Məhəmməd Salur. Müqayisəli Frazelogiya
06-12-2024
06-12-2024
23-11-2024
11-11-2024
Atı atın yanıan bağlasan...
İlqar Tağı
Mənim bir maşınım var, adı "Volkswagen". Dörd ildir almışam, elə bilirəm, onu başıma bəla almışam. Həmişə məni damanda qoyub; şimala - Gəncəyə gedəndə yolun ortasında qalmışam, cənuba - Masallıya Novruz bayramına gedəndə xarab olub, məcbur olub qadın xeylağıyla evakuatorun belində qayıtmışam Bakıya, bir dəfə də Novxanı yolunda tüstüləyib, məni qoyub yolun yarısında...Saymaqla qurtarası deyil. Əvvəllər mənə belə şeylər yaşadanda ona da , özümə də nifrət etmişəm. Ona - mənə satıldığına görə, özümə - onu aldığıma görə. Hər dəfə də onu satıb rədd eləmək qərarına gəlmişəm, lakin təmir etdirəndən sonra sakitləşmişəm, fikrimdən daşınmışam. Məni incitməyəndə onu satmaq qərarlarıma görə peşimançılıq da çəkmişəm, özümü qınamışam, hətta zaman-zaman onu sevməyə də başlamışam. İnsafən, o maşınla bağlı xoş xatirələrim də az olmayıb. O, vaxt keçdikcə sanki dəmir parçasından canlıya çevrilib. Onun "xarakteri" mənim də xarakterimə sirayət edib. "Atı atın yanına bağlasan..." məsəli vallah, elə burda da özünü doğruldur. Mən köhnə "Volkswaqen"imlə həmxasiyyətəm, səmimi. ...Arvad alanda da idealını almayasan, xarakterlisini alasan, yoxsa, sevə bilməzsən. Heyif deyil, vaxtaşırı qalmaqallar yaşayasan, sonra barışasan, daha sonra da başlayasan möhkəm sevməyə. Bir şərtlə ki, qalmaqallar çeşidli olsun, maşınla olduğu kimi. Bu yazını uzatmaqla hisslərimi tam anlatmağa çalışıram, qınamayın məni. Dinləyin, mən də danışım. ...Yuxudan ayılanda "əzgin olmaq", " kal oyanmaq" kimi ifadələr eşitmişdim. ( Burda bir haşiyə çıxım: Elə özüm də şoğərib burnuma görə çox vaxt yuxudan kal oyanıram. Ona görə də özüm də maşınım kimi yarıcanam, sağlamlıq durumumuz da oxşardı. Mən maşını deyəsən burnumu əməliyyat etdirəndən sonra dəyişəsi olacam, yoxsa sinxronluq itmiş olar, ya da, əks təqdirdə maşını ciddi təmir etdirəsi olacam. Həkimin burnumu əməliyyat edəcəyi günü də səbirsizliklə gözləyirdim. O da , Allah saxlamış, acı bağırsaq kimi uzadır, günü günə calayır. Deyib, növbə çox olur, amma səni mütləq araya salıb əməliyyat edəcəm. Telefonumu da alıb.) Amma ki, yuxudan pərt ayılmağım heç vaxt olmamışdı... Yuxumu danışıram, siz də dinləyin. Yuxuda görürəm, kəndimizə gedirəm, daha doğrusu kəndə çatmışam və kəndin dar yoluyla elə bu maşınla gedirəm. Maşının qabaq pəncərələrini də açmışam, axı havalar istilənib. Nədənsə, maşını kənd yoluna uyğun olmayan sürətlə sürürdüm. Qarşıda , yolun sağıyla birisi piyada gedirdi. Yaxınlaşanda tanıdım, Əlifağa dayıydı (dayı da deyil, sadəcə "dayı" demişik həmişə). Yaxşı adam kimi xatirimdədi, ölmüşsə Allah rəhmət eləsin. Onu görəndə qocalığımı "xatırlamışam" - mənim kimi arıq-şüvərək, həm də rusa oxşayır, gözləri də gömgöy. Çathaçatda əyləci basdım və eyni anda da pəncərədən yüksək səslə tələmtələsik- "Əlifağa dayı, salam, gəlin əyləşin!" (bunları vergülsüz də yazmaq olardı) dedim. Əyləci daha bərk bassam da maşın dayanmaq bilmədi, elə həmin sürətlə də davam etdi. Kişi əvvəl yavaş hərəkətlə yaxınlaşırdısa da, sonra yeyinlətdi və sonra qaçmağa başladı. Bunları arxa güzgüylə görürdüm, bu tərəfdən də başım maşına qarışdı, özümü itirdim, əl əyləcini çəksəm də xeyri olmadı. Və beləliklə, Əlfağa dayı arxamca qaçmaqda, mənsə ikiqat sürətlə qabağa getməkdə...Elə bu anda yuxudan ayıldım. Tər basmışdı məni. Çarpayıdan ayaqlarımı sallayıb oturdum, pərtliyimdən büzülmüşdüm, xəcalətli, həm də yarıyuxulu halda başımı sallamışdım... ...Bu, artıq maşının mənə qarşı axırıncı "kobudluğuydu". Əynimi geyinib, tez çıxdım evdən. Keçdim sükan arxasına, maşını işə saldım, həyətdən sürətlə əsas yola çıxdım. Onun dörd il ərzində başıma gətirdiklərini bir-bir xatırlayaraq istiqamət götürdum maşın bazarına. Maşını satıcılara tez təhvil verməkçün, onun "sifətini" bir daha görməməkçün sürəti daha da artırdım. Bu sonuncuydu, öz-özümə " itirəcəm!" deyirdim. Telefonuma zəng gəldi, cavab vermədim, fikirləşdim sonra özüm yığaram. Sabahlar mənə təsadüf zəng gələr. Bir dəqiqə keçmədi ki, zənglər ardıcıl gəlməyə başladı..."Heç zənglərin yeridi?!" deyə mızıldandım. Cavab verim deyə maşını sağa verib, əyləci qəfil basdım. Maşın civiltiylə asfalta mıxlandı. Həkimim imiş. "Durmadan gəl, səni növbəyə yazmışam" dedi. İstiqaməti dərhal xəstəxanaya doğru dəyişəsi oldum. Maşının əyləcinin saz işləməsi sonradan yadıma düşdü. Onsuz da, artıq əhvalım düzəlmişdi...
07.05.2014