Namiq Hüseynli 

Sədaqət

   Qız deyirdi ki, gələcəkdə istərdim oğlum ağıllı olsun, onu musiqi məktəbinə, şahmata qoyaram. O danışarkən mən pəncərəyə söykənib ona qulaq asırdım. Gözümün qarşısında balaca bir qız uşağı canlanırdı, onun qızı idi və onlar birlikdə uşaq bağçasına, musiqi məktəbinə, şahmat məktəbinə, orta məktəbə, univerisitetə, toylara, ad günlərinə, qəbir üstlərinə, aeroporta, pasport idarəsinə, qohum ziyarətlərinə gedib gəlirdilər. Gedib gəldikcə qız böyüyür, iriləşir, anasının üzü qırışıb saçları çallaşdıqca, qızının döşləri böyüyür, saçları uzanır, ayaqları ətlənirdi. Amma bir-birini kino lenti kimi əvəz edən bu xəyalların içində mən yox idim. Bu məni bir anlığa dəhşətə gətirdi, hətta əsəbləşdirdi, başımı bulayanda o əlini çiynimə toxundurdu, “Sən yaxşısan?” – deyə soruşdu. “Hə hər şey qaydasındadır”. – deyə mən cavab verdim.

   Ondan ayrılandan 2 ya 3 il sonra idi, bəlkə də 4 il idi, dəqiq xatırlamıram. Mən səhər key kimi yuxudan oyanıb, əl-üzümü və dişlərimi yumadan, səhər yeməyi yemədən avtobusa minmişdim. Avtobus irəlilədikcə radioda 30-cu illər Amerikanın ən məşhur caz mahnılarından biri “Nature boy” səslənirdi. Hələ yenicə çıxmış günəş düz gözlərimə vururdu, üzümün bir hissəsi günəş nuruna boyanmışdı. Radioda musiqilər tez-tez bir-birlərini əvəz edirdi, mən susub asıq sifətlə eləcə oturmuşdum. Birdən yadıma düşdü ki, Bakının harasındasa o hələ də yaşayır, nəfəs alır, mənsə uduzduğumu hələ də özümə etiraf edə bilməmişəm. İnsanın uduzduğunu özünə etiraf edə bilməməsi kimi böyük faciə yoxdur.

   Qəflətən onun əzab çəkməsini arzuladım, məsəlçün sevimli əri ölə bilərdi, çox sevdiyi atası və anası qəzaya düşə bilərdilər, uşağına pis bir şey arzulamadım, amma özünün necə deyərlər sağalmaz xəstəliklərə tutulmasının heç də pis olmayacağını ağlımdan keçirdim.

   Avtobus irəlilədikcə şəhərdən kənara çıxırdı və bayaqdan üzümə vuran günəşin şəfəqlərindən əsər-əlamət görünmürdü bayırda hava get-gedə tutqunlaşmış, narın yağış yağmağa başlamışdı. Məni vəhşicə bir qadın qışqırığı fikrimdən ayırdı. “Görüm nə arzulayırsan öz başına gəlsin, allah sənin o iki balanı yetim qoysun elə!” – deyə üzü qırışmış, saçları ağarmış, əynində öz ölçüsündən böyük bir palto, geniş cins şalvar geyinmiş qadın mənə çəmkirdi. Dəbdən bir az kənarda qalsa da  baxımlı və mədəni bir qadın olduğu dərhal anlaşılırdı, çünki boyundan bir böyüdücü eynək asılmışdı, onun kitablarla, mətnlərlə həşir-nəşir olduğunu göstərirdi.

   Mən üzümə şillə kimi dəyən Bakı ləhcəsindəki bu sözlərdən sonra ilk olaraq üzümü yanımda oturan adamlara çevirdim, mənə reaksiyalarına, gülüb-gülmədiklərinə, yaxud məni öz aralarından rədd etməyə hazırlaşıb-hazırlaşmadıqlarını yoxlamaq istədim. Ancaq adamların üzlərində zərrəcə də tərpəniş yox idi, tuncdan tökülmüş çinli əsgər fiqurları kimi donub qalmışdılar. Üzümü qadına çevirəndə qadın artıq irəliyə doğru gedib dayanacaqda düşməyə hazırlaşırdı. Onun arxasınca getməyə, niyə az öncə mənə qarğışlar yağdırdığını soruşmağa cəsarət etmədim, nə də olsa qadın xaylağıdır, adamı söyər, üstünə qışqırar, çığır-bağır salar deyə düşündüm.

   Bir müddət beləcə yerimdə quruyub qaldım, qadın düşəndən az sonra içinə düşdüyüm bu anlaşılmaz və bir o qədər də rəzilcə durumdan xilas olmaq üçün durub avtobusu təcili saxlatdıraraq düşdüm. Həyəcanlı addımlarla qadının düşdüyü dayanacağa doğru addımladım, ətrafa boylandım, dayanacaqda iki kişidən başqa kimsə gözə dəymirdi. Yaxınlıqda bir köhnə bina və çoxlu ağaclardan başqa nə bir ev, nə bir bina, nə də bir maşın nəzərə çarpırdı. Həyəcanla dayanacaqda dayanmış kişilərdən indicə düşmüş qadının haraya getdiyini xəbər aldım. Kişilər bir-birinin üzünə baxıb belə bir qadını görmədiklərini söylədilər, yaxınlıqdakı binanın nə binası olduğunu soruşanda isə məlum oldu ki, bura keçmiş kondisioner zavodudur ki, uzun illərdir qapanıb və çoxdandır orda kimsə çalışmır. Başıma gələn bu müəmmanı tam dərk etmədən, zavoda doğru addımladım. Ətrafda kimsə yox idi, bir neçə addım sonra məni iki-üç küçə iti qarşıladı, itlərdən qorxduğum üçün dərhal geri qayıtdım. Dayanacaqdakı kişilərdən az öncə burda düşmüş qadının bütün yadda qalan nişanələrini bir-bir tərif etdim, kişilər az öncə bu dayanacaqda nə bir qadın, nə də bir kişinin düşmədiyini yenidən və təkidlə bildirdilər.

  Axşam evə tamam içkili halda, qanı qara qayıtmışdım. Siqaret çəkməkdən dilim və dodaqlarımda qəribə bir acışma, pis dad yaranmışdı. Evə çatan kimi yatağıma uzanıb əlimi boynumun ardına qoydum, gözlərimi yumub bu gün başıma gəlmiş hadisəni, qadının sözlərini xatırladım. Bütün şübhələrimi avtobusda musiqinin təsirindən özümü unutduğum və keçmiş sevgilimlə bağlı düşündüklərimi əslində səsli düşündüyüm üzərində toplamışdım. Lakin bir  şübhəli məqam da o idi ki, niyə belə düşünməyimə ətrafdakıların heç biri yox məhz o qadın reaksiya vermiş və ən əsası niyə heç evli olmadığım halda iki balama qarğış qarğamışdı. Sonra düşüb hara getmişdi, göyəmi çıxmışdı, yerəmi batmışdı.

   İçkinin xumarlandırıcı təsirindən və ətrafda səslənən gözəl musiqinin ruhumu sığallamasından gözlərim yüngülcə qapandı və mən yenidən keçmişimdə yarımçıq qoyub gəldiyim, böyük dərdim, ağrıdıqca ağrıyan yaram haqda düşünməyə başladım.

   Onda bağ mövsümü yenicə başlayırdı və biz bağa 2-3 gün olar köçmüşdük. Atam məni qonşu Nikolayın evinə nəyinsə arxasınca yollamışdı. Nikolay miliyyətcə rus idi, gözünün ağı-qarası bit oğlu vardı ki, onu da rusla evləndirmişdi, ancaq oğlugilin uşaqları olmadığından uşaq evindən bir uşaq götürmüşdülər. Mən içəri girəndə Nikolay məni yenicə yetişməyə başlamış üzümdən yeməyə dəvət etdi. Mən oturub üzümdən iki-üç gilə yemişdim ki, içəridən Nikolayın ögey nəvəsi çıxdı, heç nə demədən mənimlə üzbəüz oturub maraqla üzümə baxdı. Nikolay dilləndi:

  - Bax Mila, sənlə həmyaşıddır bu oğlan, məktəblər bağlanıb gəlib bağa dincəlməyə, sən də darıxanda arada bir onunla oyna, gedin odey o sahilləri gəzin.

  Qız gülümsünəndə mən birdən-birə diksinib ayağa qalxdım. Qonşu gilə nə arxasınca gəldiyimi unudub tez qapıdan çıxdım. Aradakı qısa müddətlik sərinlikdən sonra Məryəmlə tez-tez görüşüb söhbətləşməyə, əncir yeməyə, üzüm dərməyə getdik. Bağ mövsümünün sonunda ikimiz də şəhərə yollandıq, sonra Nikolaydan oğlugilin nömrəsini istədim, arada bir telefonla danışdıq, bir dəfə atamla evlərinə qonaq getdik, bir dəfə bir-birimizə yeni il hədiyyəsi aldıq. Bir də növbəti bağ mövsümü, sonra daha bir bağ mövsümü.

  O evlənəndə mən əsgərlikdə idim, mən əsgərlikdən gələndə o Rusiyada. Facebookda məni blok etmişdi ki, xoşbəxt ailəsinə mane olmayım. Nikolay öləndə atam məni də onun dəfninə aparmaq istədi, getmədim. Növbəti bağ mövsümündən artıq Nikolayın evində başqaları yaşayırdı. Məni heç maraqlandırmırda da yeni ev sahibləri kimlər idi, əvvəlkilərin qohumu idi ya yox. Mən sadəcə sıx-sıx Nikolayın bizi gəzməyə yolladığı sahilə düşürdüm. Qışda orda dəhşətli bir mənzərə yaranırdı, dalğalar su iti balalarını daşlara çırpıb öldürür, cəsədlərini sahilə atır, itlər onları parçalayırdı. Bizim Məryəmlə əncir yediyimiz bağlar çoxdan qırılmışdı, üzüm tənəklərindən isə əsər-əlamət qalmamışdı. Hər dəfə ora gedəndə titrətmə qarışıq bir ağrı məni bürüyür, içimdən nələrsə qırılıb düşürdü. Mənə elə gəlirdi ki, bütün bunların kökündə xeyli dərəcədə onun yaxın 5-6 ildə mənə yazdığı ağrı, kədər, göz yaşlarıyla dolu məktubları da dayanırdı. O daim mənimçün darıxdığını və məni nəfəs kimi içinə çəkmək istədiyini, yanında olsaydım əgər məni bərk-bərk qucaqlamaq istədiyini, heç qopmaq istəmədiyini yazırdı.

  Mən böyük bir təsadüflə onun bu məktublardan təkcə mənə yazmadığını öyrənəndə belə, içimdə ondan miras qalmış ağrılar yenə də dinmədi.

  Məryəmin atasının xərçəngdən dünyasını dəyişdiyini atamdan eşitmişdim. Bir il öncə Rusiyadakı ərindən boşanıb tənha anasına baxmağa gəlmişdi. Heç öyrənə bilməmişdim də ki, qız övladı vardımı, vardısa da indi hardaydı.

  Dərin yuxudan uşaq səsiylə oyandım, səs əvvəl uzaqdan gəlir, sonra ayaq səsləri ilə birlikdə tədricən güclənirdi, gözümü açanda qarşımda 3 yaşlı nəvəmi gördüm. O Üzünü mənə yaxınlaşdırıb balaca dodaqlarıyla burnumdan öpdü, tamam tər içində olduğumdan qalxıb birbaşa özümü hamama çatdırdım, güzgünün qarşısında indicə xəyalımda canlandırdığım cavan, enerjili oğlanın yerində 60 yaşlarında saçları ağarmış, içki içməkdən yanaqları sallanmış, gözləri ifadəsini itirmiş bir qoca vardı. Əmin olmaq üçün əlimi üzümə, dazlaşmış başıma və qulaqlarım diqqətlə toxundurdum. Gözümə hamamdakı güzgünün önündə bir bardaq suyun içinə qoyduğum protezlərim sataşanda indiki zamanda yaşadığımı yəqinləşdirdim. Suyu açıb şırıltısını dinlərkən xatırladım ki, illər sonra Məryəm mənə məktub yazmışdı və hardasa Bakıda bir yerlərdə olduğunu, mənimlə qarşılaşmağa üzü olmasa da çox mühüm şeylər demək istədiyini bildirmişdi.

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5