Onun mübarizəsi

Seymur Baycana

       Mübarizə. Söz formasında olmasada əminəmkə ki, bir anlayış olaraq bəşəriyyətin yaranma tarixi ilə eynilik daşıyır bu nəsnə. İstər Adəm deyin, istərsə də ilk insan o yer üzünə ayaq qoyduğu gündən mübarizəyə başlayıb. Yaşamaq mübarizəsinə. Sonra bu anlam öz əhatəsini genişləndirib. Mənim üçün mübarizə aparan iki qrup insan var. 
      Birinci qrupa daxil olan insanlar özləri üçün mübarizə aparır və bu mübarizəyə fərdin ailəsi, dostu, sevgisi və ən uzağı nəsli üçün apardığı mübarizənidə aid etmək olar. Bu qrupun insanları öz şəxsi maraq dairələrindən baxırlar mübarizəyə. Yəni ortalıqda ona xeyir verəcək nəsə olmalıdı.
İkinci qrup mübarizə aparan insanlar isə toplum üçün çalışanlardı. Onlar mübarizələrini toplum, ölkə, bəşəriyyət uğrunda aparır  və onların mübarizəsinə birinci qrup insanların mübarizəsidə aiddir. Amma onlar bunu təmənnasız edirlər. 
     Mübarizə aparmağın müxtəlif yolları var amma ən çətini inkişafdan geri qalmış, özünü yuxuluğa vurmuş və hər şeyi bilən kimi göstərən bir milləti qələmlə oyatmaqdı. O yuxulu millət bizik. Qələmlə mübarizə aparanlarımız isə çox olub: Əbdürrəhim Bəy Haqverdiyev, Mirzə Cəlil, Sabir, Çəmənzəminli, Cavid Əfəndi, Cəfər Cabbarlı, Ömər Faiq Nemanzadə, Mirzə Fətəli Axundov və adlarını çəkmədiyim bir çox aydınlarımız. Onlar çalışdılar, əllərindən gələni etdilər amma biz oyanmadıq. Başımızı yastıqdan qaldırdıq, onlara qulaq asdıq və "əşşi" deyib birdə yatdıq. Xatırladım ki, hələ də oyanmamışıq. Nə yatağımız dəyişib, nə də yuxularımız.

     Aprel ayının ortalarında Seymur Baycanın "Mənim mübarizəm 3" kitabı işıq üzü gördü. Zaman-zaman saytlarda çıxan yazılarını bir yerə toplayıb kitab halında oxucularına təqdim etdi. Ədəbiyyatımızın "60-cılar"ı demiş yığışdıq yazıçının ocağının işığına. Kitabı almağa həmin an imkanım olmasa da sonradan əldə edib oxudum. Kitabda karyera qurmaq, pul qazanmaq, sevmək, ailə, yaşamaq və ölmək, bir sözlə hər şey haqqında yazılmışdı. Bir həftəyə kitabı oxuyub bitirdim. Bu çox ağır mütaliyə prosesi oldu. Sanki kimsə qarşımda dayanıb səhvlərimi üzümə deyirdi və anladım ki, bəzi məsələlərdə mən də yarıyuxulu vəziyyətdəyəm. 
     Kitabı bitirdikdən sonra yazarın "City-tv"yə verdiyi müsahibəni izlədim. O ana qədər illərdi düşündüyüm bir fikir alt-üst oldu. Mən hər zaman düşünürdüm ki, Tanrı bu milləti sevir və ona görə yuxarıda adlarını çəkdiyim və çəkmədiyim neçə-neçə aydını bu topluma bəxş edib. Amma elə deyilmiş. Sadəcə Tanrı o insanlara qarşı qəddar olub. Onları topluma bəxş etməkdə məqsədi heç də bizləri və onları sevdiyindən irəli gəlmir. Təəssüf ki, Seymur Baycanda bu qəddarlıqdan nəsibini alanların içərisindədi. Bütün yazılarında istər məqalələrində, esselərində, istərsə də hekayələrində daim mübarizədə olan Seymur Baycan axı niyə bu yuxulu toplumu oyatmaqla məşğul olmalıdı?! Halbuki bazası, mütaliyəsi, dünya görüşü bəşəri əsərlər yaratmağa imkan verir. Niyə o hansısa yuxusu ərşə çəkilmiş avropa ölkəsində yaşayıb öz bəşəri əsərlərini yazmaq əvəzinə bu yuxulu topluma "Oyan! Oyan! Oyan!" deməklə ömrünü bizim yolumuzda xərcləməlidi? Gördünüzmü Tanrı qəddardı. İnanmayanlar Seymur Baycanın "Mənim mübarizəm 3" kitabını oxusun. 

Atam həmişə televiziya verilişlərində bəzi gündəmdə olan adamları görəndə deyirdi ki, bunlar fəraridi. O zaman anlamamışdım fərariliyin nə olduğunu. Elə əsgərlikdə də tam anlamadım. "Mənim mübarizəm 3"ü oxuyandan sonra isə fərariliyin nə olduğunu dərk elədim hətta özüm belə fərari çıxdım. Əslində elə hamımız fərariyik. Bir cəbhədə dayanıb illərdi müxtəlif cəbhələrlə savaşan yazarı mübarizəsində tək qoymuşuq. Hələki heç bir döyüşü uduzmasa da daha yorulub o yazar. İndi əlində siqaret gözünü külqabıya zilləyib bu topluma aid olmadığını deyir. Sizdən fərqli olaraq mən ona haqq verirəm. Çünki mən hələ ironiyanın, ədəbi "priyomun" nə olduğunu anlamayan adını çəkməyəcəyim Azərbaycan dili və ədəbiyyatı müəllimini öz gözlərimlə görmüşəm və həmsöhbət olmuşam. Hadisə belə baş vermişdi ki, şəhərin mərkəzində parkların birində "Mənim mübarizəm 3" kitabını oxuyurdum. Yanımda 40-45 yaşlı bir kişi oturmuşdu. Məndən sonra əyləşdiyinə görə hansı kitabı oxuduğumu bilmirdi. Su içmək üçün kitabı qatlayıb dizimin üstünə qoyanda müəllifin adı oxuyub başladı "nç nç" eləməyə. Bildim ki, başlayacaq nəsihət verməyə. Zənnim yanıltmadı məni. Özünü təqdim edib dedi ki, Azərbaycan dili və ədəbiyyatı müəllimidi. Bu işdə saç ağardıb və elə ona görə də muəllifi Seymur Baycan olan heç bir kitabı oxumağı məsləhət görmür. Səbəbi isə o qədər gülməli oldu ki, özümü gülməkdən güc-bəla saxladım. Dedi ki, müəllif gəncləri pul qazanmaq üçün düzgün istiqamətləndirmir, (hələ mən onun dediyini düzəldib yazıram) ailə həyatı quramda savadlı, dünya görüşlü əvəzinə pullu oğlan və ya qızla evlənməyi məsləhət görür. Təsadüfən məndə elə o yeri oxuyurdum deyə başladım bu şəxsi başa salmağa ki, müəllif elə demir. Bu ironiyadı. Başa düşmədiki düşmədi. Axırda onun öz dilindən danışmağa başladım dedim bəs yazar hirsindən elə deyir. Həmsöhbətim isə elə "yox" deyirdi. Nə başınızı ağrıdım mən mən oldum o adamı başa sala bilmədim. O zaman anladım ki, bu adamla birlikdə eyni torpağı, səmanı, havanı, suyu bölüşmək, onu "yuxudan oyatmaq", onun üçün mübarizə aparmaq həqiqətəndə çətindi və yazar haqlıdı özünü bu topluma aid etməməkdə. 

Deyirəm bəlkə bu yazıdan sonra sizlərdən kimsə onun mübarizəsinə dəstək olmaq istəyə və bunun yollarını axtara. Mübarizə sözü sizi çaşdırmasın və qorxutmasın. Bu mübarizəyə qoşulmaq çox asandı. Sadəcə kitab oxuyun, teatra gedin, sərgilərdə olun, muzeylərə baş çəkin, kitabxanalarda zaman keçirdin,  təbiətdən insani zövq alın, başqa dillər öyrənin, öz üzərinizdə çalışın, tətillərdə səyahət edəcəyiniz ölkələrdə geyim dükanı və restoranlarda zamanınızın çoxunu keçirməkdənsə oranın muzey və teatrlarında olun, bir sözlə mənəviyyatınızı zənginləşdirin. Bu elə də çətin deyil. Sadəcə qorxmayın və bir dəfə sınayın. Özünüz görəcəksiniz ki, bunun sizə ancaq xeyri var.

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5