Nurlan Mahmudovun 3 essesi

Paradoks

Neçə il bundan əvvəl olduğunu xatırlamıram amma soyuq bir Noyabr axşamı olduğundan əminəm, çünki həmişəki kimi qeyd etmədiyim ad günümün ertəsi günü idi. İşdən çıxıb şəhərə yollandım ki, çoxdan görüşmədiyim əsgər yoldaşımla bir stəkan çay içib söhbətləşim. Çiynimdən asdığım noutbuk keysinin içində noutbukun öz çəkisinin bəlkə də 3 misli ağırlığında lazımsız elektronik əşyalar və kağız - kuğuz hərəkətimə rahatlıq vermirdi. Nizami küçəsi ilə üzü Sahil bağına tərəf hərərkət edirdim və çiynimdəki narahatlıq azmış kimi küçə boyu gedən təmir işlərini çəpərləmiş “ÜZRXAQ” plakatlar da bir-birinə dəyən insanları və məni bu küçəyə girdiyimə peşman edirdi. Qısa və yoğun bir yoldaydım.. Hemin bu ÜZRXAQ plakatlar həmişə məndə üzərindəki dil-ağız mesajları ilə bir maraq oyadrdı ki, görəsən o yazıların hansı parametrinə görə tikinti aparan təşkilatın həqiqətən sakinləri NARAHAT etməsindən əzab çəkməsi səmimiyyətinə inanmaq olar ? – yazıların rəngindənmi, şrif...tdənmi və s. Tikinti “boğazlarını” keçdıkdən sonra küçənin nisbətən geniş hissəsində bir siqaret yandırıb keysi sol çiynimə dəyışəndə gözüm mağazanın pəncərələri qarşısında boynunu büküb dayanmış 60-70 yaş arası bir dilənçı qadına sataşdı. Tipik dilənçılər kimi artistik yalvarışlar filan etmirdi, əlini uzadıb səssizcə dayanmışdı. Bu duruş və yaş həddi qadını mənim uşaqlıqdan atamdan eşitdiyim “pul verilə biləcək dilənçilər” kateqoriyasına saldı və əlimi saldım cibimə. Cibimdəki pullar böyük əskinazlar olduğundan uyğun bir dilənçı nominalı tapa bilmədim və gödəkçəmin cibində metrodan qalma 5 qəpiklər və bir ədəd 10 qəpiyi qadının ovcuna qoydum və yoluma davam etdim. Heç üç addım atmamışdım ki, yerə atilan qəpik cingiltisinə dayandım.. Döndüm geri və gördüyüm mənzərədən dəhşətə gəldim desəm az olar. Həmin bu zavallı saydığım səfil qadın camaatın verdiyi xırda qəpikləri özünə yük etməmək üçün yerə atırdı və əlində ancaq iri pulları saxlayırdı. Metlax üzərinə səpələnmış qəpikləri kənardan görən limon satan bir yaşlı qadın deyinə deyinə yaxınlaşıb acgözlüklə yerdən yığmağa başladı.. Kontrastlar o qədər aydın və iyrənc idi ki.. Bir qadın soyuqda əziyyətlə 3-5 limon satıb “heç nə” sayıla biləcək qəpiklərə dəyər verib yerdən yığır, digər səfil isə heç bir əziyyət çəkmədən xırda qəpiklərə deyil manatlara iddialıdır. Bu səfil qadının obrazı o gündən bəri məndə hələ də adı yadımda qalmayan bir əsər qəhrəmanının monoloqundan üç kəlmənin sonunu asosasiya edir. “Həyat belə qurulub dostum – nə ən yaxşı rəsmi rəssam çəkəcək, nə ən yaxşi şeri şair yazacaq, nə də ən yaxşı həyatı sən yaşayacaqsan”

Qaraçı təfəkküründən uzaqlaşın!

"Hamı bu toydan danışır", "Hamı bu rəqsə əhsən deyir", "Hamı bu küçədə namaz qılan oğlanı bəyənir" və s. Yaxşı deyiblər ki, dərvişin fikri nədirsə zikri də odur. Toy, rəqs filan bunlar hamısı qəşəng bir folklor elementləridir. Sual isə bir başqadır - niyə axı Azərbaycanda hamı ancaq o toydan və ya bu rəqsdən danışır ? Doğrudanmı toyun necə kreativ və ya təm-təraqlı keçməsi daha çox danışılan bir şey olmalıdır nəinki evlənən gənclərin toya qədər və sonrakı ittifaqı necə sağlam və nümunəvi şəkildə qoruyub saxlamaqları ? Sonuncu daha çətindir və hamının daha çox danışması lazım olan bir şeydir. Azərbaycanda heç kəs hansısa bir gənc ekspedisiya qrupunun uğurlu qış-dağ ekspedisiyasından danışmır, Azərbaycanda heç kəs MDB'də ən gənc qız paraşutçunun Balakənli balası olmasından danışmır, Azərbaycanda heç kəs hansısa nəşriyyatın çox uğurlu kitab tərcümələrindən danışmır, Azərbaycanda heç kəs gündəlik həyatımızda istifadə etdiyimiz nəqliyyat və bir başqa xidmət növlərinin bizə görünməyən peşə çətinliklərinin qəhramanlarından danışmır, Azərbaycanda heç kəs bir hərbi pilotun və onun həyat yoldaşının Qarabağ döyüşlərində göstərdikləri kino kimi bir fədakarlıqdan danışmır, Azərbaycanda heç kəs universitetlerde barmaqla sayıla bilən təmiz əqidəli müəllimlərin həyat yolundan danışmır... Azərbaycanda hamı o toydan və bu rəqsdən danışır - Qaraçı təfəkküründən uzaqlaşın artıq, biz qaraçı deyilik..

MƏLLİM

Dövlət müəssisələrində xüsusilə çox istifadə olunan nomenklatur "Məllim" müraciət formasının sən demə özünün işlənmə təyinatı var. Bugün bu araşdırmaları bir başqa müəssisəsyə baş çəkdikdən sonra yekunlaşdırdım: 1. "Həsən Məllim" Ad + Məllim kombinasiyası yalnız İdarə rəisi, Maliyyə, Mühasibat və Kommersiya rəisi və ya Kadrlar Şöbəsinin rəisinə şamil oluna bilər (Həsən adı şərtidir) 2. "Məllim" - Sadəcə məllim - adsız filansız. Bu adətən texniki heyət rəhbərlərinə, baş mühəndislərə və muraciət edən vətəndaşlara edilən xitabdır. 3. "O məllim, deyil başı xarabdır" - Bu təyinat forması eyni bir müəssisənin ofisdə yerləşən və iş sahəsində yerləşən əməkdaşlarının bir-biri haqqında düşündükləridir. 4. "Cındır köpeyuşağı" - Bu bir təşkilatın bir başqa təşkilat haqqında kollektiv dəyərləndirməsidir. Adətən bir təşkilatın digerinin işinə müdaxilə etməsi və qərəzli şəkildə maneə yaratması fonunda işlənir. 5. "Çox oğraş adamdır" 4-cü kateqoriyadakı qrupların başında duran rəhbərlər haqqında. 6. "Əşi özümüzküdür" 3-cü kateqoriyadakı əks qrupların içindən bir-birilə qohumluq əlaqəsi olanlar. 7. "Adam adı çək sən də" - 1-ci kateqoriyadakılara altdan - altdan "işləyənlər" haqqında. 8. "Qoca qəhbə'' Müəssisə daxilində xüsusi statusa malik olan qadın rəhbərlər haqqında. 9."O eşşəyə denən.." Sürücü və ya mühafizə xidməti haqqında (adətən qohumluq əlaqəsi olanda işlədilir) 10. "Aşağıdakı qız" Bütün mərtəbələrdəki şöbələrin admin və klerk heyəti. 11. "Heç o da bir pox deyil" Sıravi mühəndis və texniklər haqqında. 12. "İşini bilən adamdır" Yuxarıdakı kateqoriyaların heç birinin mifik bir səbəbdən bata bilmədikləri bir şəxs haqqında.

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5