Məhəmməd Salur. Müqayisəli Frazelogiya
06-12-2024
06-12-2024
23-11-2024
11-11-2024
Emin Nihil
Onun pulu sənin vicdanını susduracaq
Azərbaycan Avropanın bir parçası sayılsa da işçi haqlarına münasibətə görə ən ibtidai ölkələrdən biridir. Burda azad, rahat işləyə biləcəyin iş yeri tapmaq müşkülə çevrilib. Bundan xüsusilə vicdan və iradə azadlıqları rəhbərləri tərəfindən idarə olunan yaradıcı adamlar əziyyət çəkir. Ölkədə işçi-rəhbər münasibətləri istənilən halda birincinin ikinciyə zorən Allah kimi yanaşmasını tələb edir. Yaradıcı adam olaraq haqqın olandan qat-qat az, 300-500 AZN kimi bir məbləğ uğrunda dəridən-qabıqdan çıxmağın azmış kimi, bir də hakimiyyətyönümlü media qurumları rəhbərlərinin qoyduğu çərçivələrə, qəliblərə uymağa çalışmalısan. Özü də bu “media kapitanları” başqaları deyil, vaxtilə müxalifət qəzetlərində illərlə “köşə yazarı vakansiyasından sallaşıb qalan” indi qulluğunda durduqları iqtidara dişinin dibindən çıxanı yazan, etmədiyi həqarəti buraxmayan üçüncü dərəcəli jurnalistlərdir. Əlbəttə tərəf dəyişdirməyə dözümlü yanaşmaq olar, ancaq o halda ki, insan həqiqəti axtarır və bunu müxalifətdə deyil, iqtidarda görür, ancaq bizim tərəf dəyişən jurnalistlərimiz, ən çox keçmiş cəbhədaşlarını aşağılamağa, gücdən salmağa canfəşanlıq göstərərək, əxlaqlarıyla ikrah oyadırlar. Belə mövqe dəyişikliyi çox qeyri-səmimi, riyakar, YAPma görünür.
Əgər Azərbaycanda yaradıcı adamsansa, yazı yazmağı, foto çəkməyi, reportaj hazırlamağı bacarırsansa, əvvəl-axır mütləq belə media kapitanlarından birinin əlinin altında keçəcəksən. Onun saytında işləyirsənsə hörmət etməlisən, haqqını tapdalayırsa susmalısan, şahidi olduğun bütün iyrəncliklərə göz yummalısan, boyun əyməlisən. Bunu bu coğrafiyada yaşayan insanların genetik kodu ilə, feodal-quldar təfəkkürü ilə də izah etmək olar. Sən tənqid edə bilməzsən! Tənqidin dövlətə qarşıdırsa, polisin dubinkası ilə üzləşəcəksən, ailənə qarşıdırsa övladlıqdan silinəcəksən, dostuna qarşıdırsa “duz-çörək” haqqı araya girəcək, sevgilinə qarşıdırsa, sevgin şübhə altına alınacaq, işlədiyin yerin rəhbərinə qarşıdırsa, səni işi bilməyən biri adlandırıb, verdiyi maaşı burnundan gətirəcək.
Bir ölkənin insanlarında tənqidə qarşı dözümlülüyünə ən gözəl nümunə o ölkədə din adamları ilə ateistlərin münasibətidir. Məsələn, Hüqo Səfillər əsərində (başqa nə qədər müəllifləri də misal çəkmək olar) ateistlə rahibin bir masa arxasında müzakirəsini təsvir edir, amma bizdə Axundov öləndə onu dəfn etməyə molla tapa bilməyiblər və biz hələ də öz toplumumuzda molla ilə ona zidd düşünən adamın dialoquna şahid olmamışıq. Cəmi yüz il öncə qatı dindar olan, molla bir xalqın genetik mirasını daşıyan insanlardan təbii ki, dözümlülük gözləmək axmaqlıqdır amma neyləyək ki, “güclü” dövlətin zavallı insanları olaraq hələ də ümidliyik.
Hansı toplumun insanlarıyıq? Hansı həyatın yolçularıyıq? Hara gedirik? Sual qəribə görünür sizə? İndi daxilinizdə durub keçmişinizi və indiki halınızı sorğulayacaq istək yoxdur. Etdiyiniz iyrəncliklərin üstünü örtüb, həyatlarını məhv etdiyiniz insanları heç dinləmədiyinizdən, onların halını nəzərə almadığınızdan heç xəbəriniz oldumu? Ağlınızın ucundan belə keçməyib!
Yola çıxırsan, hədəf qoyduğun yola doğru. Yolun birtərəflidirsə dəyişməyə imkanın yoxdur. Yollar çoxdur, uzundur. Yolun həqiqiliyi, səmimiliyi vacib şərtlərindəndir. Bu insanların isə dəyişməyə yolu yoxdur, öz həqiqi yollarından pula görə yayınıblar. Zəkaları, cəsarətləri olmadığı üçün yox, xarakterləri olmadığı üçün etiraz edə bilməyiblər.
Beləliklə, bu ölkədə gerçək zəhməti, halal alın təri ilə pul qazanmağa ərinən bütün luzerlər “din”, “saxta vətənpərvərlik”, “dövlətçilik” və.s kimi mövzularda monoton çıxışları ilə kütləni aldatmağa, onun sevgisini qazanmağa çalışırlar. Elə buna görə də hakimiyyətyönümlü media qurumlarında heç bir intellekt yükü olmayan, populist mövzular təbliğ edilir. Bu anlamsız və çılğın təbliğat boşuna xərclənən pulların hesabına başa gəlir. Həmin pullar, sizin, mənim təhsilim, sağlamlığım, gələcəyim ola bilərdi, ancaq bizim korlaşmağımız, başımızın ovudulması üçün istifadə edilir.
P.S
Tarix özlərini xiyar bostanında “gül” kimi göstərməyə çalışan belə xiyarların saralmışları ilə doludur. Azacıq divara qısılan kimi pis qoxusu ilə ətrafı iyləndirir. Belə xiyarların yetişməyi ancaq qabıqlarını get-gedə daha da qalınlaşmağı ilə yadda qalır.