Rasim Qaraca

 

Şair Mazan Şələqulaq

 

h e k a y ə

 

 

 

Külək əsir, yağış yağır, şair evə qayıdır

ağır-ağır, öz şairanə həyatının növbəti bir gü-
nünü arxada qoyaraq. Lakin günün sonunda

onu bir sınaq daha gözləyir, kirayə qaldığı bu

evə qapıdan deyil, çəpərdən hoppanaraq gir-
məlidir, çünki ev sahibi ilə üzləşmək istəmir;

bu gün də kirayə haqqını düzəldə bilməmişdi.
Ümidlər qalmışdı Tarıya. Tarı, yəni Tarıel,
şairin ən yaxın dostu idi. Telefonunda, sadəcə,
“T” hərfi yazmışdı, Tarıel təcili yardım servisi
kimi bir şey idi: sadəcə, bir düyməni basmaqla
şairin qulluğunda hazır olurdu hər zaman.
Bundan sonra aradabir, sadəcə, T. deyəcəyimiz
bu adam özü də nə zamansa şeir yazmışdı, ca-

194

vanlıqları şair Mazanla bir yerdə keçmişdi, ilk
gənclik illərində bir yerdə ədəbiyyat dərnəyinə

getmişdilər. Ancaq T. şairlik fəaliyyətini mü-
vəqqəti olaraq dondurub kommersiya işlərinə

girişmişdi. Məlum bölgədən olduğuna görə
işləri yaxşı gedirdi. Şairin dar gününün dayağı
idi, “qa” deyəndə dollar, “qu” deyəndə manat

verərdi. Söz vermişdi, imkanları bir az yaxşı-
laşan kimi şairə torpaq alacaqdı, yavaş-yavaş

ev tikib kirələrdən canını qurtarardı beləcə.
– Ə ağrın alem, sən olmasan var ha, mən
şişib kəl daşşağına dönərəm.

Tarıelin maşınında Novxanı tərəfə yol al-
mışdılar. 2 dənə yüzlük artıq şairin cibində

idi. Birini kirəyə verəcəkdi, birinə də yemək-iç-
mək alacaqdı. Tarıelin bir neçə il bundan əv-
vəl aldığı bağ evinə gedirdilər. Şairin bu evə

ilk gəlişiydi.
T. maşının baqajından ustalar üçün aldığı
yemək-içmək şeylərini boşaltdı. Fəhlələrdən bi-

195

rinə ağzı bağlı bir qutu verdi, – bunu da apar
anbara qoy – dedi. Qutunun içərisində şair

dostunun kitabları vardı. Bu kitablar elə Tarı-
elin öz hesabına çıxmışdı, indi dostu arada bir

yolunu kitab dükanlarından salır əlli bir, yüz

bir bu kitablardan satın alır, kitabların çox sa-
tıldığı təəssüratı yaradırdı, bu yolla da dostuna

mənəvi dəstək verirdi. Çünki şair son vaxtlar

ruhdan düşmüşdü, şeir yazmağa həvəsi qal-
mamışdı.

– Axır vaxtlar rekord vurursan, kitabların
yaxşı satılır. Mən sənə deyirdim də, sən yaz,
əvvəl-axır qiymət verən tapılacaq.
– Demə, demə, ala itdən manşır olmuşam.

Zarafat-zarafat, 3-4 ay içərisində artıq bü-
tün tiraj satılıb qurtarmışdı. Azərbaycan ədə-
biyyatında bu, görünməmiş hadisə idi. Bir şai-
rin kitabının bu qədər satılması heç vaxt ol-
mamışdı. Bu ay “Əli və Nino” kitab dükanları

196

şəbəkəsi ən çox satılanların listəsini açıqlayan-
da bizim şair birinci yerdəydi.

Tarıel işini ustalıqla görürdü, özünə də
maraqlı görünən bir oyuna başlamışdı, görüm
bu işin axırı necə olacaq, deyirdi. Şairə əlbəəl
pul verməkdənsə onun kitablarını təkrar nəşrə

göndərmək, satışdan ona pul qazandırmaq da-
ha faydalı iş idi. Çünki artıq şair həvəsə gəl-
mişdi, ilhamı coşmuşdu, gecə-gündüz yazırdı.

Yazdıqca, həqiqətən, ustalaşır, ustalaşdıqca, hə-
qiqətən, oxucuların xoşuna gəlirdi. Ancaq yenə

də kitabların 90 faizini Tarıel alırdı. Bundan
əyləncəli nə ola bilərdi: iş-güc arası arabasını
saxlayıb kitab dükanına yaxınlaşır, şair Mazan
Şələqulağın kitablarını alırdı.
Bu arada şairin məhsuldarlığı artdıqca onun
yaradıcılığına olan oxucu marağı da çoxalırdı.
Hələ qəzetlər, ədəbiyyat jurnalları, elektron
dərgilər ondan ard-arda müsahibələr götürür,
əsərlərini dərc edirdi. Sadiq dost T. aradabir

197

jurnalistlərin cibinə pul basıb dostunun kitab-
ları haqqında resenziyalar yazdırmağa başladı.

Bir ədəbiyyat yarışmasında da dostunun birin-
ci yeri qazanmasından ötrü əlindən gələni et-
di. Ancaq Mazan üçüncü yerdən yuxarı qalxa

bilmədi.

Tarıel payızda şairin yeni kitabını çap et-
mək təklifini verəndə Mazanın şərti belə oldu:

tiraj 5000-dən aşağı olmayacaq. Satışlar yaxşı

gedirdi, şairin də öz planları vardı; bu kitab-
dan gələn gəlirin hesabına kirayədən canı qur-
taracaqdı, hələ bilmək olmaz, bəlkə maşın da

alacaqdı. T. ani olaraq fikrə getdi, peysərini
qaşıyaraq bir an sonra qərarını verdi: Qoy sən

deyən olsun. Ancaq kitabın reklam kampani-
yası üçün də bir qədər büdcə ayırmaq lazım

gələcəkdi. Şair dostunun şöhrəti nə qədər çox

artarsa bunun Tarıelə faydası vardı, bilmək ol-
maz, bəlkə, sabah biri gün Mazan deputat

olacaqdı, – şairliklə deputat olan neçə insan

198

vardı, – o zaman dostunun biznesinə krışalıq

edərdi, əl əli yuyar, əl də üzü. Əlqərəz, Tarı-
elin də özünün uzaq hədəfləri vardı şairlə bağlı.

Mazan məşhur olacaq, xalq şairi adını alacaq,
bir telefon zəngi ilə onun istənilən arzusunu
yerinə yetirəcəkdi.
Ağıla gələn başa gələrmiş. Şairin kitabları
“satıldıqca” Tarıelin işləri dolaşmağa başladı.
Hər dəfə görüşəndə Mazan dostunun üzündəki
qara pərdənin daha da qalınlaşdığını görürdü.
– Satışlar necə gedir?
– Əla! 4 mindən çox satılıb.
– Sən yaz, yarat! Yaxşı şeylər yaz, qoy
camaat oxusun!

– Yazmışam artıq. Yeni kitabımı bu yaxın-
larda sənə verəcəm.

Tarıelin üzündəki pərdə bir az da qalın-
laşdı, bir söz tapıb deyə bilmədi.

199

– Uzağı bir həftəyə gətirəcəm, – dedi
Mazan. Ancaq bir həftədən sonra artıq Tarıel
həbsxanada idi.

Şair şöhrətin zirvəsinə doğru inamla irə-
liləyirdi. T. həbs olunandan heç 3 ay keçmə-
mişdi, artıq Mazan Yazıçılar Birliyinin katibi

vəzifəsinə seçilmişdi. Türkdilli yazarların qu-
rultayında ölkəni təmsil etmək ona tapşırılmış-
dı. Türkmənistan prezidenti hörmətli qonağa

10 min dollar hədiyyə vermişdi.

Mazan dostunu yaddan çıxartmadı. Səfər-
dən qayıdandan sonra yaxşı bir bazarlıq edib

onun ailəsini ziyarətə getdi. Üstündən 5-6 ay

keçəndən sonra yolunu həbsxanadan saldı, Tür-
kiyədə dərc olunmuş yeni şeir kitabını Tarıelə

hədiyyə etdi, arasına da 100 dollar pul qoydu.
Ancaq bu Mazanın sonuncu həbsxana ziyarəti
oldu, bu cür ziyarətlərə artıq onun vaxtı yox

idi. Həqiqətən, çox məşğul idi. “Milli müka-
fat”ın ekspertlər şurasında təmsil olunurdu,

200

“Ən yeni ədəbiyyat” seriyasından daha bir ki-
tabı nəşr olunmuşdu, Kulis.az saytında köşə

yazarlığına dəvət almışdı. Eyni zamanda “Gənc
Ədiblər” məktəbinin müdavimlərinə məruzələr
oxuyur, habelə Slavyan Universitetində dərs

deyirdi. Televiziyalara dəvətlər, ard arda qəzet-
lərə verdiyi müsahibələr, oxucu görüşləri olan-
qopan bütün zamanını əlindən alırdı. Həm də

Tarıelin adı müxalif siyasi partiyalara yardım

məsələsində hallanırdı, indi onunla yaxınlıq et-
mənin heç bir adı yox idi. Belə bir dostluq

əlaqəsi Mazanın yüksələn karyerasına zərbə
vura bilərdi. Neynək, qoy olsun...
Uzatmağa nə verirlər. Dörd, beş, yoxsa altı

il oldu, Tarıeli həbsxanadan buraxdılar. İlk ara-
dığı insan Mazan Şələqulaq oldu. Hə, qardaş,

bu gün görüşəcəyik. Bu gün sabah oldu, sabah
da altdakı gün. Şairi tutmaq olmurdu. Yox,
vallah, bu gün işim çıxdı, sabah günorta. Sa-

201

bah, həqiqətən, görüşdülər, Gənclik metrosu
yaxınlığındakı şüşəbəndli çayxanada çay içdilər.
– Al bunu qoy cibinə xərclərsən.
Tarıelin yarası bununla sağalan deyildi:
– Bilirsən, qardaş, mənim Novxanıda bağ
evim vardı ha, onu satmaq istəyirəm, bilirəm
imkanın var, özgə adama qismət olmasın...
T. əlimyandıda evini satırdı:
– Heç olmasa yarı pulunu indi ver, yarı
pulunu da nə vaxt olsa verərsən...

Əsl fürsət idi. Razılığa gəldilər. Şair Ma-
zanın maşınına oturub Novxanıya tərəf yollan-
dılar. İkimərtəbəli böyük həyətyanısı olan bir

evdi. Mazana Yazıçılar Birliyindən ev vermiş-
dilər, artıq Masazır qəsəbəsində bağ evi də var-
dı. Dostunun çıxılmaz vəziyyətdə olmasından

yararlanıb bu evi ucuza almaq, sonra da tə-
ləsmədən bahaya satmaq haqqında düşünürdü.

Evin içərisinə girib dolaşmağa başladılar.
Mazan son bir neçə ildə əmələ gəlmiş qarnını

202

qabağa verib ətrafındakı hər şeyə qiymət bi-
çirdi: “Ə, bu evin remontu-zadı da yoxdu...”.

“Ə, bu mebeli də at getsin bir işə yaramaz...”.

“Ə, qağa, burda nə qədər kitab var... Ə, bu an-
bar da kitabla doludur ki, bunlar nə kitabıdır

belə... Ə, bular hamısı mənim kitablarımdı...
Vayy dədəəə...”

Mazanın nıxtı batmışdı. Birdən-birə məsə-
lənin nə yerdə olduğunu, dostuna qarşı necə

böyük oğraşlıq etdiyini başa düşmüşdü. Şairin
6-7 adda kitabının bütün tirajı, minlərlə kitab
anbarın bir küncündə qalaqlanmışdı. Çoxsaylı

oxucu sevgisinə olan xəyalları birdən-birə bu-
xarlanıb havaya uçmuşdu. İndi bu kitab anba-
rında intihar etmək onun ən yaxşı çıxış yolu

ola bilərdi, ancaq kiçik qəlbində bu cür cəsa-
rət hissi heç zaman olmamışdı. Beləcə, heç bir

söz demədən üzünü çevirib arabasına tərəf yö-
nəldi. Ğğğğ-ğınn, babapp – motoru işə salıb

tozanaqladı.

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

Tweet