Kimə?

Telefon dəstəyini yerinə qoydu. Lazımı tapşırığı almışdı. Təlaş içindəydimi? Yox, əlbəttə ki, yox. Bu onun işiydi. Çörəyi bundan çıxırdı. Saata baxdı. Hələ vaxt var idi. Qonşu otağa keçdi. Kofe onu kiçicik jurnal masasının üstündə gözləyirdi. Girdə şüşə masanın altındakı ləmədən 1-2 qəzet çıxardıb kresloya çökdü və başlıqları gözdən keçirməyə başladı. O, həmişə ətrafında baş verənlərdən xəbərdar olurdu və bəzi hadisələrin tam göbəyində idi, cərəyan edənlər onun bilavasitə  iştirakı ilə olurdu.

 Otaq böyük deyildi. Üzbəüz divardakı qapı açıq idi. Tül qardin küləyin kaprizinə boyun əyib yellənirdi, içəri səhər mehini ötürürdü. O xoşlayırdı sakitliyi və tənhalığı. Daim tək olardı və heç bir zaman darıxdırmazdı onu təkliyi.  Oxuyub bitirdi, qəzetləri yerinə qaytardı, açıq qapıdan yarımgirdə eyvana baxdı, onun səhəngi xatırladan barokko üslubunda işlənmiş məhəccərlərinə, ordan da bağçada ucu görünən ağaclara. Sonra saata nəzər saldı. Hə, vaxtdır. Durub yataq otağına keçdi, komodun siyirməsini çəkdi, kiçik bir qutu çıxartdı, açdı, diqqətlə baxdı, baxdı, içindəki medalyonu götürüb dodaqlarına sıxdı. Çənəsini əlinə dayayıb oturmuş bir qadın baxırdı ona, hiss olunuru ki, köhnədir əks. Qadın da köhnəsayağı gözəl idi, o vaxtın dəbi ilə daranmış saçları, ağ manjetli və yaxalıqlı boz paltarı. Anası idi..., cavanlığı..

 Ona sentimental adam demək olmazdı, qəddar da demək olmazdı...quru da.... sadəcə, hamı kimi deyildi, təfsirolunmaz qəribəliyi vardı.., məhz qəribə idi. Son dərəcə həssas bir minimalist idi. Kirayələdiyi bütün mənzillərdə özünü minimum sayda avadanlıq və mebellə əhatə edərdi, ən lazımlı şeylərlə. Görk xatirinə nəsə saxlamazdı ətrafında.  Praktik əhəmiyyəti olmayan, yalnız interyer tamlıgını qorumağa və göz oxşamağa xidmət edən hər bir əşya dəyərindən asılı olmadan ləğv onunardı ya bir otağa qablaşdırılıb qapısı bağlanardı. Yalnız minimum!  “Bər-bəzək qadınlara məxsusdu” deyə düşünərdi. Ümumiyyətlə, təbiətində daban-dabana zidd o qədər keyfiyyət cəmlənmişdi ki,.... bütün bunlar onu təkraredilməz, son dərəcə maraqlı edirdi. Ən əsası onun davranış və addımları heç bir proqnoza oturmurdu. Xarakterindəki ötkəmlik hərəkətlərində, kommunikasion manerasında, hətta sərt üz cizgilərində də  əksini tapmışdı. Hərəkətləri son dərəcə qıvraq, çevik və qətiyyətli idi. Ona həvalə olunan tapşırığı qısa sürədə tam mükəməl başa vururdu.Gördüyü işlərdə monitorinqə ehtiyac duyulmurdu.

 Medalyonu yerinə qoyub, ikinci siyirməni çəkdi. Iri bir qutu vardı burda. Açıb, pnevmotik odlu silahı çıxartdı, özü ilə aparacaqdı onu.

 Tələsmək lazım idi. Siqaretini dolabçanın üstündən götürüb pillələrlə birinci mərtəbəyə endi. Mərmər döşənmiş holldan keçəndə dörd tərəfə açılan divar boyu iri pəncərələrdən düşən gur işıq seli gözlərinə vurdu.Sürətli addımlarla tərk etdi buranı. Heç bir yerdə uzun müddət qərar tutmurdu. Olmazdı, işinin xarakteri belə idi. Bu gözəl bağçalı ikimərtəbəli monumental villanı da yaxın günlərdə qoyub gedəsi idi.

 Tramvaya mindi. Gedəcəyi ünvan uzaqda idi, şəhərdənkənar köhnə bir qəsəbədə. Tramvayda adam az idi. Oturub gözlərini yumdu. Heç bir şey haqda düşünmürdü. Ümumiyyətlə, fikirləri öldürməyi bacarırdı, beynində tam səssizlik yaratmağı. Hər dəfə “işə” gedəndə belə edirdi.

 Tramvaydan düşdü, qəsəbəyə gedən avtobusa oturdu. Yol boyu ətrafı diqqətlə izlədi pəncərədən. Nəhayət, gəlib çatdı, qalan yolu ayaqla gedəsiydi, qəsəbənin sonuna qədər. Evlərin arası ilə gedirdi yeyin addımlarla. Köhnə, cındır, yoluq məhəllələr və evlərdən gələn spesifik qoxuya heç bir məhəl qoymadan gedirdi.

 Budur, axtardığı birmərtəbə ev. Sakinlər çoxdan tərk etmişdi buranı, digər evlərdən uzaqda idi bura və xəfə yerdə. Ətrafında heç bir market, köşk, dayanacaq filan yox idi. Arxasında çöllük başlayırdı, çöllükdən o yana qəsəbə qəbiristanlığı.

 Həyəti keçıb, giriş qapısına yönəldi. Bir neçə gün qabaq bura kəşfiyyat məqsədilə gələndə linglə sındırmışdı cəftəni. Sındırıb qapını yüngülcə çəkmişdi. İndi İtələyib qapını açanda yuxarıdan üstünə toz-torpaq, hörümçək torları ilə hörülmüş kiçicik daş parçaları töküldü, eynən o dədəfi kimi. Etinasız şəkildə üst-başını çırpıb içəri keçdi. Burda sıx toz sütunu durmaqda idi. Qaranlıq və toz onu qovmağa çalışdı, burnu gicişdi. Fikir vermədi. Otaqları gəzib baxdı. Hər şey ideal idi. Birinci dəfə deyildi bu çür atılmış yerlərə gəlməyi və hər dəfə buralardan qalib kimi qayıdardı. Siqaretini yandırıb gəzişdi, saatına baxdı, yarımçıq siqareti söndürüb, yenidən qutuya qoydu, yerə ata bilməzdi. Telefonu çıxarıb, nömrəni yığdı. Gözləməyə başladı. Cavab gəlmədi. Üzündə bir tük belə tərpənmədi. İkinci dəfə yığdı. Ürəyində əmr etdi:”Cavab ver!”

Evdə təkəm. Yazı-pozuyla məşğulam. Telefonuma zəng gəlir. Birinci dəfə əlim çatmır, məndən uzaqdır telefon, çantamın cibində. İkinci zəngdə dururam, çantamı açıram, telefonu tapıram.
– Bəli, eşidirəm.

 Məni xilas edin

 Dilemma çox pis şeydi. İndi həmən o pis şeyin qarşısındaydı. Bu pislik sipər kimi durmuşdu önündə, “seçım etməsən, səni o tərəfə buraxan deyiləm” deyirdi.

Seçim etdi,... çox düşünmədən. A)-nı seçdi. Özünü eyvandan atdı. Ya pəncərədən? Fərqi yoxdu. Hansının altına batut qoyulub ki..  Yox, bir az geri gedəlim. Atılmazdan qabaq bir yazı qoydu, ürək sözləri idi. Çox mənalı sözlər idi, çox təsirli..., uzun-uzadı, əsl vida kəlmələri idi. Dəhşətli bir yazı idi, ağlamayan qalmayacaqdı. Söz doğrudan da qüvvətli bir yox heçnədir.

 Yazını bitirib atıldı pəncərədən... ya eyvandan..

 İndi budur, yas çadırı qurulub, yemək-filan, plov-halva, başlarda qara şallar, bir nəfər də avazla oxuyur. İsti-bürkü, oxuyana qulaq asan yoxdur, hamı öz işində, qeybət, söhbət, hərdənbir rəhmətlik də kiminsə yadına düşür, sonra da daraşırlar yeməyə.

 Yox, bar az daha arxaya qaçalım. Əvvəl onu tapırlar, vay-şivən  qoparırlar, qara maşına basıb, çimizdirməyə aparırlar.... bu yerdə fikirləşir “ax, nə yaxşı oldu.  Onsuz da bu gün elə çiməsiydim, səhər..”

 Sonra  ağ kostyum geyindirib, göndərirlər harasa. Burda zirzəmiyə enir, qapını bağlayır ki, gələn olmasın, elə əvvəldən qonaq sevən deyildi.

Bir qırx gün bəzi adamlar həqiqətən göz yaşı tökür, bəziləri “dejurnı” gəlib gedir, müəyyən günlərdə. Sonra unudurlar onu, qalır təkcənə, soyuq zirzəmidə. Hərdənbir gəlib, gül düzürlər daşın üstünə. Hərdən yaylıq çıxarıb, daşın tozunu silirlər, eynən mebel kimi. Belə vaxtlarda onu gülmək tutur. Sonra başlayır darıxmağa. “Elə bu?” deyə fikirləşir.  Kostyum da ki, ölçüsü deyilmiş, yaman sıxır onu. Ümumiyyətləı, dar şeylər onun stilində deyildi, onunku gen-geniş  balaxon idi.

 Yox, nəsə bu perspektiv açmadı onu. Qayıdaq geri. Dilemma deyilən o pis şeyin qənşərinə.  Zirzəmidən çıxıb evinə qayıdır, hoppandığı trayektoriya ilə geri hərəkət edib, küçədən eyvana (ya pəncərəyə...nə fərqi var axı?), ordan da mənzilinə girir, necə deyərlər, dal-dalı.

 B)-ni seçir bu dəfə. Daha pəncərəyə yaxın durmur, ya eyvana...... Yaşayır özüyçün, adəti üzrə. Adəti üzrə hər səhər yuxudan ayılır, yemək yeyir, işinə gedir, işindən gəlir, hərdən radioya qulaq asır, hərdən güllərə su verir. Bayaq yasında iştirak edən adamlarla telefonla danışır. Elə bu minvalla yaşamaqda davam edir.., amma əfsus, köhnə əzabları ilə yenidən üzləşdirir onu həyat.

 Yenə də günaşırı qapısı döyülür. Əvvəl bir qədər nəzakətli danışırlar, uzun-uzadı girişdən sonra mətləb üstünə gəlirlər. Sonra hər gün qapısı döyülür, daha belə ədəblə davranmırlar onunla və sözlərini də kəsə deyirlər. Sonra gündə bir neçə dəfə, sözlər daha ötkəm səslənir. Sonra dəqiqəbaşı... söyürlər onu.

 Yox, bir  az geri qaçalım. Bütün bunlardan əvvəl zəng edirlər, sadəcə zəng, ədəblə-ərkanla. “Necəsiz? Biz yaxşıyıq, siz də yaxşı olasız. Hava istidi bu gün. Day nə var, nə yox? və s.”

 Axırda onu ölümlə hədələyirlər. Aman, yenə də çadır?

 Bir az da geri qayidaq. Görək, nə olmuş axı?. Nə istərlər bu adamlar? Ax, borc alıbmış, çox sanballı bir məbləğ. Almaq həmışə asan olub, qaytarmaq çətin. Axı onun evində pəncərə, eyvan və kətildən başqa bir şey yox idi ki, sata.. yəni təzə qalan elə bunlar idi, az işləndiyinə görə təzə qalmışdilar. Bunlar da onun özünə lazım idi,  A) variantı üçün. Daha gedib qonşunun eyvan/pəncərəsindən atilmayacaqdı ki....

Harda qaldıq? Hə, yenə də çadır, plov-halva, qara şallar, avazla oxuyan, çimmək, ağ dar kostyum, soyuq  qaranlıq zirzəmi? Onlar A)-da idi, bu B) –dı axı... Yoxsa  A) ilə  B) son nəhayətdə qovuşur.....qovuşmalıdı?.., yer kürəvidi axı.

 Nə isə, bu hədə-qorxu, hərbə-zorbalardan day cana doyur. Nə A), nə B)-nı seçir. Yeni bir çözüm tapır: V). Telefon dəstəyini qaldırıb, nömrəni yığır və ürəyində pıçıldayır: “təki bunun axırı çadır, plov, zirzəmi olmaya...”

 - Allo, mənəm.

- Eşidirəm.

 - Razıyam.

 - Siz ağıllı adamsınız...mış.

 - Məni xilas edin.

Mən və o

Qapını açarla açıb, içəri daxil oldu. Üst paltarını çıxarıb, mətbəxə keçdi, özü üçün kofe tədarükünə başladı (mən də birinci növbədə mətbəxə keçirəm, çaydanı isitmək üçün). Sonra nəyisə salıb cingilti ilə sındırdı (mən də həmişə əsəbi olanda nəyisə sındırmalıyam. Ya bilərəkdən, ya təsadüfən. Sındırdığım adətən bahalı şey olmalıdır. Ucuz olanda ləzzət eləmir). Qırıntıları yerdən yığıb təmizlədi. Səssizlik. Yəqin ki, qaranlıqda oturub dərin düşüncələrə qərq olub  (məndə də həmişə belə olur. Hamı tərəfindən atıldığımı başa düşüncə özümə qapılıram). Elə bilir, yatmışam. Barmaqlarının ucunda yataq otağına gəldi. Yataq otağı dəhlizin o biri başındadır. İşığı yandırmadan (mən də qıymazdım yatanı oyatmaga), üzərimə əyilib, baxdı, baxdı, əlini uzatdı saçımı sığallamağa, nə fikirləşdisə, durdu, əlini göydə saxladı, sonra qaytarıb cibinə qoydu. Yatdığımı zənn edib, aralandı məndən. Yuxunun imitasiyası məndə pis alınmır, düşünürəm, ölümlə də belə olacaq. O biri otağa keçib, anasından qalma vintaj mebelin – kitab stellajının siyirmələrini çəkib nəsə axtardı, yəqin ki, kağız-qələm (mən də kağız axtaranda birinci növbədə sekreterə baxıram). Neynir görəsən orda? ... səs kəsildi. Yəqin kağız tapıb oturub yazır. Yenə ayaq səsləri ..... dəhlizə getdi deyəsən. Hə, elədir. Geyinir, çox güman ki. (mən də səssiz geyinirəm.. , yatanları oyatmamaqçun). Qapının səsi gəldi, açıldı, örtüldü, açarla bağlandı.

 Belə. Getdi...

 Qalxıram. Çiynimə şalımı atıram (o da yerindən duran kimi bir şey tapıb bürünür). Bayaq onun oturduğu otağa gedirəm, qaranlıqda ətrafa göz gəzdirirəm (o da həmişə hər şeyi qaranlıqda axtarır). Masanın üstündəki kağız parçası diqqətimi cəlb edir. Eynəyimi taxmadan oxuyuram.  Eynəyim yoxdu ümumiyyətlə (o da beləcə gözlüksüz  oxuyur  hər şeyi. Ümumiyyətlə, oxşar cəhətlərimiz çoxdur bizim).

 “Səni oyatmaq istəmədim. Son kərə səni görmək istəmədiyimdən yox, çox şirin yatmışdın, ona görə”.

 Yaxşı, olsun. Amma mən olsaydım, daha bir neçə kəlmə əlavə edərdim. Məs.: “bağışla, bacarmıram daha”.

 Ağır-ağır stula çökmədim, yox ( osa çökərdi). Masanın üstündə soyumuş bir fincan qəhvə tapdım. Onu son damlasına qədər içib eyvana çıxdım (o içməzdi soyuq kofe. ..xoşlamazdı). Əllərimi məhəccərə dayaqlayıb, ayaq barmaqlarımın üstündə dikəldim. Puant göstərmək fikrim yox idi, balerina deyiləm. Özümü atmaqçun da eləmirdim bunu, yox. Sadəcə, boğulanda həmişə eyvana çıxıb bu pozada dururam (amma o olsaydı atardı özünü,..yəqin ki).

 Bax belə, bitdi.

 O heç vaxt məni başa düşməyib. Yox, BİZ heç vaxt bir-birimizi başa düşməmişik. Ümumiyyətlə, oxşar cəhətlərimiz olmayıb bizim. Aramızda həmişə uzun, soyuq, qaranlıq dəhliz olub. Mən yataq otağında, o bu eyvanlı otaqda paralel yaşamışıq, birgə yox. Ürək döyüntülərimiz ayrı-ayrı, ayaq səslərimiz növbəli.... kəsişməmişik heç vaxt.

 Amma heç yaxşı iş tutmadı. Getməməliydi. Mən belə etməzdim. Beynimdə bir sual dolaşır:  25 ildən sonra?..

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5