Fatimə Mövlam. Arif əmi. h e k a y ə
26-12-2024
26-12-2024
23-12-2024
06-12-2024
23-11-2024
AXŞAM DÜŞÜRDÜ
Qaranlıq ağzını açıb binaların yuxarı mərtəbələrini gəmirməyə başladı. İlan öz şikarını udan kimi yavaş-yavaş, tələsmədən uddu binaları, zirzəmilərinə qədər. Doymadı, həyətlərə sirayət etdi, küçələrə. Ağacları tələsə-tələsə uddu, çünki onlarda üsyankar ruhu gördü, onlar hər şeyə dözən daş evlər deyildi. Küləyin təsirindən tərpəşib, öz varlığını sübut edəcəkdilər. Uşaq meydançaları, yelləncəklər, həyətdə unudulan toplar, papaqlar, ayaqqabı tayını da uddu, kiminsə səhifələri cırılmış gündəliyini də.... bir vaxt evin ən isti yerində - balış altında nazlanan gündəlik pəncərədən küçəyə atıldığında qaranlığa təslimdən başqa bir çarəsi qalmamışdı. Lap axırda kiminsə tərəfindən qəbul olunmayıb, başıaşağı zibil qabına atılmış iri bir gül dəstəsini uddu..., dadlı idi.
Küçələrin çopurunda ilişib qalan nohurların üstünə də qara yapıncı kimi sərildi Qaranlıq. Su səthinə hopmuş şəhər mənzərəsi bu kabusun ayaqları altında səssizcə çəkilməyə başladı.
Beləcə, intişarında bir ləzzət duyaraq, qanadlarını şəhər üzərinə gərib durdu. Öz həşəmətindən özü də lərzəyə gəlirdi.
Sonra bir həyəcan yaşadı Qaranlıq. Zivədən asılmış paltarları udmaq müyəssər olmadı ona. Elə onlarçun cəhəngini açmışdı ki, bir qarı başını pəncərədən çıxarıb, deyinə-deyinə paltarları yığmağa başladı. Dedikləri də aydın eşidilirdi qaranlıqda:
- Elə səhər açılır, axşam düşür. Səhər açılır, axşam düşür..
Qaranlığı elə bil sillələdilər şəhərin qucağında. Dünyaya keşik çəkmək növbəsi ondaydı indi, neyləməliydi ki?... Vaxtı bitəndə növbəni təhvil verib gedəcəkdi. Belə amansızlıq olar? İşini itirəsi deyildi ki, bir qarı nənəyə görə... Amma onu da anlayırdı. Hər ötən səhər-axşam onun həyat payızının yolunmuş yarpaqları idi.
Damları-daşları qaraldan fırça nəhayət işini bitirib çəkildi göylərə. Yaratdığı sənət əsərinə möhtəşəm bir baxış keçirtdi. Monitorinqin şirin yerində.....eyvah!... bu nə? Unutduğumu var? Mənzillərin biri eynən günortalar olduğu kimi işıqlı idi, eyvan, pəncərələr, fasad par-par yanırdı. Hirslə ora şığıdı Qaranlıq. Amma içəri keçə bilmədi, elə astanadaca qarşısını kəsib geri göndərdilər. Burda əzizini müharibədən gözləyən qadın yaşayırdı. Gecə-gündüz otaqlarda şam yandırıb, dua edirdi. Bu yolla onu güllələrdən yayındıracağını düşünürdü. Onun işıqlı məhəbbəti və böyük inamı idi daşlardan süzülüb qaranlığa müqavimət göstərən.
Qaranlıq qara burnunu pəncərə şüşəsinə söykəyib, hərisliklə içəri baxmağa başladı. Şüşə adəti üzrə tərləmək istədi, amma Qaranlıq nəfəssiz idi. Qadın otağına baxan yad baxışları sezdi, şamların sayını bir az da artırdı, bir az daha ucadan söyləməyə başladı: “Ya rəbbim, qaytar onu mənə, işıqdan kəsmə məni”.
Kiçildi, öləzidi, umsundu Qaranlıq, geriləyə-geriləyə göylərə çəkildi.
Mısmırığını töküb dizlərini qucaqladı, tənbəl-tənbəl göylərə sığındı, bunca gücsüz bilməzdi özünü. Vaxtına az qalmışdı, daha heç nə edəsi deyildi.
Birdən şəhərin üzərindən minacat səsi eşidildi. Qaranlıq özü dindar deyildi, amma bu səslər ona bildirirdi ki, tərpənmək vaxtıdır.
“Olsun” dedi, bayaqki saldırqanlıqdan əsər də qalmamışdı. “Gedirəm”. Yorğun idi, dilxor idi, bir az da alçaldılmış. Çarıqlarını geyib, ulduzlu xələtini çiyninə atdı, aylı əmmaməsini başına taxıb yavaş-yavaş çəkilməyə başladı. Gedəndə cibinə doldurduğu buludları da könülsüz-könülsüz çıxarıb göyə səpələdi.
Kuluarlarda doğan sübhü görürdü artıq. Gedənbaş əlbət ki, qarşılaşacaqdılar Aydınlıqla, bilirdi bunu. Amma fikir verəsi deyildi, salamlaşmayacaqdı da. Həmişə hər şeyi udmağa, içində həll etməyə öyrəşmiş Qaranlıq işığın onu qovmasına dözə bilmirdi. Nə isə, yorğunluqdan rəngi avazımış halda yatmağa gedirdi. Yuxuda özünü görəcəkdi, öz mütləq hökmranlığında.
Günəş iki əlini üfüqlərə dirəyib yavaş-yavaş dikəlirdi. Qaranlıq iri, selikli bir mollyusk kimi ayaqlarını sürüyə-sürüyə təzəcə aradan çıxmağa hazırlaşırdı ki, “ehey! Ayaq saxla!” nidası gəldi. Geri boylanan Qaranlıq köksündən dərin bir xəncər yarası aldı. Qoca, qara sirrlər gizləyən sinəyə dəyən xəncər qırılıb töküldü. Səs-küyə birinci quşlar ayıldı, hövlnak yuvalarından çölə atılıb bir-birini səsləməyə başladılar: “Gördüz, eşitdiz?!”
Qan apardı qaranlığı. Qanı üfüqlərə sıçradı. Sürünə-sürünə getdi yuvasına, yatmağa. Yuxu görməyə getdi, o yuxuda ki, Günəşdən qisas gizlənib. Yaralarını yalamağa, ölməyə getdi, gələcək gecə növbəsində təzədən dirilməkçün.
Günəş protuberanslarını sığallaya-sığallaya dikəlirdi. Dikələrək də yarıqarlıq sübh reallığının soyuğundan dəhşətə gəlirdi. Gecənin ciblərində rəngi boğulmuş buludlar günəşə baxıb ürəklənir, özlərini çırpa-çırpa ağarırdılar. Doğu Batıya dil göstərirdi.
Günəş çıxanda sıxı-qatı, boz-bulanıq kütlə gördü göy üzündə. Göylər səhrasında istədi o baş-bu başa diyirlənib, bu boz kütlədə işıqlı zolaqlar açsın. Amma eləmədi. Özünü doğurdu Günəş. Qaranlığın bətnindən, ağrı-acı-hönkürtü ilə, tədricən doğurdu Günəş. Biz eşitmədik hönkürtüsünü. Biz uzağıq göylərdən.
Təsəvvüf lirikası yavaş-yavaş qalxırdı Yer üzündən. Şəhər möhtəşəm bir doğuşun şahidi olurdu. Orda-burda, küncdə-bucaqda kölgəli yerlər qalmaqda idi. Bu, qaranlıqdan iqtibas idi. Onları qovmaq heç kəsin ağlına da gəlmirdi. İşıq divarları suvamaqda davam edirdi.
Hər şey aydınlığa çıxırdı, gecənin öz bətnində gizlətdiyi hər şey. Yarımzirzəmilərin pəncərəsini bəzəyən ətirşahlara qədər. Günəş Qaranlıq tərəfindən tərk edilmiş göylərin taxtına yiyə durmağa hazırlaşırdı.
Şəhər kənarındakı gölün səthinə qızılı zərrəciklər paylaşırdı. Külək qalxıb suyu ələk-vələk eləmək istəyirdi ki, ... əl saxladı., eləmədi. Zərrəciklərin qızılı gözünü qamaşdırdı, əli qoynunda qınına çəkildi, uddu öz hirsini Külək. Qardaşlığı Qaranlığın intiqamını almaq arzusu ürəyində qaldı. Günəş suyun şüalar sancıldığı qızılı səthinə bic-bic baxıb göz vurdu Küləyə: “Bilirəm, məftunsan mənə”.
Bir az çətin idi Günəşə. Gecənin durğun qoxusu getməmişdi hələ göy üzündən. Bu havasız fəzanın qatı sıyığında nəfəsi kəsilmək üzrəydi sanki, samanı rəngi get-gedə boğulur, tündləşirdi.
Gecənin sərinində üşüyən şəhərə baxdı Günəş. Əlini uzadıb Qaranlığın gəmirdiyi binaların başına tumar çəkdi. Küçələr səslərini ucaldıb, ona “gəl” deyirdi, “darıxmışıq”. Şəhərin boru damarlarındakı su-qan donmuşdu. Axşamdan yağan yağış, cinayətinin izi kimi nohurlanmışdı küçələrdə. Nohurlar gecə onlara təcavüz edən Qaranlığın iyrənc barmaqlarını unutmaq üçün Günəşin sivri şüalarını öz yaş dilləri iə yalamağa hazır idilər. Gecənin öpüşünü yanaqlarından silmək üçün razı idilər Günəş büsbütün qurutsun onları.
Günəşin başı yerdən Qaranlığın qırıntılarını süpürməyə qarışırkən, Doğu, Batı bir-birinə barmaq silkələyib qımışırdılar. Biri deyirdi: “doğmuşam”, o biri deyirdi: “batıracam”.
Günəş qalxır, üfüqdən aralanır, dönüb aşağılara, üfüq kandarına istehza ilə baxırdı. “Bu gün güclüyəm” deyirdi. “Çağırma məni, enməyəcəm aşağı. Sənə qərq olmayacam. Səndə batıb heçliyə çevrilməyəcəm”.
“Dönəcəksən. Lovğalanma. Başmaqların burdadı, kandarımda. Hər şey öz sələfinə qayıdır, sən də dönəcəksən”.
Bu qışqırıq, həzz, işıq, mərəkə, çal-çağır içində heç kəs şəhərin də artıq ayıldığının fərqində deyildi.
Gecə gedəndə bacısı Sükunəti də götürüb aparmışdı özüylə. O irəlidə, Sükunət bir az aralıda ..sürünərək, bacalara, damlara, qüllələrə sürtüşərək gedirdi qardaşının ardınca. Sükunətin getdiyindən xəbər tutan şəhər öz adi paytaxt performansına başlayırdı.
Günəş əvvəlcə bir ilğım kimi doğmuşdu. Öz sönüklüyünə özünün də gülməyi tutmuşdu. Sonra bu dünyada düşmənsiz olmadığını və dosta gərəkliyini anlayıb toparlanmışdı. Daxilində yanan alov üzünə sıçramağa başlamışdı.
İndi daha heç kəs ona İlğım deyə bilməzdi. O, Qaranlığa qalib gəlmişdi, doğramışdı onu. Qanına bələmişdi. Xətkeşinin – üfüqün köməyilə dünyanı 2 yerə parələmişdi: göylərə və yerlərə. Hər şeyi bir araya qatıb qarışdıran qara araqarışdıranın üzünə tüpürmüşdü. Gecənin gözündə hamı və hər şey bir idi, kütlə idi, ayrılmaz idi – qara idi. İşıq isə böyük-kiçik, dar-geniş, yaxın-uzaq, gözəl-kifirə bölürdü hər şeyi. Gecənin ölü yuxusundan ayılan insanlar dünyanı yenə rəngli görürdülər, yenə qısqanmağa başlayırdılar.
İşıqdan xilas yolunu görməyən şəhər yavaş-yavaş ona təslim olurdu.
Səhər açılırdı.