən?

“Mənəm”.

- Oradasan?

“Buradayam”.

- Aman allah... inana bilmirəm.. - əlləri ilə başını tutub pıçıldadı.

“Mənə diqqətlə bax”.

Dərzi gözlərini ovxalayıb diqqət kəsildi. Oğlanın göz bəbəkləri sağa-sola hərəkət edirdi. Şəkil canlı idi, şübhə ola bilməzdi. Dostu ora köçmüşdü.

“İstəyirsən başımın üstündəki budağın yarpaqlarını üfləyim?”

- İstəyirəm, üflə.

Yarpaqlar yellənməyə başladı.

- Ağlasığmaz!! Sən ora necə düşdün axı? Bu necə baş verdi?

“Mən həmişə bunu istəmişdim”.

- Bilirəm, amma hər halda, ağlabatan şey deyil... Necə oldu ki, sən şəklə köçdün?

“Soruşma..”

İki dost burada şirin söhbətdə olsun, qara qarğada əmanət buraxdığı ruhunun qalığından varlığını bərpa etmiş Morxult qoca rəssamdakı simvola yiyələnmək üçün plan cızırdı. Buradakı olaylardan güzgü onu xəbərdar etmişdi.

***

Bir gün axşamçağı canlı tablo asılmış komanın ortasında qeybdən hava burulğanı peyda oldu. Toz-duman yatandan sonra çiynində yarasa oturmuş (qarğa Daqon missiyasını yerinə yetirib məhv olmuşdu, yarasa yeni krestraj idi) qara mantiyalı biri zühur etdi.  Ətrafa göz gəzdirib divardakı şəklə yaxınlaşdı. Əlindəki dəmir başlı əsanı oğlan təsvirinə yönəltdi. Rəssamın şəkli tərk etməsini gözləyirdi, onun burada olduğunu bilirdi. Dodağının altında alçaq səslə ovsun oxudu. Bu da əsər etmədikdə psixi enerjisini konsentrə edib diqqətlə oğlanın gözlərinə baxmağa başladı. Yeniyetmənin şəkli dözülməz baxışlar altında sanki avazıdı, üzünü puçur-puçur tər örtdü.  Morxult acı istehza ilə qımışıb, əlini cibinə saldı, yaylıq çıxarıb təsvirdəki oğlanın tərini sildi.

Morxult rəssamı tablodan çıxarmağın mümkünsüzlüyünü anlayıb şəkli divardan açdı, özü ilə aparacaqdı. Onun yerinə mantiyasının altında gətirdiyi başqa bir şəkil asdı.  Bu, Klod Monenin lənətlənmiş  “Su zanbaqları” əsərinin reproduksiyası idi. Cadugər yarasanı orada buraxıb, gəldiyi kimi anidən yox oldu. Yarasa bir neçə dəfə “zanbaqlar”ın ətrafında fırlanıb komanın alaqaranlığında əridi. Onun “getməsi” ilə komanın od dilimlərinə bələnməsi bir oldu.

İlan kimi qıvrılıb-açılan alov rəqqasının performansına evlərindən çölə tökülmüş onlarla adam tamaşa edirdi. Onlardan biri yerə çöküb dizlərinə döyür, gözünün yaşını axıdıb fəryad qoparırdı. Bu, yanan evin sahibi rəssamın dostu, qonşusu qoca dərzi idi.

***

Bomboz, tikanlı çöllükdə qalanmış tonqalın işığı əllərini sinəsində çarpazlayıb durmuş insanın üz cizgilərini aydın göstərirdi. Çatılmış qaşlar gözlərdən çıxan nifrət qığılcımlarından ətrafın odlanmaması üçün sanki çətirləmişdi onları. Üzdəki sərt, barışmaz ifadə, burun pərələrindən yanlara doğru qanad kimi gərilən dərin qırışlar, gözlərdəki soyuq şər parıtısı adamın beynində mübhəm fikirlərin tüğyan etdiyindən xəbər verirdi. Tonqaldan azca aralı daşa bir tablo söykədilmişdi. Tabloda ayaqlarını çaya sallayıb oturmuş oğlan...

Bütün mümkün vasitələrə əl atmış Morxult çox acıqlı görünürdü. Qoca rəssam tablonu heç vəchlə tərk etmək istəmirdi. Cadugər cibindən çıxartdığı qəməni qaldırıb diqqətlə tiyəsini nəzərdən keçirtdi, barmağına sürtdü. Bir şəklə, bir bıçağa baxdı. Sonra iti addımlarla şəklə yaxınlaşıb bıçaqla oğlanın ayağını dərin cızdı. Yaradan qan axmağa başladı.

- Çıxmayacaqsan?

Sükut.

- Ya həyatını ya əlini itirməlisən. Ya çıxıb o qiymətli əlini mənə peşkəş edəcəksən, ya həyatla vidalaşacaqsan.  Həyat daha qiymətlidir, elə deyilmi?

Sükut.

- Daha soruşmayacağam, biləsən..

Sükut.

- Səd heyf... Sən məni sonuncu runadan məhrum edərsən, mən səni bu gen dünyadan. Sən dünyanı onsuz da özünçün çox geniş saymışdın. Əgər elə olmasaydı özünü o dar çərçivəyə məhkum etməzdin. İndi səni oda təslim edəcəyəm. Səni qıfıllandığın o dar zindandan odun ağuşuna atacam. Get, mən səni azad edirəm! Get, azadlığından zövq al! – bu sözlərlə tablonu başı üzərinə qaldırıb tonqala atdı və yerə çöküb inildədi. Həyatının arzusuna vida etmək zorunda qoyulmuşdu...

Anən tablodan sıyrılıb göyə yüksələn boz buxar topasından xəbəri olmadı. Buxar şimala doğru üz tutdu. Tristanın koması da odun qisməti imiş, qəfəsi də.. Arxasında çırtıltı ilə yanan ikinci hücrəsinin qalıqları, önündə tam bir məchulluq. Cadugər çəkilib getmək istəyəndə diqqətini yerdəki qan izləri cəlb etdi. İz şimala doğru uzanırdı. Boz çöllər həmin gün dünyanın ən ağır qarğışını dinlədi, tikan kolları kötüyündən qurudu.

***

Qəsrin iri dəmir qapısı önündəki dəbilqəli, sivri qılınclı gözətçilər şəhərin son dedi-qodusunu bir-birinə xəbər verib qurtarmış, indi bekarçılıqdan əsnəyə-əsnəyə qəsrin önündə var-gəl edirdilər. Uzaqdan onlara doğru gələn qaraltı hər ikisinin diqqətini cəlb etdi. Gələn başını aşağı salıb ağır-ağır yeriyirdi. Hiss olunurdu ki, yaşlı biridir.  Nəhayət, onlara çatıb başını qaldırdı. Onu tanıyıb səssiz-sözsüz qəsrin içinə ötürdülər. 

Qoca daş pillələri qibtəediləcək yüngüllüklə qalxdı, sanki bayaq əyri cığırda ayaqlarını sürüyən, tez-tez dayanıb nəfəs dərən o deyildi. Dəhlizə daxil olub bir otağın qarşısında ayaq saxladı. Qapını ehmalca tıqqıldatdı. Səs gəlməsə də itələyib içəri keçdi.

Uzun, ensiz pəncərələrindən güclə işıq sızan, bahalı gəbələr döşənmiş, ora-bura zərxara mütəkkələr, atlas balışlar, üstü  işləməli nalçalar atılmış otağın o biri başında qızılı saçı topuqlarına düşən gənc və gözəl bir qız udunu dizləri üstünə qoyub oturmuşdu. Qonağı görən kimi qırışığı açıldı.

- Ata, ata! – deyib irəli atıldı.

Atasına rüsxət verilmişdi qızını görməyə. Bu birinci görüşləri deyildi, amma yaman qəribsəmişdi doğması üçün. Qucaqlayıb əzizini bağrına basdı. Gözlərinin yaşı selə döndü. Əllərini dönə-dönə öpüb qoxladı. Bir də qoxladı, bir də...  Atasının cadar-cadar olmuş əllərindən torpaq iyi, bir də yarpız ətri gələrdi həmişə, odunçuluq dövründən hopub qalma qoxu.. İndi o qoxu yox idi. Çaş qaldı, üzünü qaldırıb atasına nəzər saldı, qucaqlayıb bir də bağrına basdı, üzünü atasının tüklü üzünə sürtdü, bir də qoxladı. Yooox...., atasının istiliyi də yox idi. Qoxu da tam yad, özgə.... Heyrətlə başını geri şəkdi, “atası” onun belini qucaqlayıb dayanmışdı. Əllərini kişinin çiyinlərinə dirəyib aralandı, diqqətlə gözlərinin içinə baxdı. Dəli bir ehtiras gördü o qara şəhvətli gözlərdə. Göz gilələrində qığılcımlar parlayır, burun pərələrindən isti hava püskürür, ağzının yanından saqqalı aşağı selik axırdı. Üz cizgiləri atasınınkıydı, amma qarşısındakı yad idi, tam yad, tanımadığı biri! Başında hər şey bir-birinə qarışdı. Qəbuledilməz bir şeyi qəbul edə bilməzdi. Ona zor göstərmək mümkün olmadığını anlayıb düz gözünə tüpürdü. Gözləmədiyi hərəkətdən kişinin qolları boşaldı. İzolda pişik cəldliyi ilə qapıya atıldı. Kişi ayağını paltarın uzun ətəyinə basdı. Ətək cırılsa da qız bir neçə addım ata bildi. Kişi əyilib paltarın aşağı hissəsini  biləyinə doladı, zərblə özünə sarı çəkdi. Güclü və qıvraq idi, üç növcavanın qanından hazırlayıb içdiyi energetik iksir onu pələngə döndərmişdi. İzolda müvazinətini itirib  üzüqoylu yerə yıxıldı. Dəhşət içində çevrilib geri baxanda yaralı şikarını yaxalamış vəhşi heyvan onun üzərinə atıldı. Dəli bir hayqırtı divarlarda əks-səda verib xalçanın altına çökdü.

- Ata!!...

***

Şimal bölgələrinin birində, ağacların ağ xəz paltosunu demək olar heç soyunmadığı, sırsıraların sazağı unutmaqçun ağlayıb göz yaşı tökməyə macal tapmamış yenidən buzladığı məkanda, meşədə, uçuq-sökük daxmada qoca zahid dünyanın özü boyda kədərini bir-birindən heç nəylə fərqlənməyən günlərinin qurşağına büküb yola salmaqla məşğul idi. Günlər gedirdi, amma deyəsən yükünü elə kandardaca buraxıb gedirdi, çünki azalmırdı dərd.. Ayağındakı dəhşətli xəncər yarası qocanı çox incidirdi. Ağrı dözülməz olanda qoca buxara çevrilib  unudurdu hər şeyi.

Rəsm çəkməyi sevirdi. Qəribə iş texnikası vardı, baxışlarıyla çəkirdi. Ətrafındakıları – meşəni, üstü buz örtülü çayı, budaqlardakı don vurmuş quş yuvalarını, göydə çaxdığı yerdə buzlayıb qalmış ildırım şaxəsini, o yalnızlığı və çılpaqlığı, o qoca sazağı özü yaratmışdı nəzərləriylə..., öz yalnızlığına ithafən, tənhalığına həmdəm.. Ətrafında hər şey özü kimi qoca və məzlum idi. Dünya yaranışdan sazaqla bir olub. Əskilərdə soyuqdan başqa bir şey olmayıb. Sonra hənirtilər dolub dünyaya. Onlar da isti gətirib. Və onda Soyuq dünyanı İsti ilə paylaşmalı olub, dünya rənglərə və fəsillərə bölünüb.

Rəsm çəkməyi sevirdi.. Baxışları toxunan yer donurdu. Donan yer ruhunu içinə həbsə alıb özünə qapanırdı. Ətrafını don vurduqca içi qızınırdı. Daxilində hər ləçəyi ona bir səs pıçıldayan altı ləçəkli əsrarıngiz çiçək baş qaldırırdı.

İ- Z-O-L-D-A...

Daxmasına qayıdıb daxilindəki hərarəti divarlara püskürürdü. Bu yolla  dörd tərəfi yaşıllığa bürünmüş canlı meşə panoramı yaratmışdı. Komanın çölü qış, içi bahar idi. Zümrüd meşə, büllur sulu çay, dil-dil ötən torağaylar və ... sıx ağacların vəhşi qısqanclığında itib qalmış, lap uzaqlarda, meşənin dərinliyində nəfəs alan və elə nəfəsiylə ətrafdan sezilən möhtəşəm bir qala...  Onun qalası... Hər şey sehrli idi. Acıyanda, soyuq kələyini kəsəndə o sehrə gömülürdü. O, buxar idi...

***

Güzgü qarşısında durmuşdu. Dolaşıq, uzun tükləri qatlanıb gözünə girən qara qaşların altından qəzəbli qırğı baxışları qarşısındakı təsvirə dikilmişdi. Sonuncu runaya həsədlə baxırdı.  Orada idi, həmişəki yerində, qoca rəssamın əlinin üstündə.  Rəssam sağ idi..

Runa onun olmalıydı, çatmayan bir tək o qalmışdı. Möhtəşəm planın icrası  üçün hər şey artıq hazır idi. Qocanı ölmüş zənn etdikdə vidalaşmışdı həyatının ən böyük arzusuyla, amma indi, Tristanın sağ olduğunu öyrənincə arzu əvvəlki tək şölələnmişdi daxilində.

- Onu necə əldə edə bilərəm?

“Mümkün deyil”.

- Niyə? Qocanı hökmən tapacam!

“Mümkünsüz. O buxardır..”

- Torno?

“Torno” (5)

 

Uca, səhər-axşam ətrafında qara kölgələr dolaşan, ağacların sıx budaqları arxasında görünməz olan qəsrin qapısından qızıla tutulmuş, zərxara döşəli, qızılgül ləçəkləri səpili tabut çıxarırdılar. Tabut, udduğu mələksimalıdan ar edib bir az da ağırlaşmışdı.

Tristan qış yuxusuna getmiş o uzaq sırsıra krallığında, Zamanı dondurmuş meşədə yenə əvvəlki yuxusunu görməyə başlamışdı. Komasındakı meşə panoramında ağacların yad gözlərdən gizlətdiyi qala/qəsrsə artıq nəfəs almırdı.

Tulpanın dağılıb ətrafa səpələnmiş qəlpələri toparlanıb birləşmiş, kabus halını almışdılar.  Sahibi onunla münasibətdə bir bağışlanılmaz səhvə yol vermişdi. Yaradılan varlıqla maq distansiya saxlamalı, onunla öz bərabəri kimi rəftar etməməlidir. Heç bir əhəmiyyəti olmayıb sadəcə kinayə kimi tulpanın arxasına qondarılan quyruqcuq onun insan olmadığını daim xatırlatmalıydı sahibinə. Amma tulpa o qədər dərrakəli və məntiqli idi ki, bəzən Morxult onun kimliyini  unudub yaxın adamı  kimi davranırdı. Nadir hallarda da olsa müşahidə edilən  bu çür münasibət tulpada  yaradılışında maq tərəfindən nəzərdə tutulmayan başqa xüsusun (qürur) meydana gəlməsinə səbəb olmuş və nəhayətdə tulpanın itaətdən çıxıb sərbəstləşməsinə şərait yaratmışdı. Belə olan təqdirdə tulpanı məhv etməyə cəhd göstərmək özünü öldürmək kimi bir şeydir. Ona görə Morxult ayini başa çatdıra bilməmiş, huşunu itirmiş, tulpa isə sağ qalmışdı. Yəni artıq məhv olmaq şansı yox idi tulpanın, istəsə belə məhv ola bilməyəcəkdi.  Varlığında ölümsüzlük inikası vardı, daimi yaşam qisməti, elə beləcə kabus kimi fırlanacaqdı dünyanı. Qaçılmaz bir şey. Var olduqca olursan. Vəhşət...  Əvvəlki simasını itirsə də  heçliyə adlaya bilmirdi. İndi hamı üçün yeni bir qorxu, istehza, hədə doğulmuşdu.  O gəzir və çığırırdı. Getmək istəyirdi, gedə bilmirdi. Yox olmaq istəyirdi, alınmırdı. Heçliyə  çevrilmək,  səssizliyə gömülmək  – bihudə...

Tulpa kimi yalnız telepatik eşidilirdisə indi hamı tərəfindən  eşidiləcək səsə çevrilmişdi. O, Səs idi indi. Mental infeksiyaya dönüb sahibinə saplanmışdı, ondan qidalanırdı, öz ikitirəliyini ağasına ötürmüşdü.  İndi Morxult kim olduğunu unutmağa başlamışdı, özünü bəzən özü, bəzən Tristan sanırdı.

 

Yol kənarında tənha qəbir. Əvvəl tənha deyildi, ağaclar əhatə etmişdi onu. Sonralar  ziyarətə gələnlərin zəhmindən ağaclar quruyub seyrəldi, nəhayət tamamən məhv olub torpaqda uyuyanı tərk etdilər.

Cadugər gələrdi bura, özünü Tristan kimi tanıdardı. Bəlkə də elə Tristan idi, bilmirdi,.. bilinmirdi... Qəbrin ətrafı çaqqal gavalısı ilə dolu olardı. Hamısını qırardı, qoparıb atardı, o gedən kimi bitki yenidən basardı buraları.

Bir dəfə növbəti səfəri zamanı əyilib bir daş götürdü yerdən, cibinə qoyub özü ilə apardı. Güzgüsü üçün... sındırmalıydı onu... daxilindəki səs elə hey  “sındır, sındır” pıçıldayırdı...

***

~ kədərə ithaf ~

Hamı üçün bir qorxu, istehza, hədə doğulmuşdu. O müdhiş səs qulaqlara girir, beyni dondururdu. Əllər işdən soyuyur, vicdan susur, ruh iflic olurdu. Bu, qurtula bilməyənin harayı, daimi məhbusun həşiri idi. Kimi axtarırdı, nə arayırdı, bəlli deyildi.

Gəzən Çığırtı elə hey yol kənarındakı tənha məzara baş çəkir, meşədə gizlənən uca qəsrin divarlarında tükürpədici əks-səda verir, gecələrsə.. gecələrsə  Tristanın yanıb külə dönmüş komasının yerində toz burulğanı qoparıb qorxunc səsiylə ulayırdı.

O getmək istəyirdi, gedə bilmirdi...

 

---------------------------------------------------------

 

1 – “Sən kədərdən doğuldun, adın Tristan (frans.kədərli) olsun.”  J.Bedye. “Tristan və İzolda”

2 – Ayın böyümə-kiçilmə mərhələləri. Birinci – mifik ovçu Artemida fazası, ikinci – su kraliçası Fetidanın fazası, üçüncü və dördüncü – pik faza və reqress, başlanılan işlər yekunlaşdırılır.

3 – Qoetiyanın doqquzuncu ruhu, incəsənət, elm kuratoru. 

4 – H.Hesse. “Siddhartha”

5 – Magik anlam. Bir şeyin peşinə çox düşülərsə, o, fiziksəllikdən çıxar, yoxluğa çevrilib orda gizlənər. (Tale adlı atlıdan yaxasını qurtarmaq üçün insan adlı piyadanın da canını təslim edib inzivaya çəkilməkdən savayı çarəsi qalmaz).

 

 

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5