Çingiz SULTANSOY

Heç kim qatil doğulmur

D e t e k t i v   h e k a y ə 

IV hissə

Sonu.  Əvvəli burada  http://literaz.com/news/go/684/cingiz-sultansoy-hec-kim-qatil-dogulmur 

Qəzet-jurnallardan qayçıyla səliqə ilə kəsilmiş məqalələrdən çoxlu məlumat əldə etmək olardı -  adamın yaşı, təhsili, maraqları, əlaqələri, geşefti*, xeyriyyəçilik fəaliyyəti, müntəzəm baş çəkdiyi  restoranların, əyləncə yerlərinin, klubların, teatr və sinemaların adları,  həyat tərzi və başqa bu kimi xeyli bilgi. Başlıcası da ki, Berlində və şəhərdən kənardakı evlərinin, bağ və mülklərinin ünvanlarıyla yanaşı müsahibələrində bir neçə şəkli bə vardı. Onu heyrətləndirən tək məbləğ yox, həm də məlumatın gözlənilməz genişliyi oldu. Bütün qəzet məlumatları çoxluğu, dolğunluğuyla sanki Reinerə hədəf göstərirdi, plüs şəkillər.  “Sanki nədir, göstərir də! Hədəf göstəməyin buynuzu olar?” Əgər beləydisə, bu təklif idi!  Ernst-Erich Kolbenschlagı öldürmək təklifi! Ya da bəlkə oyunun davamı idi? Oyunu başlayan naməlum adam onu belə bir amansız sınağa çəkirdi?! Necə istəyirsən, elə də başa düş!

Yatağına uzananda beynindəki dolaşıq, ziddiyətli fikirlərlərə görə yata bilməyən, yalnız gecədən xeyli keçmiş uyuyan Rainer səhərisi həmin adam haqda məlumatları yoxlamağa başladı. Az sonra bildi ki, Ernst von Kolbenschlag adlı adam həqiqətən də göstərilən ünvanda, Kurfürstendammda möhtəşəm bir binada yaşayır, şəhərdə və şəhərdən kənarda geniş torpaq sahələri,  bağı, başqa evləri var. Yavaş-yavaş məktubdakı başqa məlumatlar da təsdiqləndi, bəzi təfərrüat üzə çıxdı - varlı sahibkar, iki böyük bankın və bir şirkətin idarə heyətinin üzvü, kübar toplumun tanınmış nüfuzlu siması idi, adı müntəzəm qəzetlərdə çəkilirdi – geşeft, maliyyə və kübar xəbərlər bölümündə.  O, doğrudan da hər gün evdən eyni saatda çıxıb maşınıyla işə gedirdi, eyni vaxtda bəlli bahalı restoranlarda, bəzən evdə nahar edirdi, iş bitəndən sonra evə qayıdırdı, hərdənbir axşamlar xanımıyla konsertlərə, teatra və sinemaya gedirdi, Berlin kübar toplumunun ən möhtəşəm ziyafətlərində iştirak edirdi, bəzən axşamlar başının dəstəsiylə parkda gəzişirdi, bəzən dostlarıyla klubda vaxt keçirirdi və məqalələrdə göstərildiyi kimi, evə gecədən keçmiş qayıdırdı. O vaxtın qaydalarına uyğun olaraq böyük mühafizəşi dəstəsi yox idi, yalnız suyu müharibə veteranına, istefaya çıxmış zabitə çəkən, otuz beş-qırx yaşlı zəhmli bir şəxs həmişə yanında olurdu. Kolbenschlagı izləmək, fürsət düşəndə yaxınlaşmaq nəinki mümkünsüz, hətta çətin də deyildi. Demək, bu təklif tam real idi... Deməli, bu məktub və pul oyunu bununçün qurulmuşdu və indi də son mərhələsi çatmışdı?!  

İki həftə keçəndən sonra da Rayner bu adam haqqında yazilan məlumatin çoxusunu yoxlayıb, marşrutlarını  izləyib əlində olan faktları, başındakı qarmaqarışıq fikirləri və durumu təhlil etməyə, aydınlaşdırıb qiymətləndirməyə davam edirdi. Kolbenschlag çox zəngin və tanınmış adam idi, iş və maliyyə maraqlarının başqa nüfuzlu adamların maraqlarıyla toqquşması, düşmən qazanmaq ehtimalı həqiqətən də böyük idi. Təbii ki, ona düşmən kəsilən güclü, imkanlı adam həqiqətən də belə öldürtmək, indiki kriminal dillə desək “sifariş etmək” məqsədi qoya bilərdi. Məqsəd qoyulandan sonra iz buraxmamaq üçün qətlin icraçısını da bu məktub-pul alqoritmi** vasitəsiylə seçə bilərdilər – qatlin icrasına namizəd kimi seçilmiş, pul alan adam son mərhələdə qətli icra etməyə qərar versə və bacarsa. Bu öz yerində. Belə alqoritm icraçıının seçilib təyin olunması üçün bir qədər qəribə, bahalı və gözlənilməz yol idi, amma hər halda mümkün və ən təhlükəsiz gerçək yollardan biriydi. Təhlükəsizliyi, sifarişçi üçün təhlükəsizliyi qiymətinə görə heç də bahalı deyildi. Qatil təyin olunub, tapşırığı alandan sonra həqiqətən də fürsət düşən kimi Kolbenschlagı münasib bildiyi yerdə və vaxtda vurar, dərhal da aradan çıxa bilərdi. Bu alqoritmin - planın digərlərindən bir üstünlüyü onda idi ki, qatil yerindəcə tutulmasa, sonra tutulma ehtimalı çox kiçik, yox dərəcəsində idi və deməli iz əbədi itiriləcəkdi.  Planın ikinci və başlıca üstünlüyü – icraçı üçün yox, təbii, sifarişçi üçün, - onda idi ki, qatil yerindəcə tutulsa belə, sifarişçini ələ verə bilməyəcəkdi, çünki onu tanımırdı, adını və ünvanını bilmirdi. Sifarişçiyə aparan yeganə yol adi və xüsusi poçtla gələn məktublar, pulu ona ötürmək üçün adına açılan bank hesabı idi. Amma bu işi əvvəldən başqasının əliylə səliqəli, təhlükəsiz və arxayın şəraitdə görərək iz qoymamaq, anonim qalmaq çox asan idi.  Bu da öz yerində.

Amma nə qədər qəribə olsa da onu məsələnin başqa, mənəvi tərəfi daha çox düşündürürdü. Əgər bu təklif idisə, sifarişçi nədən, hardan qərara gəlmişdi ki, o – Rainer von Eberhardt bu təklifi qəbul edəcək? Yəni təklifi yerinə yetirməyə razı olacaq?  Məsələ qətlin fiziki, “texniki” tərəfində, “Birdən tutularam” ehtiyatında ya “Edərəm, amma pulunu verməzlər” şübhəsində deyildi,  hərçənd bu ehtimal da onu bir müddət qayğılandırdı. Məsələ təklifin mənəvi-əxlaqi tərəfində idi, bu əməli törədəcək qədər alçalmaqda idi. Bəli, orduya çağrılandan sonra o kəşfiyyat zabiti olmuşdu, bəlkə də otuzdan çox adamı əlbəyaxa döyüşdə öz əliylə öldürmüş, bəlkə də yüz-iki yüzünü gülləylə uzaqdan vurmuşdu, daha artığını yaralamışdı, şikəst eləmişdi... Amma bu tamam başqa şeydi axı! Müharibədə, cəbhədə düşmənlə üz-üzə dayanan əskərsən, onu mərdi-mərdanə öldürürsən, sən onu öldürməsən o səni öldürəcək. Bu müharibənin qanunudur, sən şəxsi qisasa görə, ya qəzəbləndiyin, ya kefin istədiyi üçün və ya pul müqabilində yox, vətən naminə, əskəri borcunu yerinə yetirərək qan tıküb can alırsan. Burada şərəfsiz bir şey yoxdur, pasifistlər nə deyir desin, əksinə! Şərəf nişanları,  orden-medallar qansız qazanılmaz! Məktubda isə ona qatil olmaq, günahı olmayan, silahsız, hücum gözləməyən adamı namərdliklə arxadan vurmaq təklif edilirdi. Buysa tamam başqa, alçaq, şərəfsiz və əclaf bir əməl və təklifdi. Aydıdır ki, arxadan vurmaq deyəndə güllənin yandan ya qabaqdan atılması heç nəyi dəyişmirdi, hücum gözləməyən silahsız adama güllə atmağı heç nə bəraət qazandıra bilməzdi.    

Başqa tərəfdən, o neçə dəfə naməlum ünvandan pul almaq üçün günahsız insanlara ölüm arzulamışdı. Bu fikrinə etiraz edərək “Axı onların ölməsi üçün heç nə etməmişəm”, - deyə özünə bəraət qazandırmağa çalışırdı. Nolsun? O, pul almaq üçün insanlara ölüm arzulamışdı, yəni günahı, cinayəti ürəyində törətmişdi, ölüm istəmişdi, özünə rəva bilmişdi. Yetərli də, əsas da bu idi...

Onun tanımadığı korrespondenti isə sanki qəlbinə girib bu məqamı hesablaya, planlaşdıra bilmişdi. Demək, onun mənəviyyatı, dəyərləri, prinsipləri pul qarşısında duruş gətirə bilməmişdi? Deməli, o – zabit və əsilzadə Rainer, kasıblamış von Eberhardtlar nəslinin layiqli davamçısı, muzdurluğun ən alçaq növü olan muzdlu qatil olmağa razıdır? Əclaf bir tapşırığı və rolu qəbul etməyə razıdır?! Naməlum korrespondent bunu da ölçüb-biçib, hesablayıb? Rainer bütün varlığıyla qətiyyən layiq olmadığı, yaraşmaz, abırsız-əxlaqsız təklifə, ona biçilmiş rola razılaşmayıb  etiraz edirdi. Qətiyyən? Heç olmasa öz-özünlə danışanda „qətiyyən“ demə də...

Rainerə ən çox yer eləyən bu idi ki, yad birisi onun qəlbinin dərinliyinə varmışdı, elə bil onun içindəki sirrləri-gizliləri, bütün zəiflik və ayıblarını aşkara çıxararaq açıb-tökmüşdü. Rainer, - cıdır aludəçisi və qumarbaz olsa da, bunu etiraf eləmək lazım, edirdi də, - zabit şərəfini uca tutan və indi də unutmayan, aşağılamayan bir alman zabiti, - təklifə qarşı çıxır və özü özüylə mübahisə edirdi. Hətta demək olar ki bu mübahisə deyil, üsyan idi. Sanki gözünün qabağında bacısına ya sevgilisinə açıq-aşkar fahişə olmağı təklif edirlər, o da susub sanki təkliflə razılaşır?! Yox, bu olmayacaq! Görməyəcəksiniz!!.. 

Neçə gün belə ağır düçüncələrdə, yuxusuz gecələrin və qayğılı gündüzlərin öz-özüylə daxili mübahisələrində və etirazlarında keçdi. Hətta ağır xəstəlik tapmış ya dərdə düşmüş adam kimi sınıxdı, arıqladı, gözləri çuxura düşdü, altı qaraldı. Ən yaxın dostu Heinz Kessler başda olmaqla neçə adam nə baş verdiyini, niyə belə sınıxdığını soruşdu, amma onlara bir söz demədi, təbii, hərəsini bir cür yola verdi. Nə deyəydi ki? Alçaq təklif almışam, şərəfli adam, bir alman zabiti kimi dərhal rədd eləmək əvəzinə, şərəfsiz alçağın biri kimi qəbul edib-etməməyi düşünürəm?..

Uzun, üzücü daxili mübarizədən sonra qəti qərara gəlib, bütün tərəddüdlərini başından atdı. Bu işi görüb, pulunu almaq və öz geşeftini qurmağa qərar verdi. Bununla ürəyini oxuyub, bilib, bu təklifi   verənlərin haqlı olduğunu təsdiqlədiyini anlayırdı, özünə etiraf edirdi, təbii, amma bu fikir daha qayğı,  ağrı, narahatçılıq mənbəyi deyildi. Alacağı böyük məbləğ pul gələcəyinə yol açır, həyatını yenidən başlamağa, başqa bir həyat, sahibkar karyerası qurmağa imkan verirdi, əsas bu idi, yetərli də bu idi. Varlanandan sonra xeyriyyəçiliklə məşğul olacaq, müharibə əlillərinə, sağ qalan cəbhə dostlarına, həlak olanların ailələrinə əl tutacaqdı. Hətta Wettbüroda oynamağı tərgitmək, daha pul uduzmamaq barədə də düşünürdü, hələ qəti qərar verməsə də...

Məktunu alandan üç həftə sonra yağışlı-çiskinli bir Berlin axşamı cəbhədən gətirdiyi, nədənsə bu çağacan qeydiyyatdn keçirmədiyi, adına olmayan „Parabellum“ tapançasını cibinə qoyub Ernst-Maria-Erich Kolbenschlagın yaşadığı imarətə doğru yollananda həyəcanlı deyildi, əksinə kifayət qədər sakit, təmkinli və əmin idi. Birincisi, müharibədə otuza yaxın bu sayaq əməliyyatda iştirak etmiş, az qala yarısına rəhbərlik etmişdi, ikincisi,  bu əməliyyat cəbhədə icra etdiyi əməliyyatlarda qat-qat asan idi, nəhayət, cəzasız qalacağına əmin idi - əgər işi səliqəli görsə, onu heç kim heç vaxt tapa bilməyəcəkdi.  Qatillə qurbanı bir-biriylə heç nə bağlamırdı... 

Maşın dayanıb qapısı açılanda əvvəlcə cangüdənə bir, sonra Kolbenschlaqa üç güllə vurub qaçdı, tini burulan kimi addımlarını yavaşıtdı, tanınmamaq üçün ağzına doladığı uzun, nazik şərfi açdı, tələsmədən hadisə yerindən uzaqlaşdı. Xəlvət yerdə, körpünün altında tapançanı Şpree çayına, dərin yerinə atdı – güllə və giliz əsasında silahı tanımağı, identifikasion eləməyi Amerikada təzəcə, 1929-cu ilin Valentin günü Al Kaponenin rəqiblərini məşhur gülləbaranından sonra öyrənsələr də, Rainer bunu bilmirdi, təbii. Amma indiki şəraitdə evdə qeydiyyatdan keçirilməmiş „Parabellum“ saxlamağın çox şübhəli və təhlükəli olduğunu yaxşı anlayırdı.

Evə qayıdıb böyük qədəhlərlə yarım şüşədən çox şnaps*** vurdu və yıxılıb yatdı. Sabahısı günü cümə idi, iş günü, amma getmədi.  Telefonu olan qonşu kafedən işə zəng edib xəstələndiyini bildirdi, yaxın  köşkdən bir dəst səhər qəzeti aldı, evə gətirib şnaps, pivə içə-içə oxumağa başladı.  Çox qəzetdə qətl haqqında hələ xəbər olmasa da, iki qəzet çatdıdırb vermişdi. Ümumi sözlərlə yazılmış, bir-birinə oxşar qısa xəbərləri dönə-dönə oxudu. Konkret bir şey yox idi, ya bilmirdilər, ya da polis bildiyini gizlədirdi. Amma nə bilə bilərdi axı? Qatil ələ keçməyib, görən olsa çətin tanıya – üzünü nazik şərflə dolamışdı, dürd güllə, dörd giliz, tapança çayın dibində, şərfi gecəylə sobada yandırdı, dünən geydiyi köhnə şineldən və hərbi papaqdan Berlində otuz-qırx min adamda var, şineliylə bu boyda şəhərdə adam tanımaq, tapmaq olar? Onları axşamacan yox eləmək qərarına gəldi, amma nəsə eləmədi, ərindi. Önəmi də yox idi..  Son günlərin tərəddüdləri, vicdan əzabı, zabit və əsilzadə şərəfi kimi onu incidən fikirlər yerli-dibli yox olmuşdu, yalnız krimponun izinə düşüb-düşə bilməyəcəyini düşünürdü.

Axşam qəzetləri isə qətl haqqında geniş materiallar, şəkillər dərc etmişdi. Məlum oldu ki, Kolbenschlag yerindəcə keçinib, bir güllə alıb ağır yaralanan sürücü-cangüdən sağ qalıb – bu Raineri sevindirdi. Zatən öna güllə atanda da öldürmək yox, zəzrərsizləşdirmək istəyirdi. Qəzetlər sürücünün cinayətkarı görmədiyini yazırdılar, amma anlayırdı ki, bu krimponun dezinformasionu ola bilər, qatili arxayınlaşdırmaq üçün. Rainer həmin günü evdə keçirsə də, şənbə günü dostlarıyla görüşdü, pivə içdilər, söhbət elədilər.

Rainer sonrakı günlər, həftələri də intizarda  qaldı, amma onu axtarıb-arayan, dindirib-danışdıran olmadı. Deməli, “əməliyyat” zəruri ustalıqla görülmüşdü, heç bir iz ya şahid qalmamışdı. Bunu anlayandan sonra gərginlik onu tərk etdi, sakitləşdi, əvvəlki rahat həyatına qayıtdı...  

Qətlin, “sifarişin haqqını” tez gözləmirdi, təbii, konspirasion olmalı, ara soyuyub sakitləşməliydi. Bir aydan da sonra pul gəlməyəndə özünə dedi ki, bilərəkdən gecikdirirlər, o boyda pulu ona ötürən zamanı yanmaq və ifşa olunmaq istəmirlər. “Vaxt lazımdı” deyib özünə təskinlik verdi və səbirlə gözləməyə davam etdi. Üç-dörd ay sonra tapılmayacağına, cəzasız qalacağına tam əmin oldu və elə o vaxtdan səbri tükənməyə başladı - “sifarişin haqqı”nın hələ də gəlməməyi artıq narahatçılıq, təşviş doğururdu.

Rainer aylarla gözlədi, amma pul gəlib çıxmadı. Bir il beləcə gözləməklə keçdi. Əlbəttə, Rainer haqqını almaq üçün məktubları və pulu ona göndərən adamın kim olduğunu tapmağa çalışdı, poçt idarəsinə, banka gedib gəldi, işçilərini sorğu-suala tutdu, hətta ifşa olunmaq riskini anlayaraq belə israr elədi, amma sonucu olmadı. Naməlum şəxs işini ağılla, ustalıqla görüb iz qoymamış, onu aldadıb isifadə edərək atmışdı, bəlkə də unutmuşduartıq, özü evinə gətirdiyi və isifadə edib unutduğu fahişələr kimi.

Bu qətlin üstündən illər keçdi, amma Rainer olayı unutmadı, unuda bilmədi. Olay onun həyatında və yaddaşında, düçüncələrində dərin iz, daha doğrusu, sağalmayan, ağrılı bir yara qoymuşdu. Günahsız adam öldürdüyünə görəmi, yoxsa pula şirniklənib zabit və aristokrat şərəfinə xəyanət etdiyinə görəmi? Yoxsa sadəlövh, daha doğrusu əfəlin biri kimi aldadıldığına görəmi? Yoxsa varlanmaq, öz şirkətinin sahibi olmaq arzu-planlarının iflasına görə? Uzun müddət bu dolaşıq fikirlər onu yandırdı, amma bu uzun müddətdə özü də bilmədi hansı daha çox yandırır  -  öz şərəfinə xəyanət etməyi, aldadılmağı, yoxsa vəd edilən pulu almamağı, bu pulla bağlı planlarının iflası?

Hər nə idisə, bu olay – qətl  sifarişinin icrası, aldanması və bundan doğan stress, qəzəb, kin, xəyal qırıqlığı, vicdan əzabı, şərəfini satmış zabit və aristokratın dücar olduğu mənəxi işgəncə, bütün bu ağrılar-acılar və əzablar hətta Rainer von Eberhardta kimi güclü və iradəli, təmkinli və təcrübəli adama da ciddi təsir etdi,  onun iradəsinə, həmişəki təmkininə, sabitqədəmliyinə zədə vurdu. Bu zədələr hətta almansayağı planlı və intizamlı həyat yolundan da sapdırdı, uzun illər ərzində istedad, zəhmət hesabına qurduğu karyerasına da təsir etdi. Bütün həyatının nizamı pozulmuşdu. O daha çox içməyə və cıdırda, Wettbüroda oynamağa, deməli daha çox pul xərcləməyə başladı. Qazancı həmin idi, „ölüm honorarı“ isə artıq gəlmirdi, inflasion isə tüğyan edirdi… Daha çox borc alıb qaytara bilmədiyindən problemlərlə üzləşəndə artıq içkiyə qurşandı, bunlar hamısı yığılıb o həddə çatdı ki, işdə də problemlər yarandı. Sonucda onu işdən çıxardılar, karyerası pozuldu, cüzi zabit təqaüdünün ümidinə qaldı, kasıbladı, həyatın dibinə düşdü, səfillərlə içməyə, oturub-durmağa başladı. Rainerin sonrakı həyatı, 1933-cü ildə nasional-sosialistlər hakimiyyətə gələndən sonra hansı olaylarla üzləşməsi, nələr yaşaması da qələmə alınmağa və dəyərli oxucumun diqqətinə layiq mövzulardır. Amma bunların hamısı tamam başqa, artıq detektiv olmayan bir hekayətin mövzusudur…

http://literaz.com/news/go/682/cingiz-sultansoy-hec-kim-qatil-dogulmur-d-e-t-e-k-t-i-v  I hissə

http://literaz.com/news/go/683/cingiz-sultansoy-hec-kim-qatil-dogulmur   II hissə

http://literaz.com/news/go/684/cingiz-sultansoy-hec-kim-qatil-dogulmur  III hissə

QEYDLƏR:

Geşeft * - sahibkarlıq fəaliyyəti, biznes

Alqoritm ** – latın dilində algorithmi – riyazi və ya başqa hər hansı məsələnin, problemin addım-addım həllinə yönəli, icraçı üçün dəqiq müəyyən olunan qayda və təlimatlar

toplusu. IX yüzildə yaşamış görkəmli riyaziyyatçı, astronom, tarixçi, “cəbr” sözünü elmə gətirən Əl-Xarəzminin adının latın dilində təhrif olunmuş formasından götürülüb.

Şnaps *** - alman arağı, meyvə, tərəvəz ya taxıldan çəkilir

Bu hekayənin fabulası orijinal olmayıb,  müəllif tərəfindən əlli il əvvəl oxuduğu və təsirləndiyi, amma adını, yazanın adını unutduğu bir ingilis novellasından götürülüb. Müəllif o novellanı tapa bilən oxucuya əvvəlcədən təşəkkürünü bildirir.

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5