Atamı öldürmüşdülər. Biz hadisəni eşidər-eşitməz bu qərara gəldik. Bəli, o ölməmişdi, onu öldürmüşdülər. Bizə əvvəlcə onun meyidini göstərmək istəmədilər, dedilər ki, onun idarə etdiyi “99-J..-...” seriya nömərli ağ “mersedes” maşını hansısa şirkətə məxsus “kamaz” markalı iri yük maşınının altında xurd-xəşil olub. Onun cəsədini maşından çıxartmaq isə olduqca müşkül məsələyə çevrilibmiş. Yəni meyidə baxmağa gərək yoxdur, o, onsuz da ölüb. Amma bu məsələnin sirri bizə– daha doğrusu mənə sonradan bəlli oldu. 

Mən BDU(Bakı Dövlət Universiteti)-nun hüquq fakultəsini bitirmişəm. Düzdür, özüm kafe işlətsəm də amma ixtisasca hüquqşunasam. Bizə öyrədiblər ki, istintaq zamanı sorğuladığın adama sualı verəndən sonra onun hansı hərəkətinə fikir verməlisən və ya ilk sualı necə qoymalısan. Bir də bu barədə atam mənə çox şey öyrədib. Atam hətta mənə snayperdən atəş açmağı da öyrətmişdi. Mən həm də sərrast atıcıyam.
Mən anamın qarşısına keçib, dəniz qırağındakı bağ evimizə yağışlı payız günündə təşrif buyuran, süd rəngli plaş geyinmiş, hündür boylu, qaraşın, təqribən otuz beş yaşını yaxınlarda qeyd edən xüsusi xidmət orqanının əməkdaşından soruşdum ki, hadisə harada baş verib? Bu vaxt anam mobil telefonun düymələrini var gücü ilə sıxırdı. O əsəbiləşib telefonu yerə çırpdı. Mən də, evimizə gələn adam da hiss etdik ki, atamın telefonuna zəng çatmır. “Qonaq” soyuqqanlılıqla dedi ki, atam güya Bakı-Astara magistral yolunda qəza törədib.
–Atam təhlükəsizlik xidmətində işləmir, bura niyə polis deyil siz gəlmisiz? Ümumiyyətlə sizin burada nə işiniz var? –ondan soruşdum. O hazırlıqlı idi. Mən bunu bilirdim. Dərhal cavab verdi:
–Polisdə olan məlumata görə atanız hələdə bizim əməkdaşımızdır. Ona görə kimliyini təsbit edəndən sonra ilk olaraq bizə məlumat veriblər. Mən də atanızın yaxın dostunun göstərişi ilə hadisə yerinə baş çəkmişəm və sizə xəbəri də özüm gətirmişəm.
–Biz sizə niyə inanaq? Axı biz onun ölüsünü də görməmişik. Heç icazəmiz də yoxdur ki görək.
–...
Cavab vermədi. Mən o qədər əsəbiləşmişdim ki, az qalırdım gələn adamı salam təpiyimin altına. Amma anam imkan vermədi. Çünki bizim qurduğumuz, əslində anama görə heç bir kəsəri və əhəmiyyəti olmayan məntiqsiz dialoqdan sonra arvadın ürəyi getdi. Vəsiqəsindən adını Cəfərov.M. kimi oxuduğum təhlükəsizlik mayoru yerdə yıxılan anama heç yaxın da durmadı. Anamı qaldrıb divana uzatdım. Üzünə ehmalca bir-iki şillə vurdum. Güzgünün altındakı şkafdan dərman çıxarıb burnuna tutdum. Qadın ayıldı. Ayılan kimi də hönkürdü. Üzümü gələn qonağa tutub:
–Xahiş edirəm, cəhənnəm olun evimizdən –dedim. O, üz-gözünü turşudub evdən çıxmaq istəyirdi, arxasınca bir dəqiqə dayanın dedim. O da dayandı. Arxasını mənə çevirmişdi, üzümə baxmaq istəmiridi. Əllərini plaşının cibinə salmışdı. İlahi, bu qədər eqoist adam görməmişdim. İnsan tutduğu vəzifəyə görə özündən bu qədər razı olarmı? Yadıma düşdü ki, universitetin birinci kursunda oxuyanda özümü mən də belə dartırdım. Bir-iki kitab oxuyandan sonra ümumiyyətlə hamı mənə o qədər bapbalaca görünürdü ki, istəyirdim kim olur olsun, sözümü yarımçıq qoyanın qulağının dibinə bir şapalaq ilişdirim.
Mayora atasının ölüm xəbərinə inana bilməyən çarəsiz bir adam kimi dedim ki, bəs atamı kim dəfn edəcək? Heç olmasa qəbrini bizə göstərəcəklər? Qəbir daşının üstünə adını yazacaqlar? Mayor üzümə baxmadan qapının əlcəyini burdu, dedi ki, dövlət özü bu işi yoluna qoyacaqdır. Sonra rədd olub çıxıb getdi. Heç nə başa düşmədim. Ümumiyyətlə gələn bu adam bizim üçün o qədər muəmma idi ki, çaşıb qalmışdıq. Onun arxasınca baxdım. Həyətdən yağışın altında qalan gülü dərdi. İylədi. Sonra maşınına oturub getdi. Tək idi, maşını özü sürürdü...
Həqiqətən də atamdan xəbər-ətər yox idi. Onunla əlaqə yarada bilməmişdik. Həm qorxurduq, həm də çılğına dönmüşdük, əsəb bizi boğurdu, udquna bilmirdik. Bilmirdik ki nə edək, kimə nə deyək? Açığı atamın ölümünü gedib polisə də danışmağa qorxurduq. Atam bir az sirli adam idi...
Qohum-əqraba bir yerə yığıldı. Bacımgil də gəlmişdilər. Bacım rayonda yaşayırdı. O rayon xəstəxanasında pediatr işləyirdi. İki uşağı vardı. Əri də usta idi. Açığı kürəkənim yaxşı boyaçıdır. Bacımın qızları analarını sakitləşdirə bilmirdilər. Bacım elə oxşama qurmuşdu ki, düzünü desəm, həkimin belə göz yaşı tökməsini görmək istəmirdim. Bu qızda ürək deyilən şey yoxmuş sən demə.
Uzun müzakirədən sonra yaxın adamlarımzın ailəmizlə ortaq nöqtəsi tapıldı. Lazım olan yerə yazılı müraciət etdik. Anam öz ərini mən və bacım isə atamızın ölüsünü görmək istəyirdik. Artıq atamın ölümü ilə barışmışdıq. Ancaq onun ölüsünü görməkdə israrlıydıq. Belə qanun harada var ki, bir adamın ölüsünü ailəsinə göstərməsinlər? Bayaq dediyim kimi biz arxayınlıqla bu məsələnin üstündə durmuşduq ki, onu öldürüblər. Bilirdik ki, atam dövlət sirrini beynində gəzdirən adamdır. Ailəsi olaraq belə fikriləşirdik ki, atam çox şey bilirdi, ona görə onu öldürdülər.
Atam 1950-ci ilin yazında Bakı şəhərində anadan olmuşdu. İlk təhsilindən danışmağa ehtiyac yoxdur, o universiteti Moskvada oxumuşdu. Hüquq təhsili almışdı və bir vaxtlar KQB-nin əməkdaşı idi. Səhhətində baş verən ciddi problemdən sonra (o şəkər xəstəsi idi) polkovnik leytenant rütbəsilə təqaüdə çıxmışdı. Bakıda şirkətlərin birində hüquq müdafiəçisi işləyirdi.
Bəli, bizim məktubumuza iki gündən sonra cavab gəldi. Ailə üzvlərilə danışmaq istəyirdilər. Bizə qəribə bir ünvan dedilər. Bura nə Daxili İşlər Nazirliyinin nə Respublika Prokroluğunun nə də Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin ünvanı deyildi. Anama dedim ki bura hansısa yaşayış binasıdır.
Atamın ilk aldığı maşına – qırmızı rəngli “jiquli”yə oturub görüş üçün təyin edilən ünvana yollandıq. Sükan arxasında özüm oturmuşdum.
Həmin ünvana gəlib çatdıq. Biz 30 nömrəli binanın birinci blokunun ikinci mərtəbəsinə qalxdıq. Ortadakı qapını özüm döydüm, bacım və anam məndən arxada dayanmışdı. Qapını evimizə “qonaq” gələn mayor açdı. O bizə yol göstərdi. Dəhilzə girən kimi atamın araq içəndən sonra danışdığı bəzi xaitirələr yadıma düşdü. O deyirdi ki, hansısa ciddi əməliyyata hazırlaşanda biz ”etibarlı ev”ə yığışırdıq. Öz-özümdən soruşdum ki, bizi niyə bura çağırıblar? Bizi hansısa əməliyyata hazırlayırlar? Anama baxıb bir anlıq dəhşətə gəldim. Anamın altmış yaşı vardı və o da şəkər idi. Yazıq arvad elə bil yıxılıb ölcəkdi bu dəqiqə. Bacıma da göz qoydum, o qürurlu idi, başını dik tutmuşdu. Bir az da atama oxşayırdı. Ona diqqətlə baxandan sonra gördüm ki yox, yanılmışam, bacım nəslimizdə yeganə adamdır ki, heç kimə oxşamır. Bir az ərinə oxşayır. O da nəsildən sayılmır.
Böyük zala daxil olduq. İçəridə üç nəfər oturmuşdu. Bunlardan ikisini vacib tanıyırdım. Anam da bacım da tanıyırdı. Digər arıq olanı isə ilk dəfədir ki görürdük. Tanıdığımız adamlar istəməyərək də olsa gülümsəyib bizimlə əl verib görüşdülər. Bunlar atamın köhnə silahdaşları, iş yoldaşları idi. Mən elə bilridim ki, onlar çoxdan ölüblər. Çünki yaşları altmışı keçmişdi. Bizə oturmaq üçün yer göstərdilər. Divanda oturduq. Arıq, uzunburunlu oğlan, qələmini hazırlayıb qeydiyyat kitabçasına rəqəm yazdı. Gözümdən yayınmadı, o bu günün tarixini yazmışdı.
Anam doluxsunub atamın dostlarına üzünü tutub: –Nə baş verir?– deyə soruşdu.
Ağ saçlı adam birbaşa dedi ki, dostumuz avtomobil qəzasında həlak olmayıb, onu öldürüblər. Anam hönkürdü, bacım onu qucaqladı, o da ağladı. Mən isə bərkdən qışqırmaq istədim. İstədim qeydiyyat götürən cavan oğlanın əlindəki qələmi alıb onun gözünə batırım, bəlkə hirsim soyuya. Niyə belə düşündüyümü də xatırlamıram.
–Kim öldürüb?– bağıraraq soruşdum. Divandan qalxmışdım.
Atamın dostları nəzərlərini üstümdə cəmlədilər. Mənim ani reaksiyalarımı müəyyən etmək istəyirdilər. Ağzımdan çıxan ilk sözü də artıq öz aralarında təyin etmişdilər. Bilrdilər ki, mənim növbəti sualım necə olacaq. Ona görə də ardbaard üç sualıma dayanmadan cavab verdilər.
–O yaponiya vətəndaşıdır. –Ağ saçlı dedi.
–Atamı yapon öldürüb?
–Bəli.
–Hardan bildiz ki, o yapondur və yaponiya vətəndaşıdır?
–Dostumuzun işlədiyi şirkətin ətrafına nəzarət edən təhlükəsizlik videokameralarından əldə etdiyimiz görüntülərdən sonra axtarış aparıb bu nəticəyə gəldik.
–Atamı işlədiyi şirkətin yanında öldürüblər?
–Bəli.
Mən otağın güncündə qurcuxan Cəfərova baxdım. O bizə gələndə demişdi ki, atam Bakı-Astara magistralında avto qəzada həlak olub. Ağ saçlının isə qısa lakonik cavabları məni hövsələdən çıxartdı. Yenə bağıraraq:
–Oğraşın adını mənə deyin –dedim. Bilmirəm, niyə belə dedim. Niyə onun adını öyrənmək istədim. Hər halda elə düşünürdüm ki, mən yaponiyaya gedib onu tapa biləcəyəm və yaxud da Bakıdadırsa onu burada tapıb elə bir cəza verəcəyəm ki, gözləri bir az da yığılacaq..
–Bunu sizə deyə bilmərik. Onsuz da cinayətkar ölkəni tərk etmişdir.
–Bəs niyə imkan vermisiz ki, o ölkəni tərk etsin?
–Başqa kimliklə tərk edib ölkəni.
–Hansı adla ölkədən çıxdığını bilmək istəyirəm. –Ölkə,ölkə, ölkə. Bilirdim ki, yalan danışırlar.
–Bunu deyə bilmərik.
–Səbəb?
–...
–Atamı niyə öldürüb, səbəbini bilirsiz?
–Atan yaponiyanın ölkəmizdəki casusu idi. Yaponlar hər ay, “x” bankdakı bu hesaba – o əlindəki elektron cihazda işıqlanan hansısa bankın rekvizitlərini bizə göstərmədi, amma işarə verdi ki, hesab nömrələri əlimizdədir– pul köçürürmüşlər. Qarşılığında isə atan onlara bizim verdiyimiz bəzi “yalançı” məlumatları ötürürdü. Onlardan isə bizə lazım olanı –cənubi Qafqazın ərazi bütövlüyü haqında nə düşündüklərini, gələcək planlarını– əldə edib, bizə ötürürdü. Onu kimsə deşifr edib və öldürüblər. Əslində mən bunları deməməliyəm, amma sizi özümə yaxın bildiyim üçün bu məsuliyyəti üzərimə götürmüşəm.
Səmimi etirafına görə ona təşəkkür etmək heç ağlımın ucundan da keçmədi. İstədim deyəm ki, nə bilirsiz, bəlkə atamın yaponlardan sizə ötürdüyü bilgilər də “yalançı” məlumatlardı. Amma demədim. Bir də hesab edirdim ki, o mənə doğru-dürüst cavab verməyib. Yenə də məlum kəşfiyyat priomları. “Bütün sualları cavablandırmaq, lakin heç bir suala cavab verməmək”. Atamın hesabına bir də oxuduqlarımdan öyrənmişdim bütün bunları. Dərhal məni üşündürən sualı verdim:
–Atam ölən gününə kimi sizinlə çalışırdı?
–Bəli.
İnanmadım. Heç birimiz inanmadıq. Ağ saçlının bu cavabından sonra anam və bacım ağlaşmanı kəsib ona diqqətlə baxdılar.
Ağ saçlı bizə dedi ki, atamın ölüsünü görə bilərik. Həmin dəqiqə başa düşdüm ki, atamın ölüm xəbərini bizə gətirən mayor, nəyə görə təkidlə bizim beynimizə müvəqqəti də olsa yeritməyə çalışırdı ki, atam qəza törədib. Məlumdur, biz qara xəbəri təbii olaraq tanıdığımız hər bir adama bu cür çatdırmalıydıq. Bizə yenidən qəti tapşırıq verildi, ailədən başqa qohum-əqraba yenə də elə biləcəkdi ki, atam avtomobil qəzasında həlak olub. “Yayılan şayiə deyil həqiqətdir”. Dəfndə isə hamı iştirak edəcəkdi. Bacıma bir neçə dəfə təkrar-təkrar tapşırdılar ki, ərinə heç nə danışmasın. Sonra bizə dedilər ki, evimizə gəlib atamın otağı ilə tanış olacaqlar. Axtarış aparacaqlar. Onlar qəti əmindilər ki, atam ölümünü qabaqcadan hesablayıb və onlar üçün vacibi məlumatı öz otağında gizləyib.
Biz ailə başçımızın morqda saxlanılan meyidinə baxandan sonra evə gəldik. Onu tapança ilə ağzından sonra isə alnından vurmuşdular. Bilmirəm, bəlkə də birinci alnından vurub öldürəndən sonra ağzına atəş açımışdılar. Özüm peşəkar atıcı olduğum üçün yapon oğraşın gördüyü işin qiymətini yüksək balla qiymətləndirdim. Evə çatan kimi kürəkənim soruşdu ki, necə olub? Dedim ki, deyilənlər həqiqətdir, biz meyidə baxdıq, o avtomobil qəzasında həlak olub Sabah dəfn edəcəyik.
Günəşli bir gündü. Biz şam ağaclarının arasından keçib atam üçün qazlımış çuxura çatdıq. Öz-özümə dedim ki, necə də qəribə ad qoyublar bu çuxura. “Son Mənzil”. Mənə kömək etdilər, qəbirə düşdüm, sonra yavaş-yavaş atamın ölüsünü qəbirə qoyduq. Molla “Quran”dan hansısa surəni oxudu. Başımız qarışıq idi. Bacım anamı qucaqlamışdı. İkisi də ağlayırdı. Birdən gözüm dayıma sataşdı. O telefonuna baxıb gülürdü. İstədim onu söyəm, amma dinmədim, fikirləşdim ki, onu təhqir etsəm mədəniyyətsizlik etmiş olacam. Atamın qəbrinin yanında bir ağac göyərirdi. İndi böyüyüb, qaragilə ağacına çevrilib. Amma meyvə vermir. Qəribədir...
Növbəti gün təhlükəsizlik xidmətinin əməkdaşları bağ evinə gəldilər. Nəzərə almamışdılar ki, yas saxlayırıq, evə gəlib-gedən çox olur. Onlara dedim ki, buradakı otaqda atamın ancaq kitablarıdır, onun əsas kabineti şəhərdəki köhnə Hüsü Hacıyev küçəsindəki mənzildədir. Dedilər, buradan başlaya bilərik. Üç nəfərdilər, mayor da başlarında dayanmışdı. Otağı ələk-vələk elədilər. Atamın sevimli yazıçısı olan Virciniya Vulfun kitabının vərəqləri arasından nəsə tapdılar. Mayor leytenantdan vərəq parçasını alıb baxdı.
Atam həmişə anama deyirdi ki, mən üç qadına etibar edə bilərəm. Biri sənsən biri qızımdır biri də Virciniya Vulf. Anam da deyirdi ki, mən də üç kişi ilə rəqs edə bilərəm. Biri sənsən, biri oğlum biri də Şerlok Holms. Atam gülüb deyirdi ki, ay xanım, Şerlok həyatda yaşamayıb o qurulmuş bir obrazdır. Anam da -o sənə elə gəlir-deyirdi.
İndi atamın sevimli yazıçısının rus dilində çap olunan kitabının vərəqləri arasından kağız parçasının tapılması mənə qəribə görünmədi. Yəni atam hardasa Vulfa inanırdı. Ona gizli bir şifri əmanət etməsini normal qəbul etdim. Mayor kağız parçasını mənə göstərmədi, amma mənə elə gəldi ki, kağız parçasında təqribən bir neçə rəqəm yazılıb. Bəlkə də hansısa poçt qəbzinin qrif nömrəsi idi.
Saata baxdım, artıq iki saatdan yuxarı idi ki, otağı gəzirdilər. Mən də usanmadan səbrimi basıb “qonaqlara” nəzarət edirdim. Anam otağa girib düz altı dəfə çay təklif etmişdi, amma “qonaqlarımız” heç sağ ol da deməmişdilər qadına. Dözə bilmədim, anama dedim ki, biz səhrada deyilik, susayan olsa dillənəcək, özünü yorma. Anam bir də o otağa gəlmədi. Düz iki saat qırx dəqiqədən sonra qonaqlarımız bağ evimizdən çıxdılar. Sonra şəhərdəki mənzilimizə yollandıq. Burada da saata baxdım, iki saat qırx dəqiqədən sonra işlərini yekunlaşdırdılar. Atamın otağından heç nə tapmadılar. Mayor çıxanda atamın kükürd iyi verən parfümündən boğazına sıxdı. O qoxunu sevmirdim. Həmin dəqiqədən sonra mayora iki qat nifrət etməyə başlamışdım.
Maşnda mayordan soruşdum ki, qatili tapsalar bizə məlumat verəcəklər? Yəni mən heç olmasa atamın qatilini görə, əsl adını öyrənə biləcəyəm? Bilirdim deyəcək ki yox. Elə də oldu. Dedi, yox. Mənə başa salmağa çalışdı ki, elə adamlar lazımlı adam olur. Yəni mən belə başa düşdüm ki, atam ölsədə eybi yox, o adamdan onun qisasını almaq mənə düşməz. Yaponu tapandan sonra onu yumşaldıb iki tərəfli casus kimi öz tərəflərinə çəkəcəklər. Sonra yaponiyaya göndərib oralar haqqında geniş məlumatlar əldə edib gələcək işlərimizi asanlaşdıracaqlar.
Yol gedə-gedə maşının dumanlı pəncərəsindən şəhəri seyr edirdim. İşıqforda dayandıq. Tıxac yaranmışdı. Səkini süpürən qadının narıncı köynəyinin arxasında yazılan yarısı qopmuş hərfləri oxuyub tamamlaya bilmədim. İstədim hərfləri beynimdə nizamlayıb, nə yazıldığını çözəm. Birdən atam yadıma düşdü. Onun evdə gizlətdiyi dəqiq məlum olmayan rəqəmlər gözümün qabağına gəldi. Bir anlıq düşündüm ki, atam da iki tərəfli oyun oynayırdı, yaponiyalı oğraş kimi...
Anama nə vardısa hamsını ətraflı danışdım. Yas mərasimi yekunlaşdı. Yavaş-yavaş qohum-əqraba evimizdən çəkildilər. Ara soyudu. Bacım rayona qayıtdı. Anamla şəhərdəki evimizə köçdük. Qabaqdan qış gəlirdi...
Qış gəldi də, hələ üstəlik düz iki dəfə təkrar-təkrar gəldi. Atamın ölümündən iki il keçdi. Eşitdiyimə görə qatil hələdə tapılmamışdı. Bəlkə də tapılmışdı, amma bizə boyun almırdılar. Hərdən fikirləşirdim ki, görəsən, atam hansı bankda özünə hesab açıb? Hər halda başqa kimliklə hesab açdırmışdı özünə. Bəlkə də Vulfun kitabından tapılan rəqəmlər azərbaycan əlifbasının otuz iki hərfinin sıra sayını göstərirdi. Məsələn, hansısa rəqəmləri sıra ilə düzgün düzsən atamın bankda açdırdığı saxta kimlik ortalığa çıxacaqdı. Amma bunlar mənim uydurduğum fərziyyələr idi. Hərdən də alçaqcasına fikirləşirdim, bəlkə də atamın bank hesabında yaxşıca pul yığılıb. O pulla kafemi təmir elətdirə bilərəm. Sonra fikrimi dəyişib deyirdim ki, axı mən casusluqla, belə demək mümkünsə xəyanətlə qazanılan pulu necə yeyə bilərəm? Ümumiyyətlə biz o pulları necə yeyirdik? Axı atam hər halda uzun illərdir ki, iki tərəfli oyun oynayıb -casusluq edib- pul qazanırdı. Bu pulla da dolanırdıq. Sual ətrafında çox fikirləşib ürəyimi sıxmaq istəmirdim. Düzdür, hərdən beynimi deşirdi bu sual. Amma çalışırdım ki, özümü çox yormayım bu sualın ətrafında. Belə düşünürdüm ki, atamın şirkətdən əldə etdiyi pul bizim ailə vəziyyətimizi tam təmin edirdi.
Kafedəki işlərim zəifləmişdi.. Paralel iş axtarırdım özümə. Bir dəfə atamın bir dostu məni yolda gördü. Dedi ki, o boyda universitet bitirmisən, gəl səni məhkəmədə vəkilin yanına qoyum, bir az praktika keç, sonra dövlət qulluğuna imtahan verərsən. Beynimə batdı. Kafeyə nəzarəti yaxın dostuma tapşırdım. Gedib vəkillə tanış oldum. Məhkəmədə ikinci günüm idi, özümə söz verdim ki, mən vəkil ola bilmərəm. Səbəbi: Gələcəkdə özümə “müəllim” sayacağım adam kimi iyirmi manat pula görə mantiyamın yaxasını cırıb zalın ortasında artistlik edə bilməzdim mən. Yoxsa, budamı praktika idi? Yox, bu nə idisə baş bir şey idi. Atamın dostunu yolda görəndə yolumu dəyişirdim, bilrdim ki, soruşacaq işlərin necə gedir?
Kafedə dostumla pivə içirdik. Dostum mənə dedi ki, sən o vaxtı hekayə-zad yazırdın, bəs nə oldu? Dedim ki daha yazmıram. Dedi, hərdən qəzetlərə e-dərgilərə yazılar göndərə bilərsən. Düzü mən məqalələri oxumuram, çünki ciddi bir yazı tapmaq müşkülə çevrilib. Beş-on manat qazanmaqdan ötrü insanlar nə gəldi yazırlar. Hərdən fikirləşirəm ki, bazara girib aldğın tərəvəz haqqında qəzetdə və ya e-dərgilərdə nəsə yazıb pul qazanırsansa vallah halal olsun sənə. Mən bacarmazdım, ən başlıcası utanardım. Amma dostum beynimi zorlayırdı. Mənə təpinmişdi ki, get bir maraqlan. Dostuma dedim ki, bu barədə fikirləşəcəyəm. Hər gün, hər dəqiqə olduğu kimi yenə də öz-özümə fikirləşirdim -əsasən də gecələr, yatmamışdan qabaq, tavana baxanda- görəsən o cür məqalə yazası olsam həqiqətən utanıb xəcalət çəkəcəyəm, yoxsa yox?.
Qəti qərara gəlmişdim. O qədər də məşhur olmayan bir qəzetin redaksiyasına gedib baş redaktorla danışdım. Dedim ki, maraqlı insanları danışdırıb müsahibə hazırlamaq istəyirəm. Baş redaktor əvvəlcə ixtisasımı soruşdu, sonra narazılıqla başını yelləyib dedi ki, bir iş götür gəl, görək alınır, yoxsa yox.
Səhər tezdən yollandım dəniz qırağına. Sahildə yaşlı bir kişi tor açırdı. Yaxınlaşdım. Kişinin əlləri, gözləri, üzünün qırışı, ayaqqabıları, hətta velosipedi də o qədər kədərli idi ki, adam istər-istəməz gözünü yayındırırdı, baxmaq istəmirdi. Salam verdim, başını yellədi. Özümü təqdim etdim. Dedi ki, bala nə istəyirsən? KQB-dən gəlmisən?
–Yox, KQB çoxdan süquta uğrayıb –dedim. KQB adını eşidəndə tüklərim biz-biz oldu. Atam yadıma düşmüşdü. Öldürülən casus...
–Bəs kimsən, nə istəyirsən məndən?
–Axı mən sizə dedim ki, mən jurnalistəm. Işini sevən insanlardan müsahibə alıram.
Dedi ki, o işini sevmir. Çoxları kimi... Ardınca yaşını da dedi. Yetmiş səkkiz. Bu işdən zövq almadığını, zəhləsi getdiyini dedi. Sonra dərdini açıb danışdı. Dedi ki, uşağı qırx il əvvəl dənizin bu səmtində yoxa çıxıb. Nə ölüsünü, nə də dirisini tapa bilməyiblər. Kövrələn gözlərini üzümə zilləyib:
–Bala, mənimki balıq tutmaq deyil, altı yaşlı oğlumu axtarıram –dedi.
Diktofonu söndürüb iti sürətlə sahildən necə uzaqlaşdımsa açığı xəbərim olmayıb. İstədim yolda kimdənsə siqaret alıb çəkəm. Deyilənə görə siqaretin tərkibindəki nikotin qismən də olsa adamı sakitləşdirir. Sonra dedim ki, həyəcanlanıb fikir eləmək lazım deyil, həyatda hər şey baş verə bilər. Ordan avtobusa atlayıb şəhərə qayıtdım. Birdən yadıma düşdü ki, bir rəssam dostum var, maraqlı adamdır. Gedim onun yanına. Diktofonumu hazırlayıb qoydum cibimə, qələm, qeydiyyat kitabı və.s.
Emalatxanaya girən kimi istər-istəməz boya qoxusunu içimə çəkdim. Nədənsə yüngül baş gicəllənməsi baş verdi məndə. Öz-özümə dedim ki bu əksər adamlarda olur, tanımadığın bir yerə qəfil girəndə elə bilirsən ki, başın gicəlləndi. Yox, gördüm ki, nəfəs aldıqca mənə nəsə olur. İri bir taxtanı itələyib divanda sərələnən dostumu gördüm. Lüt idi. Bu da mənim müsahibə götürəcəyim ikinci adam. Budur, mənim yerə-göyə sığdıra bilmədiyim rəssam, öz kefindədi, marixuna çəkir. Gözləri xumarlanıb, açılmaq istəmir. Məni görüb güldü. Gülmədi, dişlərini sıxıb gözlərini yığıdı. Təqribən “sxfkxs” elədi. Soruşdum, nə baş verir? Dedi, gəl, gəl otur, iki tüstü vur.
– Sən belə iş görürsən?– soruşdum.
– Dostum, özüm ölüm belə daha diqqətli oluram. “Balıqçı Qayıqları” əsərimi marixuana çəkə-çəkə çəkmişdim. Berlindəki sərgidə on min avroya satıldı–dedi, yenə bayaqkı kimi güldü.
–Rəssam, mən bu günə kimi heç siqaret də çəkməmişəm, o ki qaldı marixuana tüstülədim.
Dostumun üzərində işlədiyi rəsm tablosuna fikir verdim. “Keçinin belində oturan lüt, yaşlı bir kişi çərpələng uçururdu”. Öz-özümə abstrakt nəsə bir zibildir deyə düşündüm. Elə həmin dəqiqə də özümə söz verdim ki, bu qəzet-məzet işi də mənlik deyil.
Hallı dostumun plastik qabdakı mineral suyunu başıma çəkib, çıxıb gəldim evə. Hava qaralırdı. Anam aş bişirmişdi, amma özü yemədi aşdan. Şəkəri imkan vermirdi. Mən də udquna-udquna birtəhər yedim aşı. Boğazımda ilişib qalmışdı. Duş qəbul edib, dişlərimi fırçaladım. Üzümü qırxmadım. Saçım da əməlli-başlı uzanmışdı. Saçımı qurudub arxadan yığdım. Özümü fransızlara oxşatmışdım. Atamın bahalı parfümlərindən birini biləngimə sıxdım, sonra boğazıma. Qara uzunboğaz köynəyimi geyib üstündən atamın ad günümə Vyanadan hədiyyə aldığı tünd göy rəngli paltonu geyindim. Uzunboğaz çəkmələrimi anam elə təmizləmişdi ki, istədim birinci anamın əllərini öpüm, sonra ayaqqabılarımı. Cibimdə bir qəpik də pul yox idi. Dedim kafeyə dəyərəm, kassada nə varsa silib-süpürərəm. Bir də gördüm ki, sevgilimdən üç cavabsız zəng gəlib. Dərhal ona zəng vurub kafeyə gəl dedim. Yenə həmişə olduğu kimi :
–Kolderə? –soruşdu, sonra güldü. Mənim kafemin adını Kolder qoymuşdu, Aleksandr Kolder. Rəssam, hekəltaraş. Nə var,nə var, qapımın ağzında dəmirdən gitara düzəltdirmişdim. Karaokeyə gələnlər özlərini xoşbəxt hiss etsinlər deyə. Mən də –hə ora gəl –dedim. Evdən çıxanda anama söz verdim ki, kafeyə gedirəm, iki saata qayıdacağam.
Piyada, qənbər daşlarını döyəcləyə-döyəcləyə küçəni üzüaşağı düşdüm. Hava tutqun idi. Yağış yağmışdı. Küçə fənərlərinin zəif işığında səkilərin, asvaltın nəmli olduğunu gördüm.Yolda yaşlı bir qadına rast gəldim. Rus idi. Qadın üşüyə-üşüyə sol əlini köhnə paltosunun yaxasından çıxarıb mənə tərəf uzatdı sonra rusca:
–Allah xatirinə –dedi. Xəcalət çəkdim. Ayaq üstə əridim, öldüm. Həyəcanla, yalandan da olsa ciblərimi eşələdim, güya qəpik tapa bilmirəm. Qızarıb-bozarıb rusca bağışlayın dedim. Qadın bəlkə də elə düşünürdü ki, yaxşı geyinmişəmsə cibimdə pul olmamış olmaz. Ona görə mənə əl açmışdı...
Kafedə kassirə dedim ki, seyfi aç pul lazımdır. O da dərhal seyfi açdı. Pulları cibimə qoydum. Qırx manat. Dedim kifayət edər, etməsə, sevgilim kömək edər. Atası bankirdir. Hər halda posterminala sürtəcək kartı boş olmaz. Özümü heç vaxt belə pulsuz hiss etməmişdim. Heç vaxt imkan verməzdim ki, qızlar mənə pul xərcləsin.
O, mənə sarı gülə-gülə gəlirdi. Allaha and olsun ki, xoş təbəssümü içimə yayıldı, bunu hiss etdim. İstədim sağ tərəfimdə ucalan nəhəng, qarşıdan gələn yeni il üçün bəzədilən yolka ağacının başına çıxıb bərkdən qışqıram ki, səni sevirəm, xahiş edirəm, mənə bunu çox görmə! O, mənə çataçatda qaçmağa başladı. Qurulmuş kombinasiya idi. Əllərimi açıb onu qucağıma götürdüm. Üzümü açıq tökülən ipək kimi saçlarının arasına salıb dərindən nəfəs aldım. Ciyərlərim guruldadı. Qarışıq meyvələrin qoxusu gəlirdi saçından. Ən çox da yaşıl alma iyi. Bir dəfə kafedə oturmuşduq, sevgilim sumkasından cib kitabı boyda moda dərgisi çıxarıb yaz geyimlərini mənə göstərirdi. Həmin dəqiqə onun jurnalından gələn limon qabığı iyi mənə o qədər ləzzət eləmişdi ki, elə bilmişdim təsvir olunan cənnətin elə bir hissəsindəyəm ki, orada hər şey öz qaydasındadır, Allah insanlara nəzarət etməyi vacib bilmir.
Sevgilim mənim sol yanağımdan öpəndə bir anlıq düşündüm ki, sağ böyrü üstə yerə uzanmışam və qar ancaq mənim sol yanağıma yağır. Amma qar yağmırdı...
O, ağ enliyaxa plaş geyinmişdi, plaşın altından isə qara uzunboğaz köynək. Köynəyin üst hissəsi qırmızı sapla toxunmuşdu. Boz rəngdə parçadan şalvar geyinmişdi. Ayaqqabısının rəngini xatırlamıram. Deyəsən qara idi...
Əl-ələ verib düşdük küçələrin canına. Saatıma baxdım, 21.35. Yağış yağmırdı, amma hava soyuq idi. Sevgilim qoluma girdi. Ay Allah, özümü necə xoşbəxt hiss edirdim, elə bilirdim hallüsinasiyadır, mən görmək istədiyimi xəyal edirəm.
Biz lüks kafelərin birində oturub, Bakının füsnkar panoramasına seyr edirdik. Alov dilimləri, teleqüllə, sayrışan işıqlar, zala yayılan Vaqif Mustafazadə klassikası və.s. Kafenin daxili yeni il dizaynı ilə bəzədilmişdi. Qəhvə sifariş etdik. Qarson gülümsəyib uzaqlaşdı. Sevgilim mənə qolundakı toxunma ipi göstərdi. Dedi ki, bunu yaponiyadan göndəriblər. Sonra dedi ki, xüsusi hazırlanıb tərkibində almaz var. Açığı başa düşmədim, ipdə almaz nə gəzir deyə düşündüm. Üstündə çox durmadım. Sevgilim dedi ki, atamın yaxın dostu Kito Ayakamo atama bu hədiyyəni göndərəndə deyib ki, qızıma verərsən, onun hədiyyəsidir. Bir də üzündən öpərsən qızımın. Mənə qızım deyir, deyir ki, güya onun Kanadada oxuyan qızına çox oxşayıram –deyə gülməkdən uğunub getdi sevgilim...
Qəhvəmiz gəldi. İki fincan südlü qəhvə. Qəhvədən içib sevgilimin gözlərinin içinə baxdım. Onun qapqara göz bəbəklərinin içində alov dilimlərini görürdüm. O gülümsəyirdi mənsə yox. O məni dəlicəsinə sevirdi, mənsə yox... Yox, bunu yalan dedim, onu sevirdim. Özü də dəlicəsinə. İndi də sevirəm...
****
Beş gün əvvəl yazdığım hekayənin bir sonluğu mütləq olmalıydı. Hekayəmi tamamlayandan sonra bir-bir güvəndiyim dostların elektron poçtlarına göndərəcəyəm. Hətta sevgilimə də. İnanıram ki, bu əhvalatı dostlarım insanlara danışıb, paylaşacaqdır...
Bu gün bazar günüdü. Hər şeyi planlaşdırdığım kimi gedir. Sevgilim də sağ olsun, bilmədən mənə bu işdə kömək edir. O məni sevir, mən də onu. Ancaq bilirəm ki, onu bu zalımca oyuna dəvət etdiyimə görə məni heç vaxt bağışlamayacaq. Ona tapşırmışam ki, atan, anan və özün, üçünüz də eyvana çıxarsız, sizə surprizim olacaq. Çox ucuz bir taktikadır, bilirəm, nə edim, əlimdən ancaq bu gəlirdi.
Həyəcanımı boğmaq üçün yüksək dozalı dərman qəbul etmişəm. Çantamdan lazımı əşyaları çıxarıb hazır vəziyyətə gətirmişəm. Notbukumu da açmışam. Hekayəmi bitirən kimi yeddi dostuma birdən göndərəcəyəm dosyeni. Sonra hard diskim bloka düşüb məhv olacaq. Yəni notbukumda təhlükəsizlik əməkdaşları heç nə tapa bilməyəcəklər.
Tutduğum otel otağının yeddinci mərtəbəsindən dünyanın ən böyük gölü görünür. Xəzər. Bura beş ulduzlu oteldir. Bir gecəsi, səhər yeməyi də daxil olmaqla 221 manatdır. 221 rəqəminin sirrini mən deyərdim ki, anamdan tez heç kim aça bilməz. Çünki bu nömrə onun sevimli, real qəhramanı Şerlok Holmsun qapısının üstündə yazılan ev nömrəsidir. 221B.
Yatağımın üstünə ağappaq, yüngül yorğan atıblar. Bilirəm orada yatmağa imkanım olmayacaq. Yatağımla üzbəüz divara boz rəngdə monitor vurublar. Dioqnalı da təqribən səksəndir.Televizorun altnda isə uzun bir qarderob var. Bəh-bəh, içində soyuducu, rəngli saplar və iynə varmış. Bir də ayaqqabıgeyən. Bir dəqiqə, aha, deyəsən şokalad tapdım. Püf, köhnəlib. Hər halda soyuducuda da konyak-zad var. Bir baxım, yox tamam boşdur.
Əgər rahat yatağıma uzanıb bahalı otağımı təsvir etsəm, deyə bilərəm ki, məndən solda hansısa xarici rəssamın çəkdiyi rəsm əsərini divara vurublar. Sağımda isə iri bir lampa var. Lampanın böyründə isə iri şüşəli, təmiz pəncərə var. Bayırda narın yağış yağır, qoy yağsın, mənə ziyanı yoxdur. Lap siysətçilər kimi danışdım, mənə ziyanı yoxdursa əladır. İndi mən pəncərəni açacam və optik nişangahdan istədiyim ünvanı aydınca görəcəm.
Hə, bax budur əsl mənzərə. Düz iki dəqiqədən sonra işimi tamamlayacam. İndisə lazımı yerə mesaj göndərməliyəm. Xoşlamadığım mayorun telefonuna. Ola bilər ki, onlar məndən əvvəl bu işi araşdırıb tapıblar. Çünki bankın rekvizitləri əllərində vardısa deməli rəhbərin, işçilərin kim olduğunu da bilirdilər. Bunu mən o vaxtı onlardan soruşmadım. Daha doğrusu soruşmaq yadımdan çıxdı. Eybi yox, artıq gecdir. Bilirəm ki, bankın işçilərini və rəhbərliyini nəzarətə götürüb müşahidə edirlər. Axı təhlükəsizlik əməkdaşlarının başlıca işi tapılan canini birbaşa həbs etmək deyil, onlar cinayətkarın arxasında dayanan fərdi və ya qruplaşmanı aşkara çıxartmaqdan ötrü oyunun ən zəif oyunçusunun müvəqqəti (bu uzun müddət də ola bilər) ortalıqda gəzməsinə icazə verirlər. Mən bunları yaxşı bilirəm. Oxumuşam, atam danışıb. Amma gərək məni bağışlasınlar. İşlərinə çomaq soxacağam. Amma yuxarıdakı fikirlərimdə yanıla da bilərəm. Yəni bəlkə də bizə göstərmək istəmədikləri bank rekvizitləri heç də mənim tapdığım adamın rəhbərlik etdiyi banka aid deyil. Ola bilər, onlar hələdə axtarış aparırlar. Olsun ki, tutduğum işdən sonra mən onlara kömək etmiş olam.
Budur, ailə eyvana çıxdı. Mən “obyekti” yaxşı görürəm. Hiss etmişdim ki mənə lazım olan adam yaxın ətrafımdadır. Yaponlara atamı satan bankirin, sevgilimin atası olduğunu sevgilimə bir-iki dolaşıq sual verəndən sonra əmin oldum. Düzdür buna qəti əmin deyildim, heç indi də bu barədə özümə haqq qazandırmıram, yəni dəqiq deyə bilmərəm ki, bu odur, amma hisslərimə güvənirəm. İItirəcəyim heç nə yoxdur. İtirəcəyim heç nə yoxdur deyəndə, anamı hesaba qatmıram. O bu dəqiqə də gözümün qabağındadır. Bircə anamı düşünürəm, başqa heç nə. Onu itirəcəyəm hər halda. Allah kərimdir...
Bağışla məni ana! Bağışla məni sevgilim...
Snayper tüfənginin tətiyinə barmağımı qoyanda fikrimi dəyişdim. Elə bil kimsə məni səslədi, dedi ki, ayıl! Boşluqdan gələn vəhy, atamın səsinə bənzəyirdi... Mən atamın iki qatilindən birini, onu satanı –insanı satmaq hardasa öldürməkdir – sevgilimin atasını öldürməliydim. Bir anlıq fikirləşdim ki, gərək əsl qatili də tapıb öldürəm, yoxsa, ölənə kimi bu mənim içimi deşəcək. Bunu necə bacara biləcəyimi dəqiqləşdirə bilmədim. Yapon oğraşı tapmağım olduqca müşkül məsələ idi. Ona görə də beynimdə gedən dəyişik proseslər məni ani olaraq fikrimdən daşındırdı. Fikrimi dəyişdim. Günlərlə çalışıb qurduğun bir planın üstündən vaxtında və yerində xətt çəkib, planını dəyişik bir planla əvəzləmək metodunu da atam mənə öyrətmişdi. İndi mən atamın qatillərinin ortaq nöqtəsini tapmalıydım. Tapdım və tətiyi çəkdim...
Bağışla məni sevgilim!
Atamın qatillərinin ikisi də mənim sevgilimə qızım deyirdi...
Tüfəngi elə pəncərədə saxladım. Özümü o qədər rahat hiss edirdim ki, heç sevgilimin arxasınca ağlamaq da keçmədi könlümdən. Qəti əmin idim ki elə belə də olmalıydı...
Heç nəyə əl vurmadım. Bilirəm, çox keçməz, uzağı yarım saatdan sonra bura gələrlər, axı telefonumu burda söndürmüşəm. Yer təyin etmək indi olduqca asandır. Amma inanıram ki, birinci evimizə gedəcəklər. Qapımızı döyüb anamdan mənim burada yaşayıb-yaşamadığımı, hal-hazırda evdə olub-olmadığımı soruşacaqlar. Bilirəm, xəstə anam da ağlaya-ağlaya, dili topuq vura-vura deyəcək ki, bəli, düz gəlmisiz, bura onun evidir. Romeo mənim oğlumdur...
2014.

Asiman Eyniyev.

Romeo mənim oğlumdur
Atamı öldürmüşdülər. Biz hadisəni eşidər-eşitməz bu qərara gəldik. Bəli, o ölməmişdi, onu öldürmüşdülər. Bizə əvvəlcə onun meyidini göstərmək istəmədilər, dedilər ki, onun idarə etdiyi “99-J..-...” seriya nömərli ağ “mersedes” maşını hansısa şirkətə məxsus “kamaz” markalı iri yük maşınının altında xurd-xəşil olub. Onun cəsədini maşından çıxartmaq isə olduqca müşkül məsələyə çevrilibmiş. Yəni meyidə baxmağa gərək yoxdur, o, onsuz da ölüb. Amma bu məsələnin sirri bizə– daha doğrusu mənə sonradan bəlli oldu.
Mən BDU(Bakı Dövlət Universiteti)-nun hüquq fakultəsini bitirmişəm. Düzdür, özüm kafe işlətsəm də amma ixtisasca hüquqşunasam. Bizə öyrədiblər ki, istintaq zamanı sorğuladığın adama sualı verəndən sonra onun hansı hərəkətinə fikir verməlisən və ya ilk sualı necə qoymalısan. Bir də bu barədə atam mənə çox şey öyrədib. Atam hətta mənə snayperdən atəş açmağı da öyrətmişdi. Mən həm də sərrast atıcıyam.
Mən anamın qarşısına keçib, dəniz qırağındakı bağ evimizə yağışlı payız günündə təşrif buyuran, süd rəngli plaş geyinmiş, hündür boylu, qaraşın, təqribən otuz beş yaşını yaxınlarda qeyd edən xüsusi xidmət orqanının əməkdaşından soruşdum ki, hadisə harada baş verib? Bu vaxt anam mobil telefonun düymələrini var gücü ilə sıxırdı. O əsəbiləşib telefonu yerə çırpdı. Mən də, evimizə gələn adam da hiss etdik ki, atamın telefonuna zəng çatmır. “Qonaq” soyuqqanlılıqla dedi ki, atam güya Bakı-Astara magistral yolunda qəza törədib.
–Atam təhlükəsizlik xidmətində işləmir, bura niyə polis deyil siz gəlmisiz? Ümumiyyətlə sizin burada nə işiniz var? –ondan soruşdum. O hazırlıqlı idi. Mən bunu bilirdim. Dərhal cavab verdi:
–Polisdə olan məlumata görə atanız hələdə bizim əməkdaşımızdır. Ona görə kimliyini təsbit edəndən sonra ilk olaraq bizə məlumat veriblər. Mən də atanızın yaxın dostunun göstərişi ilə hadisə yerinə baş çəkmişəm və sizə xəbəri də özüm gətirmişəm.
–Biz sizə niyə inanaq? Axı biz onun ölüsünü də görməmişik. Heç icazəmiz də yoxdur ki görək.
–...
Cavab vermədi. Mən o qədər əsəbiləşmişdim ki, az qalırdım gələn adamı salam təpiyimin altına. Amma anam imkan vermədi. Çünki bizim qurduğumuz, əslində anama görə heç bir kəsəri və əhəmiyyəti olmayan məntiqsiz dialoqdan sonra arvadın ürəyi getdi. Vəsiqəsindən adını Cəfərov.M. kimi oxuduğum təhlükəsizlik mayoru yerdə yıxılan anama heç yaxın da durmadı. Anamı qaldrıb divana uzatdım. Üzünə ehmalca bir-iki şillə vurdum. Güzgünün altındakı şkafdan dərman çıxarıb burnuna tutdum. Qadın ayıldı. Ayılan kimi də hönkürdü. Üzümü gələn qonağa tutub:
–Xahiş edirəm, cəhənnəm olun evimizdən –dedim. O, üz-gözünü turşudub evdən çıxmaq istəyirdi, arxasınca bir dəqiqə dayanın dedim. O da dayandı. Arxasını mənə çevirmişdi, üzümə baxmaq istəmiridi. Əllərini plaşının cibinə salmışdı. İlahi, bu qədər eqoist adam görməmişdim. İnsan tutduğu vəzifəyə görə özündən bu qədər razı olarmı? Yadıma düşdü ki, universitetin birinci kursunda oxuyanda özümü mən də belə dartırdım. Bir-iki kitab oxuyandan sonra ümumiyyətlə hamı mənə o qədər bapbalaca görünürdü ki, istəyirdim kim olur olsun, sözümü yarımçıq qoyanın qulağının dibinə bir şapalaq ilişdirim.
Mayora atasının ölüm xəbərinə inana bilməyən çarəsiz bir adam kimi dedim ki, bəs atamı kim dəfn edəcək? Heç olmasa qəbrini bizə göstərəcəklər? Qəbir daşının üstünə adını yazacaqlar? Mayor üzümə baxmadan qapının əlcəyini burdu, dedi ki, dövlət özü bu işi yoluna qoyacaqdır. Sonra rədd olub çıxıb getdi. Heç nə başa düşmədim. Ümumiyyətlə gələn bu adam bizim üçün o qədər muəmma idi ki, çaşıb qalmışdıq. Onun arxasınca baxdım. Həyətdən yağışın altında qalan gülü dərdi. İylədi. Sonra maşınına oturub getdi. Tək idi, maşını özü sürürdü...
Həqiqətən də atamdan xəbər-ətər yox idi. Onunla əlaqə yarada bilməmişdik. Həm qorxurduq, həm də çılğına dönmüşdük, əsəb bizi boğurdu, udquna bilmirdik. Bilmirdik ki nə edək, kimə nə deyək? Açığı atamın ölümünü gedib polisə də danışmağa qorxurduq. Atam bir az sirli adam idi...
Qohum-əqraba bir yerə yığıldı. Bacımgil də gəlmişdilər. Bacım rayonda yaşayırdı. O rayon xəstəxanasında pediatr işləyirdi. İki uşağı vardı. Əri də usta idi. Açığı kürəkənim yaxşı boyaçıdır. Bacımın qızları analarını sakitləşdirə bilmirdilər. Bacım elə oxşama qurmuşdu ki, düzünü desəm, həkimin belə göz yaşı tökməsini görmək istəmirdim. Bu qızda ürək deyilən şey yoxmuş sən demə.
Uzun müzakirədən sonra yaxın adamlarımzın ailəmizlə ortaq nöqtəsi tapıldı. Lazım olan yerə yazılı müraciət etdik. Anam öz ərini mən və bacım isə atamızın ölüsünü görmək istəyirdik. Artıq atamın ölümü ilə barışmışdıq. Ancaq onun ölüsünü görməkdə israrlıydıq. Belə qanun harada var ki, bir adamın ölüsünü ailəsinə göstərməsinlər? Bayaq dediyim kimi biz arxayınlıqla bu məsələnin üstündə durmuşduq ki, onu öldürüblər. Bilirdik ki, atam dövlət sirrini beynində gəzdirən adamdır. Ailəsi olaraq belə fikriləşirdik ki, atam çox şey bilirdi, ona görə onu öldürdülər.
Atam 1950-ci ilin yazında Bakı şəhərində anadan olmuşdu. İlk təhsilindən danışmağa ehtiyac yoxdur, o universiteti Moskvada oxumuşdu. Hüquq təhsili almışdı və bir vaxtlar KQB-nin əməkdaşı idi. Səhhətində baş verən ciddi problemdən sonra (o şəkər xəstəsi idi) polkovnik leytenant rütbəsilə təqaüdə çıxmışdı. Bakıda şirkətlərin birində hüquq müdafiəçisi işləyirdi.
Bəli, bizim məktubumuza iki gündən sonra cavab gəldi. Ailə üzvlərilə danışmaq istəyirdilər. Bizə qəribə bir ünvan dedilər. Bura nə Daxili İşlər Nazirliyinin nə Respublika Prokroluğunun nə də Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin ünvanı deyildi. Anama dedim ki bura hansısa yaşayış binasıdır.
Atamın ilk aldığı maşına – qırmızı rəngli “jiquli”yə oturub görüş üçün təyin edilən ünvana yollandıq. Sükan arxasında özüm oturmuşdum.
Həmin ünvana gəlib çatdıq. Biz 30 nömrəli binanın birinci blokunun ikinci mərtəbəsinə qalxdıq. Ortadakı qapını özüm döydüm, bacım və anam məndən arxada dayanmışdı. Qapını evimizə “qonaq” gələn mayor açdı. O bizə yol göstərdi. Dəhilzə girən kimi atamın araq içəndən sonra danışdığı bəzi xaitirələr yadıma düşdü. O deyirdi ki, hansısa ciddi əməliyyata hazırlaşanda biz ”etibarlı ev”ə yığışırdıq. Öz-özümdən soruşdum ki, bizi niyə bura çağırıblar? Bizi hansısa əməliyyata hazırlayırlar? Anama baxıb bir anlıq dəhşətə gəldim. Anamın altmış yaşı vardı və o da şəkər idi. Yazıq arvad elə bil yıxılıb ölcəkdi bu dəqiqə. Bacıma da göz qoydum, o qürurlu idi, başını dik tutmuşdu. Bir az da atama oxşayırdı. Ona diqqətlə baxandan sonra gördüm ki yox, yanılmışam, bacım nəslimizdə yeganə adamdır ki, heç kimə oxşamır. Bir az ərinə oxşayır. O da nəsildən sayılmır.
Böyük zala daxil olduq. İçəridə üç nəfər oturmuşdu. Bunlardan ikisini vacib tanıyırdım. Anam da bacım da tanıyırdı. Digər arıq olanı isə ilk dəfədir ki görürdük. Tanıdığımız adamlar istəməyərək də olsa gülümsəyib bizimlə əl verib görüşdülər. Bunlar atamın köhnə silahdaşları, iş yoldaşları idi. Mən elə bilridim ki, onlar çoxdan ölüblər. Çünki yaşları altmışı keçmişdi. Bizə oturmaq üçün yer göstərdilər. Divanda oturduq. Arıq, uzunburunlu oğlan, qələmini hazırlayıb qeydiyyat kitabçasına rəqəm yazdı. Gözümdən yayınmadı, o bu günün tarixini yazmışdı.
Anam doluxsunub atamın dostlarına üzünü tutub: –Nə baş verir?– deyə soruşdu.
Ağ saçlı adam birbaşa dedi ki, dostumuz avtomobil qəzasında həlak olmayıb, onu öldürüblər. Anam hönkürdü, bacım onu qucaqladı, o da ağladı. Mən isə bərkdən qışqırmaq istədim. İstədim qeydiyyat götürən cavan oğlanın əlindəki qələmi alıb onun gözünə batırım, bəlkə hirsim soyuya. Niyə belə düşündüyümü də xatırlamıram.
–Kim öldürüb?– bağıraraq soruşdum. Divandan qalxmışdım.
Atamın dostları nəzərlərini üstümdə cəmlədilər. Mənim ani reaksiyalarımı müəyyən etmək istəyirdilər. Ağzımdan çıxan ilk sözü də artıq öz aralarında təyin etmişdilər. Bilrdilər ki, mənim növbəti sualım necə olacaq. Ona görə də ardbaard üç sualıma dayanmadan cavab verdilər.
–O yaponiya vətəndaşıdır. –Ağ saçlı dedi.
–Atamı yapon öldürüb?
–Bəli.
–Hardan bildiz ki, o yapondur və yaponiya vətəndaşıdır?
–Dostumuzun işlədiyi şirkətin ətrafına nəzarət edən təhlükəsizlik videokameralarından əldə etdiyimiz görüntülərdən sonra axtarış aparıb bu nəticəyə gəldik.
–Atamı işlədiyi şirkətin yanında öldürüblər?
–Bəli.
Mən otağın güncündə qurcuxan Cəfərova baxdım. O bizə gələndə demişdi ki, atam Bakı-Astara magistralında avto qəzada həlak olub. Ağ saçlının isə qısa lakonik cavabları məni hövsələdən çıxartdı. Yenə bağıraraq:
–Oğraşın adını mənə deyin –dedim. Bilmirəm, niyə belə dedim. Niyə onun adını öyrənmək istədim. Hər halda elə düşünürdüm ki, mən yaponiyaya gedib onu tapa biləcəyəm və yaxud da Bakıdadırsa onu burada tapıb elə bir cəza verəcəyəm ki, gözləri bir az da yığılacaq..
–Bunu sizə deyə bilmərik. Onsuz da cinayətkar ölkəni tərk etmişdir.
–Bəs niyə imkan vermisiz ki, o ölkəni tərk etsin?
–Başqa kimliklə tərk edib ölkəni.
–Hansı adla ölkədən çıxdığını bilmək istəyirəm. –Ölkə,ölkə, ölkə. Bilirdim ki, yalan danışırlar.
–Bunu deyə bilmərik.
–Səbəb?
–...
–Atamı niyə öldürüb, səbəbini bilirsiz?
–Atan yaponiyanın ölkəmizdəki casusu idi. Yaponlar hər ay, “x” bankdakı bu hesaba – o əlindəki elektron cihazda işıqlanan hansısa bankın rekvizitlərini bizə göstərmədi, amma işarə verdi ki, hesab nömrələri əlimizdədir– pul köçürürmüşlər. Qarşılığında isə atan onlara bizim verdiyimiz bəzi “yalançı” məlumatları ötürürdü. Onlardan isə bizə lazım olanı –cənubi Qafqazın ərazi bütövlüyü haqında nə düşündüklərini, gələcək planlarını– əldə edib, bizə ötürürdü. Onu kimsə deşifr edib və öldürüblər. Əslində mən bunları deməməliyəm, amma sizi özümə yaxın bildiyim üçün bu məsuliyyəti üzərimə götürmüşəm.
Səmimi etirafına görə ona təşəkkür etmək heç ağlımın ucundan da keçmədi. İstədim deyəm ki, nə bilirsiz, bəlkə atamın yaponlardan sizə ötürdüyü bilgilər də “yalançı” məlumatlardı. Amma demədim. Bir də hesab edirdim ki, o mənə doğru-dürüst cavab verməyib. Yenə də məlum kəşfiyyat priomları. “Bütün sualları cavablandırmaq, lakin heç bir suala cavab verməmək”. Atamın hesabına bir də oxuduqlarımdan öyrənmişdim bütün bunları. Dərhal məni üşündürən sualı verdim:
–Atam ölən gününə kimi sizinlə çalışırdı?
–Bəli.
İnanmadım. Heç birimiz inanmadıq. Ağ saçlının bu cavabından sonra anam və bacım ağlaşmanı kəsib ona diqqətlə baxdılar.
Ağ saçlı bizə dedi ki, atamın ölüsünü görə bilərik. Həmin dəqiqə başa düşdüm ki, atamın ölüm xəbərini bizə gətirən mayor, nəyə görə təkidlə bizim beynimizə müvəqqəti də olsa yeritməyə çalışırdı ki, atam qəza törədib. Məlumdur, biz qara xəbəri təbii olaraq tanıdığımız hər bir adama bu cür çatdırmalıydıq. Bizə yenidən qəti tapşırıq verildi, ailədən başqa qohum-əqraba yenə də elə biləcəkdi ki, atam avtomobil qəzasında həlak olub. “Yayılan şayiə deyil həqiqətdir”. Dəfndə isə hamı iştirak edəcəkdi. Bacıma bir neçə dəfə təkrar-təkrar tapşırdılar ki, ərinə heç nə danışmasın. Sonra bizə dedilər ki, evimizə gəlib atamın otağı ilə tanış olacaqlar. Axtarış aparacaqlar. Onlar qəti əmindilər ki, atam ölümünü qabaqcadan hesablayıb və onlar üçün vacibi məlumatı öz otağında gizləyib.
Biz ailə başçımızın morqda saxlanılan meyidinə baxandan sonra evə gəldik. Onu tapança ilə ağzından sonra isə alnından vurmuşdular. Bilmirəm, bəlkə də birinci alnından vurub öldürəndən sonra ağzına atəş açımışdılar. Özüm peşəkar atıcı olduğum üçün yapon oğraşın gördüyü işin qiymətini yüksək balla qiymətləndirdim. Evə çatan kimi kürəkənim soruşdu ki, necə olub? Dedim ki, deyilənlər həqiqətdir, biz meyidə baxdıq, o avtomobil qəzasında həlak olub Sabah dəfn edəcəyik.
Günəşli bir gündü. Biz şam ağaclarının arasından keçib atam üçün qazlımış çuxura çatdıq. Öz-özümə dedim ki, necə də qəribə ad qoyublar bu çuxura. “Son Mənzil”. Mənə kömək etdilər, qəbirə düşdüm, sonra yavaş-yavaş atamın ölüsünü qəbirə qoyduq. Molla “Quran”dan hansısa surəni oxudu. Başımız qarışıq idi. Bacım anamı qucaqlamışdı. İkisi də ağlayırdı. Birdən gözüm dayıma sataşdı. O telefonuna baxıb gülürdü. İstədim onu söyəm, amma dinmədim, fikirləşdim ki, onu təhqir etsəm mədəniyyətsizlik etmiş olacam. Atamın qəbrinin yanında bir ağac göyərirdi. İndi böyüyüb, qaragilə ağacına çevrilib. Amma meyvə vermir. Qəribədir...
Növbəti gün təhlükəsizlik xidmətinin əməkdaşları bağ evinə gəldilər. Nəzərə almamışdılar ki, yas saxlayırıq, evə gəlib-gedən çox olur. Onlara dedim ki, buradakı otaqda atamın ancaq kitablarıdır, onun əsas kabineti şəhərdəki köhnə Hüsü Hacıyev küçəsindəki mənzildədir. Dedilər, buradan başlaya bilərik. Üç nəfərdilər, mayor da başlarında dayanmışdı. Otağı ələk-vələk elədilər. Atamın sevimli yazıçısı olan Virciniya Vulfun kitabının vərəqləri arasından nəsə tapdılar. Mayor leytenantdan vərəq parçasını alıb baxdı.
Atam həmişə anama deyirdi ki, mən üç qadına etibar edə bilərəm. Biri sənsən biri qızımdır biri də Virciniya Vulf. Anam da deyirdi ki, mən də üç kişi ilə rəqs edə bilərəm. Biri sənsən, biri oğlum biri də Şerlok Holms. Atam gülüb deyirdi ki, ay xanım, Şerlok həyatda yaşamayıb o qurulmuş bir obrazdır. Anam da -o sənə elə gəlir-deyirdi.
İndi atamın sevimli yazıçısının rus dilində çap olunan kitabının vərəqləri arasından kağız parçasının tapılması mənə qəribə görünmədi. Yəni atam hardasa Vulfa inanırdı. Ona gizli bir şifri əmanət etməsini normal qəbul etdim. Mayor kağız parçasını mənə göstərmədi, amma mənə elə gəldi ki, kağız parçasında təqribən bir neçə rəqəm yazılıb. Bəlkə də hansısa poçt qəbzinin qrif nömrəsi idi.
Saata baxdım, artıq iki saatdan yuxarı idi ki, otağı gəzirdilər. Mən də usanmadan səbrimi basıb “qonaqlara” nəzarət edirdim. Anam otağa girib düz altı dəfə çay təklif etmişdi, amma “qonaqlarımız” heç sağ ol da deməmişdilər qadına. Dözə bilmədim, anama dedim ki, biz səhrada deyilik, susayan olsa dillənəcək, özünü yorma. Anam bir də o otağa gəlmədi. Düz iki saat qırx dəqiqədən sonra qonaqlarımız bağ evimizdən çıxdılar. Sonra şəhərdəki mənzilimizə yollandıq. Burada da saata baxdım, iki saat qırx dəqiqədən sonra işlərini yekunlaşdırdılar. Atamın otağından heç nə tapmadılar. Mayor çıxanda atamın kükürd iyi verən parfümündən boğazına sıxdı. O qoxunu sevmirdim. Həmin dəqiqədən sonra mayora iki qat nifrət etməyə başlamışdım.
Maşnda mayordan soruşdum ki, qatili tapsalar bizə məlumat verəcəklər? Yəni mən heç olmasa atamın qatilini görə, əsl adını öyrənə biləcəyəm? Bilirdim deyəcək ki yox. Elə də oldu. Dedi, yox. Mənə başa salmağa çalışdı ki, elə adamlar lazımlı adam olur. Yəni mən belə başa düşdüm ki, atam ölsədə eybi yox, o adamdan onun qisasını almaq mənə düşməz. Yaponu tapandan sonra onu yumşaldıb iki tərəfli casus kimi öz tərəflərinə çəkəcəklər. Sonra yaponiyaya göndərib oralar haqqında geniş məlumatlar əldə edib gələcək işlərimizi asanlaşdıracaqlar.
Yol gedə-gedə maşının dumanlı pəncərəsindən şəhəri seyr edirdim. İşıqforda dayandıq. Tıxac yaranmışdı. Səkini süpürən qadının narıncı köynəyinin arxasında yazılan yarısı qopmuş hərfləri oxuyub tamamlaya bilmədim. İstədim hərfləri beynimdə nizamlayıb, nə yazıldığını çözəm. Birdən atam yadıma düşdü. Onun evdə gizlətdiyi dəqiq məlum olmayan rəqəmlər gözümün qabağına gəldi. Bir anlıq düşündüm ki, atam da iki tərəfli oyun oynayırdı, yaponiyalı oğraş kimi...
Anama nə vardısa hamsını ətraflı danışdım. Yas mərasimi yekunlaşdı. Yavaş-yavaş qohum-əqraba evimizdən çəkildilər. Ara soyudu. Bacım rayona qayıtdı. Anamla şəhərdəki evimizə köçdük. Qabaqdan qış gəlirdi...
Qış gəldi də, hələ üstəlik düz iki dəfə təkrar-təkrar gəldi. Atamın ölümündən iki il keçdi. Eşitdiyimə görə qatil hələdə tapılmamışdı. Bəlkə də tapılmışdı, amma bizə boyun almırdılar. Hərdən fikirləşirdim ki, görəsən, atam hansı bankda özünə hesab açıb? Hər halda başqa kimliklə hesab açdırmışdı özünə. Bəlkə də Vulfun kitabından tapılan rəqəmlər azərbaycan əlifbasının otuz iki hərfinin sıra sayını göstərirdi. Məsələn, hansısa rəqəmləri sıra ilə düzgün düzsən atamın bankda açdırdığı saxta kimlik ortalığa çıxacaqdı. Amma bunlar mənim uydurduğum fərziyyələr idi. Hərdən də alçaqcasına fikirləşirdim, bəlkə də atamın bank hesabında yaxşıca pul yığılıb. O pulla kafemi təmir elətdirə bilərəm. Sonra fikrimi dəyişib deyirdim ki, axı mən casusluqla, belə demək mümkünsə xəyanətlə qazanılan pulu necə yeyə bilərəm? Ümumiyyətlə biz o pulları necə yeyirdik? Axı atam hər halda uzun illərdir ki, iki tərəfli oyun oynayıb -casusluq edib- pul qazanırdı. Bu pulla da dolanırdıq. Sual ətrafında çox fikirləşib ürəyimi sıxmaq istəmirdim. Düzdür, hərdən beynimi deşirdi bu sual. Amma çalışırdım ki, özümü çox yormayım bu sualın ətrafında. Belə düşünürdüm ki, atamın şirkətdən əldə etdiyi pul bizim ailə vəziyyətimizi tam təmin edirdi.
Kafedəki işlərim zəifləmişdi.. Paralel iş axtarırdım özümə. Bir dəfə atamın bir dostu məni yolda gördü. Dedi ki, o boyda universitet bitirmisən, gəl səni məhkəmədə vəkilin yanına qoyum, bir az praktika keç, sonra dövlət qulluğuna imtahan verərsən. Beynimə batdı. Kafeyə nəzarəti yaxın dostuma tapşırdım. Gedib vəkillə tanış oldum. Məhkəmədə ikinci günüm idi, özümə söz verdim ki, mən vəkil ola bilmərəm. Səbəbi: Gələcəkdə özümə “müəllim” sayacağım adam kimi iyirmi manat pula görə mantiyamın yaxasını cırıb zalın ortasında artistlik edə bilməzdim mən. Yoxsa, budamı praktika idi? Yox, bu nə idisə baş bir şey idi. Atamın dostunu yolda görəndə yolumu dəyişirdim, bilrdim ki, soruşacaq işlərin necə gedir?
Kafedə dostumla pivə içirdik. Dostum mənə dedi ki, sən o vaxtı hekayə-zad yazırdın, bəs nə oldu? Dedim ki daha yazmıram. Dedi, hərdən qəzetlərə e-dərgilərə yazılar göndərə bilərsən. Düzü mən məqalələri oxumuram, çünki ciddi bir yazı tapmaq müşkülə çevrilib. Beş-on manat qazanmaqdan ötrü insanlar nə gəldi yazırlar. Hərdən fikirləşirəm ki, bazara girib aldğın tərəvəz haqqında qəzetdə və ya e-dərgilərdə nəsə yazıb pul qazanırsansa vallah halal olsun sənə. Mən bacarmazdım, ən başlıcası utanardım. Amma dostum beynimi zorlayırd

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5