Mehriban Vəzir

Bizdə yalan yox

(hekayə)

Bu evə gəlib düşməyimin hekayəsi uzundu, o üzdən əhvalata günü bu gündən başlayım - artıq Ştatlardayam. Yaşı bilinməyən Qaraçöhrə ağaclarıyla əhatəli bir evdə qalıram. Ağac demə, nemət de! Təpəsinə boylansan papağın düşər. Çəpər boyu sıralanmış, qızartdaq gövdələr xəyalımı qırmızıdərili, yarıçılpaq səltənətlərə aparır. Əlbəttə, hər aşiqin öz dövranı var…

Bu gün bura, Əmirin evidi. Əmir iranlı bir farsdı. Ağıllı ölkələrin axmaq ölkələrdən qapdığı zəkalardan biri kimi iyirmi ildir burada yaşayır, ixtiraçı mühəndisdi, şirkət sahibidi. Bu evdə Armando adlı, 13 yaşlı, təpədən dırnağa amerikalı bir yeniyetmə var. Ata yurdu və ata dili haqda heç bir anlayışı olmayan Əmirin oğlu. Anası bəyaz amerikalıdı. Bir il əvvəl, əlli beş yaşında, xərçəngdən ölüb. Ondan altı ay əvvəl iranlı nənə ölüb. İndi bu böyük evdə bir ata, bir bala və  üç it - iki yaşlı qara qız Şarlot, yeddi yaşlı ağ-qara oğlan Peşmək, səkkiz yaşlı sarı-sinsi qız Bella yaşayır.

Evdə pərakəndə bir kədər var.

Bir də Mem Tiffani gəlib gedir…

Yox, hələlik, Tiffanidən vacib işlər var… onlardan başlayım…

Axı mən bu yaşda, bu başda, bu yad, bu parlaq, bu Silikon Vadisində, üstəlik belə zəngin bir evdə nə gəzirəm. Əlbəttə, Pasifikə tamaşa etmək, xudmani bir təknədə Tiffaninin arkadaşları ilə delta gəzintisinə çıxmaq, San-Fransiskonun dünyada tək olan əyri küçələrində eniş yapmaq, yapon çay baxçasında dolaşmaq, gerçək Ghirardelli şokoladı dadmaq, Daş Ormanda gəzmək, bizim Nargin keçmişli Alaçatraz adasına tamaşa etmək, fəlsəfəsini anlamadığım Cadılar Bayramında iştirak etmək göydəndüşmədir, lakin buralara varlığından belə xəbərim olmayan bu əyləncələr üçün gəlmədim. Uzana bildikcə uzanan bu səfərim kefdən deyil, işgüzardır…

Nə isə… axırda deyəcəyimi əvvəldə deyim, bizdə yalan yox,  mən, Ştatlar ölkəsindən əməkli maaşı qoparmaq üçün buradayam. Qısası, bu ölkənin vətəndaşı olan bir  ispanla rəsmən evliyəm. Məni nigahına alması üçün bu səksən yaşlı dul amerikalını 3 il dilə tutmuşam. Ölkəmdə olan yoxsulluqdan, əməklilərin çarəsizliyindən, dərmanların bahalığından, bazarın od tutub yanmağından acılı hekayələr anlatmışam, könlünə mərhəmət salmışam. Amma, Allah şahiddi, yaxşını qoyub pisi deməmişəm. Həm də bu qoca qurd, neft zəngini ölkəmin gəlirini-çıxarını, əməklinin xərcini-borcunu indiki adı çatcipiti olan Xəbərçi Xəccəyə sormuş, o da hər şeyi olduğu kimi bunun ovcuna qoymuş.

Düzdü, bir az yubatdı, yaşımız da keçirdi, sabaha güman yox, amma sonunda razılaşdı. İspan olanda nə olar… o da başa düşür ki, belə bahalıq ölkədə, əməklinin 200 dollar donluq alması o zümrəni çörəklə intiqama çəkmək deməkdir. Sağ olsun, yardım əlini uzatdı və mənimlə evləndi. Düzdü, elə əvvəldən onun da məndə gözü vardı, elə ilk təklif də ondan gəlmiş, öz xoşu ilə “boyfrendim” olmaq istəmişdi. Nə boyfrend!? Razılaşmadım. O da əl çəkmədi. Sonra “vətəndaş nigahı” və ya “nişanlı nigahı” kimi saçmalıqlar təklif etdi. Dedi, rahatsız olma, Ştatlarda bu nigahların hüquqları eyni tanınır. Daş atdım başımı tutdum. Dedim, bu oyuncaq nigahlar orada tanınar, bizim Balaxanım arvad tanımaz. Rəsmi nigah, vəssalam. Dur, gəl, masa başına, imza at. Sağ olsun, gəldi.

Bir də öz aramızdı, bu qərblilər biz şərqlilər kimi bu gün yanan, sabah danan deyil. Görünür, batdığımız fırıldaq bataqlığindan nəfsimizlə və hər şeyimizlə ərşə göndərdiyimiz nə varsa qayıdıb başımıza yağır. Qurban olduğum da sərvətimizi alıb özgələrə yem edir, deyir, adam olana kimi, ölün acından. Biz də ac-asayiş qırılırıq…

Nə isə…

Vaxtdı. Sizə Əmirdən deyim. İranlı olanda nə olar, yaxşı adamdı. Bir az da talesizdi. Amerikaya birgə gəldikləri xanımı boşanıb. Deyirlər, İrandan Qərbə gələn xanımlar nə hikmətdisə, yelkəni açan kimi ərlərindən boşanır, olan-olmazın yarısını qapıb mütləq azadlıqlarına qovuşurlar. Əlbəttə, bunu kişilər deyir. Mən onlara inanmıram. Dövrün kişilərinin istər siyasətdə, istər ticarətdə, istər məhəbbətdə hansı məharətdə yalançı olduqlarını el-aləm qədər mən də bilirəm.  O boşanmışlara rast gəlsəm, onlardan da soruşacam.

Nə isə…

Əmir ikinci dəfə  Armandonun anası ilə evlənib. Meşə ətəyində, təpələrin üstündə, əyanlara məxsus qəsəbədə yaşayır. Tiffani deyir, burada evlərin qiyməti milyondan başlayır. Sağlığına qismət - bağlı, baxçalı, güllü-çiçəkli, hovuzlu, çox otaqlı, çox tualet-hamamlı, çox soyuduculu, çox çamaşır makinalı, biri ralli üçün üç maşınlı, qırmızı motosiklli, neçə cür velosipedli, böyük qarajlı, iki mərtəbəli - bizim yazıq mühəndislərin xəyalına belə gəlməyəcək - evi var. Evdə “yox” yoxdur. Qapıda qıfıl da yoxdur. Gedəndə örtüb gedirik, gələndə itələyib açırıq. Elə bil Nizami Gəncəvinin min il əvvəl çəkilmiş “Bərdə nə gözəldir, neçə qəşəngdir” filminə baxırsan.

Həftədə iki dəfə bağbanlar gəlir, həyət-bacaya, gülə-çiçəyə qulluq edib gedirlər. Heç gəlməsələr belə həyətdə o qədər oyuncaq kimi rəngbərəng, göyçək, son texnoloji bağçılıq alətləri var ki, adamın bağban olmağı gəlir. Yenə həftədə iki dəfə  5-6 qara arvad - zənci yox, Meksika, Braziliya qarasından - evdə oldun, olmadın, qapını açıb bütün ləvazimatları və iri gövdələri ilə içəri soxulur, ikisi-üçü ikinci mərtəbəyə atılır, ikisi-üçü birinci qatda işə başlayır. Bu təmizlik iki, bəzən də üç saat çəkir. Evi gül kimi edib gedirlər. O müddətdə mən, şəlaləsi incə-incə şırlayan, dövrəsi çiçəklərlə, qamışlarla, qaya parçalarıyla, rəngli lampalarla süslənmiş, mas-mavi hovuzun kənarında oturub “ah, yazıq Vətən” deyə fikir çəkirəm…

Ertəsi gün, “dünən bu evi beş arvad silib-süpürüb” demək üçün beş şahid gətirsən inanan olmaz. Hər gün adlarına bir qazan ət asılan və ya marketdən, qızarmış dərisinə sığmayan qril gələn, sevilən, qıdıqlanan,  qaşınan, gündə 19 dəfə tumarlanan, hər ay dəlləyə, doktora götürülən bu it uşağı - Şarlot, Bella, Peşmək və iki adam - Armando və Tiffani, Əmir də onlardan geri qalmaz… bu evi yenidən it gününə salırlar. Elə günə ki nəinki oturmağa, ayağını qoymağa yer tapmırsan. Çoxsaylı divanların, kresloların üstündə nə qədər döşəkcə, yastıqça, örtük, özlərinin nə qədər yataq-nənnisi, parça oyuncağı varsa, küncdə-bucaqda nə qədər ayaqqabı, corab, başmaq tayı varsa hamısını ya Şarlot, ya da Peşmək yerlə bir edir. Bella onlar kimi  yaramaz deyil, ağır və ədalıdır, yeməyə belə minnətlə gəlir, həm də qorxaqdır, həyətə gələn yabançıya hürəndə Şarlotun dalına sığınıb hürür.

Bu evdə heç kim qoyduğunu götürmür, bir stakan su içmisənsə və ya masanın üstünə bir qələm, qayçı, flamaster, qızdırmaölçən, kəlbətin gəlibsə, meksikalı və ya braziliyalı arvadlar gələnə kimi orada qalacaq. Çoxsaylı qrinçaylar, blekçaylar, boşalmış kola, pepsi  qutuları, konserv yeyəcəklər, jelo-bellolar, İran aşbazxanasından gəlmiş çilokabab artığı, şorba qalığı, çipsi, pitsa qutuları, saqqız kağızları, bulaşıq qab-qaçaq…  heç yerə  tələsmədən gününü gözləyir.

Mənsub olduğum kosmik şüura dirəniş göstərib bütün bu gördüklərimi sinematik təbəssümlə qarşılayıram. Dayana bilmədiyim bircə məsələ var, hər yerdən - iki təmizlik günü istisna -  it iyi gəlir. Saatbaşı havallandırma olmasa adam ölər.

Tiffani hər dəfə Armandonu gətirib qapıdan içəri girəndə bu üç köpəyin üçü ilə də qol-boyun olub yalaşır. Şarlot da, Peşmək də, Bella da onun toppuş üzünü, incə dodaqlarını, yağlı boyun-buxağını, geniş sinəsini  duz kimi yalayır, o da onları qıdıqlayır, oxşayıcı səslər çıxarır, biz, körpələrimizi oynadanda dediyimiz sözlərdən deyir… o qədər mutlu olurlar… deməklə başa gəlməz. Mən isə maddım-maddım tamaşa edirəm. Arada udqunduğumu hiss edirəm. Lakin sinematik gülüşümü unutmamağa çalışıram.

Tiffani itlərlə sarmaş-dolaşdan sonra qollarını açıb üstümə gəlir, mənə sarılır. Vay, anam…

Armando, bir evin iki uşağı biri-biri ilə necə oynaşar, sarmaşar, dolaşar, vuruşar, sürtüşər, didişər, güləşərsə, ağız ağıza öpüşərsə, yediyini bölüşərsə, bir yataqda yatşarsa… uzun boylu, uzun qulaqlı, uzun quyruqlu, qara qıvrım tüklü Şarlotla eyni şeyi edir. Qulaqlarından tutub sulu burnunu öz burnuna yapışdırır, üzünü üzünə sürtür, “Şarlott, biricik bacım, səni sevirəm, sən çox zəkisən, çox gözəlsən - üzünü mənə tutur - bilirsənmi, anam, bunu iki il əvvəl övladlığa götürdü və mənə bir bacı bağışladı. Nə yaxşı ki, o mənə belə qiymətli bir hədiyyə edib sonra cənnətə getdi. Amma onunla soyadımız fərqlidir. Mənə anamın qızlıq soyadını veriblər, o, anamın birinci ərinin soyaddını daşıyır: Şarlott Villiams”

Mən isə Şarlotun qara qıllarının onun əlində, ağzında, üst-başında, qabında, qaşığında uçuşduğunu təsəvvür edib çimçəşirəm, “bu uşaq xəstələnər” deyə fikir edirəm. Və quqlçevridən eşitdiklərimi qavramağa çalışıram.

Mem Tiffaniyə dönməyin vaxtı keçir… onun özündən və həyatımdakı önəmindən deməliyəm.

Bu ölkədə hər kəsin əsli fərqlidir, Tiffani də yunan əsilli amerikalıdır. Armandonun müəllimi. Müəllim də deyil, həm müəllim, həm köməkçi, həm tərbiyəçi kimi bir şey. Buralarda yəqin bu işin adı var, hələki bilmirəm, öyrənib deyərəm. Əski dilimizdə buna Lələ deyərdilər. Zənginlərin, xan, bəy övladlarının, şahzadələrin, xüsusən, vəliəhdlərin mötəbər  lələləri olurdu. Gələcəyinə göz dikilmiş əsilzadələr təlim-tərbiyə üçün böyük bilgələrin himayəsinə verilir, ana-atadan çox lələni görür, lələdən götürürdü. Bir misal desəm aydın olacaq, Fatih Sultan Mehmetin lələsi dövrünün siyasət və hərb bilgəsi Zağanos Paşa idi. Belə ustadın əlindən su içən Fateh olmayıb nə olacaqdı?

Çox böyük örnək oldu, deyilmi? Bir də axı niyə elə uzağa - siyasətə, hərbə getdim ki. Bizimki eşqdi, qara sevdadı, gedər-gəlməzdi. Gözümün önündə Aşıq Qərib var, Lələsi var, yüz illik səhnə tarixi var. “Lələm dedi, gəl, qayıdaq bu yoldan…” kimi yandım-bişdimlərimiz var. Yaxını qoyub uzağa getməyin nə mənası var.

Demək, lələ həm yoldaş, həm qardaş, həm sirdaş, həm də hər şey - həyat məktəbi. O tarixi məktəb bitdimi? Bitmədi. Dünyanı idarə edən adı bəlli o 5-6 ailədə və kraliyyət ailələrində indi də qalmış olar. Nə isə… lələ söhbəti uzandı. Amma ən azı memin işinin adını bildiniz. Armandonu idarə edir, məktəbə, dərnəklərə, əlavə dərslərə daşıyır, yolda yemək alır. Armando evə ac gəlirlərsə - bu az-az olur - içində əriştə kimi bir şey olan kağız  qutunun açıb üstünə isti su tökür, xəmirləşdirib yeyir, nədi bilmirəm, amma iyindən baş çatlayır.

Armando atası ilə olanda çilokababları da yaxşı ötürür, dəmli çay içir, lakin Tiffani “Armando əfqan yeməkləri sevmir”, “Armando Ağ Dəniz yeməkləri istəmir”  deyib tutdurub. Tiffani İran və Türkiyə yeməklərini nədən öz adları ilə çağırmır, nədən Armandonu bu yeməklərindən uzaq tutur, bilmirəm. Amma bu uşağın yemək vərdişi - çipsi, kola, çeşidli lələ-gülə, jelly-belly kimi şirniquşlar, konserv yeyəcəklər, - dietik fəlakətdi.

Armando əriştəsini yeyib Şatlotla boğuşmanı bitirənə kimi Tiffanı sevdiyi atışdırmaları - dondurma, şokaladlı vişnə, donmuş Dubay şokoladı, çubuq pendir - əlinə keçəni mədəsinə gömür. Bunların yanında da içi buzla dolu boyubərabəri kola bakalı. Tiffani, əynində çit paltar, ayağında vyetnamka payızın bu orta ayında buz dolu bakalı başına çəkdikcə ona baxıb qulunc oluram. Bu uşağı da özünə tay edib. Əmir köklü bir şərqli kimi bütün axşamı dəmli çay içir, Armando isə elə bil Tiffaninin burnundan düşüb, buzlu su düşmür əlindən. Öskürəyi də keçmir. Bəli, lələ ciddi məsələdi.

Adı, tarixə  “ata qatili” kimi düşmüş o alcaq, dahi alim və hökmdar Uluq Bəyi lələ fitvası ilə öldürtmədimi?

Tamam! Tamam! Yenə ərşdən gürşə atlama, sözümüzün canı başqadı. Demək, Mem Tiffani…

Tiffaninin təmiz çəkisini deyə bilmərəm, amma gözəyarı 130 və 140 kilo arası olar. Boyu da elə mən qədər, yupyumru, amma çox hərəkətli, hiperaktiv bir şeydi. Baxçalı evi, arabası, “ev müəllimi” adlı rəsmi işi, bir iti, iki pişiyi var. Pişiyin biri astma xəstəsidi, ona tozsuz qum almalı olur,  bu da bir az bahalıymış. Deyir: “xəstələnməsinlər deyə çox çalışıram, çünkü veterinar çox bahadı” “Ayda nə qədər xərcləyirsən it-pişiyinə?” deyə soruşdum. Dedi: “İki pişik bir it saxlamaq üç it saxlamaqdan ucuz başa gəlir, pişiklər az yeyir, itim isə adam yeməyi yeyir, o qurd törəməsi olduğundan karbohidrat və bitgisəl  yeməz. Üçü bir yerdə ayda 300-400 arası. Bunların ayı isə - Şarlotu göstərdi - ən azı min dollara başa gəlir. Hələ üstəlik Armando onlara hər ay  təzə oyuncaq alır” .

Tiffani Armandoya 6 yaşından lələlik edir. Bu, Amerika üsuludur, bu ölkədə valideyn ciddi bir iş sahibidirsə uşaqlarnın həyatında cismi və ruhu ilə deyil, mali imkanı ilə mövcuddur. İş yeri uzaqdırsa, səhər yeddidə gedib axşam yeddidə qayıdan analar, belə xidmətlərdən istifadə edir. Ştatların, bizim neft zəngini ölkəmizdən ən böyük fərqi çox işləyənin çox qazanmasıdır. Bu üzdən çox işləyirlər, çox qazanırlar, çox xərcləyirlər. “Əlim xəmir, qarnım ac” qəlibi yalnız bizim boyumuza biçilib.

Armando və Tiffani həftənin bəzi günləri günortalar da evə gəlir. Əvvəlcə, dediyim kimi qapının ağzında evin ərköyünləri ilə  - Şarlotla, Peşməklə, Bella ilə sarmaş-dolaş olurlar. Evdə bir az çalışır, sonra başqa işlərin dalıyca qaçırlar. İndi qarşımda oturublar. On-oniki nəfərlik yemək masasının bir başında onlardı, bir başında mən. Mən, öz kompumda qurdalanıram. Armando ayaqlarını boyundan yuxarı divara dayayıb əriştəsini yeyir. Tiffani gözünü desktopa dikib, oxuyur, yazır, Armandonun əvəzinə dərs çalışır. Boş əli ilə gah atışdırır, gah dizinin dibini kəsdirmiş Bellanı qucağına alır. Arada “Armando, diqqət” deyə bağırır, zəhmli bir səs çıxarır. Yalnız dağlarda “hoha” deyən çobanın səsi belə gurlaşa bilər.

Hər bağırtıdan sonra Armando ayaqlarını divardan masanın üstünə sürüşdürüb tənbəl-tənbəl dönür, Tiffaninin çalışmalarına tamaşa edir. Tiffaninin başı qarışan kimi aradan çıxır,  gah üzünü boyayıb qayıdır, gah başına qız pariki qoyur, durduğu yerdə bağırır, yel çıxardır, pepsidən içib gəyirir,  saqqız partladır, şıllaq atır, Şarlotla boğuşur, yaramaz bir çocuk olur. Bu gün çəhrayı bir kosmetika çantası gətirib Tiffaninin üz-gözünü boyadı. Çanta, işlənmiş ənnik-kirşanla dolu idi. Yəqin anasınındı. Ürəyimdən qara qanlar axdı… 

Tiffani yunan olsa da yaxşı adamdı. Gülməli dedim, eləmi? Yunan olsa da! Amma özümü qətiyyən qınamıram. Mənsub olduğum kosmik şüur belə deyir. Axı biz, vətəni bölünmüş, qanına bələnmiş, parça-parça qoparılmış, sərvəti talanmış, əməyi puç olmuş, arxivləri yandırılmış, adı danılmış, böyük ulusundan ayrı salınmış xalqın övladlarıyıq. Həyatımız  “rus, fars, erməni - bunlar türkün düşməni” gerçəkləri ilə dolub daşır. Üstəlik, milli azadlıq hərəkatının cəfasını çəkmişik. İndi də səfasını deyil, cəzasını çəkirik. Haqq etdiyimiz sərvətdən kam almamış, “büləm-büləm qar gələn…” yollara düşmüş nəsilik...

Bu düşüncəyə “faşist” deyən zavallılar heç vecimə deyil. Onlar milli pətəkdən qovulmuş tənbəl arılardır. Pətək pətəyi qoruyanlarındır. O qovulmuşların isə aqibəti bəlli - şirəsinə möhtac olduqları çiçəklərin yolunu azmışlar. Varlıq pətəkdədir, balından pay almasaq belə o pətək bizim pətək. O pətəyin kosmik yaddaşı yəcuc-məcucu tanıyır. Əlbəttə, qonşudursa türk üçün yunan da erməni kimi bir şeydi. Biz, bir az aralıyıq, aramızda - var olsun - Anadolu var. Amma mən, Tiffani üçün bir türkəm. O, vətənimin adını tələffüs edə bilməsə də “ən yaxşı paxlavanı yunanlar bişirir” deyib mənə göz vurur. Mən, bu yumşaq həyasızlığa gülüb deyirəm, “ən gözəl paxlava türk paxlavasıdır” Bu məzələnmənin altında yatmış vulkan - qanlı tarix var. Olsun. Hansı xalqın tarixi qana bulaşmayıb ki?  Amma nə yazıq ki, gələcək keçmişdən nəm alıb pöhrələnir, xalqların çıldırması an məsələsidi...

Nə isə… arada bir az da özümdən deyim…  əvvəldə demişdim, sözüm kəsə olsum deyə keçmişə dönməyəcəm, söz bu günün sözüdü, lakin bu günü, pərçim olduğu keçmişdən qoparmaq olmur. Harda qalmışdıq? Beləcə, sözünün ağası olan sonuncu ərim ilə birinci mərhələni aşdım. Sonra… daha üç il qrinkart üçün əlləşdim. Nəhayət, buradayam. O, isə vətəni İspaniyadadır, məni əlimdən tutub idarə-idarə gəzdirmək əvəzinə ölüm ayağında olan 100 yaşlı anasının yatağı başında keşik çəkir. Dediyinə görə sonluq yubana bilər, ötən il ölən yüzbeş yaşlı xalasının yekunu düz iki il sürübmüş. Adam, daha nə desin, yəni, başına çarə qıl…

Bu da belə, ispan qaynana məni gözləyirmiş, “büləm-büləm qar…” elə budu da… şərt deyil ki Ərzrumun gədiyinə varasan…

Yubana bilməzdim. Pasportuma vurulmuş həşəmətli vizanın son tarixi bəlli. Keçərsə 3 illik əməyim, vəkilə verdiyim, yollara, poçtlara, notariuslara, od qiymətli uçaq biletlərinə, otellərə, çekaplara səpələdiyim qiymətli kağızlar heçə-puça çıxardı. Belə bir israfa tabım, təvanımmı var? Axı mən, azğın işğaldan çıxmış, lakin onun əzazil xislətindən çıxmamış, vətəndaşını  yoxsulluq girdabına quylamış zəngin bir ölkənin əməklisiyəm. Bu zənginlikdən kam almamış biri kimi qara qəpiyimdən belə keçə bilməzdim.

Telefonuma çatcipiti, quqlçeviri kimi dövrün lütflərini yükləyib düşdüm yolun ağına. Düzü, əvvəlcə hürkdüm, yol uzaq, ölkə yad, dil yox… bir anlığa daşı ətəyimdən töküb dövlətimin mənə rəva bildiyi səfalət içində yaşamaq istədim, “öl, öldüyün yerdə” dedim, “hamı necə, sən də elə” dedim. Olmadı. Dilə tutdum, dedim, könül, gəl qayıdaq bu yoldan. Gördüm, yox,  bir belə məsrəfdən sonra qeyrətimə ar gəlir…

Nə isə, biletimi aldım və iki uçaq dəyişib  27 saat, düz bir gecə, bir gündüz və bir az da artıq bu  qorxunc  yolu qət etdim. On iki saat daracıq kresloda oturmaq gözümə durmuşdu, amma insanın üzü daşdan bərkdi, onu da atlatdım. Əlim ətəyimdən uzun gəlib çıxdım Ştatlara. Qızdakı hünərə bax! Mənim aylığımla bu ölkədə bir həftə keçinə bilərsən, yeməsən, içməsən iki həftə. Bunu  bilmirəmmi? Sağ olsun, dostlar! Sirriimi-dilimi bilən təbrizli bir dostum dadıma yetdi. Ştatlardakı dostuna xəbər atdı, o da “heç fikir eləməsin, gəlsin bizə” dedi. Beləcə, dostumun dostu məni evinə dəvət etdi və bütün məsrəflərimi boynuna götürdü.

İnanmadım. Çaşdım, qaldım. Qardaş qardaşa bunu eləməz. Bir az utandım, bir az nazlandım, axır razılaşdım. Bu böyük hünərin sahibi  həmin o təpədən dırnağa amerikalı Armandonun iranlı atası  Əmirdir. Dedim axı, demədimsə deyim, Əmir  farsdır, “fars, rus, erməni bunlar türkün düşməni”. Gerçəkdənmi bu Əmir farsdı? Bəlkə nənəsi türkdür, bəlkə babaannəsi türkdür, miyanalıdır, urmiyəlidir, meşkinlidir… deyə arada oğurlanıb üz-gözünə baxıram. Antropoloji biliklərim sıfırın altında olduğundan sərf edən ehtimalı uydura bilmirəm. Uydursaydım, mənsub olduğum kosmik ağlın minillik darğarcığı göydə atılıb düşərdi, mən də yerdə. Buludlardan altdamı, üstdəmi, yeddi göyün hansı qatında asıldığı elmə belə bəlli olmayan o dağarcıqdan gələn dürtülər səngiyərdi.

Nə isə… bura başqa bir yerdi. Efirlərdə gördüyüm rəhbər ingilissifət cameə başqa, Asiya, Afrika qövmləri ilə dolub daşan yollardakı, idarələrdəki, xəstəxanalardakı, məktəb çıxışlarındakı gerçəklik başqa. Yüz illik ölüm-dirim dirənişlərində əldə edilən din, irq, rəng bərabərliyi şüurlarda öz işini görmüş. Dərin dövləti bilmirəm, amma gözlə görünən “dövlət - burada yaşayan hər kəsin” kimi görünür. Bəlkə də bu torpağa ayaq basan hər kəs, ruhu belə incimədən mənsub olduğu kosmik şüurdan qopur, vaxt keçdikcə dünyanın başqa bir şüur peykinə calanır və olur amerikalı…

Amma mənim canım öz peykindən sallaşa qaldığından gördüklərindən təlatümə düşür. Və heyrət edirəm, axı bu, necə ola bilər, Əmirin Miyana, Meşkinlə qan qarışığı yoxdur və adam kimi adamdır. Sıxılmayım deyə, hətta darıxmayım deyə əlindən gələni edir, həftəsonları Armando ilə məni Tiffaninin himayəsində gəzintilərə göndərir. Hər gün, işdən gələndə türkcə bildiyi 5-6 kəlmə ilə kefimi soruşur. Dərinə gedib günümün necə keçdiyini bilmək istədikdə quqlçeviriyə əl atır. Həftəsonu üçümüz birgə ərzaq alış-verişinə gedirik, israrla mənə bir şeylər aldırır, tanış-bilişə rast gələrsə məni “familiya”, yəni qohum deyə tanış edir. Elə San-Fransisko aeroportunda qarşılayanda da ilk sözü bu olmuşdu: “Burada sənin familiyan varmı?”  “Yox” dedim. Dedi: “Sənin familiyan mən”...

Belə… dünya möcüzələr dünyasıdı…

Tiffani də sənədləşmə işlərimdə yardım edir. Əlbəttə, bunu  Əmir istəyib, bəlkə də hər saatı üçün ödəyir, bilmirəm. Əmir, nəcib adamdı, bildirməz. Axı burada bütün xidmətlər saathesabıdır, Tİffani də dədəsi xeyratına iş görənə oxşamır. Niyə görsün axı? Özü də qurd kimi bir şeydi, gövdəsi və çılpq əyin başı ilə uyuşmayan bir intellekt sahibidir. Tarix, psixologiya, pedaqoq diplomları var. Riyaziyyat oxumayıb amma universitet tələbələrinə belə riyaziyyatdan əlavə dərslər verir. Hər işin çəmini bilir, hər kəsə girişir, oxuyanla oxuyur,  oynayanla oynayır, ona-buna söz atır, cavan, qoca demir, bütün oğlanlara sataşır. Maşın sürə-sürə musiqiyə dəm tutub həm oxuyur, həm oynayır. Oynayır deyəndə ki, yerində çalxalanır. Təkcə adamları deyil, itləri da dindirir. Yox, adamları dindirir, itləri tumarlayır. Burada adamlara toxunmaq olmaz, yalnız itinə əl vura bilərsən, onda çox məmnun olurlar. Biz, uşağımızı öpənə “sağ ol, dayısı, ağzın şirin olsun” dediyimiz kimi bir şeylər deyirlər biri birinə.

Mənim işlərim uğurla yürüdükcə Tiffani hoppanıb düşür, əl çalır, qollarını açıb üstümə gəlir. Mən də  yaxasına, başına yapışmış it-pişik qıllarını unudub onun yumşaq və isti bağrına sığınıram. Vay, anam, bu nə işdi? Amerikanlaşırammı? Kosmik dağarcığım, peykim, yəni o dediyim nəsnənin himi çat verirmi?

Yenə böyük masanın ətrafındayıq. Tiffani, yanına bir düjün çipsi alıb mənim sənədlərimlə işləməyə başlayır. Amma Bella rahatlıq verməz ki. Tiffani onu qucağına alır, Bella dilini uzadıb Tiffaninin ağzını yalayır. Mən diksinirəm, Tiffani məmnundur, Bellanın buxağını qıdıqlayır, qarnını qaşıyır. İkisi bir yerdə hər tərəfi - mənim sənədlərim qarışıq - itdən murdar edirlər. Tiffani uşaqlı analar sayaq iti o qolundan bu qoluna aşırır, bu qolundan o qoluna aşırır, axırda tək əllə qundaq kimi qoynunda saxlayıb, o biri əli ilə mənim işimi davam edir. Bellanın yeri bu evdə başqadı. Tiffani deyir, Bella travma keçirib, diqqət görməsə  kədərlənir. Əmir də  Bellanın başını sığallayıb üzgün bir təbəssümlə: “Bella, anası it” demişdi, yəni anamın itidi,  yadigardı, demək istmişdi. Əslində bu balaca çirkinə “sarı-sinsi” adı vermişdim, yadigar söhbətindən sonra vaz keçdim, öz adı ilə çağırıram.

Bəli, Şarlot elə əziz, Bella belə xətirli, Peşmək də iki dişinin bir erkəyi…

Günlər keçir… Tiffaninin şık arabası ilə dövlət idarələrinə gedirəm. Oralarda mənim sənədlərimə baxırlar, ərimin Amerikada olmamasının səbəbini soruşurlar, ölüm yatağında olan anasının hekayəsinə anlayışla yanaşırlar. Min cür sual verirlər. Bütün suallara can-başla cavab verirəm. Amma bir sual var, ondan zəhləm gedir, çünkü o sualın cavabı mənə şübhə yaradır.  O da əməkli maaşımın miqdarıdı. Soruşurlar. Məktəbli sıxıntısı ilə deyirəm: ikiyüz dollar. Və tez səhvimi düzədirəm. Yox! Yox! Bizdə yalan yox! İkiyüz iyirmi doqquz dollar. Bəli. O an bu iyirmi doqquz, özündən əvvəlki iki yüzün xəcalətini əskildir.

Bunlar, tələsik düzəliş verdiyim bu rəqəmlərə necə baxırlar bilmirəm, amma mənim ölkəmdə mənim zümrəm üçün, yəni əməkli bir jurnalist üçün 29 dollar zarafat deyil. O rəqəmə yetmək üçün, yəni iki yüzün üstünə  iyirmi doqquzu qoymaq üçün - özü də dollar! - nə qədər əmək verilib, iki-üç il yazılıb, pozulub, müzakirə edilib, ağır-ağır  fərmanlar imzalanıb. Qəzetlər, “pensiyaçılara şad xəbər” deyə günaşırı manşet çıxarıb. Biz də: “Urra!” demişik. Aylarla gözləmişik, qulağı olmayan yerlər tapıb hökumətin dalıyca asıb kəsmişik. Bəzən üç manat, bəzən beş manat artım olub, amma bir dəfə - o vaxt mən əməkli deyildim - anamın pensiyası bir manat qırx qəpik artmışdı. Yazıq anam eləcə mat qalmışdı, deməyə söz tapmırdı.

Başqa bir dəfə isə - artıq əməkli idim - ağlasığmaz qədər artmışdı, 9 manat 10 qəpik. Bax, bu, əsil möcüzə idi. Onda mən də sevinmişdim. Düzdü, qonşum Balaxanım arvad kimi “atam-anam sənə qurban” deməmişdim, amma niyə danım, bizdə yalan yox, sevinmişdim.  O doqquzun üstünə üç də qoysan indi yox, amma  o günlərdə bir kilo ət alardın. Aldım da. Heç yubatmadım. Bizə - ətin hər həftə bahalandığı ölkənin əməklisinə -  yubanmaqmı yaraşır?

İndi, o isti xatirələr arxada qalıb… hər səhər, yürüyüş yolu kilometrlərlə uzanan parkda addımlarımı sayıram. Rast gəldiyin hər kəs - bizim əski kənd üsulu - salam verib keçir. Tanıdın, tanımadın: “goodmorning” Hər kəsin üzü gülür. “Niyə gülür, əcəba, tanış gəldimmi? Yox əşi, buralarda tanış nə gəzir” deyə çək-çevir edə-edə yürüyürəm.

Aylardan bəri addımlayıb sonuna varmadığım parkda, payız qırmızısı ağacların altda… yürüyə-yürüyə bu işin niyəsini kəşf etdim: halallıq başqa şeydi. Dünyanı sümürüb daşıyan Ştatlar yağmaladığından vətəndaşına da pay verib. Qənimətdən pay alanın üzü gülməzmi?

Milyonluq evin var, şirkətin var, istəyirsən dünyanı qazan, vergini ver, başın salamat, “sabah biri tutub əlindən alacaq” təhlükəsi yoxdu. Bax, belə. Bu dövlət, vətəndaşına gün ağlayıb. Lələ məsələsi kimi ərşdən, gürşdən deməyəcəm, sözü uzatmayacam, bir cümlə ilə deyəcəm, göydə tutacaqsınız: bu dövlət, vətəndaşına eyniylə bizim vəzifəlilərin öz yerlilərinə və yaltqlarına  ağladığı gündən ağlayıb.

Başqa bir idbar nümunə də var. Yer üzünün ən böyük ərazisinin altını, üstünü gəmirən goreşən  imperiya var… öz vətəndaşına hər yeni dönəmdə yeni bəla verən, işğal savaşlarında canlı bomba yerinə qoyan idbar ölkə var. Yəqin buna görə rusun üzündən zəhrimar yağır, dindirirsən, it kimi qapır.

Yürüyüş boyu, göyüzünü sarmış, yer üzünə yayılmış, qədəmlərimi süsləmiş sarı-qırmızı yarpaqlara baxıb dünyanın dərdini unutmaqdansa bu iki yağmaçını “dövlət və vətəndaş” panelinə çəkib dişimin dibindən çıxanı deyirəm. Səsim onlara çatmır, özümü əldən salır…

Nə isə, yenə qayıdaq Tiffaniyə, amma qəhrəmanımız o deyil. Özümüzə nə gəlib? Biz, kimsəyə bu haqqı tanımarıq.

Tiffaninin yaşı əllini keçib deyəsən, amma bütün gömbullar kimi üzü çox cavandı, incə cizgiləri - daracıq ağzı, fındıq burnu, çərtilmiş gözləri… yumru qoğalasının ortasında bir damcı qalıb. O,  burada doğulub. Deyir, Yunanıstanda mirası var - zeytun bağları, filan. Amma Ağdəniz sahillərinə yolu düşmür. Onun da əri 10 il əvvəl ölüb. Xərçəngdən. Boyfrendi - erkək dostu var, amma ayrılmaq qərarına gəlib. Maşında quqlçevirim açıq olur, Tiffani Armandoya təzə namizəd boyfrendindən danışır. Amma ondan xoşu gəldiyinə əmin deyilmiş. Əmin olmaq üçün zaman lazım imiş.

Günlər gözləmə modunda davam edir, amma bəzən fırtına da qopur. O gün Armando dəli kimi girdi içəri, çantasını bir fırlatdı, Şarlot diksinib götürüldü. Ardıyca Tiffani  içəri təpildi. Hürkmüş köpəklər onu görüb ürəkləndilər. O da hər günkü coşqu ilə olmasa da itlərin könlünü alıb mənə “gəl” dedi. Zatən, onu gözləyirdim, hospitala gedəcəkdik. Qazı basan kimi quqlçevirini açdı: “Armando, kriz keçirir. Aylardan bəri hazırladıqları tamaşanı fiaskoya uğratdı”. “Niyə?” dedim. Dedi: “Ata-anasını avtomobil qəzasında itirmiş bir qızın rolunu vermişdi müəllim ona. Armando da anasını itirdiyindən bu rolu daha həyəcanla oynaya bilər, deyə düşünmüşdü”. “Öküz” deyə püskürdüm. Tiffani nə dediyimi anlamadan davam etdi: “Lakin olmadı. Həyəcanlandı və tamaşanı batırdı. İndi hirsindən dəli olub, bayaqdan bağırır, sakitləşdirə bilmirəm. Riyaziyyatdan da keçmədi. Deyir, bu, mənim günahım deyil, ata-anam yaşlı vaxtda məni dünyaya gətirdilər. Gətirməsəydilər. İyirmi yaşlarında doğulsaydım beynim daha yaxşı qavrayardı. Uşaqlarla da problemi var. Deyir, mən təkəm, məktəbdə yeməyimi tək yeyirəm, heç kim mənimlə oturmur. Deyir, mən həmişə tək olmuşam. 6 yaşından bəri evdə yeməyimi tək yemişəm. Dostum yoxdur, heç kəs mənə yaxın gəlmir. Sinifdə hamı məni ələ salır ”

Çox üzüldüm. Evin sultanı olan, hər kəlməsinə “bəli, baş üstdə” deyilən bu anasız uşağı məktəbdə niyə belə əzsinlər axı? Bu nə qəddarlıqdı? “Niyə ələ salırlar, onda ələsalmalı nə var ki?” dedim. Tiffaninin cavabı boğazımı qurutdu. “O, hələ cinsi orientasiyasını müəyyən etməyib. Sinifdə ona gülürlər, deyirlər, sən bu yaşa gəlmisən hələ də cinsi oriyentasiyanı bilmirsən. Hələ də bilmirsən ki homoseksual olacaqsan, yoxsa hetereseksual?”

Qulaqlarıma inanmadım, dönüb heyrətlə Tiffaniyə baxdım. O da üzgün baxışlarla mənə baxıb dedi: “Bəli,  o, hələ qərar verməyib”

Canımdan vicvicə keçdi. Bu nə yaa! Allahın işi bəndəyəmi qaldı…

Görəsən quqlçeviri sarsaqlamır ki?

Hospitala necə girdik, necə çıxdıq, bilmədim, hələ də toparlana bilməmişəm, bağlı olduğum kosmik şüurun himi zənn etdiyim kimi çat filan verməyib, qəti dirəniş göstərir. Axmaq arvad Balaxanım da deyir: “Qonşu, sənin Amerika ilə əlaqələrin var, deyirlər, ailə proqramları olur, məktəblilər gedib bir ailədə qalır, dərs oxuyur, dil öyrənir. Mənim Aslanım əlaçıdı, bilirsən, qızıl kimi baladı. İngilisi bülbül kimi ötür. Qadalaruvu alım, gör orda uşağıma bir yol aça bilirsən?” Düzü, sıyılmışdım, Aslan əlimdə böyüyüb, elə bil dünən idi cubbulu, indi məktəbli olub. Əlaçıdı. Allah saxlasın, göyçək, ağıllı, ədəbli… Beləsi buralarda nə varsa altı aya suçəkən kimi canına çəkər. Altı ay nədi, heç üç ay çəkməz… 

Sakitləşə bilmirdim, Armandonun təklik hissi önəmli deyil, hətta tünlük ailələrin uşaqları belə yeniyetmə çağında yalnızlıq çəkə bilirlər, özüm də çəkmişəm. Eşidəndə üzülsəm belə məktəbli qəddarlığı da tanış olan işdi, hər kəsin başına gəlib. Amma bu cinsi orientasiya məsələsi boğazımı düyünlədi. Hətta o insafsız müəllimin bu uşağa verdiyi rol belə kölgədə qaldı. Adı müəllim olan o eşşəyin bu oğlan uşağına qız rolu verməsi də bir yana qalsın. Axı bu yeniyetmələr nəyi müəyyən edirlər? İnsana aid olmayan bir seçim niyə bunların öhdəsinə düşüb? Heç gör, sözdü? O biri məlum, axı bu heterseksual nə deməkdi?

Və indicə bildim ki, bu sözün mənasını bilmirəm. Evə dönən kimi kompumu açdım, o sayt, bu sayt… Çox oxudum, az anladım. O qədər cəfəng, uzun-uzadı yazılmışdı ki. Axı bu sözün mənasını iki kəlmə ilə izah etmək nə çətin iş imiş? Bu sadə məsələni niyə eramızdan əvvələ aparmışlar, palaz-palaz yazılarla interneti zibilləmişlər? Oxuduqlarımdan qənaətə gəldim ki hetereseksual dedikləri bildiyimiz o işin ənənəvisidir. Düz bildiyimə hələ də əmin deyiləm. Amma bu işin o yaşda, məktəbdə, sinifdə, uşaqlar arasında təhrik edilməsinə, gülüşülməsinə, “öhdəliyini” yerinə yetirməyənin lağlağı edilməsinə, seçimin yubanmasına görə hətta Tiffaninin üzülməsinə… ürəyim sıxıldı...

Təmkinli olmağa çalışıram, neyləmək, əlimdən nə gəlir… amma içimə çökmüş biri püskürür, həm bu dövlətə, həm bu evə, həm bu övlada verilən əməyə heyifim gəlir. Gül-çiçək süslü mavi hovuza baxıb çox düşündüm, çox daşındım, çox çapaladım, axırda, “Dəlisən sən? Dəf ol, başımdan! Gücün çatmayan işlərlə nə işin var?” deyib özümü özümdən qovdum. Nə isə, keçdi, daha bu barədə düşünmürəm, mənsub olduğum kosmik şüurdan gələn işartılar  “Allaha pənah” deyir…

Günlər əvvəlki hızıyla keçmir. Darıxıram. Üç gündə, beş gündə bir Tiffani ilə növbəti randevümüzə gedirik. Fərqli idarələr, fərqli insanlar, xoş təbəssümlər. Yenə gəlirim barədə suallar. Gəlir haaa! 229-un aylıq gəlir olması bunlara da inandırıcı gəlmir. Adam dediyimi anlamaq üçün ikinci sualı verir. Bu miqdarı hansı tezliklə alırsan? İndi də mən anlamıram, necə yəni hansı tezliklə? Üçüncü sual doğur, əslində suala şərh kimi bir sual: həftədəmi? Aa, anladım, Con öz arşını ilə ölçür.  Yox! Yox! Ayda!

Con, təsdiq sənədi istəyir. Buyur, sənəd hazır! Baxır, baxışları ağırlaşır, çöhrəsi tutqunlaşır. Əlini çənəsinə dirəyib, gözünü ekrana zilləyib. Mənsə şiddətli bir israrla gözümü onun ağzına dikmişəm. Kirpik çalmadan cavab gözləyirəm. Bu yubanma xoşuma gəlmir. Con üzgün görünür. Bu üzgün üzə baxıb gözləmək şəkərin hazır fırlamasıdır. Dəqiqələr keçir. Bəlkə Con bu sənədə inanmır? Nəyə deyir, and içim, cəmi 229-dur. Bizdə yalan yox! Hələki ondan artıq vermir, amma deyirlər, artacaq, dövlətimə qara yaxmıram, dövlətimi sevirəm, mən elə adam deyiləm. Bir yandan da “birdən sənədi saxta sayar” deyə əndişə içindəyəm. İki səngərli - “Yalançılar və Yalana da, Doğruya da İnanmayanlar” ölkəsinin məhsulu olaraq içimi yeyib tökürəm.

Lakin Con mənə inanır. Gülməlidi, bu ölkədə hamı bir-birinə elə tez inanr ki. İnandırmaq üçün əzab əziyyət çəkmirsən, əldən ayaqdan getmirsən, and içmək də lazım gəlmir. Con sənədimi qəbul edir və davam edən üzgünlüyü ilə deyir  ki, ərimin əməkli maaşının yalnız yarısı mənə kəsiləcək. Nə? Ərimin əməkli maaşının yarısı? Udqunuram. Gözlərimdə şimşək çaxır. Başım gicəllənir. Əcəba, düz eşitdimmi? Bu zəhrimar quqlçeviri sözü çox caydırır haa, “tələsmə”, deyirəm, “bilirsən, sənə tələsik sevinmək düşmür”, deyirəm. Sinematik gülüşüm belə yadımdan çıxıb. Con, rəng-ruhdan çıxdığımı görüb anlayışla gülümsünür. Mənim isə matım-qutum quruyub.

Allah, Allah! Ərimin əməkli maaşının tən yarısını mənə verəcək heç nə vermədiyim, bir cümlə ilə  belə xidmət etmədiyim bu dövlət! Con halımı bilmir! Bilmir ki, mən şokdayam, ona görə rəngim qaçıb. Bilmir ki, onun bu üzgün bəyanı mənim  səadətimdir. Hədəfə yetmiş neçə illik əziyyətimdir. Burada bir az da yubansam, təmkinimi itirib atılıb düşə bilərəm. Con anlamır ki, sözünün ağası olan amerikalı ərimin əməkli maaşının yarısına elə bir ehtiyacım var ki. Deməklə bitməz. Yarımın o yarısı ömrümə günəş kimi doğacaq. Mənim ölkəmdə bu rəqəmə düz, bir milyon, yüzüç min, üç yüz əməklinin ehtiyacı var. Yəni hər on nəfərdən birinin. Bizdə yalan yox, bu ilin mübarək statistikasını deyirəm. Ola bilər, yüz üç min üç yüz  “yar-yoldaş” babat pensiya alır. Amma mən o  tayfadan deyiləm. Mən, “büləm-büləm qar gələn” yollara düşümüşlərdənəm…

Conla sağollaşdıq. O, məni iltifatla yola saldı. Bəlkə də ürək yanğısı ilə. Mən də ona - hansı günümə bilmirəm - sinematik bir gülüşlə  “sənkyü” elədim. Tiffaninin, içi zibilli lüks arabasına oturduq. Maşın nə maşın…cağbacağ nissan, təzətər. Amma zalımqızı nə yeyibsə yerə töküb. Tüklü darağı, ödənmiş qəbzlər, yağlı yemək poşetləri, işlənmiş salfetlər...  Bir də, görünən bu zir-zibillə iş bitsəydi nə vardı, müsibət Günəş şüaları bizi saranda başlayır. Hər tərəfdə it-pişik tükləri par-par parlayır. Yəqin bu parlaq qıllardan oturacağımda da bol-bol var və mən günaşırı üstünə çullanıram. Əyin başıma da yapışıb, vay, anam, vay… çimçəşirəm, mənsub olduğum şüur peyki kosmosu tərsinə fırlanır. Amma baş qoşmuram, fikrim yarımın mənə çatacaq yarısındadı…

Tiffani tələsir, Armandonun məktəbdən çıxmasına 20 dəqiqə var. Yemək almalı,  oğlanı məktəbdən götürməli, yeməyini verməli, riyaziyyata çatdırmalı. Sonra məni evə atacaq. Arabadan enmədən yemək almaq üçün irəliləyirk, bir pəncərədə sifariş verir, digərində ödəyir, üçüncüsündən alır. Mənə isti kofe, özlərinə buzlu kola və adını bilmədiyim bir xeyli yeyəcək. Yeməkləri isti-isti poşetdən çıxarır, yağlı kağızları yan-yörəyə dürtüşdürür, (sükan arxasında bundan artığı mümkün deyil), payları bölüşdürür, “bu sənin, bu mənim, al, Armando bu da sənin” deyib qutuları arxaya uzadır. Mən də axına qoşulub yeməyə başlayıram - halbuki iyirmi dəqiqədən sonra evdə ola bilərəm -  dişlədikcə sandviçin arasından süzülən kələm, pamidorlu qiyməyə bənzətdiyim bir şeylər yaxama axır. Tiffaninin də ağzından yaxasına qırıq-quruq tökülür. Məmələri arasına qaçanları əl atıb çıxarır, yerə çırpır, əlini ətəyinə silir, “vaxt yoxdu” deyib qəh-qəhə çəkir.

Gözləmək yorucu olsa da - naşükürlüyə haqqım yox - günlər pis keçmir. Amma həmin gün növbəti tufan qopdu. Evə gəldik,  döşəmədə dərman şüşələri dığırlanırdı. Şarlot kiminsə ishal dərmanlarını tapıb, çeynəyib töküb, necəsini udub bilinmir. Aləm biri-birinə dəydi. Tiffani veterinara zəng vurdu, Şarlot Villiamsın başına gələnləri danışdı. Dedilər, təcili gətir, o da Şarlotun boynuna xalta salıb, götürüldü. Az sonra Əmir gəldi - qanı it qanından qara - evin altını üstünə çevirdi, veterinar, boş şüşələri və yeyilən dərmanların sayını bilmək istəmiş. Divanlar bir yana, kreslolar başqa yana sürüldü, ata-bala evi alt-üst elədilər, nələrisə tapdılar, nələrsə tapılmadı. Şarlotun mədəsi yuyulacaqmış.

Əmir oğluna acıqlanmışdı, dərmanların əlçatan olmasında onu qınayır, o da boynundan atırdı. Gərgin və yüksək tonlu deyişmə səngimirdi. Başını itirmiş  Əmir, “Mən oraya getdim”,  yəni xəstəxanaya getdim deyib özünü dışarı atdı. Çırtma vursaydın qanı damardı.

Armando ilə ikimiz qaldıq. Həcvin atası Seyid Əzimə rəhmət oxuyub, xətri qalmasın deyə  “Şarlotun vəziyyəti necədir?” deyib xəbər aldım. Əslində bəlli idi, Əmiri işdən çağırmışdılarsa demək durum ağırdır. Dannanmış Armando belə cavab verdi. “İşlər iyiyə gedir, amma mən bu barədə danışmaq istəmirəm. Qoy Şarlotla həkimi və Tifani ilə Əmir məşğul olsun” dedi. Deyəsən bərk incimişdi.

İş gününün sonunda Əmir Şarlotla qayıtdı. Gözləri gülürdü, “Şarlot üzdü, çok, çok üzdü” deyib başını yellədi, üzüldüm demək istəmişdi. Elə həşir salmışdılar, Şarlotu ambulansda, sarıqlar arasında, sistem altında gətirəcəklərini zənn etmişdim. Amma elə deyildi, evin gözdəsi qara qız həmişəki təmtikliyi ilə içəri atılıb üstümə cumdu. Dedim, “calm down”, yəni sakit ol, üstümə gəlmə. Bilirəm, Şarlot bu qədər can atdığı halda onunla qol-boyun olmamağım burada hamını təəccübləndirir. Yəni bizim “uşağımın üzündən öpmədi” kimi bir şey. Lakin qırmızı xətt deyilən başqa bir şey də var axı.

Əmir, mədəsinin yuyulmasına az öncə min iki yüz dollar xərclədiyi Şarlotu bağrına basıb üzünü üzünə sürtür, öz dilində  uzun-uzadı oxşamalar deyirdi.  “Canəm”, “cigərəm” kimi  türk və fars dillərinin  ortaq kəlmələrdən gerçəyi görürdüm.

Bu günkü randevümüz Şarlot Villiamsın  badına getdi. Qarşıda, bir xeyli bürokratik işlər var. Tiffani də bekarçılıqdan çərləməyim deyə əlindən gələni edir. O gün dostları ilə çıxdığı delta səfərinə məni də dəvət etmişdi. Günümüz mavi suların qoynunda keçdi, ada durağında dondurma yedik, qəhvə içdik. Tiffani və dostları şişirdilmiş bəyaz qu quşunda sulara enib təknənin dalıyca süründülər. Yaşı 70-ə yaxın həvəskar kapitan Ketrin sürəti artırdı, azaltdı, oyun çıxartdı, qışqırışdılar, gülüşdülər, şaqqanaqlar sulara çırpıldı. Məni də qu quşuna çağırdılar, “haşa” dedim: “bu soyuq sulara və üryan sizlərə baxıb qulunc oldum,  bəsimdi” 

Ah, ömrə yazılası gün idi… sonunda qanım qaralmasaydı…

Axşamın qaranlığında yorğun-arğın evə qayıdırdıq, həmişəki kimi öndə oturmuşdum. Quqlçeviri qucağımda. Arxada Syuzan və Kevin oturub. Ordan-burdan danışırlar. Syuzan Armandonu soruşur, dərsləri, münasibətləri ilə maraqlanır, söhbət aramla davam edir, mən dinləyirəm. Aha, məlun sual: “Armando cinsi orientasiyasını müəyyən edibmi?”  Tiffani: “Yox. Etməyib.  Bu,  hələ onun qarşısında problem olaraq qalır. Yəqin yaxın vaxtda homoseksual, ya hetereseksual olmaq istəyi haqda özü bir qərar verəcək” dedi.

Köpək uşağı! Zövq-səfam yerlə bir oldu, itə döndüm, zorla unutmuşdum. Necə də rahat danışırlar, sanki biri “sizin uşaq hansı ixtisası seçir” deyə soruşur, o biri də “hələ düşünür” deyə cavab verir. Belə görürəm, bu toplum üçün bu söhbət bizim “nə var, nə yox”umuz kimi bir şeyə çevrilib və bu yaşda olan hər bir yeniyetmə Allahın iradəsini bir kənara atıb özü özünü müəyyən edir. Görəsən bu fəsad çoxmu metastaz verib? Mən, inanclı bir müsəlman olaraq işin varacağı yeri Kitabımdan bilirəm və üzülürəm…

Nə isə…  bu barədə düşünməyəcəm. Sabah Tiffani gələcək və telefonla həkim randevüləri alacaq. İrsi zəif ciyərlərimin, ağrılı ürəyimin, yorğun ayaqlarımın, ömrümə çökmüş yuxusuzluğun müalicəsinə başlanacaq. Çinlimi, koreyalımı şirin qız - doktor Vuu  “başqa nədən şikayətin var” deyib başıma dolanır, Bir sürü xidmət təklif edir, çoxundan  imtina etdim, mamoqrafi kimi bir neçəsi məcbur imiş. Qanun tələb edirmiş. Yaşasın belə qanun! Qan və s. analizlər də verməliyəm. Deyir, dar gəlirli olduğum üçün, dövlət, beş min dollarlıq sığorta ayırıb mənə.

Mənə! Azadlığı uğrunda bir mitinqinə belə getməyən birinə… daha nə deyim…

 

 

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5