Frans HOHLER                                                        

 

“4 nömrəli platforma”

 

Frans Hohler – Məşhur isveçrə yazarıdır, dram əsərləri və mahnılarıyla da məşhurdur. Ədəbiyyat tənqidçiləri onu dünya ədəbiyyatının canlı klassiki adlandırırlar. “Platforma – 4” müəllifin yeni romanıdır, çap olunduğu tarixdən bestseller olmuş, çoxlu əks-səda doğurmuşdur.

Əsərin qəhrəmanı İzabella rəfiqəsiylə birlikdə dincəlmək məqsədilə İtaliyaya yollanmaq istəyir. Hava limanına getmək üçün qatar dayanacağına yaxınlaşanda qəribə hadisə baş verir, 4-cü platformaya pilləkənlərlə çıxmaq istəyəndə yaşlı bir adam onun çamadanını aparmağa kömək edir, pilləkənin başına çatanda kişinin ürəyi tutur və oradaca yıxılıb ölür. Evə qayıdan İzabella naməlum adamın pulqabısını və telefonunu özüylə gətirdiyini görür, əşyaları polisə təhvil vermək üçün hazırlaşanda birdən telefonu zəng çalır…

R o m a n d a n   p a r ç a 

Tərcümə: Zaur Səttarlı

 

- Sizin çamadanınızı aparmağa icazə verərsinizmi?

   Əgər o, bu sözlərin hansı sonuca gətirəcəyini bilsəydi nəzakətlə, lakin qəti surətdə imtina edərdi, ona "Yox!" deyən daxili səsinə qulaq asar, tanımadığı adamın gözlənilməz nəzakətli təklifinə razı olmamaq üçün tələsik öz diyircəkli çamadanını vağzalın kafesinə tərəf sürükləyərdi. Belə şeylər adamın ağlına sonradan gəlir, lakin indi onun köməkdən imtina etməyə heç bir səbəbi yox idi.

   İzabella Sürix aeroportuna gedirdi. Stromboli adasında iki həftə keçirmək istədiyi üçün Neapola bilet almışdı. Erlikon vağzalının yaxınlığında yaşadığı üçün aeroporta elektrik qatarı ilə gedirdi. Dərman almaq üçün aptekə də girmişdi. İndi isə qatara aparan pilləkənin qarşısında keçiddə dayanmışdı. Heyif ki, vağzalın qurtaracağındakı yolda pilləkən əvəzinə yuxarı və aşağı aparan pandusların olduğunu indi xatırladı. İndi ona çox dik görünən pilləkəni görəndən sonra çamadanının çox ağır olduğuna diqqət etdi və belə böyük vağzalda eskalator quraşdırılmadığına hirsləndi, sanki bu, elə yüz il bundan əvvəlki əyalət yarımstansiyası idi. İzabella əməliyyatdan təzəcə çıxmışdı və əlbəttə, ona ağır yük götürmək olmazdı. Buna görə də yaxşı geyinmiş, bəyaz saçlı və saqqallı bir cənabın kömək etmək təklifindən niyə imtina etsin? O, həmişəki kimi qatara gecikirdi. Elektrik qatarının qalxmasına üç-dörd dəqiqə qalmışdı və birdən bu cənaba – kömək əlini uzatmağı bir qayda hesab edən köhnə kişilərdən olan bu centlmenə "Ah, çox sağ olun!" deməsində heç bir qəbahət yox idi.

   Kişi sağ əlindəki qovluğu sol əlinə aldı, çamadanı yüngülcə dartdı (bəlkə də, onun ağırlığına təəccübləndi) qoltuğuna dirənməsin deyə dəstəyi tarazladı. Bütün bu müddət ərzində İzabella bu adamın ona tanış gəldiyini və onu nə vaxtsa gördüyü barədə düşündü.

   Lakin yalnız gənclikdə rəfiqəsi ilə Londona səyahət zamanı, onlar əllərində şəhərin planı pansionun qarşısında dayanarkən bir nəfərin onlara "Can I help you?" deməsi və Vestminster abbatlığına kəsə yolu göstərməsini xatırladı.

   İndi həmin bu rəfiqəsi onu Strombodi adasında gözləyirdi. Onlar orada üç həftəlik ev kirayələmişdilər və məzuniyyəti birlikdə keçirmək istəyirdilər, lakin xəstəxanalıq olması onu bir həftə gecikdirdi. Əməliyyatdan sonra özünə gəlmək üçün bu, tam yerinə düşürdü.

   Xəstəxanaya öd daşlarını götüzdürmək üçün yatmalı olmuşdu. Dərman qəbulu artıq kömək etmirdi, ağrıları isə dözülməz idi. Əməliyyat uğurlu olmuşdu. Götürülən daşları şüşə qabda ona təqdim etmişdilər. Bu, bir santimetr qalınlığında on dənəyə yaxın daş idi. İzabella sanitar qızla "bu öd daşlarından qəşəng muncuq düzəlymək olar" deyə zarafat edirdi. Əlbəttə, əməliyyat zamanı çox qorxulu bir şey aşkarlamadıqlarına görə sevindi. Ev şəraitində bir həftə dincəldi və indi özünü səyahətə tam hazır hiss edirdi, bu barədə sevinclə düşünürdü.

   Gözlənilməz yükdaşıyanın arxasınca pilləkənlə qalxdı, yolüstü çantasını açıb elektrik qatarına biletinin yerində olmasını yoxladı, cənab ona tərəf dönüb: "Siz aeroporta gedirsiniz?" – soruşanda başı ilə təsdiq etdi.

   Beş nömrəli platformadan elektrik qatarı Rappersvilə qədər, dörd nömrəlidən – aeroportdan keçərək Effretikona qədər gedirdi.

   Naməlum kişi çamadanı platformanın kənarına qədər gətirdi, qoydu və çox ədəblə əli ilə hərəkət etdi.

- Çox sağ olun, - İzabella dedi, - mənə çox xoş oldu.

 O, təbəssümlə başı ilə işarə etdi, lakin sonra nədənsə başını qaldırmadı. Onun başı sinəsinə düşdü, bir anlıq çamadanın dəstəyindən yapışdı və qəfil üzü üstə yerə sərildi. Başı tappıltı ilə yerə dəydi və o, ağzı açıq, gözləri isə yumulu halda beləcə qaldı, bir əli platformanın kənarına düşdü.

   İzabella dəhşətlə qışqırdı, adamlar toplaşdı, o isə yıxılanın yanında dizi üstə çöküb onun üzünə əyildi.

- Ey, siz məni eşidirsiniz?

   O, gözlərini açdı, uzaqlara baxdı, lakin İzabellanın baxışlarını tutub sakit-sakit dedi:

- Xahiş edirəm, yalvarıram...

   Qatar fit çaldı sanki yaxınlaşdığından özü də qorxdu. Kimsə tez naməlum şəxsin sallanan əlini tutub sinəsinə qoydu. Bir qadın qovluğu götürüb İzabellanın çamadanının üstünə bərkitdi.

   Hamar saçlı bir gənc mobil telefonla "təcili yardım" çağırdı. O, vağzalın digər binasına getmək üçün pilləkənlərlə üzüaşağı qaçdı. İki asiyalı turist qadın tələsik zərərçəkənin yanından keçib tam vaxtında qalxan elektrik qatarına tələsdilər.

   İzabella dərhal ölüm hadisəsinin baş verməsini anladı. O, qocalar evində yataq xəstələri bölməsinin müdiri idi və dəfələrlə insan ölümünün şahidi olmuşdu.

   Naməlum şəxsin nəbzini tutmağa çalışsa da tapmadı, mümkün qədər ağzına tərəf əyildi və nəfəsini hiss etmədi. O saat köynəyinin yaxasını açıb ürəyini masaj etməyə cəhd etdi, lakin onu həyata qaytarmağın mümkün olmadığını anladı.

   Vağzalın iki xidmətçisi əllərində çadır gəlib ətrafda dayananlardan "təcili yardıma" kiminsə zəng edib-etmədiyini soruşdu. Gənc oğlan zəng etdiyini təsdiqlədi. Sonra İzabelladan tibb işçisi olub-olmadığını soruşdular.

- Təhsilim baxıcı tibb bacısıdır, - o masajı davam edərək qısa cavab verdi. Xidmətçilər İzabellanın və yerdə qalmış cəsədin üzərində çadır açdılar, insanlardan isə dağılışmağı xahiş etdilər.

   On dəqiqə sonra gələn "təcili yardım" sanitarları əllərində alətləri ilə gəldilər, lakin artıq masajı da dayandıran İzabella hər şeyin əbəs olduğunu anlayaraq əlini yellədi. Vağzalın yaxınlığında yerləşən "Permanans" tibb mərkəzindən gələn qadın həkim də ölüm halını qeyd etdi. İzabellaya təəssüf etdiyini bildirdi və hər şeyin necə baş verdiyi barədə sorğu-sual etməyə başladı. İzabella yalnız onun çamadanı yuxarı pilləkənlə apardığını və sonra yıxıldığını dedi. Onun ürəyində problemləri var idimi? Yaxud qan dövranında pozuntular? Sorğu-sualı davam edərək İzabellanın tam məlumatsızlığına təəccüblənirdi. Nəhayət, İzabella onunla heç tanış olmadığını dedi.

   Bu zaman çadırın altında iki gənc patrul polisi peyda oldu və baş verənlər barədə məlumatı dinlədilər. Çöldə, perronds hər şey adi qayda ilə gedirdi: qatarlar gəlir, insanlar minir və düşürdülər. Bəziləri çadırın yanında dayanıb içəri baxmağa cəhd edirdilər. Bəziləri bunun dəqiq sui-qəsd olduğunu, digərləri isə onun halının pislədiyini deyirdi. Bütün bu sözlər və ehtimallar qatarın gəlişini və qoyun sürüsünün tappıltısını xatırladan səslərə və "Ehtiyatlı olun, sürətli qatar beşinci xətdə dayanmadan keçəcək" elanı ilə qarışırdı. Və həmən şütüyən qatarın gurultusu bütün səsləri batırırdı.

   Polislərdən biri meyitin yanında dizi üstə çökərək onun şəxsiyyətini təyin etmək üçün ciblərini axtardı.

- Qəribədir, - o, bütün cibləri axtarandan sonra dedi, - onun, ümumiyyətlə, heç bir sənədi yoxdur.

   Arxa cibindən pulqabısını çıxarmaq üçün sanitarlardan onu böyrü üstə çevirməyi xahiş etdi. Lakin onun pulqabısı da yox idi. Yalnız şalvarının sağ cibində kiçik açar və mavi haşiyə ilə M.B. hərfləri tikilən ağ burun dəsmalı var idi.

- Bu, çox azdır, - polis dedi.

   Digər polis isə açarı əlinə alaraq dedi:

- Kopiyasını çıxarmaq çətin deyil. Ən adi açardır. Bəlkə, onun özü ilə bir yükü var idi?

   Lakin İzabella ona diqqət edəcək halda deyildi, ötəri insanlar isə artıq dağılışmışdılar.

- Deməli, siz onu qətiyyən tanımırdınız? - polislərdən biri ona müraciət etdi.

- Yox, tanımırdım, İzabella cavab verdi və baş verənləri təkrar danışdı. Mərhuma heç bir aidiyyatı olmadığına inandırmağa çalışsa da, ondan ünvanını, telefon nömrəsini tələb etdilər, üstəlik, izahat vermək üçün hər an hazır olmasını istədilər.

   Bu vaxt hamı birdən danışmağa başladı. Sanitarlar meyiti istintaq tibbi ekspertizaya aparmaq üçün icazə istədilər. Həkim ərazi ekspertinin ölüm aktı tərtib edəcəyini soruşdu. Polislərdən biri ərazi həkiminə zəng etməyə çalışdı. Digər polis axtarış bölməsinə məlumat verir və ərazi hakimi barədə soruşurdu. Növbəti qatar gurultu ilə beşinci yoldan keçəndə isə onların hamısı daha da ucadan danışdı, polis isə telefonu qulağına bərk- bərk sıxdı. İzabella sakitcə çamadanını götürüb çadırı tərk etdi.

   Dördüncü platformanın tablosunda aeroportun növbəti elektrik qatarının gedəcəyi elan olundu. O, iki dəqiqə idi ki, gecikirdi və İzabella daxil ola bildi. Və yalnız vaqonda nazik qovluğun düşmədiyinə, elə çamadanın üstündə qaldığına fikir verdi. Necə hirsləndiyini hiss edərək və aeroporta gecikməsindən ehtiyat edərək platformaya, çadırın yanına qayıtmamaq qərarına gəldi, çamadanın ağzını açıb qovluğu içəri dürtdü.

   Bu əhvalata nə qədər vaxt itirdiyi yalnız qeydiyyat bölməsində təəssüflə uçağın artıq getdiyini xəbər verəndə aydın oldu.

   Mətbəx masası arxasında əyləşən İzabella fincandan çay paketini çıxarıb onu hara qoyacağını düşündü. Qalxıb paketi çanağa qoydu və yenə əyləşdi, masanın üstündə su görüb yenə qalxdı, rulondan kağız dəsmal qoparıb damcıları sildi, kağızı əzib qarşısında masaya qoydu, qaşıqla şəkəri qarışdırdı və bir qurtum aldı.

   Əslində, indi o, Neapolda olmalı idi və oradan sürətli katerlərlə Lipar adalarına gedəcəkdi. Məlum oldu ki, bütün yaxın reyslər ya Frankfurtdan və Amsterdamdan, ya da Parisdən keçir və Neapola o qədər gec enir ki, orada gecələməli olacaq və yalnız növbəti gün katerə minəcək. Buna qadir olmadığını hiss edərək  İzabella taksiyə əyləşib evə qayıtdı. Elə bircə cənuba getmək üçün şimala uçmaq fikrindən İzabella çox məyus oldu.

   Sonra o, yenə vağzala getdi.

   Çadırı hələ sökməmişdilər. Gənc polislərdən biri çadırın yanında dayanmışdı. O, İzabellanı görcək çox sevindi. Dedi ki, gərək onu heç buraxmayaydılar. O, İzabellanı platformadakı gözləmə pavilyonuna apardı. Oradan yaşlı cütlüyün çıxmasını xahiş etdi. Üzr istəyərək bu, onun ilk "N. Ş. ölüm hadisəsi"olduğunu izah etdi. İzabella onun halına acıdı və "N. Ş."-nın nə olduğu ilə maraqlandı. Sən demə, bu, "naməlum şəraitdə" deməkdir və İzabella yenidən bu naməlum şərait barədə danışmalı oldu.  Polis isə dizinin üstünə qoyduğu blanka İzabellanın dediklərini qeyd edirdi. Platformada ö qatarlarını gözləyən insanlar maraqla onlara baxırdı. Nəhayət, İzabella sorğunun protokoluna imza atdı.

   Budur, o, yenə evdə çay içir. Birdən, özünü çox yorğun hiss etdi. Təsadüfən kiminsə qəfil ölümü ilə bağlı olması və keçirdiyi dəhşət hissi, uçağa hecikdiyinə görə keçirdiyi həyəcan və təəssüf onun sağlığının hələ yerində olmamasını göstərdi. "Əməliyyatdan sonrakı vaxt" - bu sözləri İzabella işdə tez-tez işlədir. Bunları özünə niyə aid etmir? Bir gün gecikməsinə baxmayaraq planlaşdırdığı səyahət  ona çox ağır gəldi. O, gərək vaxtını haradasa bu yaxınlarda keçirəydi.

  İzabella fincanı götürüb qonaq otağındakı şüşə .masanın üzərinə qoydu və dərindən ah çəkərək, az qala inildəyərək divana uzandı. Gözlərini yumdu və yenə dərindən ah çəkdi. İndi gərək rəfiəsinə zəng etsin. Lakin ona uçağa gecikdiyi üçün sabah gələcəyini deməyəcək. Ona heç gəlməyəcəyini deyəcək.

   İzabella ayılanda artıq axşam düşürdü və onun ayılması üçün bir qədər vaxt keçdi. Onun gündüz yatmaq adəti yox idi, ona görə də başı bərk ağrıyırdı. Hamam otağında kranı açıb soyuq suyun gəlməsini gözlədi, əllərini şırnağın altına tutdu, sonra üzünü yudu. Uzünü siləndən sonra güzgüdə özünə baxdı. Orada qırx-əlli yaş arasında qara qıvrımsaçlı, mavigözlü, dikburun və solğun, güclə görünən çilləri olan bir qadın gördü. İzabella bu sifətdən tam razı qaldı. Ümumiyyətlə, onun özündən xoşu gəlirdi. Bir-iki kiloqram çəki atsaydı lap yaxşı olardı. Onun qızının iyirmi iki yaşı olsa da, çox cavan görünürdü.

   Bu güzgüdəki qadına kömək təkıif edən həmin adamın ağlından nə keçirdi? Onun etibarını qazanmaq istəyirdi? Tanış olmaq istəyirdi? Onunla aeroporta gedəcəkdi? Onun ünvanını soruşacaqdı? Yox, sadəcə, nəzakətli davranıb heç bir başqa fikir güdmədən aşağıda, pilləkənlərin yanında ağır çamadanla dayanan qadına kömək etmək istəyirdi? Onin qadın olması, sözsüz, böyük əhəmiyyət kəsb edirdi. Bu insan isə görkəmindən bir qədər unidulmuş centlmen ədalarına malik idi.

   "Əgər mən kişi olsaydım, özüm özümə kömək edərdim?" - İzabella düşündü, lakin bu suala cavab vermək üçün təxəyyül gücünün yetərli olmadığını anladı. Əsas fakt o idi ki, ona kömək edən şəxs pilləkənin sonunda yıxılaraq ölmüşdü. Çamadanın ağırlığına dözməmişdi? Amma çamadan elə də ağır deyildi. Əməliyyat olmasaydı, özü asanlıqla öhdəsindən gələrdi. Əgər bu insan onun çamadanını daşımasaydı ölərdi ya yox? Ürək çatışmamazlığı heç nədən yaranmır. Burada hər şey üst-üstə gəlir: həm qan dövranının pozulması, həm ürək ritminin pozulması, həm yüksək qan təzyiqi və ya hətta ürək çatışmamazlığı (ola bilsin, aşkarlanmamış), həm ciddi xoşa gəlməyən   hadisələr və stress... Lakin o, stress keçirən adama bənzəmirdi, yoxsa yoldan keçən kiməsə kömək etmək istəməzdi. Bəs yaşı? Onun yaşını təyin etmək elə də asan deyildi, lakin, görünür, yaşından cavan görünmək istəyirdi. Saqqal adamı cavan göstərir, çünki qırışların üstünü örtür, lakin İzabella onun köynəyinin yaxasını açmaq üçün əlini kənarlaşdıranda - bax, indi yadına düşdü! - onun əlində piqment ləkələri və qırışlar gördü. Deməli, onun altmışdan çox, daha doğrusu, yetmişə yaxın yaşı var idi. Müəyyən həyat tərzində bu, hətta cavanları yıxa biləcək ürək çatışmamazlığının əsil vaxtı idi. İzabella inadla onun öz çamadanı ilə əsas günahkar olduğunun dəlillərini axtarırdı.

   İzabella rəgiqəsinə telefonla gələ bilməyəcəyini xəbər verəndə, çox hirsləndi. Baş verənləri danışarkən, birdən, tutldu və hönkürtü ilə ağlamağa başladı:

- Mən hardan biləydim! - o, dəstəyə qışqıraraq ağlayırdı. - Barbara, vallah, mən hardan biləydim?

   Barbara onu sakitləşdirməyə çalışdı. Əlbəttə, o, İzabellanın ondan kömək istəmədiyini bilə bilməzdi. Bu insan öz xeyirxahlığından ona yardım etmək istəmişdi.

   İzabella sakitləşdi.

-  Yox, - o, qətiyyətlə dedi, - yox, bu, tamam başqa bir insan idi - gözəl ədaları olan bir kişi idi.

   Rəfiqəsi İzabelladan bir neçə gündən sonra gəlməsini xahiş etdi. Axı indi yayın axırında hava elə gözəldir ki. Dəniz də çox cəlbedicidir. Lakin İzabella ona bu hadisədən sonra belə səyahət üçün tam hazır olmadığını və onu bağışlamasını xahiş etdi.

  Bu söhbət onun gücünü alsa da bir az sakitləşdirdi və o, bir az dincəlmək üçün uzandı. Sonra yenə özünə gəlib mətbəxə yeməli bir şey axtarmağa getdi. İki həftəlik getməsini hesaba alaraq evdə təzə ərzaq yox idi, ona görə də özünə bir boşqab makaron və konservdən sous hazırladı. Yeməyin yanına balaca kyanti şüşəsi qoydu. Ümumiyyətlə, bu şüşəni bişmə üçün saxlayırdı, lakin indi İzabella bir qədər İtaliya ruhundan canına çəkmək istəyirdi və o, qədəhi qaldırıb dedi:

- Sənin sağlığına Barbara!

   Bir qurtum içib iştahla makaronu yeməyə başladı.

  Boşqabın yarısını boşaltmışdı ki, dəhlizdən onun mobil telefonunun səsi gəldi. Qalxıb qarderoba yaxınlaşdı və telefonunu plaşın cibindən çıxardı. Telefon sönük idi. Zəngin dəhlizdə hələ də bağlı qalan çamadandan gəldiyini anladı. İzabella çamadanı açdı və o saat lap üstdə qatarla aeroporta gedən zaman tələsik ora dürtdüyü və sonra unutduğu qovluğu gördü. Zəngin səsi kəsilmişdi, lakin o, şübhəsiz, qovluqdan gəlirdi, çünki İzabellanın ikinci mobil telefonu yox idi.

   Onun tükləri biz-biz oldu. Kimdə meyitə zəng edirdi! Belə də ki, bunun ona dəxli yox idi. O, ehtiyyatla qovluğu çamadandan çıxardı, qalxdı və onu dəhlizdəki taburetin üstünə qoydu. Bir anlıq yerində donub qaldı. Lakin onun qovluqla bir işi yox idi. Yeməyini bitirib dərhal polisə getməli və bu qovluğu təhvil verməlidir. İzabella mətbəxə qayıdıb masa arxasına əyləşdi, lakin artıq iştahı qaçmışdı. Onda o, dəhlizə qayıtdı, qovluğu açdı və hansısa qəzetlə birlikdə tünd-qırmızı rəngdə "Soni Erikson" mobil telefonunu çıxartdı. "Əgər bu vaxta qədər ölənin kim olduğu məlum deyildisə, - o düşünürdü, - yandırılmış telefon bizə mühüm məlumatı verər". Telefonu açdı və artıq onun batareyasının boşaldığını gördü. Amma batareya tam boşalsa onun pin-kodu da itəcək. Pin-kodsuz isə telefonun heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Heç nə etmək istəməsə də, etdi. Naməlum şəxsin telefonunu götürüb hamam otağında, adətən,  fen taxdığı rozetkaya taxıb dolmağa qoydu. Elə həmən ekranda dolma işarəsi hərəkətə gəldi.

   İzabella yenə mətbəxdə masa arxasına əyləşdi və bir qurtum şərab içdi. Əgər onun meyitə bir aidiyyatı yoxdursa niyə onun telefonunu dolmağa qoyur? Aydındır ki, bu, vacibdir, çünki telefon polis məntəqəsinə gedib çıxana qədər onun bütün funksiyaları itəcək və bu adamın əhatəsi ulə əlaqə kəsiləcək. İzabella çənəsini əllərinə söykədi. Qismən bu, onun işi idi. Ona ilk yardımını etmişdi, indi isə ikincisini də etməli idi.

 

3.

  Boş vaxtını doldurmaq üçün İzabella çamadanı boşaltmağa başladı və əlində üç köynək paltar dolabına yaxınlaşanda hamam otağında telefon zəng çaldı. O, köynəkləri çarpayının üstünə tullayıb hamam otağına tələsdi, lakin tərəddüd içində dayandı. Yenə kimsə dünyasını dəyişmiş insanla danışmaq istəyirdi. Məhz onunla, İzabella ilə yox. Kimin zəng etməyinin ona dəxli yoxdur. Lakin zəng edən kim olursa olsun müraciət etdiyi adamın öldüyünü bilməlidir.

   İzabella telefonu götürüb yaşıl düyməni basdı və telefonu qulağına apardı. Gec idi! Zəng dayanmışdı. İzabella hirsləndi. Axı bu iz naməlum ölüyə aparırdı. Onun kim olduğunu müəyyən etmək olardı. Bu adamın çöldə-bayırda sənədsiz gəzməsi çox qəribə idi. Düzdür, o özü də bir dəfə çıxanda tələsik gödəkçəsini dəyişmişdi və tramvayda konduktora aylıq ödəniş kartını göstərə bilməmişdi. Əlbəttə ki, belə şeylər olur, lakin onun düşüncəsində bunları həmin adama aid etmək olmur. O, tələsik gödəkçəsini dəyişən adama oxşamırdı.

  Görəsən, ona zəng edən kim idi? Kişi idi yoxsa qadın? Və o zəng edən bu adamın ölüm xəbərini necə qəbul edəcək? İsabella qohumlara yaxınlarının ölüm xəbərini dəfələrlə vermişdi. Qocalar evində bu, tez-tez bqş verir. Onların övladları bu xəbərə hazırdılar, işçilər də kimə xəbər verməyi bilirlər.

   Mobil telefon gələ tam dolmamışdı. Birdən, İzabella qızının olanlardan hələ sə xəbərsiz olduğunu xatırladı. O, qonaq otağında telefon olan kiçik masanın arxasında əyləşib qızının nömrəsini yığdı. Məşğul idi.

  Telefonun yanında diyircəkli qələm və qeyd vərəqləri var idi. Orada nəsə yazmaq lazım idi.

  O, bir-birinin altında "Qəzet? Poçt?" sözlərini yazdı. İzabella on dörd günlük qəzet abunəsindən imtina etmişdi. Sabah nəyi dəyişməyi barədə düşünməlidir. Evdə sanki burada yoxmuş kimi qalmaq çox maraqlı olardı. Kinoya gesə bilərdi. Hələ də çox yorğun olduğu üçün hovuza ya da konsertə də gedə bilərdi. Onun bacısı Toqqenburqda yaşayırdı və dəfələrlə həsədlə şəhərin mərkəzində, onun sözləri ilə desək "bayram tortunun özəyində yaşamaq əladır"deyirdi. Bəs İzabella bu tortun dadına baxa bilirdi? Bir də o, Tessini xatırladı. Orada Verraska vadisində onun əmoğlusu yaşayırdı. Bir dəfə İzabella onun dəvəti ilə ora getmişdi. İndi də istədiyi vaxt gedə bilərdi. Amma İzabella orada dincələ bilməzdi, çünki orada gərək qardaşının təlimatlarına dəqiq əməl edəsən. Orada hər dolabın ikinci qapısında qonaqlar üçün təlimatlar yazılan vərəqlər yapışdırılıb: duşdan, mətbəx sobasından və paltaryuyandan necə istifadə etməyin tam ciddi qaydaları. Orada istifadə edəndən sonra əlavə kranları bağlamaq lazımdır. Onda gərək İzabella  bütün vaxtını təlimat oxumaqla keçirsin. Amma orada gözəl otellər və pansionatlar da var.

   "Qəzet?" və "Poçt?" sözlərinin altına birini də əlavə etdi: "Tessin?" 

  Və yenə qızının nömrəsini yığdı. Məşğul idi. Hər halda o, evdə idi. Hərdən İzabella qızının dostları və rəfiqələri ilə telefonla bu qədər nə danışdığı barədə düşünürdü. Kim kiminlədi, kim artıq kiminlə deyil, niyə başqa cür olmadı, bu barədə əvvəlcədən düşünmək lazım idi, hara getsinlər, bura əvvəl getdikləri yerdən daha yaxşıdır və bu zaman onların istifadə etdikləri lokeyşn, meqa, durum, uç sözləri dah çox səslənirdi. Bu sözləri İzabella Zara hələ onunla birlikdə yaşayanda eşidirdi. Bir il əvvəl Zara iki rəfiqəsi ilə ayrı mənzil kirayələmişdi. Zara hüququ öyrənməyə hazırlaşırdı və İzabella səbirsizliklə qızının söz ehtiyatının dolmasını gözləyirdi.

   Dolmağa qoyulan mobil telefon zəng çaldı. İzabella qətiyyətlə qalxdı, hamam otağına keçdi və qəbul düyməsini basdı:

- Allo!

Kişi səsi cavab verdi:

- Allo.

Kişi heç nə demədiyi üçün İzabella soruşdu:

- Bağışlayın, kiminlə danışıram?

  Dəstəydən gələn səslər adamın restoranda olduğunu buldirirdi. Bir azdan taqqıltı səsi gəldi və əlaqə kəsildi.

   Hələ də ekrandakı mavi səmaya və ağ buludlara tamaşa edirdi ki, qonaq otağındakı telefon zəng çaldı. Bu, anasının hələ də İtaliyada olmadığına təəccüblənən Zara idi. İzabella hansı səbəbdən qaldığını və mərhumun telefonunu dolmağa qoyduğunu və gələn zəngə cavab verdiyini danışdı. Qızı bunun çox maraqlı olduğunu dedi və zəng edənin kim olduğunu soruşdu. İzabella bunu necə edəcəyini soruşdu.

- Ay ana! - qızı heyrətləndi, - mən sənin zəng etdiyini haradan bildim? Menyuya girirsən,  nömrəni basırsan, ad çıxır.

   İzabella dəstək əlində hamam otağına keçdi. Zaradan bir dəqiqə gözləməsini xahiş edib tapşırılanlara tez əməl etdi və qızına xəbər verdi:

- Naməlum nömrədi.

- Aha! - Zara dedı, - ona zəng etmələrini istəmirlər! Əgər yenə zəng etsə, açma!

   İzabella elə də edəcəyinə, telefon dolandan sonra polis məntəqəsinə aparacağına vəd verdi. Bu qərarın doğru olduğunu hesab edən Zara polisə birlikdə getməyi təklif etdi. İzabella qızına təşəkkür etdi və buna ehtiyac olmadığını dedi. Əgər iki həftə ərzində birdən getmək qərarına gəlsə, qızına xəbər verəcək.

   Onlar danışıb qurtaran kimi hamam otağında yenə mobil telefon zəng çaldı.

   İzabella gedib düşünmədən yaşıl düyməni basdı:

- Allo?

- Allo, - kişi səsi dedi, - bəs Marsel hanı?

- Siz kim olduğunuzu deyin. İzabella dedi. Onun səsi yüngülcə titrəyirdi.

- Sabah Nordhaymdır. Ona çatdır ki, orada görünməsin!

- Məsələ bundadır ki...

   Əlaqə kəsildi. İzabella bu nömrənin də naməlum olduğuna heç təəccüblənmədi. Siyahıda daha üç zəngin olduğunu və hamısının da naməlum olduğunu gördü. Yalnız mərhumun özünün stasionara zəng etməsi məlum idi. İzabella bu nömrəni vərəqə köçürdü.

   Axşam saat altı idi. İzabella televizoru şəbəkəyə qoşdu və yerli kanalı tapdı. Xəbərlərdə vağzalda baş verən ölüm hadisəsini və ya elanlarda şəklini görməyə ümid etdi. Lakin heç nə olmadı. Xəbərlərdə yeni stadionun tikilməsi ilə əlaqədar məlumatlardan başqa heç nə yox idi. Bor də milyardıncı müsabiqəyə görə məhkəmə işi, bir də ən böyük təqaüd kassalarının böhranda olması, bir də musiqi premyerası və bu mövsüm üçün gözəl, qeyri-adi havanın olması barədə danışılırdı.

  Kartof çipsilərinin reklamı başlayan kimi, İzabella televizoru söndürdü və yerini rahatladı.

   Deməli, bu, çox ədəbsiz tanışları olan ədəbli cənabın adı Marsel idi. Onu görnək istəmədikləri Nordhaym şəhərin Erlikon rayonunda böyük bir qəbiristanlıqdır. Bəli, sabah onlar səbəbini bilmədən onu, həqiqətən, orada görməyəcəklər. Belə çıxır ki, o qayıdan kimi dəfn mərasiminə gedəcəkdi. İndi isə onun özünü dəfn edəcəklər.

   İzabella bir qədər düşündükdən sonra vərəqə yazdığı stasionarın nömrəsini yığdı. Bu adam özü bu nömrəyə zəng etməyə cəhd etmişdi. Dəstəyi qulağına tutaraq o, nəbzinin necə sürətləndiyini hiss etdi.

   Avtocavabverici qadın səsi ilə onu Uster şəhər administrasiyası adından salamladı və iş vaxtları barədə məlumat verdi. Çox guman, bu adam qonşu platformadan Usterə getməyə hazırlaşırdı.

   Onun telefonu sanki təzə idi, çünki yalnız bir dəfə zəng etmişdi. Ya da kimdənsə müvəqqəti götürmüşdü. Ya da bütün zəngləri silmişdi. Bunun ona nə aidiyyatı var ki? İzabella, təsadüfən, öldüyü zaman onun yanında olmuşdu.

   İzabella yenidən bu qısa görüşü yaddaşında canlandırmağa çalışdı və yenidən onun sualını eşitdi: "Siz aeroporta gedirsiniz?", yenə onun qəfil üzü üstə yıxıldığını və sönən baxışını xatırladı. Amma axı o, nəsə dedi. O, yalnız "Xahiş edirəm, yalvarıram..." kəlmələrini deyəndən sonra susdu. İzabelladan nəsə xahiş etmək istəyirdi. İlahi, amma nə? Bir də niyə ondan?

   İzanella hamam otağına keçdi. Mobil telefon tam dolmuşdu. Telefonu götürüb dəhlizdə stulun üstündə qalan qovluğa qoydu, ayaqqabılarını geyindi, asılqandan gödəkçəsini götürdü. İndi hara getsin? Erlikon polis bölməsinə ya şəhər ıcraiyyə hakimiyyətinə?

  Bir qədər sonra İzabella ayaqqabılarını çıxardı, gödəkçəsini soyundu və qonaq otağında divanda yerini rahatladı.

 

                                                               4

 

Nordhaym qəbiristanlığında həmin gün üç dəfn mərasimi oldu.

    Saat on birə on beş dəqiqə işləmiş İzabella qəbiristanlıqdakı katolik kilsəsinin mərkəzi keçidinə yaxın ən axırıncı skamyada əyləşib İsidor Qemperlin dəfn mərasimini gözləyirdi. Orada qara paltar geyinmiş başqa adamlar da var idi. Bu, əsasən, yaşlı insanlar idi. Onlar gecikməkdən qorxduqları üçün çox erkən gəlmişdilər. Qabaqda gül dəstələri və çələnglər düzülmüşdü. Altlıqların birinə qırmızı-qızılı haşiyəli bayraq bərkidilmişdi. Qatlara görə onun üstündəki yazılardan yalnız iki parça oxumaq olurdu – “dölke” və “perö”. Bu sözlər İzabellaya, qətiyyən, tanış deyildi və ona macar dilini xatırladırdı. Bəlkə, rəhmətlik Macarıstanda üsyan yatırılandan sonra İsveçrəyə axın edən qaçqınlara kömək edirmiş? Onun gənclik qonşuları Sabo qocaları kimi.

    Yuxarı balkondan pıçıltı səsləri gəlirdi. Görünür, orada hazırlıq gedirdi. Lakin İzabella öz yerindən yuxarı baxa bilmirdi. İnsanlar zala tək-tək daxil olur, skamyalarda yer tuturdular, lakin boş yerlər də çox idi. Qohumlar içəri daxil olanda İzabella ona zəng edən şəxsi təyin etməyə çalışdı, lakin dul qadının qoluna girən iki kişinin görkəmi o qədər kədərli idi ki, o onların heç birini zəng edən kimi təsəvvür edə bilmədi.

    Lakin, buna baxmayaraq, zalda qaldı, orqanın yeknəsəq səsini  və keşişin Qüdrətli yaradan, Onun Hökmü barədə nitqini, həmçinin, müəllimlərin və şagirdlərin ehtiyaclarına hər zaman diqqət edən və təqaüddə olan məktəb direktoru Qemperlenin tərcümeyi-halını dinlədi. “Müqəddəs Ata” səslənəndə ayağa qalxdı, “Yodelkörli Alperöslini” oxuyanda isə onu boğan qəhərlə bacara bilmədi. İzabella iş-gücdən və şəhər həyatından yorulmuş və həftədə bir dəfə kənd həyatında rahatlıq tapmaq istəyən direktoru təsəvvürünə gətirdi. Və bu kəndə can atmada İzabella hər bir insanın əbədi harmoniyaya can atmasını gördü.

   Vidalaşmadan sonra ailə çıxışa gedəndə İzabella yenə altdan-altdan bütün kişiləri nəzərdən keçirdi və ilkin mülahizələrinin dəqiq olduğuna əmin oldu.

    Sonra o, yaxınlıqdakı kafeyə gedib pendirli piroq və alma şirəsi sifariş etdi, diqqətlə dövri mətbuatı nəzərdən keçirdi, lakin dünənki hadisə barədə nə bir məqalə, nə də ölənin şəklini görmədi. Görünür, məsələ belə idi: bu nə cinayət idi, nə bədbəxt hadisə. Bu, sadəcə, qeyri-adi şəraitdə baş verən ölüm hadisəsi idi. Bu insan heç kimə zərər vermədən dünyasını dəyişmişdi. İzabelladan başqa heç kimə. Əgər axtarış üçün elan verməyiblərsə, deməli, ölənin şəxsiyyəti təyin olunub.

    Lap yaxşı, amma onun telefonu və qovluğu hələ də İzabellanın mənzilində idi. Dünən axşam evdən çıxmağa tənbəllik etdiyi üçün onları bu gün təhvil verəcəyini düşünmüşdü, lakin bu gün maraq onu qəbiristanlığa gətirmişdi.

    İkinin yarısına yaxın İzabella kilsəyə qayıtdı.

    O yaxınlaşanda qohumlar limuzindən çıxırdılar. Bu, altmış yaşlarında cütlük idi. Arvadına – o, burun dəsmalını gözlərinin yanında tutmuşdu – nisbətən gənc qadın təsəlli verirdi. Bir qədər aralıda başqa bir gənc qadın sanki yerində donub qalmışdı. Yaşlı cənab isə iki uşağın əlindən tutmuşdu. İzabella onların içəri daxil olmasını gözlədi və arxalarınca içəri keçdi. Bütün skamyalar tutulmuşdu və İzabella lap arxada divarın yanında dayanmalı oldu.

    Amansız xəstəlikdən gənc həkim vəfat etmişdi. Keşiş çətinliklə də olsa bizim Cənabımız İsa Məsihin sayəsində həyatın ölüm üzərində qələbə çalmasını təsvir edə bildi. Əvvəllər həkimin də üzv olduğu musiqiçilər dəstəsi gəlmişdi. Onlar irəli çıxıb Brayan Adamsın “69-cu ilin yayını” ifa etdilər. “Bu həyatımın ən gözəl günləri idi” misralarına çatanda solist dözməyib göz yaşlarını silmək üçün üzünü çevirdi. Skamyada oturanların hamısı burun dəsmallarını çıxardı və bütün zalı hıçqırıq səsi götürdü. Həkimin dul qalmış gənc arvadı isə irəli əyilərək hönkürürdü. Bütün bunlar o qədər kədərli idi ki, burada heç kimi tanımayan İzabella da göz yaşlarını saxlaya bilmədi. O, təsəlliverici nitqə görə hirsləndiyini və bura dünənki zəngə görə gəldiyini unudub hamı ilə birlikdə həyatın faniliyinə ağlayırdı.

    Kilsə boşaldı. Artiq saat üç idi. Sonuncu dəfn mərasimi bu vaxta təyin olunmuşdu, lakin İzabella hələ də tək idi. Qəbiristanlığın gözətçisi qapını bağlamağa gəldi. İzabella ondan Mayer Matildanın dəfn mərasimi barədə soruşdu və vida mərasiminin qəbrin yanında torpağa tapşırılma zamanı olacağını dedi.

    İzabella vaxtında çatmaq üçün tələsdi. Lakin başdaşlarının labirintində dərhal baş aça bilmədi və, nəhayət, bir dəstə adamın yarımdairə şəklində məzarın ətrafında dayandığını gördü. İzabella addımını yavaşıtdı və təzə bir məzarın yanında dayandı. Oradan baş verənlər aydın görünürdü. Keşiş torpaqdan bir ovuc götürüb qəbrin üstünə tökdü. Sonra iki kişi onun etdiklərini təkrar etdi. Üçüncü kişi bunu etmədi. Dörd qadın da yerlərindən tərpənmədilər. Onlardan biri dəsmalla gözlərini silirdi. Yeniyetmə bir oğlan səmada təyyarənin iki işıqlı zolaq çəkməsinə tamaşa edirdi.

    Keşiş sağollaşdı, dua kitabını qara qovluğa qoydu və getməyə tələsdi. Qalanları da onun arxasınca çıxışa doğru İzabellanın dayandığı qəbrin yanındakı cığır ilə getdilər. İki kişinin arvadları dərhal onların qoluna girdilər. İzabella onların hamısına yetmiş yaş verərdi. Üçüncü kişi daha yaşlı idi. O, əlağacına söykənir və yüngülcə axsayırdı. Lap arxada iki qadın və yeniyetmə oğlan gedirdi. Görünür, bütün baş verənlər onları üzürdü. İzabellanın yanından keçəndə kişilərdən biri başını qaldırıb ona nəzər saldı. Bu zaman İzabella başını aşağı salıb ciddi-cəhdlə ayağının altındakı məzara baxırdı.

    Deməli, dünənki naməlum kişi ilə bağlı olan və onu burada görmək istəməyən insanlar bunlar idi. İzabella nə edəcəyini bilmirdi və, ümumiyyətlə, o nəsə etməli idimi? Əgər polis vəfat edənin kim olduğunu öyrənibsə, deməli, qohumlarına xəbər verib. Amma o haradan bildi ki, buradakılar, həqiqətən, onun qohumlarıdır? Kişilər onun qardaşlarıdır? Bəs vəfat edən? İzabella təzə məzardakı çiçəklərdən bir ağ qızılgül götürüb yavaş-yavaş həmin qəbrə tərəf getdi. Orada iki fəhlə qobula keçirilmiş qayışı çıxarırdılar. İzabella yaxınlaşanda onlar hörmətlə kənara çəkildilər. Taxta xaçın üstündə yazılmışdı: “Matilda Mayer-Şveqler, 1923-2012”.

   -Çox qısa dəfn mərasimi oldu, - İzabella qəbirqazanlara müraciət edərək dedi.

   -Çoxları nitq söyləməyi və uzun-uzadı tərcümeyi-halı söyləməyi sevmir, - onlardan biri sanki rişxəndlə dedi.

    İzabella başını əydi və qızılgülü qəbrin üstünə atdı.

    Dönəndə isə üç qohumlardan birini qarşısında gördü. O soruşdu:

   -Siz kimsiniz?

   -Mənim adım...

    Və İzabella dayandı və özü sual verdi:

   -Bəs siz kimsiniz?

   -Siz kimsiniz və bura niyə gəlmisiniz?!

   -Mən... – İzabella tutuldu. Doğrudan da, o bura niyə gəlib və bu adamla onun nə işi var? İzabella ona hesabat verməli deyil.

   -Düşünürəm ki, siz cənab Mayer, Matildanın oğlusunuz.

   -Mən... – kişi də öz növbəsində karıxdı.

   -Siz Marselin qardaşısınız, elə deyilmi?

   -Bunun məsələyə dəxli yoxdur! Yaxşısı budur Marseli haradan tanıdığınızı deyin. Siz onun rəfiqəsisiniz?

    Özü də dediklərinə təəccüblənərək İzabella özünü onun rəfiqəsi kimi təqdim etdi və əlavə etdi:

   -Siz axı onun gəlməyini istəmirdiniz. Mən də onun adından gəldim.

    Kişi ikrahla İzabellaya baxıb dedi:

   -Yaxşı olardı ki, siz bizim həyatımızdan yox olasınız.

    Və dönüb iri addımlarla uzaqlaşdı.

   -Cənab Mayer! – İzabella onun arxasınca qışqırdı. – Cənab Mayer, dayanın!

    Lakin cənab Mayer gözləmədi, İzabella isə onun anasının məzarı önündə dikilib qaldı. Mayer artıq çoxdan gözdən itəndən sonra, İzabella qəbiristanlığın sükütünü pozaraq onun arxasınca qışqırdı:

   -Marsel bir də heç vaxt qayıtmayacaq!

    Sonra başını yellədi və yavaş-yavaş salxım söyüdlərin arası ilə qəbiristanlığın arxa qapısına tərəf getdi.

    Qəbirqazanlar təəccüblə bu görüşü izlədilər.

   -Axır ki nitq söylədilər, - onlardan biri taxta xaçı torpaqdan çıxardı və kənarda dayanan ekskavatora yer açaraq zarafat etdi.

   -Nəsə çox qısa nitq idi, - ikincisi qeyd etdi.

   -Qısa, lakin anlaşıqlı idi, - ikinci zarafatından qalmadı.

    Onlar qəhqəhə çəkib güldülər. İkinci fəhlə gül çələngini götürüb qonşu qəbrə söykədi. Lentin üstündə yazılmışdı: “Uşaqlarından xatirə”.

 

 

                                                                5

 

   -Çox sağ olun... Sizə də... Görüşənədək...

    İzabella dəstəyi yerinə asdı, yerindən qalxdı və telefizorun altındakı kiçik dolabı açdı. Orada saxladığı iki şüşədən tut arağını seçdi. Bu, nə vaxtsa qulluq etdiyi yaşlı qadının kəndli ailəsinin ona hədiyyəsi idi.

    İzabella nadir hallarda tünd içkilər içirdi. Lakin belə söhbətdən sonra bir qurtum araq yerinə düşərdi. Mətbəxdən qədəh gətirdi, masa arxasına əyləşdi, süzdü. Elə tünd idi ki, rahatca yaraları dezinfeksiya etmək olardı. Ağzı açılan şüşənin qoxusu bütün mənzilə yayıldı.

    Polisdən aldığı məlumat o qədər gözlənilməz idi ki, İzabella söhbətin başqa adamdan getdiyini düşündü.

    Vəfat edənin şəxsiyyəti təyin olunmuşdu. Onun paltarlarını yenidən axtarandan sonra köynəyinin döş cibindən kibrit tapılmışdı. Onun üstündə qaldığı otelin adı yazılmışdı. Vəfat edənin şəkli ilə ora müraciət etmişdilər və resepşendəki iki qız onu tanımışdı. Bu, Monrealdan kanadalı Marten Blanpen idi. Yanlışlıq olmasın deyə polis daha bir gün gözlədi və sonra nömrəni açdı. Oradan onun şəxsiyyət vəsiqəsini və digər sənədlərini tapmışdılar. Məlum olmuşdu ki, o, ölümündən bir gün öncə Sürix aeroportuna gəlmişdi.

    “Amma axı... axı o, alman dilində danışırdı.... isveç almancasında...”

    Polis təxmin etdi ki, o, nə vaxtsa emiqrasiya edib və Kanada vətəndaşlığı alıb. Bir də onun arvadını xəbərdar ediblər. O, sabah Sürixə meyiti tanımaq üçün gələcək.

    “Bəs arvadını necə...”

    “Hə də, ünvan və aviabilet varsa, üstəlik, dolmağa qoyulan mobil telefon varsa, bu, çətin bir iş deyil, - polis aydınlıq gətirdi...”

    İzabella axmaq suala görə öz-özünə hirsləndi və yadına düşdü ki, onun mobil telefonu ilə qovluğu hələ də ondadır, İzabella isə bu barədə polisə xəbər verməyə uyğun vaxt tapmayıb.

    “Onun neçə yaşı var idi?”

    “Yetmiş iki”.

    “Yəqin, ürək çatışmamazlığı var idi?”

    Polis tibbi ekspertizadan hələ məlumat gəlmədiyini dedi, amma zəng etməyinin səbəbi başqadır: əgər onun arvadı İzabella Rast ilə görüşmək istəsə, o, sabah ya da biri gün Sürixdə olacaqmı və görüşə gəlmək istəyəcəkmi? Çox vaxt bədbəxt hadisə zamanı və buna bənzər hallarda vəfat edənin yaxınları onu son dəfə görən adamla danışmaq istəyirlər.

    İzabella razılaşdı. Hə, əlbəttə, o gələcək.

    Polis bir daha yaxın günlərdə mobil telefonu açıq saxlamağı xahiş etdi. Bu gün psixoloji xidmətdən ona zəng ediblər, lakin nömrəyə zəng çatmayıb.

    İndi İzabella masa arxasında əyləşib və bədbəxtin, sən demə, Marten adlı kanadalı ya da kanadalı isveçrəli olması fikri ilə barışmağa çalışır.

    Bəs onda İzabellada olan mobil telefona hansısa Marselə gələn zəngləri necə başa düşsün? Anlaşılmamazlıqdır? Ya da bu adamın iki adı var? Oteldəki telefon Martenin, ondakı qovluqda olan isə - Marselin. Bəs niyə o onu görmək istəmədikləri dəfn mərasiminə getməyə hazırlaşırdı?

    İzabella araqdan bir qurtum da içdi. İçərisi sanki od tutub yandı.

    Necə olursa olsun İzabella dul qalmış qadınla görüşə gedəcəyinə razılıq vermişdi. Bəlkə, söhbət zamanı daha nəsə öyrənə bildi. Lakin bu, o demək idi ki, İzabella sabah ya da biri gün Sürixdə qalacaq. Nə Braunvalda, nə Veqqisa, nə də Tessinə gedə biləcək. Çamadandan dünən çıxardığı paltarları təzədən yerinə yığmışdı və çamadan yenə yola çıxmağa hazır idi.

    İçində mobil telefon olan qovluq hələ də dəhlizdə  taburetin üstündədir.

    Niyə görə o, bu barədə polisə bir kəlmə də deməmişdi?

    İndi hər şey aydın olandan sonra buna heç ehtiyac da yoxdur. Bunları görüş zamanı onun arvadına da verə bilər. Ümumiyyətlə, onun arvadının İzabella ilə danışmaq istəməsinə əmin idi. Qocalar evində kimsə qohumları yanında olmadan dünyasını dəyişirdisə, onlar hökmən bunun necə baş verdiyini, ölənin kiməsə nəsə deməsini  öyrənmək istəyirdilər. Görünür, insanlar o həyatın son izlərini özlərində qoruyub saxlamaq istəyirlər.

    “Hə, vəfat edənin arvadı ilə rəfiqəsi söhbət edəcək”, - bunu fikirləşən İzabella istər-istəməz gülümsündü. Özünü niyə Marselin rəfiqəsi kimi qələmə verdiyi barədə düşündü. Göründüyü kimi, İzabella özündən ixtiyarsız Marseli vəfat edən adama son borcunu vermək haqqından məhrum etmək istəyənlərin düşmənçiliyindən və soyuqluğundan qorumağa cəhd etmişdi. Və yenə onun gözləri önündə vağzaldakı səhnə canlanır: O, qəfildən, yerə yıxılır, onun sönən baxışları və İzabelladan kömək istəməyi. Məgər onun əvəzinə qəbiristanlığa getmək kömək deyildi?

    İzabella özünü bu işlə məşğul olan polis işçisi kimi təsəvvür etdi. O hər şeyin aydın olduğunu hesab edərdimi? Telefonda deyildiyi kimi o, tibbi ekspertizanın nəticələrini gözləyərdi və əgər, məsələn, Blanpeni zəhərləmək istədikləri şübhəsi yaranmasaydı, işi bağlamaq olardı. Bəs polis əməkdaşı qovluğun və ikinci mobil telefonun tibb işçisi İzabella Rastın mənzilində olduğunu hardan biləydi? Bunu gərək hadisə yerində olan iki patrul işçisi görəydi.

    İzabella anladı ki, məhz bu qovluğa görə və onun içindəkilərə görə istintaq işi bitməyib. Düzdür, o, polisdə işləmir, buna görə də maraq göstərməyə bilər. İzabella üçün bu, sadəcə, anlaşılmazlıq idi.

    İyrənc içki olan qədəhi qaldırıb gözlərini tavana zillədi və son qurtumu: “Sənin sağlığına, Marsel!” – deyərək içdi.

 

 

                                                                 6

 

    Yox, onların uşaqları yox idi. Onlar evlənəndə artıq yaşlanmışdılar. İri qonur gözlü sarışın xanımın nəzərləri kafenin pəncərəsindən görünən Sürix kafedral kilsəsinin iki qülləsinə yönəlmişdi.

   -Bəs sizin?

    Onlar fransız dilində danışırdılar. İzabella onun kanada aksenti ilə dediklərini başa düşmək üçün bütün diqqətini toplamalı olurdu. Üstəlik, İzabella gəncliyində olduğu kimi fransız dilində sərbəst danışa bilmirdi. O, tələbə vaxtı düz bir il Cenevrə universitetinin klinikasında işləmişdi. Elə indi də çətinlik çəkmədən həmsöhbətinə iyirmi iki yaşında qızının olmasını, onun hüquq fakultəsində oxumasını danışa bilərdi.

   -Bəs əriniz?

   -Afrikadadır, - İzabella gülümsündü.

    Bu, belə olmuşdu. O vaxt Cenevrədə İzabella Zaranın atası, Afrikadan gələn həkim-ordinatorla böyük bir eşq macərası yaşamışdı. Hamilə qalandan sonra İzabella sevgilisinin vətənində arvadının və iki uşağının olmasını öyrənmişdi. Üstəlik, o, uşağının doğulmasını gözləmədən, gözəl günlərin birində, geriyə Bamakoya, Mali respublikasının paytaxtına qayıtmışdı.

   -Deməli, sizin qızınız qaradərilidir?

    İzabella ona gülümsəyən qaradərili gözəlin fotoşəklini göstərdi: O, Firvalşdştet gölündə üzən gəminin arxa tərəfində dayanıb. Külək onun şərfini yelləyir, arxada isə İsveçrə bayrağı dalğalanır.

   -Sizin bəxtiniz gətirib, -  kanadalı qadın dedi və söhbət zamanı artıq neçənci dəfə idi ki, gözləri yaşardı.

    Veronika Blanpen İzabellaya əri ilə necə tanış olduğu barədə danışdı. İyirmi il əvvəl o, Müqəddəs Lavrentiy çayı ilə səyahətə çıxmışdı. Orada hündür göyərtədə dayanıb ağ balinalara tamaşa etmək olardı. Birdən, onun halı o qədər pisləşdi ki, elə göyərtəyə uzanmalı oldu. O, özünə gələndə, kapitan onun başının üstündə dayanmışdı və Veronikadan ona yardım lazımdırmı deyə soruşdu. Və Veronika dərhal anladı ki, bu onun qalan günlərinin ömür-gün yoldaşıdır. Axı o vaxt onun yaşı qırxı keçmişdi. Elə belə də alındı. İndi isə bu adam morqdadır və səhər tezdən o elə sakit uzanmışdı ki, Veronikaya elə gəldi ki, Marten bu dəqiqə gözlərini açacaq və ondan kömək lazımdırmı deyə soruşacaq.

    Ağlamsınaraq Veronika İzabellaya Martenin son dəqiqə belə kiməsə kömək etmək istədiyinə sevindiyini dedi. İzabella artıq Martenin ölümünü təfsilatı ilə danışmışdı və dul qadının zərrə qədər onu qınamadığına sevinmişdi.

    İzabella Martenin ondan kömək istəməsinə əmin idi. Lakin niyə və məhz nədə?

    Veronika əmin idi ki, əri ona salam göndərmək istəyirdi.

    Bəs Martenin İsveçrəyə nəyə görə gəldiyi ona məlum idimi?

    Veronika Martenə analıq edən qadının vəfat etməsini və onun dəfn mərasiminə gəlməyini dedi.

    Yəni, onun anası?

    Yox, Marteni oğulluğa götürmüşdülər. Düzdür, o özü də bu barədə çox az bilir, çünki Marten öz gənclik illəri barədə heç vaxt danışmırdı. Martenin eyhamlarından onun çox acı həyatı olduğunu anlamışdı. Və Veronikanın təxmininə görə analığı onun üçün çox əziz idi.

    Bəs İsveçrə ilə əlaqələri?

    Heç bir əlaqəsi yox idi, Veronika dedi. Ona elə gəlirdi ki, Marten İsveçrəyə nifrət edir. Demək olar ki, heç bir əlaqəsi yox idi... Bütün ailədən yalnız bir qadında onun ünvanı var idi və elə həmin qadın Martenə analığının öldüyünü demişdi. Veronikanın yanında həmin qadına xala deyə müraciət edirdi, lakin onun kimliyi və adı ona məlum deyildi.

    Bəs Marten Kanadaya nə vaxt gəlmişdi?

    O, qırx il bundan əvvəl Kanada vətəndaşı olmuşdu, lakin ölkədə daha çox qalmışdı, çünki başqa cür vətəndaşlıq almaq olmur. Hələ toydan əvvəl Veronika ona gənclik illəri barədə heç vaxt soruşmayacağına söz vermişdi. Düzdür, Marten ona qorxulu heç bir şey olmadığını və heç kimə pislik etmədiyini demişdi.

    İndi isə Veronika onu geriyə Kanadaya aparmaq barədə düşünür. Axı bu, çox çətin məsələdir. Onu burada dəfn etmək daha asan olardı. Axı o, hər halda, burada doğulmuşdu.

    İzabellanın gözləri önündə həmən bu səhnə canlandı: Matilda Mayerin xaçı yanında qazılmış qəbir; onlar Veronika Blanpen ilə ikisi dayanıb; birdən, oğul Mayer gəlir və onların üstünə qışqıraraq Marselin, artıq Martenin cəsədi ilə buradan rədd olmalarını tələb edir.

    Veronika əlavə etdi: onlar ölüm haqqında nadir hallarda danışırdılar, amma Marten həmişə Veronika ondan çox yaşasa, külünü Müqəddəs Lavrentiy sularına səpməsini istəmişdi.

    İzabella onu burada kremasiya etdirməsini, külünü isə aparmasını təklif etdi.

   -Düşünürsünüz, bu, mümkündür?

   -Niyə də yox?

    Veronika ah çəkdi. O, həmişə Martenlə birlikdə İsveçrəyə getməyi arzulamışdı. Və budur, o, nəhayət, buradadır, lakin tək-tənha.

   -Siz tək deyilsiniz, - İzabella dedi. – Mən sizə kömək edə bilərəm.

   -Siz çox mehribansınız, - Veronika ağlamsınaraq dedi.

   -Burada bir qovluq da var... – İzabella çantasından qovluğu çıxardı və onun İzabellada necə qaldığını danışdı.

    Veronika təsdiq etdi: qovluq onun ərinin idi. O, qovluğa qəzetləri və, hərdən, mobil telefonunu qoyurdu. Qovluğu açıb oradan Martenin ölüm gününə təsadüf edən “Noye Sürxer Saytunq” qəzetini çıxardı. Onun mobil telefonunun da oteldə qaldığını söylədi. Bu ara, Veronika özü də həmin oteldə yerləşib. Martenin bütün əşyalarını ona təhvil verdilər.

    Bu zaman İzabella mobil telefonu yenə dolmağa qoyduğunu xatırladı, lakin yenə də bu barədə xəbər verməyə uyğun vaxt tapmadı.

    Veronika otelə qayıtmaq istədiyini dedi. O, yalnız indi necə yorulduğunu anladı və hələ də vaxt fərqinə görə əziyyət çəkdiyini dedi.

   -Mənim də yolum ordandır, - İzabella dedi, - mən məmnuniyyətlə sizi ötürərəm.

    Otel Sürix-Erlikon vağzalının yanında idi. Burada, əsasən, aviasərnişinlər və heyət üzvləri dayanırdı. İzabella Veronika ilə Köhnə şəhərdən keçib Əsas meydana gəldi. Orada Veronikaya avtomatdan bilet almağa kömək etdi və birlikdə tramvayla otelə qədər getdilər.

    Sağollaşarkən İzabella Veronikaya cəsədlə nə edəcəyinə qərar verəndən sonra sənədləşmə işlərində yardımçı olacağına söz verdi.

    Veronika onun bu qədər boş vaxtının haradan olduğu ilə maraqlandı, çünki, yəqin, o haradasa işləyir.

   -Mən hələ də dincəlirəm, - İzabella gülümsündü, - sadəcə, Strombolidə deyil, Sürixdə.

   -Çox sağ ol, - Veronika sağollaşarkən dedi,  İzabellanı öpdü və otelin holunda siqaret çəkən bir qrup amerikalının yanından keçdi.

    İzabella evə qayıdıb vanna otağına keçdi və mobil telefonun dolmağını yoxladı. O, yenə kiminsə naməlum nömrədən zəng etdiyini gördü.

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5