Vicdan qorxuya verdiyimiz ikinci addır.

Bu fikri mənə dostlarımdan biri demişdi nə zamansa.

İlkin olaraq eşitdiyimdə dostumuzun məni vicdansız və ya qorxaq adlandırdığını düşünmüşdüm.

Sonradan  isə fikri dəqiqləşdirəndə özünə aid etdiyini dedi.

Qəliz söhbətdir.

Hər adamın anlayacağı bir cümlə deyil.

Ağır fikirdir.

Ağır olmasını ona görə deyirəm ki, bu fikri biz Elçin Mann ilə az qala iki saatdan çox müzakirə etdik. Mən fikirə Tolstoydan sitatlar gətirdim. Elçin Tolstoya və mənə hörmət edib Dostoyevskidən sitat gətirib məni düşüncəyə salmadı. Bilir Dostoyevskini çox da bəyənmirəm. Ancaq insan faktoru üzərindən xeyli müzakirə elədik. Oxuyub beynimizə yazdığımız kitabları varağladıq, gördüyümüz hadisələri sübutlar kimi ortaya atdıq ancaq yenə bir nəticə hasil olmadı. Sonda bir nəticəyə gəldik ki, mən indi bu oxuduğunuzu yazını yazacağam sonra isə Elçin öz fikirlərini başqa bir yazıda yazaraq cavab verəcək.

Cavab verəcək, verməyəcək bilmirəm. Əhval adamıdır işini bilmək olmaz.

Ancaq mən öz fikrimi yazmağa başladım artıq.

Bir yazı yazmışdım “Yolun yarısı” adında. Çox mənasız, bezdarnıy yazıdır. O yazını qrabitel, tufeyli yazmalı idi ancaq mən yazdım. Ümumən də düşünürəm ki, o yazı mənim ən gözəl bloq yazımdır.  OXU – LİNK

O yazımın ən əsas məğzi o idi, insan öz istədiyini etməlidir. İstəklərinin arxasında qaçmalıdır, idealları üçün vuruşmalıdır. Beyinlə yox ürəklə düşünməlidir. Ürəklə düşünənlər səhvlər edir, hisslərlə hərəkət edirlər. Səhv etmək faizləri yüksəkdir.

Beyinlə düşünənlər səhv etmir guya?

Mən sizə beyinlə səhv edənlər yüzlər, minlər göstərərəm. Onlara inanmasaz öz həyatımda yüz ölçüb, bir biçdiyim amma sonda fiasko olan N qədər misal göstərərəm.

Mən özümü qismən uğurlu bir insan sayıram ancaq uğurlarımın hamısı ürəyimi dinləyib getdiyim yerlərdən gəlib.

Qayıdaq yenidən Vicdan və Qorxu söhbətinə.

Tolstoyun “İnsan nə ilə yaşar” əsəri var. Hekayələr toplusudur. Dünya ədəbiyyat tarixinin şedevr əsərlərindən biridir o toplu. Məhz o topluda insanın necə yaşadığını, insan hisslərini təsvir dahi ustad. İnsan hisslərini təsvirinin pik həddini iki nəfərdə gördüm. Biri Dahi Mopassanda digəri isə Tolstoyda.

Tolstoy adını qeyd etdiyim əsərlərində insanların qorxusunu, vicdanını elə təsvir edib ki, bir daha heç kim o təsvirin yaxınına da gedə bilməyəcək.

İnsan qorxur. İnsan elə bir məxluqdur ki, qorxusuna istədiyi adı verə bilər.

Vicdan da elə o adlardan biridir.

Tolstoyun qəhrəmanlarından biri yolnan gələrkən kilsənin hasarının yanında lüt bir kişi görür. Havanın soyuq olduğu halda kişinin lüt olması və donma həddində olması ilk olaraq insanda mərhəmət hissi yaradır sonra isə başına iş açmamaq üçün özünü görməməzliyə vuraraq gedir. Bir az gedib dayanır ürəyinə bir hiss girir. Siz buna vicdan deyin mən qorxu deyim.  Geri qayıdır öz paltarını ona geyindirir və evinə gətirir. Əsərin sonunda tapdığı lüt kişinin Allah tərəfindən insanların nə ilə, necə yaşadığını görmək üçün cəzalandırılaraq dünyaya göndərilmiş bir mələk olduğunu bilir. Kişi elə bilir ki, vicdanın səsini dinləyib onu orda, soyuqda qoymayıb sonda amma Tolstoy dolayı yolla qorxu olduğunu, ölüm qorxusu olduğunu bildirir. Çünki əgər o kişi mələyi xilas etməsəydi insanın özü öləcəkdi. O lüt kişi yəni mələk insanı ölümlə cəzalandıracaqdı. Allahın əmrini o lüt mələk icra edəcəkdi.

Yəni ki, razılaşaq vicdan dediyiniz hiss qorxudur əslində.

Bu bəzən səhv etməkdən qorxmaqdır bəzən isə Allahdan (hərənin öz allahı var) qorxmaqdır.

Siz hansısa bir əməli etmirsiz buna deyirsiz ki, vicdanım icazə vermədi mənə.

İstədiyinizin qarşısında bir böyük maneə yaradırsız.

Maneənin səbəbkarı da əslində özünüz bilavasitə beyninizdir.

Beyin hər zaman axı insana nəyin lazım olduğunu deyə bilməz.

İnsana müəyyən zamanlarda itaət edəcəyi bir Allah da lazımdır.

Siz o Allaha, Tanrı, GOD, İsa, Zevs, Şirvin, Əli deyin mən sevdiyim insan deyim.

Ancaq toplananların yerini dəyişdikdə cəm dəyişmir.

Nəyəsə itaət etməlidir insan. İnsan azad ola bilmir. İnsanın daxilində azadlıq yoxdur. Azadlıq ancaq içki, narkotik və affekt hallarında olur. Yerdə qalan zamanlarda azadlıq yoxdur varsa da nisbidir.

İnsan istəkləri ilə azaddır bir həddə qədər.

Bu həddləri hər birimiz bilirik.

Bəzilərimiz daha yaxşı bilirik.

Bəzilərimiz isə öz az olan azadlığını sərhədləyir.

Bu hal da isə vicdan və qorxu məsələsi işə düşür.

Mən yenə də köhnə yazımda bildirdiyim fikrə qayıdaraq deyirəm ki, heç bir istəklərinizi içinizdə saxlamayın. Ürəyiniz nə deyirsə onun üçün gedib. Sona qədər gedin, biabır olmaqdan, pərt olmaqdan qorxmadan gedin.

Nə zamansa peşman olmaq istəmirsinizsə istəyinizi müxtəlif adlarla adlandırmayıb üzərinə gedin.

Yoxsa sonra bir siqaret yandırıb niyə etmədiyinizi düşünəcəksiz.

Mən öz ətrafımda belə edən çox dostumu görmüşəm, görürəm də ancaq heç istəmərəm ki, hansısa dostum istədiyini stoplayaraq sonra da peşmançılıq çəksin.

Bu gün mən xoşbəxtəm. Sevdiyim insan yanımdadır, Dostlarım var, sevdiyim işlə məşğul olmaq üçün, istəklərimi əldə etmək üçün gecə-gündüz  var gücümlə çalışıram.

Bütün bunlar onun səbəbidir ki, mən istəklərimi stoplamadan onları əldə etmək üçün vuruşmuşam. Çox uduzmuşam ancaq qələbələrim də az olmayıb.

Yəni ki, dostlar belə bir yazıdır.

Mənə sual versəz ki, kim deyib bu fikri sənə inanın ki, cavabı deyə bilməyəcəm çünki heç özüm də bilmirəm ki, kim deyib mənə bu fikri bəlkə yatıb yuxuda görmüşəm. Bəlkə elə öz fikrimdir ancaq hər halda dəqiq bilmirəm.

Dəqiq bilirəm , hər şey yaxşı olacaq.

Hamıya uğurlar.

Etibar Salmanlı(Etibarlı)

Ps. Son dövrlər bu fikri sevirəm.

Az qalıb, ən gözəl yağışlar Bakıya da yağacaq ancaq onda mən Bakıda olmayacağam…

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5