Aypodlu,  facebooklu feodalizm

Mən farma şirkətlərinin birində menecer ïşləyəndə çox  qəribə hadisələr gördüm. Deyək ki, bir nəfər adamın ən yaxın çevrəsinin dəstəyi ilə işə düzəlməsini  anlayıram, bu  acı reallıqdır:  dost, tanış bir təhər sənə kömək olur pis yaxşı iş tapasan deyə. Amma güləməlisi odur ki, bir də görürsən, şirkətdə birinə ürəyin istəyən kreslodan lap ürəyi  istədiyi kimi ofis avadanlıqları ən son kompyuter filan verirlər ki,  bəs bu filankəsin qohumudur. Şirkətdə bəyazlar sinfinin fəxri nümayəndələri sıralarından olanlar demək olar ki, işləmir hətta bəzən bunlar da müdirciklər sinifinə daxil olur. Bu kimdir? Filankəs, yəni kim də ? Tanımırsınız, müdirin saç ustasının oğludur də?! Dəyəcəksiniz ki, nə var bunda? Hamımız görmüşuk də ... Mənə qaranlıq qalan bu iş yerini o sahibkar, o müdir niyə açıb ? Yəqin pul, kapital qazanmaq məqsədilə. Bəs belə olan təqdirdə bu işləməyən və cəhənnəm olsun özlərinin işləməməsi, işləyən işçini də demotivə edənləri nə edirlər?  Üstəlik bu azmış kimi  bu tiplər daha çox maaş alır və işdən özlərinə lazım olanda daha asanlıqla icazə ala bilirlər. Normalda bu prosesin sonu işin zəifləməsinə, nəticə etibarı ilə elə həmin şirkət sahibinin müflisləşməsinə səbəb olur. Amma bu hal baş verənə qədər uzun müddət keçir, o vaxta qədər bu ağ adamların  işi podyuma platarlarını göstərmək və bəzən də eqolarını, türklər demiş, tatmin etmə yerinə çevrirlər. Bəs bunun səbəbi nədir? Bunun səbəbi daha dərindir. Bunun səbəbi bizdə hələ də feodal münasibətlərinin qalması, yəni işçinin işindən daha çox onun hansı sosial zümrədən olması və ya  kiminlə qohumluğundadır. Yəni feodal münasibət var.  Filankəs müəllim deyib... Həsən  ağanın qohumuyam misalı ağlıma gəlir. Bizdə feodal düşüncə hətta o qədər köklüdür ki , torpaq ağaları kimi arendaya yer veririk... Yəni torpağı icarəyə vermək kimi. Özümüz  istehsal edə bilmirik . İki yerdə obyekti var icarəyə  verib sözlərini tez -tez eşidirik. Kapitalist münasibətlərdə istehsal olmalıdır. İşçi nəsə etməlidir. Cəmiyyətdəki “mənim babam bəy olub” , “biz ağa nəslindənik” sözləri cəmiyyətin feodal təfəkkürü aşmadığına işarədir. Bu eyni zamanda ölkədə ciddi akademisyenlərin olmaması və ya cəmiyyətə təsir mexanizimlərinin zəif olması, ya da onların bu işdə marağının hansı səbəbdənsə olmamasından irəli gəlir. Biz ayfonlu, aypodlu,  facebooklu 21-ci əsrin feodalizmini yaşayırıq. Dəyişən vasitələrdir bizim qavramlarımız alqılarımız sanki , 1850- lərə dönüb. Bu ciddi həyəcan təbilidir ... Zənnimcə, cəmiyyətimiz feodalizimi yenidən yaşayır. Dondurulmuş feodal təfəkkür Sovetlərin çöküşü ilə canlandı. Məncə,  biz tarixin bu formasiasını keçməmişik.

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5