Taleh Məmmədov

İnternat uşaqlarının qaranlıq taleyi

İnternat və uşaq evləri cəmiyyətin yadına ancaq hansısa bayram günlərində və ya hansısa fövqəladə hallar olanda düşür. Bu qurumlar bir növ qapalı qurumlardır. Hətta jurnalist dostlar da deyir girə bilmirik internata ki, ordan yazaq.  7 saylı internatda döyülmə faktı aşkarlanandan sonra diqqət yönəlib internatlara. İlk öncə onu qeyd edim ki, bir internatın ki, pəncərəsində dəmir məhəccər var, deməli o internatda uşaqların döyülməsi faktı var. 7 saylı internatda da nəzarət-buraxılış məntəqəsinin pəncərəsində dəmir məhəccərlər mövcuddur. Gələk internatların vəziyyətinə. Respublikada olan bütün internat və Uşaq Evləri Təhsil Nazirliyinin balansındadır. Son illərə qədər internatlar və Uşaq Evlərində vəziyyət çox pis idi . Heydər Əliyev Fondu "İnternat və Uşaq Evlərinin yenidən qurulması" layihəsi çərçivəsində internatların hamısını əsaslı təmir etdi. Şagirdin döyülməsi iddia olunan 7 saylı internatdan başqa. O internatı lap axırda, bu yaxınlarda yalandan təmir etdilər. Qəribədir ki, internat və uşaq evləri Təhsil Nazirliyinin balansında olsa da onların təmirini hansısa qeyri-hökümət təşkilatı-Fond etdi. 2009-cu ildən internatların ləğvi düşünülür. Bunun üçün Təhsil Nazirliyinin balansında De-İnstitutlaşma adlı qurum yaradılıb. Bu qurum birbaşa internatlara nəzarət etməli , ordakı uşaqların bioloji ailələrə verilməyini təşkil etməli və internatlar boşaldılıb bağlanmalı idi.

De-institutlaşdırma haqqında ümumi məlumatda deyilir : “Azərbaycan Respublikasında dövlət uşaq müəssisələrindən uşaqların ailələrə verilməsi (De-institusionalizasiya) və alternativ qayğı Dövlət Proqramı (2006-2015-ci illər)” 2006-cı il mart ayının 29-da ölkə Prezidentinin 1386 nömrəli sərəncamı ilə təsdiq edilmişdir. Bu Proqramın həyata keçirilməsi üçün beynəlxalq təşkilatlardan, UNİCEF-dən alınan milyonlarla dollar pul heçə sərf edildi. Uşaqların bioloji ailələrə verilməsi proqramı fiaskoya uğradı. Pilot layihə olan Sos Uşaq Evləri kimi qurumlarda uşaqların bioloji ailələrə verilməsi mexanizmini yarada bilmədi. İndi Sos evləri də var, internatlarda 5 il əvvəl necə işləyirdilərsə elə də işləyirlər. Dəyişən heç nə yoxdur.

Bizdə internat uşaqlarından dövlət doğru istifadə etmir. Dövlət dünya təcrübəsindən yararlanmalı, ordakı oğlan uşaqlarını hərbiyə və ya digər güc strukturlarına cəlb edib, həm onlardan aidiyyatı üzrə yararlana, həm də internatı bitirəndən sonra onların iş və yaşayış yeri problemini həll etmiş olardı.Əfsus ki, etmir.  Bizdə həm də uşağın internatı bitirəndən sonra taleyinin necə olacağı qanunla tənzimlənmir, yəni yaşı internata düşməyən yeniyetmələrin böyük problemi var. Daha doğrusu qanunla tənzimlənmir bu hal dövlətdə. Yaşı internata düşməyən insan hara getməlidir? Buranı bitirmiş qızlar bu üzdən adətən ucuz kafelərdə ofisiant işləyir və ya pis yola düşürlər. Məsələn bir internat var ki, oranı bitirən 20 yaşlı oğlan hələ də orda qalır.Daha doğrusu gecələyir.Səhər işə gedir, axşam gəlib orda, dayələrin yanında (!) gecələyir. Getməyə evi yoxdur, rəhbərlik də qova bilmir, qovmağı vicdanına sığışdırmır. Bəzi internat uşaqları isə internatda tapılmır. Onlar gündüzlər marşrutlarsa konduktor kimi çalışır, bəziləri maşın yuyurlar. İnternat rəhbərliyi bunları bilir, bilərəkdən buna göz yumurlar. Səbəbi aydındır niyə.

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5